pamiętam te czasy kiedy iryda królowała nad mieleckim niebem.teraz łezka w oku się kręci na samą myśl o tym jaką szanse straciliśmy gdyby tylko projekt dalej się rozwijał.pozdrawiam i dziękuję za świetne materiały. trzymam kciuki za następne odcinki
Ten źle nie robi, kto nic nie robi. Z prototypami zawsze są problemy, zawsze jest ryzyko. No i w pełni polska konstrukcja, to też o czymś świadczy. Świetny materiał. Pozdrawiam autorów.
Pamiętam z tych czasów newsy z Lotnictwa AI jak pokazywano generałów lotnictwa a to za sterami fińskich Hawków a to niemieckich Alpha Jetów. Był ciąg wziąć cokolwiek używanego ale zachodniego. Trochę jak z volkswagenami :). Natomiast po każdej przeróbce prototypów lista życzeń wojska była tak długa, że tak naprawdę trzeba by była konstruować samolot od nowa. W którymś momencie musiało się to tak skończyć. Historia zakończyła się wykończeniem Irydy i nie pozyskaniem samolotu szkoleniowego przez kolejne 20 lat.
Sytuacja z Irydą naprawdę nie jest jednoznaczna. Są jednak głosy ludzi znających się na rzeczy, że był to projekt nieudany, który brnął w ślepą uliczkę. Co do generałów widzących się w tym a nie innym sprzęcie. To przypomina wizyty przedstawicieli firm farmaceutycznych u lekarzy. Resztę można sobie dopowiedzieć. Co do niekończących się "żądań" wojska. Nie wiem jak jest w lotnictwie, ale wiem jak jest w marynarce wojennej. To po prostu jest patologia. Rzesza kompletnie niekompetentnych osób, więc na morzu jest jak jest! Gdybyśmy zaczęli projektować jakiś okręt podwodny, to pewnie raz zażyczyli by sobie, by bałtycki okręcić mógł od czasu do czasu wypłynąć sobie na ocean, a drugi raz byłyby prośby o rozkładane parasole przeciwsłoneczne. Takie niestety mamy wojsko polskie. To była i nadal jest patologia.
1985 - 2002 to jest 7 lat prób !. Aż się rozszczelnił. Pamiętam dyskusję w tv pod koniec programu " IRYDA" , a więc ok 2001 r. Wykazano ,że przez ten czas samolot się zestarzał czyli jego parametry [ udźwig , zasięg ect] były znacznie gorsze od maszyn tej klasy szkolno - bojowych. Był to bardzo zły okres polityczny w naszym kraju , główna przeszkoda w rozwoju samolotu.
Miałem okazję widzieć Irydę w WZL w Dęblinie ok roku 1992 lub 1993. Stała na hali płatowcowej w towarzystwie analogowego MiG'a21 (który nie był podpięty do niczego, tylko "podzielony' na moduły ) i remontowanego właśnie MiG'a-23, który podpięty był do aparatury wielkości kilku lodówek. Ona (Iryda) podpięta była do laptopa. Tak. Na początku lat 90-tych już sam widok laptopa robił wrażenie, a co dopiero samolot, który miał możliwość zaczytania danych na laptop. To była b. nowoczesna jak na owe laty konstrukcja. Chylę czoła przed polskimi inżynierami. Jestem pewien, że gdyby ten projekt nie był zaniechany dziś (po ponad 20 latach) mógłby pięknie ewoluować do dojrzalszej konstrukcji porównywalnej do 'Mastera" (a może nawet przewyższającej w kwestiach stricte bojowych).
Płakać mi się chce, kiedy czytam o Irydzie i innych polskich projektach, które koniec końców uwalone zostały przez rząd warszawski... Rozumiem, że na początku lat dziewięćdziesiątych niewiele osób decyzyjnych w kraju chciało jak najlepiej wykorzystać daną Polsce przez los (tak, przez los a nie przez żadną solidarność i jej podobnym tworom) szansę. Większość z ówcześnie rządzących miała na celu maksymalne wzbogacenie się i ukształtowanie swojej pozycji na przyszłość. Były oczywiście chlubne wyjątki jak Janusz Korwin Mikke, który wciąż oddaje serce sprawie polskiej... Jednak przeciwko nim była cała zrzeszona w Magdalence chołota, nienawiścią pałająca do ludzi i kraju, a mimo tego po dziś dzień nim władająca... Na szczególne potępienie zasługują obsadzający wtedy jak i dzisiaj stołki w MONie złodzieje. Wieczne dialogi, analizy i zmiany koncepcji z których absolutnie nic oprócz destrukcji SZ RP nie wynika. Po "upadku" komunizmu WP jak i przemysł były drenowane na gigantyczną skalę! Biliony złotych zostały roztrwonione i sprzedane za bezcen. Przyjdzie taki czas, że o początkach III RP przyszłe pokolenia będą mówić jak o istnym szaleństwie, najgorszym okresie w historii Polski!
