Składamy współczesne ZX Spectrum - Superfo Harlequin cz. 1 [TOWARY MODNE 202]
Вставка
- Опубліковано 16 жов 2024
- O znanym współczesnym klonie ZX Spectrum, czyli Superfo Harlequin - projekcie wykorzystującym elementy z epoki oryginału. O problemach z zastąpieniem nieprodukowanego od lat układu ULA.
Zapraszam do wsparcia mojego kanału:
patronite.pl/s...
PayPal.Me/smialekadam
www.paypal.com...
oraz do subskrybowania:
www.youtube.co...
#Spectrum #Harlequin #Superfo
![Jak zlutować komputer? Składamy Superfo Harlequin cz. 2 [TOWARY MODNE 203]](http://i.ytimg.com/vi/zHDwKBZU4Ys/mqdefault.jpg)
![Jak zlutować komputer? Składamy Superfo Harlequin cz. 2 [TOWARY MODNE 203]](/img/tr.png)
![Ostatni ZX Spectrum [TOWARY MODNE 211]](http://i.ytimg.com/vi/qIrBsvYt0pw/mqdefault.jpg)
Świetny pomysł. Adam Słodowy XXI wieku :). Dziękuję. Ten odcinek w 1986 roku miałby milion obejrzeń w ciągu godziny przy założeniu takiego dostępu do internetu jak dzisiaj.
Przepraszam, ale to trochę absurdalne założenie, jak by był internet (multimedialny) to nikt by się Spektrusiem nie interesował.
No więc zmieńmy trochę okoliczności:
Gdyby ten program, albo podobny mu emitowano w telewizji, to na ten czas pustoszały by podwórka. ;-)
Kiedyś programy pobierano... z radia. Nawet kiedyś filmik o tym popełniłem... 🤪
@@Informatykwakcji dziadostwa różne tam puszczali i malo co albo i nic sie pozniej nie ładowalo, choc idea calkiem zacna byla, zdaje mi sie ze i w TVP był jakis kod dla ZX Spectrum puszczany.
Był BBS. To prawie jak internet. A także wysłać pliki można było radiem FM
@@psxmaniak Można było...
Jeju. Jak mi dobrze jest. Trafiło się pierwszemu obejrzeć.
🍾👍
Wspaniały odcinek
Panie Adam, bardzo dziękuję za film. Procesor Z-80 był fajny.Dzięki za wspomnienia.
Z niecierpliwością czekam na drugą część 😊
W 85 roku szkoła zakupiła superkomputer , dyskietki 5'25 drukarki sieciowe uczono wtedy Basica
Pierwsza rzecz którą sie robilo w ZX'ie to przycisk reset. Druga wyjscie na monitor. Po 1987 AYgrek w interfacesie z kempstonem, hardkorzy robili klawiature na zewnatrz, rzeczy typu drukarka czy stacja dyskow 3" i 5 1/4" to po '89 to juz byla norma wsrod doroslych uzytkownikow.
Gdzies po drodze 80kb ramu i przerabianie gier by dzialaly z muzyczkami z AYgreka.
Dobra maszyna! :)
👍 AYgrek to było wymarzone rozszerzenie Spectrumowców!
@@Informatykwakcji trudno sie nie zgodzić, masa gier miala w kodzie muzyczki albo SFX, wystarczylo podpiąc AYgreka i gralo, a z 80kb Ramu dochodzilo jeszcze ze 30-40 tytulow ktore ludzie poprzerabiali.
Marzeniem byl +2 albo +3, no to już byl totalny wypas w temacie!
Na Ukrainie popularny był komputer „Поиск" oparty na procesorze z-80, a właściwie ten sam ciężarek. Dziękujk” oparty na procesorze z-80, a właściwie ten sam ciężarek. Dziękuję.
Sporo było klonów Spectrusia. Chyba najwięcej różnych modeli-klonów było właśnie w dawnym ZSRR.
bardzo dobra konstrukcja i ta budowa ULA na układach to mega ! coś podobnego widziałem w Elwro i w radziecko Ukraińskim Robiku - którego uruchamiam. Timex 2048 działał dość długo ale zaczął wywalać brak synchronizacji przy włączaniu. Oraz kolejny na tapecie jest ZX81 - tego się boję jest mega mały jak na komputer z początku lat 80-tych . Będę uruchamiał te wynalazki... Adam - rzutnik A4 (grafoskop) wyślę w przyszłym tyg... zaginał na parę miesięcy w garażu...
Mam Harlequina 128.
Zajebisty jest!
Dodatkowo kabelek z wylacznikiem (taka jakby krotka przedluzka z ebaya), malenki zasilacz, Z80 Nec-a, ktory potrzebuje mniej pradu i jest super spektrus. Noweczka i oryginal.
ZX Spectrum był na tyle prosta konstrukcja iz udalo mi sie to zbudowac w latach '90 na zwyklych CEMI TTL.
Generowanie obrazu było realizowane na licznikach. Orginalna ULA zatrzymywala procesor HALT kiedy czytala 16384,u mnie Z80 nie byl wstrzymywany dlatego gry dzialaly szybciej i teraz niestety DEMO SCENA uzywajac tyimingow nie dzialaja.
Plytka uniwersalna ok 50 ukladow CEMI, duzy zasilacz +5V dzis dodalem modul ETH (stos lwIP) umozliwia to stream obrazu video wykorzystujac instrukcje LDIR procesora Z-80.
Z-80 system przerwan (wekotr), rejestry indexowe IX IY zapozyczone zostaly z INTELa - grupa ludzi ktora opuscila z INTELa w niemczech zalozyla firme ZILOG.
Mam jeszcze oryginalny ZX Spectrum 48 kB, leży gdzieś w pudełku. 10 lat temu działał bez zarzutu więc chyba najwyższa pora, aby go sprawdzić ponownie. Jeśli się zepsuł, to dzięki temu materiałowi będę mógł go "naprawić". Dzięki, bardzo fajne opracowanie 🙂
kruszy sie taśma klawiatury, glownie od lezenia
Przepyszny odcinek, bardzo dziękuję!
Dobry film.
