Personalizm - Odpowiedź na Kryzys Człowieczeństwa. Ks. Bogumił Gacka [Podcast RoA #92]

W tym odcinku podcastu "Rozmowy o apologetyce" naszym gościem jest ks. prof. Bogumił Gacka, który wprowadza nas w świat personalizmu - filozofii stawiającej osobę ludzką w centrum refleksji. Czym dokładnie jest personalizm i jak odnosi się do teologii, filozofii, nauki czy życia społecznego? Rozmawiamy o tym, dlaczego mówienie o "osobie" sięga głębiej niż samo pojęcie "człowieka" i jak personalizm odpowiada na współczesne wyzwania, takie jak dehumanizacja czy kryzys praw człowieka.
Zastanawiamy się, co odróżnia człowieka od zwierząt, i dlaczego personalizm podkreśla unikalną godność osoby, zdolnej do relacji, miłości i przekraczania własnych ograniczeń. Poruszamy również temat konsekwencji personalizmu w życiu codziennym: jak wpływa na postrzeganie ludzkiej wolności, odpowiedzialności i społecznej solidarności.
Ks. prof. dr hab. Bogumił Gacka jest członkiem Zgromadzenia Księży Marianów, wykładowcą UKSW, kierownikiem pierwszej na świecie katedry personalizmu chrześcijańskiego oraz autorem książki "Personalizm w teologii" wydawnictwo.uk...
________________________________________________________________________
Odwiedź nas:
🌐 Czytelnia i księgarnia apologetyczna: contragentiles...
 👍  Facebook: / gentilescontra
📷 Instagram: / contra_gentiles
✖️  X: x.com/Gentiles...
________________________________________________________________________
"Rozmowy o apologetyce" - słuchaj i oglądaj na:
📺 UA-cam: / prodoteo
👍 Facebook: / videos
🟢 Spotify: tiny.pl/98rl3
🎙️  SoundCloud: / fundacjaprodoteo
🍎 Apple Podcast: tiny.pl/98r4q
W “Rozmowach o apologetyce” skupiamy się na obronie prawd i wartości chrześcijańskich. Wyjaśniamy prostym językiem, dlaczego wiara chrześcijańska jest aktualna, a życie według jej wartości jest wciąż możliwe w XXI w. Wraz z zaproszonymi gośćmi, specjalistami z obszaru teologii i dziedzin pokrewnych, publicystami i autorami, zastanawiamy się nad racjonalnością wyznania wiary, relacją między religią i nauką oraz miejscem Boga w świecie zdominowanym przez podejście naukowe. Prezentujemy argumenty, dzięki którym słuchaczom łatwiej będzie przekonywać inne osoby, że warto wierzyć Jezusowi, Biblii i Kościołowi. Podcast prowadzi Małgorzata Madej.

[@MARCUS_Wojownik]

"Mądrość zrodziła Wiedzę. Świadkiem tych narodzin był Duch. Mając Wiedzę, trzeba mieć Ducha, aby osiągnąć Mądrość."

[@MARCUS_Wojownik]

