Czytamy naturę #94 | Makaki samoświadome? - Filtrujemy wszystko! - Kreatywna destrukcja

Поділитися
Вставка
  • Опубліковано 29 вер 2024
  • W 94. odcinku "Czytamy naturę" będzie mowa o:
    1) 00:57 badaniach nad samoświadomością u makaków, przeprowadzone w oparciu o ciekawy eksperyment, który u ludzi pozwala na odróżnienie zjawisk uświadomionych od nieuświadomionych;
    2) 11:50 jednoczesnym odfiltrowaniu soli i metali ciężkich z wody morskiej - niby nic, a coś;
    3) 17:29 roli artykułów przeglądowych w nauce, czyli o tym, jak jednym artykułem rozwalić dziesiątki innych.
    Źródła:
    1) Ben-Haim, M. S., Dal Monte, O., Fagan, N. A., Dunham, Y., Hassin, R. R., Chang, S. W., & Santos, L. R. (2021). Disentangling perceptual awareness from nonconscious processing in rhesus monkeys (Macaca mulatta). Proceedings of the National Academy of Sciences, 118(15); www.pnas.org/c...
    2) Uliana, A. A., Bui, N. T., Kamcev, J., Taylor, M. K., Urban, J. J., & Long, J. R. (2021). Ion-capture electrodialysis using multifunctional adsorptive membranes. Science, 372(6539), 296-299; science.scienc...
    3) McMahan, P., & McFarland, D. A. (2021). Creative Destruction: The Structural Consequences of Scientific Curation. American Sociological Review, 86(2), 341-376.; journals.sagep...
    Materiał powstał dzięki dofinansowaniu ze środków Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim.

КОМЕНТАРІ • 112

  • @mateuszm1234
    @mateuszm1234 3 роки тому +23

    Miłego dnia dobrzy ludzie :))

  • @GromKuba
    @GromKuba 3 роки тому

    Z przedstawionych wykresów wynika, że czasem przeglądówka może trochę podbić popularność artykułu, który był już na "krzywej zapomnienia" (wykres f.).

  • @barbarastrojnowska6506
    @barbarastrojnowska6506 3 роки тому

    ale meta

  • @Naturat91
    @Naturat91 3 роки тому +14

    Wąs coraz bardziej imponujący!

  • @LukaszApaczKielin
    @LukaszApaczKielin 3 роки тому +6

    Tak dziś miałem:
    Kawka była gotowa. Kuchnia posprzątana.
    Mogę już zasiąść za stołem, aby zagłębić się, ponownie w książce Pana Łukasza Lamży - Wszechświat krok po kroku (jestem na P 2.2).
    Nagle coś mnie tknęło, patrzę na telefon i widzę Pana Łukasza Lamże! "To naprawdę on!"- myślę sobie. Cóż, przyznam, że zamurowało mnie w pierwszej chwili! No ale patrzę na zegarek... Uf, jednak się nie zagubiłem w czasie. Po prostu odcinek jakoś tak wcześnie dziś dodany.
    Pozdrawiam Wszystkich, a w szczególności Pana Łukasza, za czas jaki nam wszystkim poświęca!!!
    Dzięki =)

    • @LukaszLamza
      @LukaszLamza 3 роки тому +1

      Mniam, chondryty na śniadanie. :) Powodzenia i pozdrawiam!

  • @dorotasadurska4367
    @dorotasadurska4367 3 роки тому +6

    Dzień dobry, dobry człowieku, masz talent do opowiadania. I wprowadzasz fajny klimat. Dzięki.