Podziwiam pracę twórców tej repliki Spektrum. Chyba mieli dużo starej dobrej miłości do tego sprzętu by się porwać na taką pracę. Odwalili kawał porządnej "nikomu nie potrzebnej" roboty... 😀Obecnie złomuje się sprawne komputery 1 Ghz, bo nie nadają się na PC w domu. Dzięki za bardzo ciekawy film.
Gdyby te złomowane komputery 1GHz brały tyle prądu co Spektrum, lub choćby Raspberry Pi, to pewnie znalazłyby jeszcze jakieś zastosowanie. A tak, to niestety, jeśli nie retro-gry, to śmietnik, bo za dużo prądu ciągną, żeby robić na nich jakieś proste sterowniki smart-dom, proste NAS-y czy inne prostsze urządzenia...
dobra robota! super im ta płyta wyszła
Dziękuję za super odcinek. Pozdrawiam serdecznie.
Jest super
oooooo! i to jest konkretny ciekawy odcinek! brawo.
Super audycja😊
ZX Spectrum miał wyjście Video na złączu krawędziowym. Tylko masę analogową trzeba było pobrać z gniazda MIC lub EAR, bo z cyfrową były artefakty na obrazie. Pozdro. Wspomnienia wróciły. PS. W szczycie popularności komputerka robiłem nieśmiertelności do wszystkich gier, których nie mogłem skończyć.
Też lubię takie lutowanie ze starych czasów . Wtedy się wydawało skomplikowane, ale teraz jak mam do naprawy sterownik silnika z prosesorem MC 5566 Motoroli w BGA to jest zabawa. Ale te programy felietony, to moja podróż w czasie sentymentalna, jakby nie było wychowałem się w erze Spectrum, Commodore, czy Atari. Czekam na odcinek o komputerze Amiga, bo ten naprawdę w swoim czasie pozamiatał na rynku komputerów.
Ten komputerek złożyłem kilka lat temu … jak ten czas szybko leci. Moja wersja płyty PCB to Superfo 128 2D.
Później był C64 i oczywiście Amiga 500+.
Spectrum ruszył od strzała, z pozostałymi trochę problemów było ale wszystko udało się doprowadzić do szczęśliwego końca.
Na warsztacie obecnie ATARI 65XE/130XE.
Trzymajcie kciuki 🤞
😉👊 Amigę złożyłeś z jakiegoś projektu typu DIY? Z jakiego? Podasz jakieś bliższe szczegóły innych fajnych projektów?
Po sukcesie ZX Spectrum i Commodore C64 cały czas chodziło za mną uczucie pewnego niedosytu. I zacząłem się rozglądać za czymś poważniejszym. Przeglądałem internet, YT, wszelkie fora … i natrafiłem na Amigę 500+ DIY.
Właściwie to natchnieniem był UA-camr Jan Beta. Obejrzałem film wielokrotnie i postanowiłem że to będzie to o czym mi się marzy. Projekt dość skomplikowany, płyta główna ogromna, roboty sporo, wiele wyzwań do pokonania … itd.
Płytka PCB jest oczywiście dostępna a nawet jako ciekawostkę podpowiem że jest również dostępna w Polsce. A przynajmniej była … ja to sprawdzę.
Jeśli ktoś naprawdę zdecydowałby się na złożenie to ja oczywiście we wszystkim mogę pomóc. Podam namiary na płytki drukowane, elementy itd. Z racji że mieszkam w US to większość elementów pochodziła z eBay ale nie tylko.
Obecnie na warsztacie jest Atari, a w dalszych planach Amstrad i może coś jeszcze. Chodzi mi też po głowie Amiga 2000 ale to już by było szaleństwo!🙈
Przypomina mi sie kiedy czytalem ksiazke mik01 i kolejne ksiazki z serii pana Gardynika o Z80. Nigdy nie ogarnalem tego minikomputera ale dzieki tek ksiazce w technikum ogarnalem 80c51 w kilka lekcji a dzis wiem co to wskaznik * ❤
Cześć Adam, dzięki za ciekawy materiał. Mam identycznego klona (z tego samego źródła) i u mnie NEC działa bez problemu. Jednak używam oryginalnego wsadu EPROMu "1982 Sinclair" nie "1990" ten nowszy ma poprawione pewne błędy, jednak niepoprawnie pracuje z częścią programów i urządzeń, np. DivMMC. Pozdrawiam.
To też może być przyczyna. Muszę uruchomić Seproga, to sobie poprogramuję kostki sam :)
genialne!
Przerwy na monologi Adama w odcinku są coraz krótsze. 1971 - racja. Ciągnie do dzieciństwa szczególnie do sprzętów które kiedyś były nieosiągalne choć i dziś do tanich nie należą. Pozdrawiam.
💥💪🕹😎🤘👍👏 Mega fajny temat! I na pewno mega fajna zabawa! Sam kiedyś myślałem, by się pobawić w zbudowanie jakiegoś kompa. Masz jakiś pomysł? Co byś polecał "konkurencji"? 🤪 Może byłby z tego jakiś film na kanale?
Chyba wszystko można dziś zlutować, ale niewiele własnymi rękami, to znaczy bez BGA i takich tam. Wziąłbym jakąś podobną maszynę.
@ Niestety BGA i SMD mocno utrudniają życie przeciętnemu hobbyście. Choć w odniesieniu do urządzeń produkowanych na masową skalę, to dobre rozwiązanie (ale mocno utrudnia ewentualne naprawy).
👍 👍 👍 Za jedno podziwiam twórców tych dawnych komputerów... Że w tak małym ROMie dawało się upchnąć tak naprawdę tak dużo funkcjonalności... I programistów, że w równie mały, choć deczko większy, RAM potrafili tyle ciekawego softu wcisnąć. Dzisiejsze systemy operacyjne to straszne kobyły... których nikt już w pełni nie ogarnia...
Asembler. Stąd powodzenie mikrokontrolerów z nierzadko kilobajtem pamięci.
O, to, to! Czasem mam wrażenie, iż niektórzy programiści "dzisiejszej daty" mają ogromne szczęście, że kilobajty i megaherce już niewiele kosztują. Bo gdyby byli budowniczymi, na jedno mieszkanie potrzeba by z tysiąc m3 betonu ;) Ja np. dość regularnie piszę funkcjonalne programy o objętościach 500B-8kB, ale to najczęściej jednak prosta automatyka, sterowanie, itp. Dość łatwo jest się tu streszczać. Natomiast zdolności wyciskania funkcji ze sprzętu, jakie były standardem w latach prezentowanego komputerka to w moich oczach wirtuozeria.
