Czytamy naturę #14 | Wulkany czy asteroida? - Wieści z jądra - Telepowiązania pogodowe

1) Wulkany czy asteroida? 01:13
Istnieją dwie główne konkurencyjne teorie dotyczące tego, co 66 mln lat temu spowodowało wymarcie ok. 75% gatunków, w tym dinozaurów, plezjozaurów i amonitów. Jedna to asteroida, która właśnie wtedy wybiła krater Chicxulub w Meksyku. Druga to również zachodząca mniej więcej wtedy erupcja potężnej ilości magmy na terenie dzisiejszych Indii. W "Science" opublikowane zostały dwa artykuły, jeden obok drugiego, które wydają się mówić coś przeciwnego na temat tego, kiedy właściwie doszło do najbardziej intensywnej fazy tej erupcji.
2) Wieści z jądra 12:47
Nie jest łatwo zajrzeć do wnętrza jądra atomowego. Prawdę mówiąc, tak naprawdę nie da się do niego "zajrzeć" w zwykłym sensie. Wszelkie strzępy informacji o tym, jak zachowują się protony i neutrony w jądrze, są więc na wagę złota. Dzisiaj o dość dziwnym zjawisku, tzw. "efekcie EMC", które oferuje nam właśnie tego typu rzadki wgląd.
3) Telepowiązania pogodowe 21:02
Jest właściwie oczywiste, że pogoda TU jest blisko skorelowana z pogodą 1 kilometr stąd, a następnie, że stan pogody 10 kilometrów stąd będzie nieco słabiej związany, 100 kilometrów - jeszcze słabiej, i tak dalej. Co dziwne, występują jednak tajemnicze korelacje w skali tysięcy kilometrów, pomiędzy ściśle określonymi obszarami na planecie: na przykład Indiami i Francją czy... Paragwajem. Czy kryją się za nimi rzeczywiste związki przyczynowe?
Źródła:
1a) Courtney J. Sprain, Paul R. Renne, Loyc Vanderkluysen, Kanchan Pande, Stephen Self, Tushar Mittal. The eruptive tempo of Deccan volcanism in relation to the Cretaceous-Paleogene boundary. Science: Vol. 363, Issue 6429, pp. 866-870. [ doi.org/10.112... ]
1b) Blair Schoene, Michael P. Eddy, Kyle M. Samperton, C. Brenhin Keller, Gerta Keller, Thierry Adatte, Syed F. R. Khadri. U-Pb constraints on pulsed eruption of the Deccan Traps across the end-Cretaceous mass extinction. Science: 363, 6429, 862-866 [ doi.org/10.112... ]
2) The CLAS Collaboration, „Modified structure of protons and neutrons in correlated pairs”. Nature 566, 21.02.2019, 354-358 [ doi.org/10.103... ]
3) Niklas Boers, Bedartha Goswami, Aljoscha Rheinwalt, Bodo Bookhagen, Brian Hoskins & Jürgen Kurths. Complex networks reveal global pattern of extreme-rainfall teleconnections. Nature 566, 373-377 (2019) [ doi.org/10.103... ]
"Czytamy naturę" to program popularnonaukowy Centrum Kopernika. Wymyślił go i prowadzi Łukasz Lamża. Co tydzień czytamy razem trzy artykuły z bieżącej prasy naukowej - co tak naprawdę mówią nam naukowcy, dlaczego to jest istotne i co z tego wynika dla nas i dla świata. Mówimy stanowcze "nie" mielonce składającej się w 85% z wypełniacza, a tylko w 15% z konkretnego naukowego mięcha! W "Czytamy naturę" jesteśmy zawsze na froncie rozwoju nauki i odważnie siadamy u samego źródła wiedzy, tj. przy najnowszych numerach najważniejszych czasopism naukowych świata, jak "Nature" i "Science". Nowe odcinki w każdy poniedziałek.
"Nauka na żywo" - zadanie finansowane w ramach umowy 808/P-DUN/2018 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.