W poszukiwaniu czasu (3): teraźniejszość, Łukasz Lamża
Вставка
- Опубліковано 23 вер 2024
- Mogłoby się wydawać, że nie ma nic bardziej dostępnego niż teraźniejszość. Ba, wielu filozofów odpowiedziałaby, że nie ma, nigdy nie było i nigdy nie będzie niczego innego niż "teraz", a "przeszłość" i "przyszłość" to tylko użyteczne fikcje. Im jednak bliżej przyjrzeć się teraźniejszości, tym więcej pojawia się problemów. Fizyka uczy nas, że nie ma jednego uniwersalnego "teraz" dla całego Wszechświata, a dwóch obserwatorów może nie zgodzić się, czy dwa dane zdarzenia nastąpiły równocześnie, czy też jedno z nich poprzedziło drugie. Psychologia i neuronauki pokazują z kolei, że to, co w codziennym doświadczeniu uważamy za "moment obecny", jest w istocie złożoną konstrukcją opierającą się po części na pamięci, a po części na przewidywaniu przez nasz mózg przyszłości, co pięknie demonstruje choćby tzw. "flash lag effect". Porządne uchwycenie teraźniejszości jest w istocie równie trudne, co podróż w czasie. Czas po raz kolejny okazuje się wymykać naszym próbom zrozumienia go.
Organizatorzy:
Copernicus Center
Fundacja Tygodnika Powszechnego
Uniwersytet Jagielloński
Tygodnik Powszechny
Przy wsparciu:
Miasto Kraków
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Templeton Religion Trust
Partnerzy: Admind Branding & Communications, Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, Allegro, Astrofaza, Cafe Nauka, Ciekawi Krakowa, Cricoteka, Copernicus Center Press, Copernicus College, Crazy nauka, De Revolutionibus Books&Cafe, Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, Goyki 3 Art Inkubator, Human Week, Krakowskie Biuro Festiwalowe, Kraków Miasto Literatury UNESCO, Mądra Książka Roku, Muzeum Inżynierii Miejskiej, Platforma Badań Artystycznych, POB FutureSoc UJ, Polska Akademia Umiejętności, Polskie Towarzystwo Psychiatryczne, S-NET, Teatr w Krakowie - im. Juliusza Słowackiego
Partnerzy Medialni: Empik, Karnet, Kids in Kraków, Książki. Magazyn do czytania, TVP Kultura, Onet, Polska Agencja Prasowa, Polityka, RMF FM, RMF Classic, Miesięcznik Sens, Zwierciadło
Projekt współfinansowany ze środków Miasta Kraków
Dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki" Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Świetnie się to ogląda i bardzo wciąga. Podobnie jak seria o sztucznej inteligencji. Czekam na następne filmy. Pozdrawiam.
Dziękuję Panie Łukaszu, miło że zaprosił Pan do tego odcinka swoich braci bliźniaków.
Panie Łukaszu, dziękuję za kolejny ciekawy materiał. Filmiki z Copernicus Center urozmaicają moją codzienność od ponad roku i mam nadzieję, że tak już zostanie :)
Bardzo lubię Pana słuchać, tak trudne tematy zostają mi przekazane w przystępny sposób. Duży szacunek i powodzenia w dalszych wykładach.
Czas, piękny temat, jak można tak zepsuć temat czasu.
Teraźniejszość to jest ta błonka, przez którą wydaje się nam, że jesteśmy nieśmiertelni. :)
Ja natomiast życzę miłej teraźniejszości, kiedykolwiek by ona nie była.
Pozdrowienia z przyszłości :)
Niesamowicie ciekawy materiał, świetna praca!
Respect Łukaszu !
Super wykład o czasie z przeszłości ku przyszłości Brawo 👍🤟💪
Ciekawy film
No wreszcie, po przyszłości i przeszłości nie mogłom się doczekać!
witam osobę niebinarną
Ta seria to sztos
Czas dla wszystkich płynie tak samo i wydaje sie działać niezależnie od wszystkiego innego, także próba go ubrania w coś to nic innego niż szarlaraństwo.
