W poszukiwaniu czasu (2): przeszłość, Łukasz Lamża
Вставка
- Опубліковано 7 вер 2024
- Podróż w czasie ku przeszłości to, wydawałoby się, prosty odpowiednik podróży ku przyszłości - która jest, co wiemy od mniej więcej stu lat, w zasadzie fizycznie wykonalna. A jednak - podróż do przeszłości jest nie tylko niewykonalna wedle współczesnego stanu wiedzy naukowej, ale i może prowadzić do niebezpiecznych paradoksów. Tu pojawia się słynny "paradoks dziadka", który można uprościć do wersji "wykonalnej" nawet z udziałem pojedynczych cząstek. Autorzy science fiction bardzo lubią bawić się motywem zmieniania teraźniejszości poprzez nieostrożną ingerencję w przeszłość. Najbardziej znanym przykładem są chyba filmy z serii "Powrót do przyszłości", a jednym z pierwszych w literaturze przypadkiem jest powieść Raya Bradbury'ego "Sound of Thunder" z 1955 roku.
Organizatorzy:
Copernicus Center
Fundacja Tygodnika Powszechnego
Uniwersytet Jagielloński
Tygodnik Powszechny
Przy wsparciu:
Miasto Kraków
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Templeton Religion Trust
Partnerzy: Admind Branding & Communications, Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, Allegro, Astrofaza, Cafe Nauka, Ciekawi Krakowa, Cricoteka, Copernicus Center Press, Copernicus College, Crazy nauka, De Revolutionibus Books&Cafe, Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, Goyki 3 Art Inkubator, Human Week, Krakowskie Biuro Festiwalowe, Kraków Miasto Literatury UNESCO, Mądra Książka Roku, Muzeum Inżynierii Miejskiej, Platforma Badań Artystycznych, POB FutureSoc UJ, Polska Akademia Umiejętności, Polskie Towarzystwo Psychiatryczne, S-NET, Teatr w Krakowie - im. Juliusza Słowackiego
Partnerzy Medialni: Empik, Karnet, Kids in Kraków, Książki. Magazyn do czytania, TVP Kultura, Onet, Polska Agencja Prasowa, Polityka, RMF FM, RMF Classic, Miesięcznik Sens, Zwierciadło
Projekt współfinansowany ze środków Miasta Kraków
Dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki" Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
kocham tego gościa, serio
Dla zasięgu, dziękuję za Pana wysiłek i pracę dzięki której mogę pogłębiać wiedzę którą się interesuję oraz tą która wpada do mojej głowy w pakiecie przy okazji ;D
Pozdrawiam serdecznie Adam Bogusławski
Super, kolejny odcinek :D Pana programy ucza, relaksuja, motywuja... rewelacyjnie sie slucha i oglada :) Pozdrawiam.
Gdy ktoś przeniesię sie w czasie, powstanie nowa, oddzielna linia czasu. Nazwijmy naszą linię czasu linią "O" Gdy przeniesiemy sie i zabijemy kogoś i wrucimy sie do naszej lini czasu nic sie nie zmieni, ale powstanie druga. W której nie istniejesz. Dziękuje za wysłuchanie mojej opinni
Wykłady. Pana to przyjemność
Oo myślalem ze na 2 czesc trzeba bedzie dluzej poczekac! Fajnie ze to juz!!!
Jakoś brakuje mi poruszenia tematu równoległej linii czasu, swoistego wszechświata równoległego, który hipotetycznie mógłby powstać w momencie ingerencji w wydarzenia z przeszłości ;)
Od razu to samo przyszło mi do głowy. Ale oczywiście powrót z takiego wszechświata nie mógłby być zwykłą podróżą w przyszłość. Może byłby niemożliwy.
@@leszczuk2047 Być może powrót nie byłby konieczny. Skoro pojawienie się świata równoległego stworzyło by kopie wszystkich osób ze świata pierwowzoru (zostawiając jednocześnie oryginały na swoim miejscu) to może taki podróżnik którego działanie doprowadziło do powstania równoległego świata również zjawił by się w nim jako swoja kopia. A przyjęcie mogło się udać. Ale wiedzą o tym nasze kopie ze świata który został stworzony gdy podróżnicy w czasie na owo przyjęcie przybyli.