@@cielakovsky Zgoda.
@@cielakovsky 👍 Zgadzam się. Ale też pamiętajmy, że wtedy każdy program miał dostęp do wszystkiego w systemie, praktycznie nie było wielozadaniowości (szczątkowa) itd. To też mocno uproszczało wiele spraw. Natomiast rzeczywiście żyjemy w dość dziwnych czasach, gdzie nawet proste rozwiązania typu wyświetl listę elementów stają się problematyczne, bo lista jest dynamicznie dociągana z serwera i jak ktoś ma słabe łącze, to np. dostanie 10 pozycji i musi czekać na wyświetlenie kolejnych 10 pozycji i dalej analogicznie. To oczywiście tylko przykład, ale pokazuje, jak czasem można udziwnić najprostsze rzeczy. Strzała!
mi się marzył ZX spektrum w latach 80tych, niestety jedyne na co było stać moich rodziców, to książka o zx spektrum :)
Aż wstyd jaka bieda była w PRL.
Chłopie ja odwzorowałem w zeszycie klawiaturę ZX Spectrum i uczyłem się na niej programować w BASICu co zostało mi do dzisiaj. Ale dzisiaj mam już 3 Spectrumy prawdziwe niestety kartka przepadła.
@@miroslaw5615 wtedy to dopiero byliśmy tanią siłą roboczą! Za dolara dziennie!
@@kuchniaprl Ja ćwiczyłem na zdjęciach klawiatur 1:1 opublikowanych w Żołnierzu Wolności. Listingi własnych programów pisałem na maszynie do pisania. O dziwo działały po dwóch latach gdy doczekałem się pierwszego klona zx w domu. 😁
Abstrahując od tematu odcinka Polska nastolatka mieszkająca w Irlandii ma niecały milion subskrybentów Wystarczy, że włączy kamerę na 10 minut i odcinek gotowy. Adam wkłada wiele pracy, talentu, pomysłowości w odcinki a ma 10 razy mniej subskrybentów. O czym to świadczy? Młode pokolenie nie obchodzi nic poza konsumpcją dóbr. Chociaż zapewne są wyjątki. Generalnie wszechobecny hedonizm oraz brak jakichkolwiek ambicji. Przykre to.
Ten wpis, i szacunek dla p. Adama, zmobilizowały mnie do subskrypcji. Trzeba wspierać rzetelnych twórców. Wciąż ich zbyt mało.
Jak Śmiałek będzie miał taką fajną ... i takie fajne ... to też będzie miał milion subskrybentów. Jak na razie robi filmiki o klamotach które interesuje tylko jakis procent dziadersów.
@@januszbentzwal3946 No to byś się zdziwił. Sporo jest millenialsów choć zapewne więcej rówieśników Adama :-) - ale to jeszcze nie dziadersi ani boomersi
Content Adama jest niesamowity, mi odpowiada i szacunek dla niego.Niestety wszystko się zmienia dynamicznie, nowe pokolenie interesują inne kwestie, wystarczy włączyć TikToka jaki shit, jest na topie.
Też taki sobie zrobiłem:)
Świetny materiał 💪
Spectrum, magnetofon kasetowy i jakiś radziecki telewizorek 14" 😀
oczywiście czarno-biały, bo nawet jakby był kolorowy to i tak nie wyświetlałby kolorów ze względu na niezgodność systemów
Najlepiej wziąć taki z Eurozłączem i problem z kolorami odpada.
Dlaczego radziecki ?
Najbardziej pasuje TV Unimor Neptun 150
( i magnetofon Unitra MK232P ) 🙂
Raczej jeden konkretny model sowiecki: "Junost' ". Chyba model bliźniaczy do Neptuna 150 bo ma ten sam programator. Innych radzieckich 14tek nie widywałem wtedy. Za to widywałem przy spektrusiach wtedy jeszcze Neptuny 181 (pochyły tył obudowy z "budką" na ogon kineskopu), Vele i takie urządzenia które wyglądały jak monitory do realizatorni TV ("drewniana" skrzynka w brązowej okleinie z rączką czarną na wierzchu).
@@TheMkwadratNeptun 150 i sowiecki Junost' mają np. ten sam programator (wersja 4 programy). Wiem, bo tysiąc lat temu uratowałem Junost' kolegi, wstawiając mu swój programator z Neptuna a sobie wstawiając nowszą wersję na 6 programów. Mimo kompletnie innej obudowy to chyba ten sam telewizor. Z jakiejś dokumentacji Neptuna pamiętam, że konstruktor miał rosyjskie nazwisko. Ale tego już się chyba nie odśledzi... No chyba, że takie informacje są w czeluściach netu...
Nakład pracy, żeby dopiąć taki projekt musiał być niewiarygodny, ludzkość potrafi być nieźle odjechana.
18:52 oczywiście że powstała pamięć sram 16kx8 tylko są mało popularne np. W24129A Winbonda
No właśnie, mało popularna jest i jeszcze mniej była.
Przy takiej pięknej okazji chciałbym uczulić na modyfikację zawartości ROM. Ta pamięć czasem była wykorzystywana w zupełnie niekonwencjonalny sposób. Ja już nie pamiętam dokładnie o co chodziło ale w oryginalnym romie było miejsce zapisane bajtami 255, a to zdaje się oznaczało powrót z procedury. Kilka growych hitów robiło sobie skoki w to niby wolne miejsce by wrócić z suba. Jeżeli tam była jakaś modyfikacja to oczywiście program się wywalał. Ja tam miałem definicje polskich znaków w modyfikowanym epromie z unipolbrita 2086. W ten sposób nie działał np. Bomb Jack. I trzeba było poprawiać kod gry ucząc się dzięki temu assemblera. 😅
Dlatego najlepiej wśród przełączanych mieć jeden oryginalny.