  • @maci91Ek
    @maci91Ek 3 роки тому +10

    Na miniaturce małpy wyglądają jak z jakiegoś obrazu z oświecenia

  • @tatraaaaa
    @tatraaaaa 3 роки тому +3

    Dzień dobry, dobry człowieku.
    Do lustra to ja rano mówię "dzień dobry", ale to ze względu na sklerozę 😉

    • @vlad1209palovic
      @vlad1209palovic 3 роки тому +1

      ... a ono (jak echo z kawału o bacy), z przyzwyczajenia odpowiada: "mać... mać... mać..." :)

  • @TrockeyTrockey
    @TrockeyTrockey 3 роки тому +1

    Żeby określić czy istota jest świadoma, trzeba najpierw zdefiniować co to jest świadomość.
    To jest tak proste i intuicyjne pojęcie, a ciężko o jednoznaczną definicje.
    Wiele cech naszego człowieczeństwa, nauka nie potrafi, lub ma trudności ze zdefiniowaniem.

  • @Potimus_Ripme
    @Potimus_Ripme 3 роки тому +1

    Łukaszu, test lustra u mrówek? To chyba trochę za dużo... No chyba że jakieś źródło się znajdzie? ;)

  • @paprukas
    @paprukas 3 роки тому +4

    Jak wcześnie dzisiaj. Oglądamy :)
    Ps. Zapomniałem zmielić kawę przed zalaniem

  • @Tomasz_Kowalski
    @Tomasz_Kowalski 3 роки тому +1

    Ech, dziś jakiś nudny odcinek w moim mniemaniu ;)

  • @adambogusawski9269
    @adambogusawski9269 3 роки тому +1

    Dla zasięgu, łapka w górę A oglądanie muszę przełożyć na wieczór. Pozdrawiam

  • @paprukas
    @paprukas 3 роки тому +2

    Tak się zastanawiam. Czy wśród biliardów owadów na ziemi są jednostki ponadprzeciętnie inteligentne, które w ciągu swojego krótkiego życia próbują zwojować świat :)

  • @leszekwalinowicz5795
    @leszekwalinowicz5795 3 роки тому

    Nadrabiam zaległości. Przechodzę do następnego Czytania Natury. Pozdrawiam.

  • @pieciagoras
    @pieciagoras 3 роки тому +4

    Pan Lamża zafiksował się jak zwykle na ekologii, a nie zauważył przy tym faktu, że pozbawianie morskiej wody jonów jest niesamowitym sposobem na pozyskiwanie pierwiastków ziem rzadkich. Jest to kardynalnie ważna rzecz, biorąc pod uwagę to, że około 90% zasobów, które mogą być eksploatowane znajduje się... w Chinach. Pierwiastki ziem rzadkich są powszechne w skorupie ziemskiej, ale stężenie nie zawsze pozwala na eksploatację. Rząd Chin jest skłonny zwiększyć cenę wydobycia np. litu. Co wtedy? Cała elektromobilność wraca do czasów akumulatora ołowiowego. Natomiast, jeśli użyć wspomnianej metody, można byłoby mieć w zasadzie nieograniczony dostęp do wielu pierwiastków o znaczeniu strategicznym, których wydobycie jest nierzadko trudne a jego proces powoduje skażenie otoczenia. Chiny mają w poważaniu skażenia. Ale nowoczesny świat ma inne metody. Moim zdaniem, to jest jedna z nich. Ciekawe, jak z wydajnością?

    • @LukaszLamza
      @LukaszLamza 3 роки тому

      Słuszna uwaga! Dzięki.

    • @politechnikakoszalinska8420
      @politechnikakoszalinska8420 3 роки тому

      Około 80% zasobów światowych pierwiastków ziem rzadkich wytwarza się w Chinach, lit nie jest jednym z nich. W 2014r. w Australii wytworzono prawie 3 razy tyle litu co w Chinach.

    • @darekdarek1617
      @darekdarek1617 3 роки тому

      @@LukaszLamza Hmmmm .... w Chinach znajduje się około 35% "konwencjonalnych" zasobów pierwiastków ziem rzadkich, ale produkują około 90% światowej produkcji. Lit nie jest pierwiastkiem ziem rzadkich. Metody membranowe adsobcyjne są mało wydajne choć o dużej selektywności. Do przemyslowego pozyskania pierwiastków, zwłaszcza wstępnego zagęszczania z wody metody elektrochemiczne są znacznie wydajniejsze.