Problemem z teorią wszechświatów równoległych jest prawo zabrania energii. Obiekt cofnięty w czasie przestaje istnieć w wszechświecie z którego pochodzi co było by równoznaczne z zniszczeniem energii, ale teraz jak o tym myślę to cofnięcie w czasie do tego samego wszechświata spowodowało by stworzenie energii.
@@jakubstepien7257 a co jeżeli ten równoległy wszechświat jest tylko oglądaniem tej samej materii z tylko innej perspektywy?
@@AiA_S nie rozumiem twojej koncepcji. Według mojej wiedzy z fizyki (jestem elektronikiem teleinformatykiem i studentem fizyki) obserwacja zmienia pomiar, czyli cofnięcie w czasie powinno spowodować ponowne losowanie wszystkich zdarzeń losowych, a biorąc pod uwagę że wszystke zdarzeniach mikro skali są zdarzeniami losowymi nie możliwe jest żeby powstała nieskończona pętla.
Podbijam dla zasięgów
wspaniałe są te odcinki! Dziękuję, super się Pana słucha!
Dobrze
Cię znowu widzieć.
Pozdrawiam i życzę wszystkiego dobrego.
Ciekawy film. Pozdrawiam ;)
Genialne
Mój ulubiony doktor! 😅👍👏
Znowu przenosisz mnie w czasie jeszcze nie obejrzałem a wiem że będzie dobry odcinek .Dobra robota pozdro z Londynu
Gdybym tylko miał wehikuł, zabrałbym gitarę młodemu Zenkowi Martyniukowi.
Ba. Martyniuk to małe piwo.
Istnieje anegdota o komunistycznym historyku, który odnalazł starego górala z Poronina, mieszkającego tam na początku XX w.
Góral melancholijnie stwierdził: Gdybym panoczku wtedy wiedział, kto zacz ten Lenin, to historia inaczej by się potoczyła.
Tyle że Lenina tam nigdy nie było 😂
Autor z powodzeniem zajmujący się mieszaniem w przeszłości: Piotr Zychowicz i jego m.in. dzieło Pakt Ribenttrop-Beck. Na żadnym ze spotkań autorskich nikt nie zauważył, że gdyby historia potoczyła się w postulowany przez historyka - właściwy - sposób nikogo z nas nie byłoby na świecie. :)
ale też wtedy nie byłoby nikogo, kto by o tym mógł wiedzieć i się tym przejąć. Uczcijmy zatem minutą ciszy wszystkich potencjalnie narodzonych, realnie niepoczętych POLAKUFF. Gdyby tak kazdy się narodził, byłoby nas więcej niż kogokolwiek, bylibyśmy absolutną większością narodową na całej Ziemi! Planeta Polska, czy to nie brzmi dumnie?
Czas i przestrzeń. Są związane ze sobą. Cofając się w czasie, gdyby to było możliwe, trzeba by wrócić do tego samego układu czaso-przestrzennego. Sama nasza obecność już zaburzyłaby taki układ, więc uzyskanie takiego stanu nie byłoby możliwe.
Czas, to jest pole Higgsa. To co potocznie nazywane jest czasem, to co upływa, to nie jest czas, tylko entropia. Pod pojęciem czasu są rozumiane zupełnie inne zjawiska, a najgorsze, że to jest warstwie językowej i bardzo trudno ten schemat myślowy przełamać. Czas nie jest upływem, nie jest wymiarem linowym, czas jest tym co ogranicza prędkość zmiany entropi. W próżni nie ma zjawiska oporu ruchu, ale jest pole, które limituje prędkość zmiany entropii. Foton, to jest kwant informacji o zmianie entropi atomu. Foton, oddziałując z materią, zmienia entropię. Czyli zmiana entropii nie może następować z prędkością większą od c. To właśnie robi czas, czyli pole skalarne Higgsa.
Rozważmy rzecz prościej niż zrobił to Novikov. Czas jak się zdaje jest jednowymiarowy. A zatem matematycznie możliwe jest posuwanie się po linii czasu w obydwie strony. Ale w takim przypadku, cofanie się w czasie, byłoby równoznaczne z odwróceniem przyczynowości. Konsekwencje tego niech każdy już sobie sam rozważy. Bardzo interesujące, podpowiem.
No dobrze.
