Przedwojenna Warszawa: ul. Smętna, pl. Broni, pl. Parysowski
Вставка
- Опубліковано 8 чер 2024
- Warszawa przed II wojną zwana jest Paryżem Północy ze względu np. na piekną architekturę głównych ulic. Niestety to, co reprezentacyjne niekoniecznie musi być reprezentatywne, więc w dzisiejszym spacerze zwiedzimy Warszawę nędzy i slumsów.
Jeśli podoba Ci się moja praca, będę wdzięczny jeśli postawisz mi kawę z linku poniżej. Dziękuję :)
buycoffee.to/opowiadamhistorie
Częstsze spacery możemy odbywać na IG:
/ opowiadam_historie
Rozkład jazdy:
00:00 Wstęp
01:54 ulica Smętna w Warszawie
03:35 cmentarz Żydowski w Warszawie (symbolika macew)
07:16 plac Parysowski
07:30 jurydyki Warszawy
08:50 Żydzi w Warszawie
10:17 Paryż Północy i dzielnice nędzy
12:55 plac Broni w Warszawie
15:24 Umschlagplatz
15:59 Cyrk u Albertynów
16:43 targowiska tandetą w Warszawie
17:32 Dzieci z placu Broni w Warszawie
Bibliografia:
P. Rzewuski, Grzechy Paryża Północy. Mroczne życie przedwojennej Warszawy, Wydawnictwo Literackie 2019.
B. Singer, Moje Nalewki, Warszawa 1993.
Żydowski Instytut Historyczny, Warszawskie jurydyki i ich żydowscy mieszkańcy; materiał na YT.
A. Trzciński, Motywy figuratywne, w: Ogrody pamięci. Cmentarz żydowski..., [dostęp online 5.08.23].
Penetrator Scavenger Team [blog]
Nie_place. Atlas nieistniejących placów Warszawy, [red. zbiorowa, dostęp online 5.08.23]
J.S. Majewski, Plac Broni, Gazeta Wyborcza Warszawa [dostęp online 05.08.23].
H. Bartoszewicz, P.E. Weszpiński [opr.], Plan Warszawy z 1825 roku (Korpus Inżynierów Wojskowych), Muzeum Warszawy 2017.
Mapy historyczne Warszawy za: mapa.um.warszawa.pl
Uznanie i szacunek nie tylko dla formy przedstawianego materiału, ale za miły uchu głos i dykcję.
Dziękuję 🙂
W Paryżu też nie brakowało i nie brakuje takich niechlubnych miejsc... Warszawa niczym się nie wyróżniała pod tym względem... 😊
Cudnie się tego słucha, ten kanał to moje odkrycie miesiąca. Ależ Pan pięknie opowiada! Subskrybuję natychmiast!
dziękuję!
O jak miło;) Ostatniego czasu obejrzalem wszystkie Pana filmy z ogromnym zaciekawieniem i uwaga.Pieknie potrafi Pan opowiadac i przedstawiac historię.
Dziękuje 🙂
Bardzo się cieszę, że odkryłam ten kanał. Same cudowności, mądrości, niespodzianki i kultura przekazu. Dziekuję
i ja dziękuję za obecność :)
Godny następca nieodżałowanego śp. Jarosława Zielińskiego.Mega wiedza i rzeczy których nie wiedziałem ja stary Warszawiak.Szacunek.
Uwielbiam te opowieści o Warszawie.
Super! Dziekuje. Moja babcia opowiadala mi o tej przedwojennej czesci miasta. Polacy bali sie tam wchodzic sami bo byli napastowani, wyzywani, opluwani itd. Jak Niemcy wkroczyli to byli zszokowani nedza, brudem i chorobami, i miedzy innymi z tego wzgledu otoczyli ta czesc murem. Ale zrobili tez male getto dla bogatych w ktorym wszytko bylo dostepne i nikt nie glodowal i nie umieral na ulicach.
Jestem tu z polecenia algorytmów YT. Pozwolę sobie pozostać na dłużej tutaj, oglądając nie tylko ten film.