  • @arielmarchlewicz2339
    @arielmarchlewicz2339 3 роки тому

    Przerażające jest to, że ten materiał ma 13 tys. wyświetleń. TYLKO 13 tyś. kiedy jakieś kanały z kontentem dla... no, żeby nie powiedzieć dla oszołomów, to powiem "dla mało poważnych ludzi", mają często kilka milionów...

  • @jankrupa8910
    @jankrupa8910 3 роки тому

    Bardzo dobry wykład :)
    Ja mam bardzo dużo szacunku dla ludzi nauki. Taka prawda - każdy kto pił ze mną wódkę to potwierdzi ;)
    Na haju ja mam zwyczaj gadać o kosmologii i nowej fizyce.
    Robert Millikan będący inspiracją do stworzenia skali skromności byłby zachwycony słysząc ten wykład Prof. Krzysztofa Turzyńskiego.„Zrozumiały Wszechświat" ... ???
    A już najbardziej niezrozumiałe jest dla mnie jak to jest ..?
    Jest kompletna wiedza o tym jak przebiegała nukleosynteza w "zwykłej materii". A nie ma żadnych informacji, nawet hipotezy o tym jak powstała "ciemna materia" w procesie kształtowania się powstającego Wszechświata ...
    A to może być tak ..
    Nie powstawał jeden Wszechświat na raz
    Powstało ich dużo
    Nasz Wszechświat 'przylega' do innych .. bliźniaczych wszechświatów.
    A grawitacja ma tą cechę, że w jakimś .. nieznanym stopniu przekracza granice (! może być wiele granic) pomiędzy wymiarami - wszak odkształca czasoprzestrzeń ...
    A może nie ma ciemnej materii w Naszym Wszechświecie ..
    Są za to inne wszechświaty które mają podobne struktury materii i te materie oddziałują ze sobą nie elektromagnetycznie - bo oddziaływanie elektromagnetyczne choć w przestrzeni 3 wymiarowej nie ma ograniczeń odległości (foton przeleci od końca do końca) - to nie zakrzywia czasoprzestrzeni. A więc nigdy nie przekroczy granicy międzywymiarowej.
    A to może być tak ..Nie powstawał jeden Wszechświat na razPowstało ich dużoNasz Wszechświat 'przylega' do innych .. bliźniaczych wszechświatów.A grawitacja ma tą cechę, że w jakimś .. nieznanym stopniu przekracza granice pomiędzy wymiarami - wszak odkształca czasoprzestrzeń ...A może nie ma ciemnej materii w Naszym Wszechświecie ..Są za to inne wszechświaty które mają podobne struktury materii i te materie oddziałują ze sobą nie elektromagnetycznie - bo oddziaływanie elektromagnetyczne choć w przestrzeni 3 wymiarowej nie ma ograniczeń odległości (foton przeleci od końca do końca) - to nie zakrzywia czasoprzestrzeni. A więc nigdy nie przekroczy granicy międzywymiarowej.
    To nie jest komentarz po Twoim wykładem
    Skasowali mi komentarz
    Jesteś człowiekiem na dziei

  • @tomaszorlikowski3298
    @tomaszorlikowski3298 3 роки тому

    Pierwszy artykuł bazuje na wieloletnim już eksperymencie Posnera (badanie uwagi). To fascynujące, jak "stare narzędzia" wzbogaca się o nową technologię i wykorzystuje się je do potwierdzania nowych hipotez. Dobrze się tego słucha Panie Łukaszu. :)

  • @RysiekQwerty
    @RysiekQwerty 3 роки тому

    Myślę że stereotypowe myślenie ludzi że inne zwierzęta nie posiadają samoświadomości to objaw egocentryzmu w krystalicznej postaci.

  • @manfred4145
    @manfred4145 3 роки тому

    Test lustra potrafią zdać niektóre ryby więc samoświadomość wśród zwierząt występuje dużo częściej niż powszechnie się przyjmuje (naczelne i niektore inne ssaki).