Zgadzam się z Panem Łukaszem i wyciągam prosty wniosek: Słowo "teraz" nie ma prawa bytu. Wszystko jest tylko "przeszłością"...
Tradycja, odnosi się bezpośrednio do kultywowania przeszłości i bezmyślnego naśladowania. Ciekawa jest etymologia tego słowa. Pierwotnie tradycja łac. traditor - to zdrajca. A jeszcze dawniej w sanskrycie - Zdrajca teraźniejszości. Dzisiaj mówimy też, ekstradycja - co również dotyczy raczej przestępców, zdrajców.
ta wskazówka na max przyspieszeniu nie daje takiego złudzenia, normalnie widzę równoległą kreskę, a na średnim i wolnym widzę jakby się załamywała i byla z tylu
Obejrzałem w 4 grudzień 2020, 00.02,3
Dla zasięgu
No dobrze, a co jeśli cały czas, przeszłość, teraźniejszość i przyszłość istnieje równocześnie a tylko nasze ograniczenie powoduje że mamy ważenie przemieszczania się przez niego w błonie teraźniejszości?
Dla nas istnieje tylko teraźniejszość, wspominamy przeszłość, planujemy przyszłość. Jednak przeszłość, teraźniejszość i przyszłość istnieje równocześnie. To wszystko jednak nie jest takie proste.
Dziękuję za ciekawy materiał
Według mnie przyszłość jest już ustalona. Gdy powstawał wszechświat, miał konkretne warunki początkowe, cała reszta powinna z nich wynikać. Wolna wola jest złudzeniem, ponieważ nasze zachowanie wynika z tego, jacy byli nasi przodkowie i z wpływu otoczenia. Cofnięcie czasu nie zmieni już jego biegu. Pozostaje ewentualnie kwestia równoległych wszechświatów, jednak to jest osobny temat niezwiązany z przemieszczaniem się w czasie.
Wygląda, że całe życie nie jedziemy na miejscu kierowcy samochodu tylko w przyczepce czasowej. :)
Gdy zegar przyspieszył to wiedziałem dwie wskazówki wychodzące z centrali tarczy.
Czy jestem normalny?
ja też
Pozdrawiam operatora z przyszłości. 11:21
Wspaniałe materiały, życzę żeby te filmy miały co najmniej 50 tysięcy wyświetleń bo zasługują na to. Może jakiś collab z UNB by pomógł?
💪❣️
Pan Łukasz jak zawsze. Myślałam , że wiem ale nie wiem.
Świetny odcinek.
Cześć, jestem z przyszłości. Dzisiaj padną takie numery totolotka: 3, 7, 8, 12, 15, 29. Nie ma za co.
A tu serio a Ty nie obstawiłeś 😂
Świetny temat
Przepraszam, w tytule jest literówka: „poszukiwaniuczasu” zamiast „poszukiwaniu czasu”. Ale to drobiazg, którym nie należy zbytnio się przejmowac.
Myslalam, że zakończy się to stwierdzeniem, że żyjemy zawsze w przeszłości, bo rejestrujemy to, co bylo/kończy się.
Facet jest na tyle 'filozoficzny' że celowo zahacza o tematy bez ich rozwinięcia. Oczywiście, że masz rację. Żyjemy w buforze, operacyjnym 'okienku; czasowym ok 1/15 sekundy. Psychologiczna chronologia zdarzeń w tym przedziale może ulec zaburzeniu. Sugeruję sięgnięcie po zagraniczne materiały np. kanał Veritasium zrobił świetne opracowanie na temat psychologicznej percepcji czasu. Z kolei jednoczesność teraźniejszości to osobny temat związany z przeksztalceniami Lorentza i względnością Einsteina. Tutaj nasz badacz nie pokusił się nawet o podanie źródeł w opisie pod filmem.
paradoks terazniejszosci polega na analizowaniu jej w przeszlosci... a gdyby tak pominac terazniejszosc i przyjac tylko przyszlosc i przeszlosc? W jakich badaniach terazniejszosc jest wymagana?