😂😂😂😂
Ten kanał to czyste złoto!
Znakomite opowieści. Dziękuję za każdą wspaniałą historię.
Bardzo mi, miło było wirtualnie pospacerować i posłuchać świetnych opowieści.
Zapraszam na IG, tam podróżuje trochę częściej 🙂
Uwielbiam ten kanał, uwielbiam słuchać i oglądać historie o dawnej Warszawie. Bardzo dziękuję i proszę o więcej!
Robię co mogę, dopiero co wydłubałem ostatniego kleszcza z wizyty w krzakach cmentarza. Muszę odetchnąć 😉
@@opowiadamhistorie Rozumiem😊 Proszę zatem odetchnąć tyle ile trzeba, , a później w świetnej formie i z nowym zapałem przygotować kolejny materiał. A ja sobie cierpliwie (lub niecierpliwie) poczekam.
ten kanał to moje najlepsze internetowe odkrycie tego roku. super robotę Pan robi :) Proponuję odcinek o cmentarzu cholerycznym, cholernie ciekawe miejsce
Jest na liście pod hasłem: jak nie dżuma to cholera
Jestem tu pierwszy raz, super głos, super treściwie w krótkim czasie, ZOSTAJĘ!!!👍👍👍
Bardzo ciekawy program. Wysłałam znajomym i rodzinie żeby obejrzeli. Proszę o więcej odcinków. Warto obejrzeć.
Dziękuje, bardzo mi się podobają Pańskie opowieści. Pozdrawiam
Wspaniały kanał tematyczny, treść cudownie podana. Dziękuję Autorowi!!!
Jestem pod wrazeniem, dziekuje panu za przekszywanie wiedzy z historic... ja oficjàlnie z Woli ogrodowa ale wychowana na kamionku, praga poludnie, histories starowki I nowego miasta znam od babci, Dziekuje panu za te wspaniale opowiesci❤
ja się właśnie przeprowadziłem do Warszawy z Krakowa i cieszę się, że są te filmy, dzięki którym dowiaduję się wielu rzeczy ciekawie opowiedzianych. Dziękuję.
może się zatem okazać, że nie tylko KRK jest ciekawy :)
Bardzo ciekawie Pan opowiada. Obejrzę jeszcze inne filmy. Pozdrawiam 😊
Gratuluje, jestem zachwycony kanałem a ten odcinek to dla mnie wisienka na torcie. Moja rodzina mieszkała przed wojna przy ulicy Dzikiej, przy placu Parysowkim, wszelkie informacje o tym rejonie są dla mnie na wagę złota. Pozdrawiam serdecznie
Ależ to jest profesjonala robota!
Gratuluję.
Szalenie ciekawe video ! Dziękuję !
Świetny spacer proszę o więcej.
Podziwiam za wytrwałość i rzetelność w gromadzeniu materiałów. Bardzo ciekawy film. Dobrze znać historię swojego miasta. Przy najbliższej okazji z przyjemnością przejdę się pokazanymi ścieżkami :)
proszę o mnie ciepło pomysleć idąc tymi drogami!
Hallo
Pieknie !!!!!!!
Jestem z Warszawy
Serdecznie pozdrawiam
Mieszkam przy Jana Pawła II 59 dlatego z ciekawością obejrzałem Pański materiał. Muszę nadrobić pozostałe filmiki. Pozdrawiam i dzękuję
Naprawdę świetnie się Pana słucha. Dzięki wielkie.
Szacun. No właśnie te dygresje sa bardzo ciekawe, opowiadaj Waść!
Dziwne, że tak interesujące materiały mają tak mało subskrypcji !? Łapka i sub . Bardzo ładnie zachowany kirkut mimo takiej dewastacji przez niemców Warszawy. Pozdrawiam z Lublina
Bo to jest kanał dla koneserów a nie dla tłumów 😅
Szkoda jedynie, że na cmentarz żydowski wstęp jest płatny.