👍🙂
Piękna sprawa. Pociągnięcie repliki Spectrum w dzisiejszych czasach powinno być łatwiejsze niż w przypadku oryginału, ponieważ projektanci nie są ograniczeni do dwuwarstwowych płytek drukowanych - tych warstw może być nawet kilkanaście, dodatkowo nie ma bardzo wyśrubowanych (jak na obecne czasy) wymagań co do impedancji, opóźnień sygnałów i kompatybilności elektromagnetycznej; projekt, który w latach 80 byłby mocno zaawansowany, jest jak najbardziej do ogarnięcia dla współczesnych inżynierów.
Dłubałam w Spectrum +2, już robionym przez Amstrad. Ten komputer miał fabryczne wady (źle wlutowane dwa tranzystory 2N3904 oraz strasznie szumiący wzmacniacz odczytu kasety) i duże pole do popisu jeśli chodzi o modyfikacje.
Chyba nie ogarniasz jaki cel przyświecał temu projektowi. Pzdr
Fascynują mnie takie zestawy, a szczególnie ZX Spectrum, choć mam w kolekcji jego oryginały, to jak kiedyś padnie, to może właśnie takie coś zastosuję :-)
Ale interesuje mnie kiedy to było projektowane i czemu zamiast ULI nie dało się "zaprogramować" jakiegoś FPGA? Na schemacie bramki, przerzutniki... co można było by tam do FPGA wkodować, prawda? Czy nie?
Nie było wtedy przy projektowaniu tego nowego tych macierzy bramek? Za drogo było czy co? Nie żebym się czepiał czy coś :-) ale widząc ilość układów narzuca mi się taka sugestia właśnie.
Pewnie że by się dało i prawie wszystkie emulacje wykorzystując co najmniej FPGA, ale tutaj założeniem było zrobić urządzenie z części które teoretycznie były już dostępne w 1976 roku, więc jakieś 3-4 lata przed powstaniem Spectrum. Powiedzmy sobie szczerze: ten komputerek nie ma żadnego sensu, ale złożony z TTL-i ma już znaczenie edukacyjno-przygodowe. Złożony ze współczesnych układów jest po prostu odmianą emulatora na peceta (albo smartfona).
No tak, faktycznie, element edukacyjno-przygodowy jest ciężki do obalenia w kontekście takiego komputerka i takiego zestawu 🙂
@ Nie tylko ma znaczenie edukacyjno-przygodowe, ale też przygodowo-awanturnicze i egzystencjonalno-filozoficzne.
Nie wiem co złego w tej grafice, akurat była w pełni porównywalna z ośmiobitowcami innych firm. Nie było sprite'ów, ale to się pisało softem. Do tego Spectrum miał fajne, wysycone kolory w przeciwieństwie do zwietrzałej palety Commodore. Spectrum natomiast był bardzo niewygodnym komputerem, ale można go było traktować jako tani kit. Szybko skleciłem mu własną klawiaturę na kontatronach.
🤪 Tez o tym od razu pomyślałem... Jeden chip FPGA i komputerek gotowy... Ale zabawy tyle by na pewno nie było...
No właśnie, ten "duch czasów dawnych!"... Nie wiem jak u Was to wygląda, ale ja ciągle choć nie jestem za młody ani za stary, mam jakiś taki sentyment do tych "pierwotnych" komputerów. Do ich prostoty, do tego "kombinowania" żeby z niczego zrobić coś. Do tych wartości wyrażanych w kilobajtach. Nie chcę zrzędzić ale osoby urodzone już w erze powszechnego dostępu do szybkiego Internetu , telefonów z gigabitami pamięci i współczesnymi PC-tami nie są w stanie tego docenić. Myślę że większość nie zauważa tego jak bardzo zmieniła się technologia "komputeryzacji" na przełomie ledwie kliku dekad.
Za to są w stanie doceniać rzeczy, których nasze pokolenie nie docenia. Choćby wolności od przywiązania do miejsca i kultury.
Odmienianie ULA po polsku prawie doprowadziło mnie do szału tutaj... Poza tym materiał wspaniały.
Ula to także polskie imię żeńskie, a Amiga była ich pełna i to oficjalnie. Amerykanie tak mają.
@ Rozumiem, o co chodziło, ale w przypadku Amigi to były nazwy kodowe układów, a w przypadku Spectruma to zwykły przypadek, że Uncommitted Logic Array akurat skrótowo literuje polskie imię żeńskie ;-)
I z tego powodu pozwoliłem sobie na odmianę :)
ja Spectum to widziałem tylko w Teleranku, ale dzięki temu zająłem się lutowaniem na pająka róznych prostych układów z części ze śmietnika
Panie Adamie, kiedy w Towarach pojawi się Amiga? :) Mogę użyczyć swoją Amigę 500
Pewna Amiga czeka na mnie, tylko musi przyjść na nią kolej :)
Spektrumna
10 PRINT "To jest bez sensu"
20 PRINT "Fascynujące"
30 PAUSE 0
40 GOTO 10
@@TheMkwadratale po co "PAUSE O"???
@@TheMkwadrat jak dasz ; po " to będzie wypisywało w linii do końca ekranu, fajniejszy efekt
@@rekawek6 czeka na naciśnięcie klawisza, dodałem trochę interakcji ;-)
🤪 30 GOTO 20
Jako Atarowiec skrycie podziwiałem fakt, że programiści potrafili aż tyle wycisnąć ze Spectrum, mając takie słabe "zasoby". Programiści Atari w tym samym czasie mieli wszystko na tacy i zrobili się leniwi (aż do takiego spadku jakości, że kartridże z pewną grą trzeba było zakopać w Nowym Meksyku na pustyni, bo ich nikt nie chciał). A...i po latach, kiedy poznałem zasadę działania Spectrum, podziwiałem drugi raz - jak można tak nagiąć reguły obsługi szyny danych i adresów, że całość działa bez kilku wydawałoby się niezbędnych buforów....Sir Clive FTW.