@@Weisior Co do JKM to kilka lat obserwowałem jak to się pięknie oddawał sprawie polskiej w PE gdzie poza sporadycznymi wystąpieniami podczas obrad nie robił absolutnie nic.
@@zemstafreda Moze przytoczy pan przyklady, gdzie gdy w europarlamencie podnoszona byla sprawa Polski lub jej interesów, JKM nie robił nic... A potem niech pokaze pan nam skale zaangazowania europoslow pozostalych formacji politycznych - tak tylko dla porownania.
@@Weisior Bo śmiechnę. Do jakiej komisji JKM przynależał, w jakiej grupie pracował i jaki dokument współtworzył? Od czasu do czasu coś tam sobie skomentował podczas obrad, jak go akurat media nie przyłapały na spaniu. Ojj toż to jest faktycznie coś.
@@zemstafreda www.europarl.europa.eu/meps/pl/124879/JANUSZ_KORWIN-MIKKE/history/8 Dążę do tego, że pozycja europosła nie daje realnych możliwości do wpływania na rzeczywistość. Poza tym UE jest instytucją, z którą formacja JKM walczy (m.in. dlatego, że ogranicza wolność Rzeczpospolitej). Tak więc oprócz kadencji sejmu w latach 90 JKM nie miał szansy wpłynąć na losy kraju, gdyż większość Polaków głosuje na opcje przeciwne jemu i Polsce. Natomiast ci, którzy tą szansę dostali, wykorzystywali i dalej wykorzystują ją tylko na swoją korzyść zapominając o Polsce.
Zaprzepascili tak swietny projekt, echhhh. W latach 90' strasznie sie emocjonowalem tym samolotem gdyz mialem swiadomosc ze to rodzimy projekt I jednak tez cos potrafimy zbudowac.
imho4990 W szwedzkim projekcie własnego myśliwca Jag 32 zginęło łącznie 107osób! ..,,bo Każdy samolot ma swój cmentarzyk. Ps. Dwóch ostatnich pilotów, którzy zginęli na Irydzie zginęło na skutek własnego błędu, a nie z powodu samolotu.
Świetny program. Na temat "Irydy" wyczerpujące i rzetelne wiadomości znajdzie Pan w książce" Biblioteka historyczna instytutu lotnictwa. Alfred Baron Samolot szkolno-bojowy I-22 "Iryda" wymagania,realizacja,ocena". Gorąco ją polecam, pozwoli to Panu na uzupełnienie wiedzy i programu na temat samolotu I-22 "Iryda" o prawdziwe wiadomości. Pozdrawiam serdecznie. PS Trzeba zaznaczyć,że pokolenie solidarności i papieża Wojtyły nie jest zdolne skonstruować zbudować czy zrobić cokolwiek. Żądają tylko rzeczy gotowych podanych pod nos na "talerzu". Niszczą wszystko i wszystkich co potrafią zrobić więcej
Ten samolot to wspaniałe wspomnienia mojego dzieciństwa, jak i wielu innych Mielczan mojego pokolenia. Wielka szkoda. Cały czas nam brakuje niemalże codziennych pobudek latających Iryd nad miastem.
Trzeba wiedzieć, że projekt Irydy wykonywany był przez zespół, który tworzył się od nowa po "przerwie w życiorysie", gdy nowatorski projekt Grota został zakończony (dokumentacja prawdopodobnie trafiła do ZSRR) a ludzie z T. Sołtykiem na czele zmienili branżę. Był bardzo ciekawy moment w tym projekcie, oczywiście niewykorzystany z powodu ociężałości myślenia ówczesnych władz tak wojskowych jak i partyjnych (wtedy PZPR mając zero wiedzy i informacji decydowała o wszystkim w Polsce). Krzysztof Kubryński z ILot. stworzył bardzo dobry program do obliczeń aerodynamicznych i opracował projekt nowego skrzydła do Irydy. Oczywiście wymagałoby to podjęcia odważnych decyzji, opóźniło by prace może o rok ale dałoby w efekcie najlepszy osiągowo samolot tej klasy prawdopodobnie na świecie, a szkoda. Nieco obok, bo do Orlika był opracowywany fotel katapultowy, całkowicie polskiej konstrukcji i z zamiarem rozwoju do kategorii 0/0 i użyciem do Irydy, ale z trywialnego powodu zdefraudowania pieniędzy w WSK Okęcie na nagrody dla pracowników projekt upadł. Też szkoda bo wyniki wstępnych prób były bardzo obiecujące. Za chwilę w Polsce rozpoczęły się zmiany, które doprowadziły do praktycznego zniszczenia polskiego przemysłu zbrojeniowego czyli tak naprawdę większości naszego przemysłu w celu osłabienia pozycji Polski w Europie.