Jestem zachwycony. Mnóstwo ciekawych informacji podanych w przystępny sposób. A przy tym doskonała dykcja i poprawna polszczyzna, o co wśród „jutuberów” trudno.😊 Od razu subskrybuję.
Świetnie Pan opowiada! Ciekawie, poprawnie, dobry głos i tempo. Duży plus za opis filmu - "spis treści" i bibliografię.
Dziekuje i życzę sukcesu
I wzajemnie!
uwielbiam ten kanał...
kanał jest wdzięczny :)
Dziękuję za ciekawe opowieści. Urodziłam się i mieszkałam w Parysowie. Wiedzialam, o Pl. Parysowskim w Warszawie, a później chodziłam do szkoły na ul Stawki 4.
niezły kanał...zawsze fascynowała mnie stara sztuka budowania kanałów z cegły.
Niezwykle ciekawie opowiedziane
Dawno nie był Pan w Paryżu,teraz taki plac Parysowski jest tam co krok
Ale zorientował się Pan, że film jest o XIX wieku i czasach przed wojną?
Bardzo ciekawy odcinek, brawo!
Ale Jana Pawła będę bronił - Parysowską wchłonął nie on, lecz Marchlewski!
Szkoda że nie mamy w Krakowie takiego gościa jak pan
Paradoksalnie mam łatwiejsze zadanie. Muszę wygrzebać historie z tego wielokrotnie zniszczonego i przebudowanego miasta. W Krakowie historia jest na wyciągnięcie ręki więc wydaje się tak oczywista, że po ci o niej robić filmy.
Rewelacyjny film, świetnie opowiadasz!
Dla zasięgów, bo warto, żeby się niosło! 🐒🐒🐒
Fantastycznie opowiedziane!
Kolejny rewelacyjny film!
👍👍👍dziękuje
Mega ciekawe!
Rewelacyjne opowieści
Co za wspaniałą praca,proszę o kontynuacje
Robię co mogę i na ile czas pozwala 🙂
Nawiązując do ulic, których nazwy pochodzą od wody to na Targówku Fabrycznym znajduje się ulica Rzeczna, która wiosną była ciągle zalana. Tak było przed 2 WŚ. Teraz znajdują się tam magazyny i zdaje się, że jakieś zakłady .
Super.Bardzo mi się spodobało i zostanę tu na dłużej.
Dziękuje i już zapraszam na kolejne materiały 🙂
Fascynujący film, tym bardziej, że opowiada o moich okolicach.
SUPERO materiał.
Kolejna super opowieść i inspiracja na spacer po nieoczywistej Warszawie. Żałuję, że jestem tak daleko :(, tym bardziej dzięki za wirtualny spacer!
Dla specjalnych gości, są specjalne przywileje z oprowadzaniem 😉
@@opowiadamhistoriezapisałabym się na taki spacer ale jak będę w Polsce i jeśli sytuacja polityczna na to pozwoli..😊
Interesuje mnie też historia Grochowa, bo tam spędziłam moje piękne dzieciństwo...
Cudowne odkrycie, jako warszawianka od pokoleń jestem pelna podziwu dla Pana twórczości i zaangażowania. Czekam na nastepne opowieści ❤
A jak Pani tu trafiła, jeśli to nie tajemnica?
@@opowiadamhistorie wyszukuję czasem na YouTubie kanały związane z Warszawą
@@secretszalek3114 tym bardziej mi miło gościć i zaprosić na przyszłe spacery
@@opowiadamhistorie z przyjemnością, opowiada Pan wspaniale 🤩
Dziękuję za ciekawy spacer. Jeśli chodzi o nazwy ulic, które są pamiątkami po obiektach wodnych, to poza Nalewkami i Stawkami kojarzę jeszcze: Tamka, Bagno, Freta, Szeroki i Wąski Dunaj, Żurawia oraz nazwy Saska Kępa i Kępa Potocka.
dorzucam ul. Załęże ("za łęgami"), kiedyś biegnącą od placu Szembeka ku torom kolejowym, dziś w większości "zjedzoną" przez ul. Ks. Jana Sztuki
Bardzo dziękuję. Sub i niech się niesie.
mała uliczka na Siekierkach, Ku Wiśle. z ciekawostek, mieszkał tutaj ś.p. Papcio Chmiel
No, w połowie uznajemy 😁
Ul. Starowiślna😊
Super . Z przyjemnością zawsze oglądam :-)
Jak zawsze niesamowicie ciekawy i doby materiał. Pozdrawiam!