To był chyba największy mit, z tymi zasobami. Wszystkie trzy platformy (albo więcej) miały zbliżoną wydajność obliczeniową. Atari i Commodore miało wsparcie animacji i dopalacze audio, ale nie miało to aż tak znaczącego wpływu na efekty końcowe. A Sinclair zbudował właśnie taki, a nie inny komputer, bo takie miał zasoby finansowe. Z tego samego powodu Gardynik zbudował takie, a nie inne CA80. Tutaj naprawdę niewiele brakowało, by dobudować moduł wideo, a wtedy ten komputer zrobiłby zdecydowanie inną karierę (ale może nie wychowałby tylu automatyków przemysłowych :)
@ Właśnie o sprzętowe wsparcie animacji, grafiki, audio mi chodziło. Programista w trzech krokach generował sprajta i szedł na kawę. A w ZX liczyli takty CPU żeby się wstrzelić w obraz ;). W Atari w 5 krokach mieli grający kanał dźwiękowy (a nawet cztery) a w ZX znowu trzeba było na piechotę to robić. Ale robili. I efekty często były lepsze (w sensie grywalności i imersji) niż na "lepszych" platformach 8-bit.
Te efekty często były lepsze, bo były autorskie i indywidualne. Systemowe narzędzie tworzyli wtedy pojedynczy ludzie i to często pod presją czasu, na targi zwykle. Potem to już zostawało na zawsze, a skoro było, mało komu chciało się to realizować od nowa. W przypadku Spectrum trzeba było takie biblioteki napisać od zera, często czasu było więcej i zapału, a przede wszystkim robiono to w wielu zakątkach świata i dziś dopiero widzimy, jak wielu odkrywało koło na nowo, ale nie do końca tak samo okrągłe :) Dlatego też Spectrum i Amstrada często wybierali ci, którzy chcieli świadomie pogrzebać w systemie, otwarta magistrala Z80 na początku była dużo lepiej udokumentowana od trochę czarnej skrzynki Commodorków i Atarti, choć też w końcu opisanych dobrze.
te carty na pustyni to chyba trochę nie ta epoka(Atari VCS, które w czasie panowania małych komputerów domowych było już reliktem lat 70). Ale jako eks Atarowcowi też mi troche przykro, że ładnych gier na 800XL nie było więcej (a na garści ówczesnych przykładów czy pracach współczesnej sceny widać, że jak najbardziej się da).
@ ile kolorów miał spektrum? 16?
...miałem i tęsknię....ps: moje pierwsze kroki w cyfrowym świecie w wieku 8 lat + "Bajtek":) a pożnie Atarii, Amiga, PC 286...etc...
gdyby ktoś zrobił podobną replikę Atari to pierwszy bym sobie złożył 😀
ale widzisz on jest nie do zajechania
@@marcinl4396 jak się go ma,
ZX Spectrum wiecznie żywy! Kto posiadał ten komputer w młodości, a kto posiada obecnie? Ode mnie - 2 x TAK! 🙂
💯😉👊 Dobrze mówisz! P.S. Coś mi chodzi po głowie, że w dawnym Bajtku był autor artykułów o nicku Baltazar...?
To inny Baltazar :) Moja w Bajtku jest tylko pomalowana koperta, ale nie wiem w którym :)
@@BaltazarZX 😉👊
O ile dobrze pamietam to w Baltonie ZX Spectrum kosztowal 100 usd.
wtedy majątek. Przeciętna dniówka w PRL - $1. Na zachodzie - $20
@@adamdarski8919 Ja się na PRL załapałem na pół roku, ale faktycznie Tata opowiadał, że pod koniec lat 80. średnia pensja to był rząd 20-30 dolarów. Maluch w pewexie podobno stał po ok. 800USD. Malczan jak 8 komputerów :D
Atari 64k 120 dolców w Pewexie
Mam nieodparte wrażenie że ten odcinek odbiega trochę od konwencji "Towarów modnych" (czyli prezentacji rzeczy z naszej przeszłości|) i trochę tu nie pasuje. Może bardziej by pasował do cyklu "Historia komputerów" ?
To dopiero zacznie się dziać w tym roku :) Towary Modne są bardzo otwartą konwencją. A scalaki z filmu można było kupić praktycznie już w 1976 roku, tyle że w wersjach LS, a nie HC.
To w takim razie po lutowaniu harlequina czekam na Amethysta
Ciekawy, ale dość niszowy projekt... I chyba ciekawsze są jednak projekty na oryginalnych prockach 8-bitowców z dawnych lat...
@@Informatykwakcji tak, choć pan Adam ma już doń płytę, a moim zdaniem tyle ciekawy projekt że może być programowany jak płytka Arduino.
ULA miała wahania niezawodności zgoda i dziś pada ale układ nie był przez Ferranti przewidziany na 40 lat pracy a część spektrumowców twierdzi że 60% usterek ULI to efekt twardego prądowego resetu maszynek bo Spectrusie nie miały przycisku sprzętowego Reset oraz podłączania akcesoriów do komputerów przy zasilanej maszynie. Natomiast większość ULek dobrze traktowanych pracowało spokojnie te 15 lat. Na więcej nie były policzone a Ferranti swojego brytyjskiego MITI nie miała do wsparcia.
🤔🤔🤔 Dodajmy, że w latach 80. w wielu miejscach w Polsce były mocne wahania napięcia zasilającego w sieci, a czasem i spore zakłócenia... To też mogło jakoś niekorzystnie wpływać...
Co do tego konkretnego układu nie mam wiedzy, ale pierwsze słyszę, żeby jakikolwiek cywilizowany układ scalony był projektowany na jakiś czas pracy. Wszak to nie jest współczesny samochód ;) Jest tabela "Absolute maximum ratings" - jeśli te parametry nie są przekraczane, układ pracuje z założenia dekadami. Jeśli są przekraczane - pytanie o ile i jak często. Może padnie zaraz, może za tydzień, może jednak za 10 lat. Stawiałbym jednak na jakieś niedociągnięcie w projekcie komputera/sposobie eksploatacji, jak wspomniałeś, a nie premedytację producenta układu.
@@cielakovsky Nie chodzi tu o to że wylicza się czas do zepsucia jak przy planowanym postarzaniu produkcji ale przy projektowaniu i produkcji układu uwzględnia się np możliwość elektromigracji próbuje się uwzględnić jej poziom, dobiera określone parametry by ją zmniejszyć. Uwzględnia się możliwość i ewentualną liczbę mikrobłędów w układzie obecnych ale nie zmniejszających jego funkcjonalności. To wszystko w zależności od temperatury, upływu czasu. Nie zapominaj że półprzewodniki nie są wieczne wbrew pozorom nawet jeśli są długotrwałe. To nie jest tak że twórcy wyliczają ze to się prawie na pewno zepsuje jak dzisiejsze auto. Ale na podstawie projektu i samej technologii produkcji szacują mniej więcej czas życia i pracy układu i w zależności od tego decydują czy nie wykonać tego lepiej porównując to z kosztami w zależności od użytej technologii.