A może cofanie się w czasie tak, aby faktycznie móc zabić swojego dziadka, by raz na zawsze udowodnić możliwość podróży w czasie :) wymaga wyjścia poza jednowymiarowy czas? Ale czy możliwe jest istnienie ilości wymiarów czasu większe od 1? To też ciekawe pytanie.
A może my w ogóle podchodzimy źle do zjawiska i czas jest zero-wymiarowy? Jest po prostu punktowy? Wówczas cofnięcie się do dowolnego punktu w "przeszłości" ( cudzysłów, bo przeszłość i przyszłość w tym przypadku jest umowna) nie zmieniałoby nic w przyszłości. No bo czy zerowymiarowy punkt może ulegać zmianie?
No tom sobie pofilozofował :)
Według jednej z teorii cząsteczki antymaterii moga poruszać się po linii czasu w obie strony, więc można byłoby tu mówić już nie tylko o matematycznej możliwości.
Błędem jest rozpatrywanie czasu jako czegoś, czegokolwiek, istniejącego samodzielnie. Moje spekulacje podpowiadają mi, że czas jest funkcją przestrzeni. Gdy ona jak w naszej rzeczywistości się rozszerza, wówczas mamy "czas" dodatni czyli najpierw jest przyczyna a dopiero potem skutek. Gdyby przestrzeń tylko istniała, bez ekspansji czy kurczenia się, wówczas czasu by nie było. I trzecia możliwość: Gdyby przestrzeń się kurczyła, wówczas mielibyśmy "czas" czyli zmianę ujemną z odwrotną kolejnością zdarzeń to znaczy: najpierw skutek, a przyczyna potem.
Kurczę, mam teraz ochotę na wieczór z Rayem Bradburym.
Witaj dobry człowieku.
Czemu tak długo kazałeś na siebie czekać?
fajnie że wystarczy spojrzeć na gwiazdy żeby zobaczyć przeszłość
My nieustannie "podróżujemy w czasie", a jednak rzeczywistość się nie rozwarstwia. Satelity GPS na orbicie musza nieustannie synchronizować zegary, bo różnica w tempie zmiany entropi układów zamkniętych, zwanych zegarami atomowymi, pomiędzy orbitą a powierzchnią Ziemi wynosi 11 km na dobę i wszystko jest nadal w teraźniejszości. Zegary pracują różną prędkością zależna od natężenia pola grawitacyjnego i prędkości względem czasoprzestrzeni.... czyli względem pola Higgsa.
Ale.... są podróże w czasie. Izotopy promieniotwórcze, to są podróżnicy w czasie. To nie narusza kontinuum czasoprzestrzennego, bo jest cenzura informacji, izotopy wracają tylko do teraźniejszości oddając energię kinetyczną, która je przesunęła w fazie wobec teraźniejszości. Nie potrafię inaczej zrozumieć niestabilności jąder atomowych.
A najdziwniejsze jest to, że Wszechświat wytworzył strukturę, która się nad tym zastanawia... czyli nad sobą samym?
TERAZ to ja jestem smutny, że będą tylko 3 odcinki ;)
Koncepcja nieskończonej liczby światów równoległych likwiduje paradoks dziadka. Podróż w czasie staje się przeskoczeniem do innego równoległego świata w innym momencie czasu. W tym nowym świecie przyszłości już nie ma, bo pisze się od nowa, a oryginalna wersja biegnie dalej jakby nigdy nic ☺️
Zaraz, zaraz wszyscy mówią o zabiciu dziadka, ale uratowanie dziadka też zmienia rzeczywistość...
Łukasz Lamża to mój autorytet.