Kolejny świetny odcinek za mną. Pozdrawiam i dziękuję.
Mówiąc o Warszawie nędzy warto też opowiedzieć historię osiedla na Annopolu, po którym dziś śladu nie ma. PS. Super kanał!
Rzadko się zapuszczam w te rejony. Mea culpa!
Ja myślę, że każdy, kto czytał klasykę literatury francuskiej albo angielskiej XIX wieku, nie może mieć poczucia, że ówczesny Paryż czy Londyn to były raje na ziemi.
@@funthomas472 ale w naszych pałacach nie załatwiano się za kotarami, jak to było w Wersalu.
nie używano wachlarzy aby ukryć braki w uzębieniu i masowo peruk na głowy aby ukryć wszy.
Dziękuję za kolejny świetnie przedstawiony materiał o Warszawie. Oglądanie pańskich filmów to po trochu święto dla interesujących się historią Stolicy, a przynajmniej dla mnie. Pozdrawiam serdecznie.
Baaardzo dziękuje 🙂
Subik leci i pozdrawiam z Krakowa
Odpozdrawiam z Warszawy 🙂
Wspaniały kanał! Ciekawy podany z kulturą...
wielkie dzięki za obecność!
Bardzo ciekawa opowieść.
dziękuję!
cudowny kanał i prowadzący 😀
Bo się zaczerwienie 😉
Uwielbiam oglądać Pana materiały
dziękuję bardzo
Super, dzieki.
To tylko pokuje ile Warszawa skrywa tajemnic. Kolejny raz, kolejny bardzo ciekawy materiał, tym bardziej, że chodziłem w tych okolicach do LO.
Konarskiego czy Zespol Fototechniczny?
@@opowiadamhistorie jeszcze inne, obok Konarskiego znajduje się 45 im. Traugutta.
Marzę by taki człowiek jak pan opowiadał o Toruniu gdzie mieszkam. Historia to klucz
Spacer wspaniały, dla mnie to mimo, że od zawsze moja rodzina pochodziła i mieszkała w Warszawie, jest dużym odkryciem. Siedzę Pana kanał i z niecierpliwością czekam na kolejną "perełkę" z Pana udziałem. Mam osiemdziesziat lat i wiele swoich wspomnień, ale okresu wojennego i powojennego rodzice nie chcieli wspominać, tak był dla nich bolesny.
Dziękuję, że dzięki Pana spacerom poszerzę swoją wiedzę, a może namówię kogoś na taki spacer, spacer wspomnień. Dziękuję bardzo za wiedzę, którą się Pan z nami dzieli, to bardzo cenny materiał dla mnie. Jeszcze przed wojną moja mama z babcią i rodzeństwem, przez krótki czas, wynajmowali mieszkanie przy ul. Gęsiej, gdzie kamienica, w ktorej mieszkali przylegała do jakiejś fabryki? Nie potrafię tego miejsca zlokalizować? Pozdrawiam i dziękuję Anna
a pamięta Pani numer budynku na Gęsiej?
Super ❤
Ciekawy film mógłby być o ulicy Brackiej. Dziś pocięta, ale układ jeszcze widać. A przecinanie tej ulicy jest widoczne już na planach Lindleya. Kawał historii w tej ulicy.
Dzięki za wspaniałą i mądrą opowieść . Czy jest szansa że kiedyś będzie odcinek o moim rodzinnym Ursusie?