@@cielakovsky Także wyliczają czy też szacują czas pracy przy możliwym przekroczeniu wspomnianych parametrów granicznych do określonego poziomu. Producenci bardziej zaawansowani, bogatsi i lepiej chronienie rządowo jak np japońscy w latach 70 i 80 nawet nie wyliczając że ten układ nazwijmy to LM 555 (przykładowo) to nie że zepsuje się na pewno za 10 lat ale przy danym projekcie , technologii produkcji i zasobach firmy no cóż uważamy ze większość z nich popracuje szacunkowo 30 lat. Zaś firmy z mniejszym budżetem i ochroną a nawet technologią użyją nieco tańszych urządzeń i uproszczeń i ustalą nawet u siebie że robimy to na te szacunkowo 10 lat a czy potem będzie działać to już nie gwarantujemy. Taki np NE555( powtarzam to są przykłady)I to też obejmuje np odporność na wyładowania ESD, odporność na szumy i zakłócenia także. Czy w zależności od tego użyjemy dodatkowych zabezpieczeń. Uwzględniamy co układ będzie robił itp. I nad tym nie pracuje się od dziś. Tak samo jak i ale to inna kwestia na inną skalę planowe postarzanie produkcji stosowano i wtedy także w autach.
@@cielakovsky Natomiast mało się o tym mówi bo uczeni są tego specjaliści czy też ich grupy zajmujące nie tylko projektowaniem ale i produkcją półprzewodników nawet dobrzy elektronicy z ogólną wiedzą czy tez inną specjalizacją nie wiedzą tego lub to olewają. Podsumowując Ferranti projektując ULe decydując się na jej produkcje przy zakładanych kosztach w określonej technologii, przy określonych parametrach z określoną technologią produkcyjną nie wyliczało że te scalaki padną na pewno po 10 lat ale szacowało ic czas pracy także połączony z znanym zjawiskiem starzeni moralnego na określony czas jak np pierwsi producenci Epromów dawali czas że gwarantują 10 letni okres przechowywania danych a potem co będzie to będzie. Większość swobodnie wytrzymała ponad. Zaś taka firma jeżeli nie miała w tym interesu nie dawała rozwiązań o których wiedziała że dadzą np 30 letnią trwałość gwarantowaną układowi. W tym sensie. Nie zaś że wyliczali to na 10 lat pracy i koniec. Nieporozumienie wynika może stąd że kiedyś przynajmniej w mi znanym gronie specjalistów sformułowania policzone określano w ogóle na czas życia produktu także ale nie tylko na planowanie starzenie się.
Gdzie szukac romu testowego, albo jak go szukac tj ma on jakas konkretna nazwe?
Mam chyba rom systemowy, ale nie mam wlasnie tej drugiej polowy z 32kb. Teoretycznie mozna wsadzic 27128, tylko z basiciem. No ale z diatnostyka byloby, tak jak byc powinno.🙂
Ja mam wszystkie ROMy łącznie z testowym. Są również do pobrania z sieci … przynajmniej były.
Jest dużo różnych stron, np. speccy4ever.speccy.org/_CMS.htm Ja bym sobie wgrał jeden oryginał, a reszta do wyboru.
@ rom z basiciem, chyba oryginal to ja mam. Tylko nie wiem jaki jest albo powinien byc ten drugi - diagnostyczny. Ale i tak dzieki za stos romow modyfikowanych. Co prawda nie mam pojecia co sie w nich zmienia, bo nigdy nie mialem ZX Spectrum. Najpierw mielismy C64, potem na krotko CD32 i pozniej juz PCty. Sporo pozniej kupilem sobie CDTV. Ale do grania to sie za bardzo nie nadaje, z powodu braku portow joystickow. Tzn ten pilot ma opcje pada, tylko ze to jest IR i trzeba celowac w skrzynke. Z drugiej strony kupilem to cudo z mysla o muzyce. Cdtv ma wbudowane porty midi i bodajze 1Mb pamieci. Od kolegi dostalem jeszcze w czasach A500 - program Octamed. Do niego pudelko dyskietek z samplami (jednej dyskietki brakowalo). No ale pograc i posluchac sie dalo. Pozniej inny koles pozyczyl mi sampler... Zsamplowalem hihat zamkniety i braklo mi pamieci🤣
Trzeba bylo narawde kombinowac, zeby poskladac jakas muzyczke. Srednio brakowalo mi pamieci po stopie, hihacie i basie. Ale niektore soundy byly fajne i nawet myslalem zeby to poresamplowac na jakis normalny sampler np Akai. A pozniej zapomnialem...
Na moim ZX Spectrum mam cztery Romy i jeden testowy, w zależności od położenia zworek mogę sobie je wybierać.
@@adambit1 ja buduje tego samego klona co Adam. Z ta roznica, ze sam zamawialem plytki w Jlcpcb i sam kompletuje czesci. Z ZX to moja pierwsza w zyciu stycznosc, tj macalem te maszynki wczesniej ale bez pradu.
Hm, a jakby tak użyć FPGA albo CPLD zamiast tych wszystkich drobnych układów scalonych? ;)
Tak właśnie jest zbudowanych większość replik.
Sizif 512 - polecam. Pełna kompatybilnośc z obudową ZX'a, płyta zajmuje pow polowy HQ ale co wazniejsze - na pokladzie jest AY i BT oraz zlot microSD.
:O
Zobaczcie jak to wszystko poszło do przodu, kiedyś za spektruma trzeba było rok pracować, teraz w miesiąc zarobisz na jakiś laptop, nie najdroższy, ale wystarczający.
Wystarczający do wielu rzeczy tak naprawdę wygrzebiesz ze śmietnika w serwisie albo dostaniesz za uśmiech na grupach "dam darmo". Miłe czasy mamy.