  • @mucha70
    @mucha70 3 роки тому

    Mrówki i test lustra ? Nigdy o czymś takim nie słyszałem - muszę sprawdzić.Test z plamkami też dziwny bo brakuje trzeciego bez plamki pod i nad- progowej.

  • @MarekMazurkiewicz1988pl
    @MarekMazurkiewicz1988pl 3 роки тому +3

    Dzięki za ten materiał. Czy ktoś z Was chciałby tworzyć społeczność dookoła tych programów?

  • @piotrwesolowski7022
    @piotrwesolowski7022 3 роки тому

    z oczywistych wzgledow "test lustra" nie ma sensu. Dana "istota" nie musi miec swiadomosci wlasnego wygladu z braku lustra we wczesniejszym doswiadczeniu. Brak mozliwosci porownania z wczesniejszym doswiadczeniem. Powiedzcie gluchoniememu po odzyskaniu sluchu i mowy, ze jest niemota bo nie rozumie co sie do niego mowi. Amerykanscy naukowcy odkryli...

  • @karolkowalski4249
    @karolkowalski4249 3 роки тому

    Ta membrana zatrzymująca selektywnie metale to ci dopiero odkrycie, bardzo ciekawe

  • @PLkamil1982
    @PLkamil1982 3 роки тому

    Bardzo Pana lubie. Dziekuje za ograniczenie ilosci mlaskniec w trakcie felietonu :)

  • @999ADAMANT999
    @999ADAMANT999 3 роки тому

    Brak czasu do przetworzenia impulsu, mózg ma laga po prostu.

  • @marekmareckionline8493
    @marekmareckionline8493 3 роки тому +3

    jaki wąs :)

  • @cranter7289
    @cranter7289 3 роки тому +1

    Super, dzięki za odcinek!

  • @piotrzima8707
    @piotrzima8707 3 роки тому

    Warto tu zaglądać. Dzięki

  • @Zygmundo
    @Zygmundo 3 роки тому

    Końcówka, czyli o dogmacie w nauce.

  • @chlodnia
    @chlodnia 3 роки тому

    Panie Lukaszu Pan juz nie pije tej wody z rtecia

  • @CzarnaMycha81
    @CzarnaMycha81 3 роки тому +3

    Pasożytnictwo jak widać występuje też u naukowców, może nie zawsze świadome ale jednak.
    P. S. z tym wąsem Pan Łukasz wygląda coraz bardziej jak Pan Kleks 😉

  • @Zmiana_Pogody
    @Zmiana_Pogody 3 роки тому +1

    Fantastyczny ten temat ze świadomością! I świetnie opowiedziany ❤️

    • @astat1
      @astat1 3 роки тому

      No ale czy ją mają makaki, czy nie? Jak w ogóle może istnieć samoświadomość, skoro wszystko we Wszechświecie zależy od stanu sprzed chwili?

  • @G12GilbertProduction
    @G12GilbertProduction 3 роки тому

    22:35 No, też tak mam, jak coś co mi się zdaje oczywiste z pewnego punktu widzenia (robotyki, ekonomii, ML-u) - to od razu mam prawo im uwierzyć. Ale tylko teoretycznie.

  • @ppkbtb
    @ppkbtb 3 роки тому

    To że korzystamy tylko ze reviue a nie sięgamy do źródeł ma sens. Przecież jak wsiadamy do samochodu to uruchamiamy silnik i jedziemy a nie zajmujemy się przeżuwaniem praw termodynamiki, mechaniki, elektrodynamiki etc.. Prawa Coulomba też nie wyprowadzamy sobie za każdym razem kiedy chcemy go użyć.

  • @martindraft
    @martindraft 3 роки тому

    Przy tym ostatnim temacie zdecydowanie przychodzi mi do głowy przykład chociażby Elon Musk i jak ogłosił hyperloop.