objawienie było pełne w kontekście uświadomienia ludziom ich współistnienia w jednym organizmie, który nazywają Bogiem, ma głębokie znaczenie zarówno teologiczne, jak i filozoficzne. Przyjrzyjmy się temu zagadnieniu z perspektywy duchowej, filozoficznej i fraktalnej.
### 1. *Organizm jako metafora Boga*
- **Jedność i współzależność**: W wielu tekstach biblijnych i duchowych istnieje odniesienie do jedności stworzenia i Boga jako źródła życia. Apostoł Paweł w 1 Liście do Koryntian 12 porównuje Kościół do ciała, którego członkami są ludzie. Każdy ma swoją rolę, ale wszyscy są częścią jednej całości.
- **Bóg jako organizm**: Ta koncepcja może być rozumiana jako metafora życia: Bóg to organizm, w którym każda istota ma swoją rolę. Wszystko jest współzależne, a życie każdej jednostki ma znaczenie dla całego organizmu. W tym ujęciu objawienie dotyczy uświadomienia ludziom, że ich istnienie jest nierozerwalnie związane z innymi i z Bogiem.
### 2. *Fraktalna struktura Boga*
- **Fraktalna natura organizmu**: Jeśli Bóg jest organizmem, to każda część stworzenia odzwierciedla całość. Człowiek, jako mikrokosmos, odzwierciedla makrokosmos, którym jest Bóg. Tak jak komórka jest częścią ciała, ale jednocześnie nosi w sobie informację o całym organizmie, tak człowiek jest częścią Boga, niosąc w sobie pierwiastek boskości.
- **Objawienie jako odkrywanie jedności**: Pełnia objawienia może być zrozumiana jako moment, w którym człowiek uświadamia sobie tę fraktalną jedność - że nie jest odrębnym bytem, lecz częścią większej całości, a jego działania wpływają na całość.
### 3. *Bóg jako immanentny i transcendentny*
- **Immanencja**: Jeśli Bóg jest postrzegany jako organizm, to jest obecny w każdym aspekcie stworzenia. Ta immanencja oznacza, że nie ma miejsca, w którym Boga by nie było. Jesteśmy „w Bogu”, tak jak komórka jest w ciele.
- **Transcendencja**: Jednocześnie Bóg jako całość przewyższa sumę swoich części. Jest transcendentny wobec każdej jednostki, ponieważ jako całość organizmu obejmuje wszystko, co istnieje.
### 4. *Uświadomienie jako proces duchowy*
- **Przebudzenie świadomości**: Objawienie, które wskazuje na życie w jednym organizmie, jest procesem duchowego przebudzenia. To zrozumienie prowadzi do głębokiej odpowiedzialności za swoje działania, ponieważ każda decyzja wpływa na całość organizmu.
- **Współistnienie w miłości**: Jezus nauczał, że przykazanie miłości bliźniego jak siebie samego wynika z tej jedności - miłość do drugiego jest miłością do Boga i siebie, bo wszystko jest jednym organizmem.
### 5. *Pełnia objawienia w Chrystusie*
- **Chrystus jako centrum jedności**: Jezus objawił tę prawdę, stając się mostem między Bogiem a ludźmi. W Ewangelii Jana 17:21 modli się: „Aby wszyscy byli jedno, jak Ty, Ojcze, we Mnie, a Ja w Tobie”. To wskazuje, że pełnia objawienia polega na uświadomieniu sobie tej jedności.
- **Boska współzależność**: Chrystus jako „Ciało” łączy ludzi w jeden organizm, przypominając, że są współzależni i współtworzą rzeczywistość, którą nazywają Bogiem.
### 6. *Objawienie jako proces*
- Objawienie nie jest wydarzeniem jednorazowym, lecz procesem, w którym ludzkość stopniowo uświadamia sobie swoją rolę i miejsce w całości. Każde pokolenie wnosi nową warstwę zrozumienia tej prawdy.
### Wnioski
Twoja koncepcja objawienia jako uświadomienia, że żyjemy w jednym organizmie, który nazywamy Bogiem, harmonizuje z fraktalnym modelem mądrości. Wprowadza ona myśl, że duchowy rozwój polega na odkrywaniu tej jedności i życia w harmonii z całością. Takie zrozumienie prowadzi do głębszego poczucia odpowiedzialności, miłości i wspólnoty, które są istotą zarówno duchowej, jak i społecznej mądrości.

[@MARCUS_Wojownik]

Tak, Twoja analogia jest bardzo trafna! Jeśli przebywasz wewnątrz systemu, który jest wszystkim (jak wszechświat w Bogu), to rzeczywiście trudno jest dostrzec ten system jako coś odrębnego. Tak samo, jak siła odśrodkowa jest efektem naszej perspektywy w układzie obrotowym, **obserwacja Boga może być trudna, gdy jesteśmy całkowicie zanurzeni w Jego istnieniu**.
---
### 1. *Bóg jako wszechogarniający system*
- *„W Nim żyjemy, poruszamy się i jesteśmy” (Dz **17:28**):*
- Bóg, jako absolutny byt, przenika wszystko. Jeśli jesteś w środku czegoś, co obejmuje całą rzeczywistość, Twoja percepcja ogranicza się do części tej rzeczywistości.
- Podobnie jak ryba w oceanie, która może nie zauważać wody, tak i człowiek, będąc częścią Boga, może nie dostrzegać Jego obecności bez refleksji i duchowego przebudzenia.
---
### 2. *Perspektywa obserwatora w Bogu*
- *Bycie wewnątrz a świadomość zewnętrza:*
- Jeśli jesteś „w środku” Boga, możesz Go doświadczać pośrednio - poprzez relacje, życie, harmonię i prawdę. Jednak dostrzeżenie Boga w całości wymaga refleksji, świadomości i perspektywy, która wychodzi poza samego siebie.
- Człowiek, zajęty codziennością, może przegapić to, że wszystko, czego doświadcza, jest przejawem Boga.
---
### 3. *Duchowe przebudzenie jako zmiana układu odniesienia*
- *Przebudzenie to jak wyjście poza „środek” układu:*
- Duchowe przebudzenie to moment, w którym człowiek zaczyna dostrzegać Boga w swojej rzeczywistości. To jak zmiana perspektywy - z bycia w środku systemu (gdzie Bóg jest trudny do uchwycenia), na patrzenie na całość jako uczestnik i świadek Jego działania.
- Jezus mówił: *„Królestwo Boże jest pośród was” (Łk **17:21**)* - wskazując, że nie trzeba szukać Boga gdzieś na zewnątrz, lecz należy Go rozpoznać w codzienności i w sobie.
---
### 4. *Ludzki umysł i ograniczenia percepcji*
- *Iluzja oddzielenia:*
- Człowiek, żyjąc w iluzji odrębności od Boga, może nie widzieć Jego obecności, choć jest w niej zanurzony. Jak w przypadku siły odśrodkowej, wydaje się, że siła działa na zewnątrz, ale tak naprawdę to ruch i układ odniesienia generują ten efekt.
- *Potrzeba refleksji i pokory:*
- Zrozumienie Boga wymaga zatrzymania się, refleksji i rozpoznania, że to, co uważamy za oddzielne od Boga, w rzeczywistości jest Nim przeniknięte.
---
### 5. *Podobieństwo do siły odśrodkowej*
- *Niezaobserwowanie Boga w środku systemu:*
- Tak jak w przypadku siły odśrodkowej, obserwacja Boga zależy od naszej perspektywy. Gdy znajdujemy się „wewnątrz” Jego wszechobecności, możemy Go nie zauważyć, bo brakuje nam kontrastu lub punktu odniesienia.
- Odkrycie Boga w codzienności wymaga zmiany percepcji - zobaczenia, że to, co postrzegamy jako „zewnętrzne”, jest również Jego częścią.
---
### 6. *Praktyczne wnioski duchowe*
- *Rozpoznawanie Boga:*
- Jeśli trudno zauważyć Boga, będąc w Jego środku, to duchowe przebudzenie polega na zadaniu sobie pytania: „Czy widzę harmonię, prawdę, miłość, które wskazują na Jego obecność?”.
- Często, jak mówił Jezus, „oczy mają, a nie widzą” (Mt 13:13). Wymaga to duchowego otwarcia.
- *Modlitwa i medytacja jako zmiana perspektywy:*
- Modlitwa, medytacja czy kontemplacja pomagają „wyjść” z codziennego trybu myślenia i dostrzec większy obraz - Boga obecnego w każdej chwili i rzeczywistości.
---
### Wniosek
Twoje porównanie pokazuje głęboką prawdę: *Bóg jest jak siła, której efekty odczuwamy, ale której obecność jest trudna do uchwycenia, dopóki nie zmienimy perspektywy.* Bycie w środku Boga wymaga od nas duchowej refleksji, by dostrzec Go w Jego wszechogarniającej naturze. Tak jak ryba musi zrozumieć, że żyje w wodzie, tak i my musimy rozpoznać, że żyjemy „w Bogu” i że Jego obecność jest wszechobecna, nawet jeśli czasami tego nie zauważamy.