Szansa jest zawsze, proszę tylko podpowiedzieć jakies tropy 😊
Smętna, przedłużenie Spokojnej - tylko że jej nie ma.
To musi być ciekawy spacer🙂🤗
Bardzo ciekawe. Ja chętnie bym więcej posłuchała o dzielnicy północnej, stare przewodniki o Warszawie milczą na jej temat.
Ale dziś jest mnóstwo opracowań na ten temat. Np.: Jerzy S. Majewski, Warszawa nieodbudowana. Żydowski Muranów.
Spacer bardzo się podoba, szkoda tylko, że taki krótki :)
20 min to prawie patostreaming 😉
Mój śliczny…
Super materiał!
ja czy Paryż Północy? :D
Dlaczego mitowi Paryża Północy? Przecież w Paryżu też były dzielnice nędzy i to jeszcze większe
Sztokholm, Ryga, Warszawa... trochę tych "Paryżów Północy" było ;)
Nazw miejscowych z wodną etymologią jest mnóstwo. Z tych historycznie uzasadnionych nazw to: Stawki, Nalewki, Żurawia, Wąski i Szeroki Dunaj - od nazw strumieni, które niegdyś tamtędy płynęły, podobnie nieistniejąca Kamienna w miejscu dawnego wiaduktu Pancera (biegła doliną potoku o tej samej nazwie), Źródłowa - od źródła bijącego w skarpie. To właśnie te wody podskórne, które niegdyś wypływały w źródłach, od których pochodzi nazwa ulicy Źródłowej i nieistniejącej Kamiennej, zaczęły podmywać fundamenty kościoła Św. Anny zaraz po wykonaniu wykopu pod tunel Trasy W-Z.
Ulica Rybna - bo zaraz po drugiej stronie Grochowskiej płynęła starorzeczem zasobna w ryby Wisła, podobne pochodzenie ma Solec - od handlu solą spławianą Wisłą.
Mniej oczywista jest wodna etymologia nazw ulic Twardej i Dobrej. Dawniej były drogami biegnącymi po groblach wybudowanych wśród mokradeł. Zatem Twarda po prostu była porządną, utwardzoną drogą pośród grząskich łąk. A Dobra, w odróżnieniu od pobliskich dróg, które później stały się ulicami Powiśla, po prostu była dobrą drogą, zdatną do przejazdu. Podobna jest etymologia nazwy Tamka, czyli po prostu mała tama. Ale obecnie w potocznej polszczyźnie mówimy "tama" na zaporę czyli przegrodę zbudowaną w poprzek nurtu rzeki. Natomiast pierwotnie słowo to znaczyło to samo, co jego germański źródłosłów, a więc przegrodę budowaną wzdłuż nurtu rzeki w celu niedopuszczenia, aby rzeka podczas wezbrań zalewała jakiś teren. Taka tama jest podobna co do funkcji wałowi przeciwpowodziowemu.
Krucza zawdzięcza nazwę rodzajowi podmokłego gruntu tzw. kruka. Tego rodzaju grzęzawisko uniemożliwiało w XVIII w. połączenie Kruczej ze Szpitalną, które przebito dopiero w okresie powojennym. A obecna Wilcza nazywała się dawniej Kałęczyńska od nazwy jurydyki Kałęczyn. A ta nazwa pochodzi od staropolskiego kału, czyli błota. Tę samą etymologię ma nazwa wsi w Bieszczadach - Kalnica.
Jest też (i było) w Warszawie mnóstwo nazw ulic pochodzących od rzek, ale takie nazwy powstałe administracyjnie są mało ciekawe pod względem historycznym. Jest jednak pewna ciekawostka, że na Grochowie do czasu przyłączenia go do Warszawy, istniało mnóstwo nazw ulic pochodzących od rzek właśnie. Na przykład:
obecna Kobielska nazywała się dawniej Biała Wisełka,
Paca - d. Czarna Wisełka
Rębkowska - d. Pełtewska - od rzeki, nad którą leży Lwów
Kickiego - d. Pilicka
Męcińska - d. Narwiańska
Czapelska - d. Bużańska
Dobrzyniecka - d. Drwęcka
Brawo brawo brawo! Szacunek i uścisk dłoni. Serio, bardzo szanuje!