@ To prawda a młodzi wciąż narzekają. Gdyby Pan potrzebował jakiejś pomocy związanej z zaprojektowaniem jakiegoś układu a raczej wytworzeniem mozaiki ścieżek, proszę dawać znać. W imieniu społeczności zapraszam Pana do odwiedzenia corocznej imprezy LostParty. Tam to dopiero są pasjonaci :)
@@imie6567 Młodzi narzekają bo kalkulator z marketu nie da rady w konfrontacji z grami. Podobnie dziś ludzie narzekają na opony a kiedyś trzeba było rok polować żeby fachowiec z kamienia wyrzeźbił" koło do wozu😉. Sam mam prawie 5 dych na karku, ale nie jestem stary jak widać po Twoim komentarzu 😉
jeszcze piękniejsze od starych UCY-74XX są UCA-64xx w obudowach ceramicznych. takie "pro" ttl
15:34 oryginalne a wyświetla 1990r?
Nawet ZX Spectrum 2+ od Amstrada był starszy!
Wbrew pozorom na tych 16kb RAMu było dużo fajnych gier, choćby ultra kultowy Jetpac!
Tam siedzi odmiana oryginalnego ROMu, zwana Turbo-90 Oryginalny ROM ma sporo błędów i dużo pustego miejsca, w które można wstawić dodatkowe procedury.
@ mocno już to pokombinowane!
Ale to tylko opcja. Zawsze można wrzucić oryginalny ROM i nic więcej.
Wszystko piękne ale czasu nie cofniemy!
To dobrze :)
20:35 Strasznie badziewna jakość rezystorów..... Mam nieco rezystorów z jednego z ostatnich wypustów z Telpodu i te są zwyczajnie piękne 😙
Rzekłbym, że na odwrót ;)
Do dzisiaj mam zx spectruma z uszkodzoną ULĄ. wszystko działa oprócz wejść magnetofonu. Pewnie ktoś przesterował magnetofon.
Uszkodzonym ULA.
@@akkudakkupl wtedy jeszcze nie było LGBSSQ+
@@alchemik2010 Uncommitted Logic Array, to twoje wymysły z odmienianiem tego skrótu mi zakrawają na LPGQWERTY++.
@@akkudakkupl Dla mnie to jest Ula a dla ciebie Ul.
przez te granie przeczytałem nawet pana tadzia
Jak już, to chyba lepszy będzie Superfo Harlequin 128k, który ma większe możliwości i jest kompatybilny z ZX Spectrum 48k. Jak jest wymienny ROM, to można mieć więcej urządzeń. Nie wiiadomo, czy istnieją wersje klonujące komputery Spectrum +2 i Spectrum +3 i czy te dwa komputery są kompatybilne ze wszystkimi wcześniejszymi Spectrum. Może da się przerobić na pamięć ROM 64kB i mieć 4-in-1, czyli ROM od Spectrum 48, ROM od Spectrum 128, program diagnostyczny i jeszcze jeden zostaje. Czy ten komputer nadaje się jako sterownik urzadzeń elektronicznych jak CA80 (czyli ma jakieś GPIO sterowane z komputera) z tą różnicą, że zamiast prymitywnego wyświetlacza jest prawdziwy obraz na monitorze.
GPIO w Spectrum dodawało się, podłączając 8255 albo dużego AY. Od razu można było do niego podłączyć wyświetlacz HD44780 i tak to zrealizowałem wieki temu. Tyle tylko, że Spectrum było niestabilne, dużo lepiej pracował Timex. Mogę założyć, że ta konstrukcja, po dobraniu elementów i złożeniu jej już bez podstawek, będzie bardzo stabilna. Tylko to już sztuka dla sztuki, Arduino ma więcej sensu, a właśnie zaczynam się bawić tym, który pracuje w chmurze i można go programować smartfonem (tj. tablicę sterowań, bo sam program to raczej pecetem).
@ Obecnie, to do eksperymentów, testów i zabaw słuzą płytki uruchomieniowe i Ardiuno. 30 lat temu, CA80 był stworzony do tych samych celów. Oprócz zabawy, mógł sterować różnymi urządzeniami. Czy ZX Spectrum, oprócz tego, że był prostym komputerkiem do gier, mógł pełnić funkcję protoplasty Arduino lub jako sterownik? W CA80 był zewnętrzny 8255, który wyprowadzał na zewnątrz 24 piny, w tym piny części C dało się sterować indywidualnie (nawet istniało kilka programów kontroli oświetlenia, przeznaczonych do sterowania świeceniem 8 żarówek przez port 8255). Rozumiem, że do ZX Spectrum da się podłączyć 8255 i za jego pomocą wysterować mrugające żarówki (samo ich zasilanie to już osobny temat). A jeżeli istniało przerwanie co np. linię obrazu, to dało by się wysterować żarówkę na prąd stały lub LED zasilaniem PWM.
No właśnie tak rozbudowywano Spectrum. Schemat był nawet w Bajtku, a dostęp mieliśmy również z Basica (instrukcjami OUT i IN).
Za kieszonkowe kiedyś wolałem pegasusa, lepsze graficznie gry🙂.Potem komputer klasy PC Celelon667 MHz Nvidia tnt2 m64, ram 512Mb w roku 97🙂.Oprócz gier znajomi przychodzili do zrobienia zadań z informatyki ze szkoły( nie każdego było stać na komputer).
Pegasus to już inna epoka, standardy wyznaczały wtedy Amiga i pecet.
tym bardziej, że tak zwany pegasus to były chińskie podróbki z targowiska @
@ Amiga też była ok. grało się u znajomych🙂. Zdobycie Peceta w latach 97 to był przeskok niebo a ziemia.😉I w latach 99-2000 internet około 125mbit😉.
Żałuję ze nie mam zx spektrum. Może być i martwy. Tylko by wyglądał
Jak gumiaczek nie gada to warto mu zrobić najpierw podstawową ścieżkę zdrowia i przywrócić podstawowe napięcia. Standardowo sprawdzić stabilizator wejściowy (można wymienić na współczesny konwerter dc/dc, mniej się to będzie grzało), tranzystory (wciąż można kupić zamienniki, na retroleum i sinclair wiki są wykazy części zamiennych, głównie padają te po stronie głośniczka, TR4,TR5) + recap. Czasem jeszcze pada dioda BA157. A dalej to już zabawa w sprawdzanie scalaków i pamięci co opisuje materiał. Przy wymianie scalaków warto rozważyć użycie podstawek.