To klasyczne ujęcie Aureliusza Augustyna. Bez przeszłości (pamięci) nie da się nic powiedzieć o teraźniejszości ani przyszłości. Ale w takim ontologicznym ujęciu nie ma fizyki, a w szczególności Einsteina, co wywraca wszystko do góry nogami.
Cudny Tshirt
Zauważyłem ciekawy efekt z wskazówką jak poruszała się szybko
Widziałem dwie wskazówki - jedna z estymacji mózgu a druga realna. Efekt znikał po włączeniu pauzy. Wskazówka wcześniejsza "wystrzeliwała". Ciekawe, czy każdy tak ma
też tak mam
W stanie nieba nowego - w Pełnia Miłości - istnieje tylko Wieczne TERAZ. Wiedzą to niektórzy mistycy. Światy materialne niestety mają upływ czasu - wczoraj, dziś i jutro. Może to pułapka , z której trzeba się wydostać.
O! I jest, Tardis wróciła z serwisu!!
czy to nie jest tak że wgl poczucie czasu jest jak ta linia w zegarku z animacji :P
Wszystko na tym świecie ma postać fali. Można przyjąć założenie, że czas też ma postać falową a teraźniejszość jest jej wierzchołkiem. I pewnie ta fala ma związek z entropią wszechświata. Dlatego nie jest identyczna w każdym miejscu, tylko zależy to od lokalnych struktur. Takie rozumienie czasu eliminuje też problem z paradoksem wywoływanym podróżami w przyszłość i przeszłość. Jeśli wyobrazimy sobie wszechświat jako nieruchomą taflę wody a teraźniejszość jako falę w tej tafli, to takich fal można wywołać kilka w jednym ośrodku i jeśli się nie spotkają, to nie będą miały na siebie żadnego wpływu. Cofniecie się w czasie to wywołanie nowej fali w miejscu w którym naszej fali już nie ma. I jeśli tam uśmiercimy naszego dziadka to jego rzeczywistość nie będzie naszą. Ponieważ związek przyczynowo-skutkowy tworzący falę zaczyna się w miejscu powstania fali i kończy w miejscu jej wygaśnięcia. Dalej jest tylko gładka powierzchnia ośrodka w którym fala się rozchodzi. Czyli dwie rzeczywistości będą się toczyć równolegle, tak jad dwie fale wędrujące po tafli wody. Takie moje zdanie :)
Mam pytanie które zadam nietypowo bo w formie wiersza (mojego autorstwa):
,,W Czarnoczasie”
Dziś jest jutro, zaś jutro będzie wczoraj a wczoraj było dziś
Cały Twój ogrom w paradoksie się skrył w bezmiarze bezchwil
Z czasu powstał punkt a w punkcie zapadł się czas
W przestrzeni która niezbadany brzeg ma
Masa która tu była, zawsze tu jest
Jej ogrom wraz z wszechświatem rozszerza się
Choć dopóki nie sprawdzisz to nie wiesz gdzie
Czy ten kolaps który powstał gdy zapadł się czas
Stworzył Czarną Dziurę z będących tu kiedyś gwiazd?
Czy one płoną w bezczasowym punkcie przestrzeni?
Czy bez obserwacji czasu nic się nie zmieni?
Czy ten kolaps rozrywa cały ISTNIEJĄCY świat?
Jak wielką siłę on ma, ten nasz czwarty wymiar: Czas?
Adrian Trojanowski ??.??.????.
Jeśli ktoś ma jakieś uwagi na temat tego jak taki kolaps czasu mógłby wyglądać to z chęcią podyskutuję w komentarzach. Oczywiści raczej myślę o jakimś kolapsie lokalnym niż każdego możliwego czasu ponieważ ciężko mi uwierzyć byśmy w skali kosmosu mogli kiedykolwiek stworzyć coś zaburzałoby całą czasoprzestrzeń.
Problem teraźniejszości jest tylko pozorny. A ukazywanie go jakoś czegoś poważnego to jak pokazywanie paradoksu strzały, która ma nigdy nie dotrzeć do celu, jako poważnego i rzeczywistego problemu. I wynika z celowego bądź błędnego opisu i nie wzięcia wszystkich niezbędnych parametrów do rozważań. Przecież już od ok. 100 lat wiadomo, nie nie ma czasu ani przestrzeni tylko czasoprzestrzeń. I wynika to z teorii względności chyba, nieprawda? Więc nie można o teraźniejszości mówić TERAZ tylko TU I TERAZ i po problemie.