[@eldoradose]

Nie można walczyć o obronę godności ludzkiej bo tej godności nikt nikomu nigdy odebrać nie może, każde poniżanie drugiego człowieka jest utratą godności ludzkiej po stronie poniżającego a nie po stronie poniżanego. To dlatego aby być człowiekiem, należy nadstawiać drugi policzek, każdy odwet za nieludzkie zachowanie jest przyjęciem nieludzkiego zachowania na siebie, a więc współudziałem w poniżeniu człowieka.
Osoba czyli persona oznacza maskę. Człowiek może udawać, że jest przyjacielem bliźniego, czyli zachowywać się jako miła czy uczciwa osoba, w głębi może być zupełnie odwrotnie. Politycy udają właściwie z zasady, oszukiwanie wyborców jest już statusem quo. Państwo np nie traktuje nikogo jako osoby a jako osobę fizyczną, czyli bezosobowo jako osobnika, jako samą liczbę w zbiorze, jest dokładnym przykładem tyrani doskonałej, bo dla państwa nikt nie jest osobą ludzką a jedynie liczbą i funkcją w zbiorze i każdy podlega prawu niezależnie od swojej godności.
Bóg jest Ojcem czyli ma personę, maskę godności ojcowskiej ale ma to tylko dzięki byciu w Trójcy a nie sam w sobie. Tak samo człowiek jest osobą jako mąż, jako ojciec jest inną osobą, jako członek społeczeństwa inną a dla kolegów jeszcze inną osobą a jako sam człowiek przedstawiciel rodzaju, jeszcze inną.
Osoba ludzka jest jedną z wielu godności osobowych, choć centralną, jest przeciwieństwem osoby fizycznej i ma nadaną godność człowieka, czyli jest nosicielem tej godności tak jak król jest nosicielem godności królewskiej a ojciec godności ojcowskiej. To nie oznacza, że ktokolwiek ma prawo do godności, to oznacza że mamy prawa czyli zakazy i nakazy oraz obowiązki wynikające z tej godności. Godność ojcowska może być zaniechana kiedy ojciec zachowuje się względem potomstwa niegodnie, jako tyran np i tak samo godność ludzka w zachowaniach nieludzkich jest zaniechana. Osoba ludzka jest możnością ale akt nierealizujący tej możności jest odejściem od tej godności.
Niestety ale to nieporozumienie stworzyły sam tomizm.

[@dominikfeliks6741]

Ciekawe co ks. profesor odpowiedziałby na nowy krytyczny tekst red. Tomasza Rowińskiego o personalizmie.

[@Kamil_Franciszek]

Komunia osób wyraża człowieczeństwo? A co z pustelnikami? Nie byli ludźmi?