Adam i reszta, a pamiętacie, że do zx spektrum były takie pamięci taśmowe, ni to kaseta ni stacja dysków? Ja nie widziałem, ale z tej książki wyczytałem, co mi rodzice zamiast kąkutera kupili :)
Microdrive
To był taki przerobiony magnetofon na taśmę bez końca (sklejoną w pętle). Wynalazek dziwny i zawodny, ale tańszy od stacji dysków.
To były czasy:)
@ czy ja wiem czy taki zawodny? Kasetki były drogie i pojemność była mizerna, ale dostęp był szybszy.
Jak ktoś miał oryginalny Interfaces 2 do ZX`a to mógł używać cartridży (co za słowo) nawet gry były na to. Szkoda, że się nie przyjęło!
Taśma się szybko rozciągała, była wąska, cienka i zapylała mocno.
A jak bęłdzięł sięł dorabiałło w każdym wolnym czasie to to osiemdziesąąłt dolarów można wysupłać.
Rodzice kupili 10 dywanów dla młodych rolników, sprzedali za podwójna cenę i kupili mi Atari z pewexu
jak to składasz jak ja mam schemat do tego
Ok.
Budujemy od nowa 40-letni komputer... "Złącza antenowego nie dajemy, bo to relikt." 😜
Musielibyśmy zbudować jeszcze czterdziestoletni telewizor, ale kto to wie... Tak w ogóle to mam pomysł na interes: kity popularnych urządzeń sprzed 40 lat :)
@to ja poproszę Celma PRCb 13
Może być KIT do samodzielnego montażu ;)
🤪 Bardziej by się przydało hdmi, bo dziś już nawet złącze video composite powoli wymiera...
Ciekawostką jest fakt, że w nowych telewizorach nie ma już żadnego wejścia analogowego... poza właśnie antenowym. Mój OLED z 2020 ma ciągle na pokładzie tuner analogowy, do niedawna mogłem tak odbierać kilka kanałów z kablówki, dorzuconych na doczepkę przez mojego operatora. Pewnie tuner został ze względów kompatybilności, niektóre kraje jeszcze nie wyłączyły nadajników analogowych, np. Turcja. Jednak pozostaje to ciekawostką - po co używać RF, skoro można kupić czy zbudować sobie po taniości konwerter i skaler w jednym i mieć piękny obraz po RGB bez dziwnych artefaktów i błędów przy usuwaniu przeplotu.
@@MrBury09 Myślę, że czas głowic analogowych się kończy...
radiowy internet przecież tak się steruje ludzmi
Mnie się steruje jeszcze falami krótkimi w paśmie 49 metrów, więc w dzień jestem niedostępny ;)
Sz.p Adamie. A weź mi wytłumacz. Dlaczego jako wskaźnika uzywasz kolorowego ołówka czy nawet kolorowej kredki.
Bo jest ładny :)
@ Ale to jest niedorzeczne, absurdalne. Że tym czymś takim pokazujesz.
Zadziwiające czym ludzie się dziwią :)
a dziwisz się że dyrektorka szkoły została narkomanką bo ja nie
Zalecam albo pić, albo pisać :)
Stare baby i stare kompy na smietnik i prądem
Mam
Przedsięwzięcie tak bezsensowne że aż fascynujące.
Zgadzam się :)
😉👊 Coś w tym jest...
A kto pamięta elwro 800 junior
Po obejrzeniu 200-odcinka na temat opracowywania i montażu towarów modnych, bardziej zauważam, że wszystkie filmy z tej serii to są tak naprawdę pokazy slajdów.
Ja to zauważyłem po pierwszym filmie :) Takie jest założenie, to ma być przede wszystkim wiedza plus obrazki.
🤔🤔🤔 To pewnie bardzo upraszcza przygotowanie filmów...
To w ogóle umożliwia emisję około 35 minut tygodniowo materiału robionego praktycznie przez jedną osobę.
Ba! Ja w pewnym momencie życia zauważyłem, że wszystkie filmy w historii kinematografii to są tak naprawdę pokazy slajdów ;)
@@cielakovsky 💯😉👊✌🤚👋
Nadal nie rozumiem dlaczego nie można było użyć jakiegoś chińskiego FPGA do odtworzenia układu ULA (lub całego komputera). Z czasem użyte układy dyskretne, a szczególnie procesor, również przestaną być dostępne.
Ba nawet nie chińskie a są takie wbrew pozorom dałyby radę.
Bo to nie różni się niczym od emulatora na peceta. No chyba, że ktoś bardzo chce ożywić oryginalne Spectrum, dla niego stworzono zamienniki ULi. Owszem, z czasem elementy tutaj widoczne przestaną być produkowane, ale do tego czasu pojawi się ze sto kolejnych wersji układów emulacyjnych. Największym problemem tych wszystkich klonów jest to, że mijają trzy lata i bazy już nie ma w sklepach - jest nowa, ale nie pasuje do płytki, wiedzy i ochoty. Z80 produkowany jest już blisko 50 lat, a nie zanosi się, żeby to był koniec :) Jeśli już ktoś chce taki komputer emulować sprzętowo, to najsensowniej na malinie, bo ta przynajmniej będzie kompatybilna dekady.
@ FPGA to definicja sprzętu, więc przerzutnik czy tam licznik zdefiniowany w VHDL jest na prawdę tym samym co fizyczna kostka CD40XXX, gdyż i tu i tu łączymy bramki czy bloki logiczne.
Nie mówimy tutaj o emulacji która potrzebuje współczesnego PC z potężnym procesorem i masą kodu, bo to faktycznie oszustwo.
@ Jak wiemy ten Z80 nadal dobrze sprzedaje się w wielu zastosowaniach przemysłowych i w pracy w ciężkich warunkach. Oj on długo będzie.
Wiadomo co to FPGA, ale to jest takie... nieedukacyjne. Innymi słowy, jak już się za to bierzemy, to szkoda czasu na Spectrum :)
ludzie na emeryturze ludzie już dawno po umierali
ZUS zatrudnił seryjnych samobójców