Widzę błąd logiczny w całym myśleniu o podróżach w czasie. Podróżować można gdzieś. Przeszłość już była a przyszłość dopiero będzie. Moja sześcioletnia siostrzenica spytała mnie kiedyś dlaczego zawsze jest teraz? Jeśli cofniemy się w czasie, to przyszłości, którą pamiętamy jako naszą przeszłość już nie ma!!! Ona się jeszcze nie zdarzyła, jest już tylko wymysłem w mojej głowie. Jeśli Stephen Hawking chciał spotkać podróżników w czasie, powinien odwiedzić zakłady psychiatryczne i ich okolice... Jeśli zabiję dziadka zniknę! O ile dobrze zrozumiałe dywagacje fizyków, twierdzą oni (niektórzy), że gdybyśmy cofnęli wszechświat do warunków początkowych to wcale by nie powstał taki sam wszechświat jaki znamy. Zbyt wiele przypadków i globalny brak zasady zachowania energii wynikający z teorii względności (prof. Krzysztofa Meissnera twierdzi, że mogą powstawać cząstki z niczego, rzadko ale mogą). Oczywiście mogłaby się pojawić pętla, w której bym krążył dotąd aż bym albo nie wymyślił maszyny do cofania się w czasie ale pozostawiłbym dziadka przy życiu. Tyle, że do przyszłości nie mógłbym wrócić bo jej nie ma! Kolejnych paradoksów nie chce mi mnożyć...
Zgadzam się z Panem że dosłowne czyli fizyczne podróże w tzw czasie to logiczny absurd! Ale prof Hawking nie miał na myśli takich właśnie podróży, a jedynie jako coś w rodzaju oglądania filmu w kinie. -Tak czytałem. Chociaż moim zdaniem a myślę że nie tylko, również i taki sposób "podróżowania" w czasie jest tak samo logicznie niemożliwy, ponieważ prowadziłby do pańskiego wniosku!:
"Jeśli cofniemy się w czasie, to przyszłości, którą pamiętamy jako naszą przeszłość już nie ma!!! ""
Odnośnie samego tzw czasu, to spekulacjami doszedłem do wniosku, że jest on funkcją rozszerzającej się stale, wciąż i w każdym punkcie przestrzeni. To jest po prostu jej funkcja podobnie, jak niektórzy ludzie mają funkcję/stanowisko dyrektora i możliwości z niej wynikające. I też podobnie jak z napisem na drzwiach wejściowych "DYREKTOR", również możemy napisać sobie "CZAS" ale różnica jest taka, że DYREKTORA można ze stanowiska usunąć w każdej chwili, natomiast przy CZASIE jest to możliwe ale tylko w dwóch przypadkach, jak do tej pory, całkowicie niewykonalnych. Pierwszy zachodziłby wtedy, gdybyśmy umieli powstrzymać ekspansję przestrzeni do zera. Wówczas moim zdaniem, czas by nie istniał i możliwości rozwoju takiego świata również równały by się zero. On by po prostu TYLKO istniał. Natomiast otwartą jest możliwość t.y.l.k.o przemieszczania się po takim świecie z osobistym odczuwaniem wewnętrznych emocji, ale bez możliwości interakcji!
Drugim przypadkiem, całkowicie odwrotnym do obecnego stanu tego wszechświata jest sytuacja, gdy cała przestrzeń się kurczy. I podobnie jak teraz ekspanduje do nieskończoności ((nie wiemy czy jest i ewentualnie gdzie jej kres?)), tak można założyć że w kurczącej się przestrzeni ((ale nie znikającej)) jej funkcja zwana "czasem" miałaby znak minus. W takim świecie, najpierw mielibyśmy skutek, a przyczynę potem! Najpierw bylibyśmy śmiertelnie chorzy, a następnie niczym w "Ciekawym przypadku Beniamina Buttona" zdrowielibyśmy i młodnieli, aż do narodzin!
WOW !!
Brakuje mi tutaj jednak teoretycznych możliwości podróży w przeszłość. Choćby co by się stało po przekroczeniu prędkości światła. Jak się bawić to się bawić ;) lub inny sposób - obserwacja ziemi przez super teleskop z odległej galaktyki. Wtedy wiedzielibyśmy przeszłość. Więc na swój sposób jest to jakieś cofnięcie w przeszłość a przynajmniej obserwacja przeszłości
Skupił sie pan na tym jakie paradoksy i komplikacje powoduje cofnięcie się w czasie. A czy jest teoretyczny pomysł, jak dokonać cofnięcia w czasie? Bo jak przenieść się w przyszłość to teoretycznie wiemy, trzeba rozpędzić się do prędkości bliskiej c. A co spowodowałoby cofnięcie w czasie?