Pięknie :) czy tłumaczenie sutty wzięte z sasany?
Pozdrowienia
Zostawianie słuchaczy z pytaniem jest spoko, ale nie za każdym razem...
Jeżeli istnieje tylko chwila obecna to jak wytłumaczyć proroctwo z Izajasza 53 w Biblii?
W różnych księgach jest wiele tekstów. Zwykła statystyka spowoduje, że do któregoś coś się dopasuje. Tak samo, jeśli miliony ludzi coś śni, któremuś sen się sprawdzi.
Komentarz dla zasięgów
A co jeśli widzi się dwie wskazówki? Początek i koniec zakresu?
Przy wnikliwej analizie oczywiście nie sposób doszukać się teraźniejszości, zwłaszcza tej globalnie identycznej, tzw obiektywnej. O ile łatwiej jest zrozumieć, że globalne teraz jest "porozsuwane w czasie", o tyle teraźniejszość subiektywna wydaje się być względnie uchwytna. I tak jest w istocie, na poziomie ludzkim, teraźniejszość jest formą realną.
Lecz buddyzm naucza, że "wszystkie formy są puste", co oznacza, że wnikliwie medytując takiego momentu nie znajdziemy identycznie jak w jabłku nie znajdziemy atomów jabłka, jak w kamieniu atomów kamienia, jak w drzewie atomów drewna, tylko jakieś umowne węgle i azoty, w którym jest 99,9% pustki i 0,01% naszej niewiedzy :D
Ja w trochę innym temacie. Jaka jest objętość płuc wszystkich obywateli kraju i jaka jest objętość powietrza nad Polską, powiedzmy do wysokości 200 metrów?
To można policzyć bardzo szybko, objętość powietrza nad Polską do wysokości 200m to 312 679 /5 czyli 447.8 km^3
Objętość płuc to 4,5l * 38mln czyli 171mln l czyli 0.000171km^3
Spokojnie, wystarczy
@@niepowiem5894 jak widzisz rządzący boją się jednak o ilość czystego powietrza i każą oddychać już zużytym np. w sklepach i komunikacji
T-shirt siostry?
Prostota np w medytacji zen ; oddychamy i traktujemy myśli jak przelatujące chmury - żyjemy tu i teraz - na pewno to pomaga się wyciszyć - i jest proste - a medytować można wszędzie. Zapraszam na mojego chomika: mjacek2013/dokumenty/ [tu są aktualne materiały, trzeba się zalogować aby pobrać za darmo], Pozdrawiam, Jacek.
wow
Ciekawe czy TERAZ zasnę...
Hawking szampana raczej by nie otwierał
Bardzo dobre materiały ale mnie denerwuje jak nie slysze R
Czyli teraźniejszości nie ma
Chłopa z koczkiem. Samuraj Jack
Chłopie, Łukasz. Jak zaczniesz mieszać nurty filozoficzne, religijne i fakty naukowe w sosie własnych przekonań to wyjdzie z tego wielke G. Może odrobinę więcej pokory badawczej. Litości. Weź przykład z Krzysztofa Meissnera, który nie kryjąc swoich osobistych przekonań pozostaje w zgodzie z prawdą nie objawioną..
Meissner katolik, Łamża buddystą, Penrose ateista...
No i co Pan im zrobisz? Nic Pan nie zrobisz :D.
ateistów wśród laureatów nagrody Nobla nie jest wielu, wśród fizyków jakieś 5%.
@@olasek7972 skąd masz takie liczby?
Łukasz jest buddystą?
Moje doświadczenie duchowe - rozmowa z Pauliną Grzelczak: paulikg na YT film 212 lub chomik - mjacek2013/dokumenty/ Byłem w Niebie i tam na doleNa co uważać po zakończeniu życia,PlanetaReptilian ich życie,relacje - Paulikg