W październiku 2007 byłem w Mielcu wizytując zakłady BRW, przy jednej z hal zakładu meblarskiego swój sprzęt instalował Sikorsky, a dwa prototypy Irydy pomalowane na żółto stały na platformach gotowe do odjazdu. Mam fotki z tego smutnego widoku.
Historia naszych samolotów od szybowców po odrzutowce, to historia tego jak uwalano nasz piękny kraj, by nigdy nie był samodzielny, a sprzęt kupował od sąsiadów lub USA. Smutne to bardzo :(
Sugeruję poczytać choćby wspomnienia inż. Sołtyka, który opisuje, jak postępowano choćby z zespołami konstruktorów za PRL. Sugeruje on, że problem Irydy to skutek własnie takiego postępowania - po samolot nie był projektowany przez zespół, który wcześniej zgrałby się przy pracy nad prostszą konstrukcją. Zresztą warto zwrócić uwagę, że projekt Irydy zaczęto w drugiej połowie lat 70-tych, a produkcja ruszyła... niemal 20 lat potem. Doszukiwanie się tu teorii spiskowych jest błędem.
Nie wiadomo w przypadku Irydy, ale chyba jest coś nie tak, że tyle polskich projektów uwalono. A ci co mówią, że niepotrzebny ten projekt, czy inny, to te osoby powinny być bardzo dokładnie prześwietlone i wiadomo co z nimi powinno się zrobić.
@@michaschulz9511 tak, tylko tunel aerodynamiczny w Rumunii, a pas startowy w Radomiu. Przecież to jakieś kpiny. Z jakimi jeszcze paranoicznymi oszczędnościami lub sabotażem musieli zmagać się konstruktorzy?
Oglądałem "Sprawę dla reportera" o Irydzie... może jestem uprzedzony ale zapamiętałem tylko skrzeczący i rozhisteryzowany głos Jaworowicz oraz... "rozklejonych" pilotów... Jaworowicz jak w każdym swoim programie podkręcała atmosferę. Miało być medialnie to było. Widziałem Irydę na pokazach , ładnie kręciła akrobacje... szkoda że nie wyszło.
Jaworowicz za ten program bym chętnie mordę obił i nie nawidzę tego wrednego babska od tej pory. Głupia torba. Pamiętam Irydę z Poznania i Dęblina - rewelacyjnie kręciła.
Jaworowicz to patologia polskiego dziennikarstwa. Wiele spraw było zmanipulowanych, aby tylko dobrze się to w TV sprzedało. Jej programów absolutnie nie można brać na poważnie. Były nawet jakieś sprawy sądowe przeciwko niej, ma też niezłą rzeszę "wielbicieli". Ja nigdy nie lubiłem jej programów, wystarczy chwilę oglądnąć by mieć dość tej manipulacji ludźmi, faktami.
Według mojej wiedzy Iryda spełniła oczekiwania pod jednym względem, rozwoju i nabywaniu doświadczenia przez polski przemysł lotniczy. Płatowiec niestetynie nie był udany, poza tym były problemy z doborem silnika, projekt silnika Kaszub się opóźniał. Mam 3 ciekawostki. Ciekawostka 1- był brany pod uwagę wariant przeróbki silnika od Iskry, po dołożeniu zerowego transonicznego stopnia sprężarki osiowej można było zwiększyć ciąg o 40%. Ciekawostka 2 - projekt Iryda był objęty ścisłą tajemnicą, ale na początku lat 80tych można było oglądać model Irydy w studenckiej modelarni w Rzeszowie, studenci dostali zlecenie na budowę modelu do badań tunelowych, co zakończyło się małą aferą :) Ciekawostka 3 - Mimo ścisłej tajemnicy Poska otrzymała od zachodniego producenta awioniki ofertę w skład której weszły rysunki i schematy rozmieszczenia oferowanych elementów na szczegółowo rozrysowanych fragmentach Irydy :)
@@trzynie4740 Miał nadwagę i to dużą z powodu niedostępności nowoczesnych urządzeń nie produkowanych w PRL Zaczynając projekt w PRL wiedziano że nie ma funduszy na niego. Dlatego nigdy nie zbudowano prototypu do prób zmęczeniowych. Badano poszczególne elementy.Mimo to masę kasy utopiono w rozwój mocniejszej wersji silnika z Iskry, która była przestarzały już w momencie kiedy zaczęto nad nim pracę. Przecież już od dekad nie oblatano samolotu szkolnego napędzanego paliwożernm silnikiem jednoprzepływowym. Przecież już Iskra weszła do służby w okresie kiedy standardem były silniki dwuprzepływowe. Które przy podobnej masie mają większy ciąg i spalają o wiele mniej paliwa.