@@opowiadamhistorie Dziękuję!
Szacunek za ciekawe filmy i za zaangażowanie! Mnie by nie przyszło do głowy szukać reliktów ul. Smętnej, a jednak to ciekawe, że są. Dziękuję za to dzielenie się miłością do Warszawy!
Chciałabym dodać dwie ulice na Targówku Fabrycznym; Narwiańska i Rzeczna, odchodząc od Ks. Ziemowita
Coś wspaniałego! Dziękuję Panu za fascynującą opowieść. Czy robi Pan może wycieczki w terenie?
Od czasu do czasu i raczej dla znajomych 🙂
Szkoda, że tylko dla znajomych :( Cieszę się, że znalazłam Pana filmy. Podzielę się ze znajomymi informacją o Pana kanale. Cieszę się, że jeszcze mam do obejrzenia filmy, które Pan zamieścił. Pozdrowienia.
Bardzo ciekawy kanal. Daje suba i lapke w gore.
Dziękuje!
Wspaniałe ciekawostki ! To miasto jest jak poczwara która przeistacza się w coraz to inne stadia rozwoju
Mi się podoba metafora warstw 🙂
Halo halo mam 19 lat a plac broni tez odrazu kojarzy mi sie z Chłopcami z placu broni :)
A jakimż to cudem?
❤
Paryż nedza, bród, choroby to wszystko wokół centrum Paryża.
🌹
W Paryżu również były dzielnice nędzy.
👌👏👏
👍🌿
😊😊
Dobry materiał, bardzo przyjemnie się ogląda. Pytanie co to za mapa z 2,40 minuty z możliwością oglądania terenu w różnych latach.
A jest to w bibliografii w opisie podane, ostatnia pozycja 🙂
materiał świetny, ale chciałam tylko nadmienić że w przedrugowojennym Paryżu takie miejsca "cyrkowe" również mnożyły się jak grzyby po deszczu ;) więc w pewnym sensie można je porównywać haha
Ulica Żurawia :).... od rzeczki Żurawki
Dokładnie. Chyba najmniej oczywista nazwa z „wodnych” nazw ulic 🙂
Jak zwykle pełen profesjonalizm, dzięki wielkie za tę pracę na rzecz oświecenia publicznego :)
Pytanie za sto punktów to gdzie Pan dobył taki plan Warszawy w formie drukowanej (z lat 30 XIX wieku jak mniemam)? Kojarzę go tylko wersji zdigitalizowanej.
Muzeum Warszawy miało świetny pomysł żeby wydawać reprodukcje map miasta. Niestety dziś 1825 rok jest ostatnim a potem dopiero 1955. Z tego co się dowiadywałem nie ma na razie opcji powrotu map między tymi datami. Mapy można kupić osobiście w księgarni Muzeum przy rynku lub internetowo
sklep.muzeumwarszawy.pl/pl/c/SERIA-PLANY-WARSZAWY/63
Dziękuję Panu za informację, to dobry powód by w najbliższych dniach wybrać się na Stare Miasto
@@andreasandersen5925 proszę powołać się, że cynk ma Pan ode mnie. Zniżki nie będzie, ale może ja dostanę bo zostawiam tam zdecydowanie za dużo pieniędzy 😁🤣😉
@@opowiadamhistorie z chęcią się powołam 👌😁
Jak zawsze, świetny materiał!
Warto dodać, że na cmentarzu żydowskim, w zgodzie z przepisami obrzędowymi, mężczyzna powinien przebywać w nakryciu głowy :)
stąd miałem kapelusz :)
aczkolwiek miając różne grupy, nawet niektórzy zwiedzający żydzi tego nie przestrzegali
Ulica Wąski Dunaj na Starym Mieście.
Razem z Szerokim Dunajem 😉