HIstoria Transplantacji Serca

Film powstał w ramach projektu Toruńskiej Fundacji Nauki i Edukacji Weterynaryjnej "Historia Medycyny i Weterynarii", realizowanego przez dr. hab. Jarosława Sobolewskiego, prof. UMK.
fundacjavet.fanimani.org.pl/
jaroslawsobolewski.pl
Pierwszy przeszczep serca u człowieka: Historia, znaczenie i wpływ na współczesną medycynę
Przeszczep serca jest jednym z najbardziej spektakularnych osiągnięć współczesnej medycyny. W Polsce doskonale znamy postać prof. Zbigniewa Religi, który w listopadzie 1985 roku przeprowadził pierwszy udany taki zabieg w Polsce. Natomiast pierwsza tego typu operacja u człowieka została wykonana przez południowoafrykańskiego chirurga Christiana Barnarda prawie dwadzieścia lat wcześniej - 3 grudnia 1967 roku w szpitalu Groote Schuur w Kapsztadzie. Ten przełomowy moment w historii medycyny nie tylko zrewolucjonizował kardiochirurgię, ale także otworzył nowe możliwości w leczeniu schorzeń sercowo-naczyniowych.
Na początku XX wieku, rozwój chirurgii serca był ograniczony przez brak odpowiednich technologii. Pierwsze operacje na otwartym sercu były podejmowane już w latach 50. XX wieku, ale były obarczone wysokim ryzykiem. W latach 60. postępy w technikach chirurgicznych, zrozumienie mechanizmów immunologii przeszczepów oraz rozwój aparatury do krążenia pozaustrojowego stworzyły podstawy do przeprowadzenia przeszczepu serca.
Christian Barnard, inspirowany pracami amerykańskiego chirurga Normana Shumwaya, który przeprowadził liczne eksperymenty na zwierzętach, rozpoczął przygotowania do przeszczepu serca u człowieka. Barnard pracował nad udoskonaleniem technik chirurgicznych i zdobywaniem wiedzy na temat immunosupresji, kluczowej dla zapobiegania odrzutom przeszczepionych organów.
I tu pojawia się wątek polski Louis Washkansky (właściwie waszkański) mieszkał do 1922 roku w Polsce, kiedy to wyemigrował do Południowej Afryki. Przed przeszczepem, Washkansky cierpiał na cukrzycę i ciężką chorobę wieńcową. Mimo licznych operacji serca, jego stan zdrowia stale się pogarszał, aż w końcu osiągnął stadium ciężkiej niewydolności tego organu. Washkansky był świadomy ryzyka związanego z zabiegiem, ale zgodził się na nią, widząc w niej jedyną szansę na przedłużenie życia.
Wczesnym rankiem 3 grudnia 1967 roku został przewieziony na salę operacyjną. Dawcą serca była Denise Darvall, młoda kobieta, która zmarła na skutek obrażeń odniesionych w wypadku samochodowym. Operacja trwała dziewięć godzin i zakończyła się sukcesem - serce Denise Darvall zaczęło bić w ciele Washkansky'ego.
Chociaż pacjent przeżył tylko 18 dni, głównie z powodu zapalenia płuc wywołanego osłabieniem układu odpornościowego, pierwszy przeszczep serca był milowym krokiem w medycynie i otworzył drogę do dalszych badań i rozwoju transplantologii.
Operacja wykonana przez Barnarda wzbudziła ogromne zainteresowanie na całym świecie, a inne ośrodki medyczne szybko podjęły próby przeprowadzenia podobnych zabiegów. W ciągu następnych lat rozwijano techniki transplantologiczne i prowadzono badania nad zapobieganiem odrzutom przeszczepianych narządów, co znacząco poprawiło wyniki. Przeszczepy serca stały się rutynowym zabiegiem w leczeniu zaawansowanej niewydolności serca, ratując życie tysiącom pacjentów na całym świecie.
W Kapsztadzie znajduje się muzeum „Serce Kapsztadu” w szpitalu Groote Schuur, w którym odtworzono salę operacyjną, gabinet Barnarda, salę chorych. Znajdują się tam figury bohaterów tego zdarzenia. Dzięki temu możemy przenieść się w czasie do grudnia 1967 roku.
Pierwszy przeszczep serca u człowieka, przeprowadzony przez Christiaana Barnarda, był momentem przełomowym w historii medycyny. Dzięki postępom w technikach chirurgicznych i zrozumieniu immunologii możliwe stało się ratowanie życia pacjentów z końcowym stadium niewydolności serca. Sukces tej operacji otworzył nowe perspektywy w medycynie transplantacyjnej i stał się inspiracją dla kolejnych pokoleń lekarzy i naukowców.