Komentarz dla zasięgów
Efekt motyla jest logicznym nadużyciem, kwintesencją błędu poznawczego zwanego efektem skupienia. Na każde zjawisko wpływa gigantyczna, ale skończona liczba motyli. Każdy z tych motyli ma (dla uproszczenia) taki sam wpływ na zjawisko. Jeżeli machnięcie skrzydłem nad Saharą ma spowodować burzę milion lat później, to przez ten milion lat wszystkie inne motyle muszą machać w bardzo wyjątkowy i skrajnie mało prawdopodobny sposób. Ogólnie układ, w którym tak mała zmiana może spowodować tak wielkie odchylenie od średniej, jest wyjątkowo mało prawdopodobny, a wprowadzenie zmiany dodatkowo drastycznie go zmniejsza,.
Każda losowa ingerencja w układ odchylony od średniej zwiększa szansę na powrót do równowagi. Np. 100 razy rzucono monetą z czego 90x wypadła reszka. Można powtórzyć dowolną ilość losowo wybranych rzutów - szansa na osiągnięcie wyniku 95% reszek rośnie z każdą powtórką czy maleje?
Ja rozumiem efekt motyla w ten sposób:
Pierwsza wojna światowa. Pewien żołnierz jest otoczony przez wroga. Leży gdzieś zamaskowany w błocie. Nie może się ruszyć, bo wróg go natychmiast dostrzeże. W pewnym momencie na jego ramieniu siada motyl. Co się dzieje potem? Wersja pierwsza: Żołnierz odruchowo strąca motyla czym alarmuje wroga. Chwilę potem ginie, Opcja druga: Żołnierz zachowuje spokój. Motyl po czasie odlatuje, a wróg się oddala. Żołnierz wraca do swoich kompanów. Lata później zostaje Kanclerzem Rzeszy. Losy świata decydują się na ramieniu niemieckiego żołnierza o austriackich korzeniach.
@@tomdiabe8859 To jest definicja nieoznaczoności (obowiązujący formalizm w fizyce kwantowej) nie "efektu motyla". Każda sytuacja to splot gigantycznej, choć skończonej liczby czynników. Gdyby nie istniała nieoznaczoność, wówczas rzeczywistość byłaby deterministyczna i można by ją rozważać jako ciąg zdarzeń w łańcuch przyczynowo skutkowym.
Gdyby Hitler nie przeżył, być może wydarzyłoby się coś znacznie gorszego. Cywilizacja 100 lat temu zabrnęła w ślepy zaułek światopoglądów - powszechny był faszyzm, eugenika i przeświadczenie o dotarciu do kresu poznania. Takie nastroje dają praktyczną pewność katastrofy.
Zawsze byłem zwolennikiem "Efektu Motyla". Czy nikomu z Was nie zdarzyło się, że "mikro zdarzenia" nie zadecydowały o waszym dalszym życiu ?
Czy gdyby na to przyjęcie przybył listonosz ,lokalny złodziej ,sąsiad lub policjant ,to by oznaczało ,że są to podróżnicy w czasie?
Czasami świadomość wysyła wspomnienia w przeszłość,wtedy jest deja vu.
Jest to absolutnie nie prawda, jest to dawno już wyjaśnione
Moim zdaniem fizyka kwantowa daje mechanizm samo spójność. Wszyscy co obserwujemy jest wypadkową zdarzeń losowych. Wynik zdarzenia losowego jest ustalany w momencie pomiaru. Zdarzenia kwantowe w kolejnych powtórzeniach pętli czasoprzestrzennych powinny być niezależnymi zdarzeniami losowymi. Losowania wszystkich zdarzeń kwantowych będą powtarzane do momentu przetrwania pętli, jeśli istnieje jakiś rozwiązanie nie prowadzące do paradoksu to nieskończona pętla nie powinna powstać.
Jeśli przyszłość jest nieskończona to wynika z tego że na przyjęciu u Hawkinga powinno być mnóstwo gości. Niepojęte że nikogo nie było.
A co by było jakby na przyjęciu Hawkinga zjawili się goście, a on sam potem nie wysłałby zaproszenia? :)
Aby cofnąć się w czasie musimy siebie z przeszłości wysłać w przyszłość
Ile trwa teraźniejszość, może nieskończenie krótko ?
@Eljot79 Raczej ułamek sekundy.
czasu nie da sie cofnac...
Dark
Zupelnie niezła kaszana jest i teraz
Za dużo myślisz