  • @kefaise6313
    @kefaise6313 3 роки тому

    3) Przydałby się mega komputer wielkości Jowisza. Wtedy być może nauka nie byłaby społeczna :)

  • @tomaszjaworski4427
    @tomaszjaworski4427 3 роки тому

    ciekawe jaki jest koszt membrany do wody morskiej ? może by dała radę wyciągać jony złota ? i pustynie podlejesz i sztabka złota w gratisie wpadnie ;) od co taki deal na szybko po kawusi ;) pozdrawiam cieplutko

  • @czernm20
    @czernm20 3 роки тому

    Panie Łukaszu, jedno pytanie, jak mówić aby nas słuchano? Czemu jest Pan Smutny?!

  • @janbos9946
    @janbos9946 3 роки тому

    Kawka w dłoń, herbatka w dłoń, zupełnie jak u Mariancello.

  • @heeenryk
    @heeenryk 3 роки тому

    thX

  • @marekchudy8893
    @marekchudy8893 3 роки тому

    Cześć, dobry człowieku

  • @gienekgniewny2952
    @gienekgniewny2952 3 роки тому

    ani słowa o dziwnym momencie magnetycznego mionu??

  • @olrob11
    @olrob11 3 роки тому

    Woda destylowana jest trująca.

  • @samuelbungo4339
    @samuelbungo4339 3 роки тому +5

    Jak zwykle, super odcinek. Tylko to klikanie językiem niezwykle denerwujące. Zwróciłem uwagę, że coraz więcej ludzi tak robi - "Zobacz to, " Nie ma co powielać młodzieżowej niekulturalnej mody, a bycie modnym w nauce kłóci się z ideałem czystej nauki ;)

    • @lemoniada91
      @lemoniada91 3 роки тому +1

      @Eljot79 to samo można by powiedzieć na temat pierdzenia

    • @Fr3digs
      @Fr3digs 3 роки тому

      OK BOOMER :)

    • @G12GilbertProduction
      @G12GilbertProduction 3 роки тому

      Wiem, clickbaity zniżają wartość merytoryczną samych treści od samego ich nagłówka, ale w czasach nadmiaru informacji, każda musi się dobrze sprzedać w przestrzeni hiperbolicznej przemysłu informacyjnego poprzez różne mechanizmy rynkowe. I to jest bolesne dla wartości niosących ze sobą treści.

    • @samuelbungo4339
      @samuelbungo4339 3 роки тому +1

      @@Fr3digs ała, sam się o to prosiłem :D

  • @chopakizewsi9161
    @chopakizewsi9161 3 роки тому +1

    Zacne wąsiszcze Łukaszu!

  • @kw265
    @kw265 3 роки тому +3

    "" ja gadam.......... i mlaskam jęzorem nadal.... "

  • @mateuszblaszak
    @mateuszblaszak 3 роки тому

    Przy pierwszym artukule brakuje mi grupy kontrolnej. Bez żadnego bodźca (kropki). Co Wy na to dobrzy ludzie?

    • @LukaszLamza
      @LukaszLamza 3 роки тому +1

      Była. Wszystko ładnie w artykule opisane. Testowano też "po prostu plamkę", czyli bez "przedplamki". Wynik był szybszy niż przy podprogowej, ale wolniejszy niż przy nadprogowej.

  • @odbjur
    @odbjur 3 роки тому

    kawka czeka juz krence wons i lecimy

  • @kenshi21
    @kenshi21 3 роки тому

    Jest czas ale sa deadlinesy.

  • @oooppp1512
    @oooppp1512 3 роки тому

    A o czym będzie w odcinku #100? :)

  • @aleksandermiskowiec6591
    @aleksandermiskowiec6591 3 роки тому

    duzo mowisz

    • @astat1
      @astat1 3 роки тому

      A ty kiepsko piszesz. Słyszałeś kiedyś o polskich znakach diakrytycznych?

  • @darekkondracki3268
    @darekkondracki3268 3 роки тому

    Super odcinek 🍀

  • @joansca4121
    @joansca4121 3 роки тому

    witam i pozdrawiam

  • @jotjakubjot
    @jotjakubjot 3 роки тому +5

    Aby spełnić wymogi pełnej samoświadomości należy zdawać sobie sprawę z faktu że żyjemy w symulacji.

  • @Rysino
    @Rysino 3 роки тому

    Świetny materiał!

  • @Zbygniew1234
    @Zbygniew1234 3 роки тому

    Jak zwykle klasa!

  • @panikrystyna1
    @panikrystyna1 3 роки тому

    Witam .

  • @Shuukq
    @Shuukq 3 роки тому

    A czy małpy śnią? Jest jakieś badanie, które potwierdziłoby, że małpy mają sny? Niektóre potrafią mówić (językiem migowym) i wiem, że opowiadały o śmierci, ale o śnie nic nie słyszałem 🤔

    • @Potimus_Ripme
      @Potimus_Ripme 3 роки тому +1

      Tak, psy też snia. Widziałeś psa jak przebiera nogami w czasie snu? :d

    • @Shuukq
      @Shuukq 3 роки тому

      @@Potimus_Ripme a czy Ty przebierasz nogami jak śpisz? Mózg wyłącza funkcje ciała na czas snu, po to żebyśmy nie zrobili sobie krzywdy, kiedy śnimy np ze się z kimś bijemy.
      Chodzi mi o konkretne badania nad snami małp i tego co w nich jest.

    • @caviramus0993
      @caviramus0993 3 роки тому +1

      @@Shuukq ludzie też czasami to robią. Generalnie na sen przypada faza REM, która została wykazana u psów. U małp za pewne podobnie, choć nie czytałem dokładnej literatury na ten temat. Polecam wpisać "monkey sleep" w Google scholar.

    • @Shuukq
      @Shuukq 3 роки тому

      @@caviramus0993 zgadzam się, że się tak zdarza, ale mnie zastanawia jaki rodzaj snu mają małpy i czy skoro człowiek może śnić świadomie, to czy byłaby taka możliwość dla małpy 🤔

  • @x64Joxer
    @x64Joxer 3 роки тому

    Dziękuję

  • @igorblade8819
    @igorblade8819 3 роки тому

    👍🍻🍀

  • @gonzogorf7019
    @gonzogorf7019 3 роки тому

    kto zadaje sobie trud by wejsc i wbić łapkę w dół?
    co za frustrat

    • @ZizuZiomek
      @ZizuZiomek 3 роки тому +4

      "Miarą twoich sukcesów będzie liczba twoich wrogów." ~Beata Artemska
      "Siłę człowieka mierzy się ilością jego nieprzyjaciół" ~Władysław Stanisław Reymont
      Aż mnie korci by cofnąć łapkę w górę i dać w dół 😈

    • @LukaszLamza
      @LukaszLamza 3 роки тому +2

      A może im się po prostu nie podobało? Żyj i daj żyć. :)

    • @gonzogorf7019
      @gonzogorf7019 3 роки тому

      @@LukaszLamza Jak się nie podoba, to się to uzasadnia, tak robią normalnie rozwinięci umysłowo i emocjonalnie ludzie.
      Walnę trzy ściany tekstu gdy mi coś nie przypasuje, się kiedyś pewnie przekonasz, albo i nie bo twoje produkcje są bardzo spoko...
      Kiedy ten trzeci odcinek z Blenderem? ;)

    • @seven7474
      @seven7474 3 роки тому

      Aż się cofnąłem, by dać łapkę w dół

  • @makszaba0091
    @makszaba0091 3 роки тому

    ,,Ja to ja, to jasne jak 2 razy 2"

    • @LukaszLamza
      @LukaszLamza 3 роки тому +1

      "Nie zależy mi na tym, by być kanonizowanym." :D Ten kawałek zawsze blisko serca, zresztą cała płyta fenomenalna.

    • @makszaba0091
      @makszaba0091 3 роки тому

      @@LukaszLamza Nie spodziewałem się, Że ktoś odpowie a tu taka niespodzianka sam prowadzący zna.

  • @immer3909
    @immer3909 3 роки тому

    Bóg we mnie wita się z Bogiem w Tobie 🙏🙏🙏