1. Iryda miała szansę za czasów Układu Warszawskiego. Po jego rozpadzie stała się nieopłacalna ekonomicznie - dostępne na rynku i sprawdzone Hawki i AlphaJety kosztowały mniej więcej tyle samo, a były tańsze w eksploatacji i powszechnie znane. Więc szans na eksport nie było, a koszt jednostkowy przy zamówieniach tylko dla WP był duuży. 2. Miała kilka wad o których mało się pisało/mówiło - np. trudno było utrzymać ją na linii podczas kołowania - przednie podwozie miało tendencje do prowadzenia samolotu "żmijką". Drugi feler (widać to w tym filmie na jednym ze zdjęć) - podczas startu było bardzo łatwo zawadzić tyłem kadłuba o pas. Przy wzorowym starcie blachy dzieliło od betonu kilka - kilkanaście centymetrów; Wreszcie napływy na płatach późniejszych wersji powodowały, że instruktor musiał mieć niezłą sprawność akrobatyczną, aby wbić na swój fotel. 3. Projekt dobiły też zmienne i czasem wykluczające się wymagania sił powietrznych i marynarki. Coś, co pierwotnie miało być maszyną treningową, stało się maszyną treningowo-patrolowo- rozpoznawczo- bojową. Jak coś jest od wszystkiego to ...
Cóż, wspólczesne pole walki po 30 latach od rozpoczęcia projektowania przerosło tą konstrukcję . Iryda jako szturmowiec była niezdolna do dotarcia na pole walki. Zrzucanie bomb i odpalanie rakiet niekierowanych narażało samolot na szybkie zniszczenie ( zero opancerzenia) . Dla pilota był by to w zasadzie wyrok śmierci.Komercyjna w zasadzie awionika była podatna na czynniki walki elektronicznej. Samolot spełniał założone wymagania ale niestety jego zdolność bojowa była niska. Jako samolot szkolny nby był w sam, raz ale MON chciało samolot i bojowy i szkolny w jednym a tak sie panie nie da.
A Bae Hawk i Dassault AlphaJet to pewnie czołgi Twoim zdaniem? A jakoś na Zachodzie dało się z nich zrobić udane samoloty szkolno bojowe. A Hawk to przecież używany do dzisiaj jest i może przenosić uzbrojenie i być wykorzystywany w boju. Oczywiście, że Iryda musiałaby być modernizowana i udoskonalana z biegiem czasu. Tylko, że gdyby nie utrącono tego projektu to mielibyśmy dzisiaj nasz własny, porównywalny z Hawkiem i L-159 ALCA samolot szkolno-bojowy. Agdyby była Iryda to byśmy jej używali do szkolenia zamiast staruteńkich Iskier i co jeszcze? W momencie gdy kupiliśmy F-16 to ileś lat musimy już szkolić naszych myśliwców w USA, co kosztuje, bo nie mamy odpowiedniego samolotu szkolno-bojowego. Dopiero niedawno zamówiliśmy Aermacchi prawda? A tak to zmodernizowana Iryda przygotowywała by naszych asów na MiGi 29 i F 16.
właśnie ta mozliwość szkolenia pilotów była gwoxdiem do trumny , bo MON zajarzyłże to nie bedzie samolot z pełnymi mozliwościami odrzutowca szturmowego. Dlatego pewnie ( teraz gdybam) wykorzystano ostatni wypadek do utrącenia projektu. /włąśnie to , że Iryda była bardziej samolotemn szkolnym a drugorzędnie szturmowym zniechęcilo MON bo im się w snach ta konstrukcja miała mieć mozliwości A-10. W internecie gdzieś są wspomnienia jednego z projektantów, az sie noż w kieszdeni otwierał co wyczyniał MON z tym projektem. No i wreszcie MON pojarzył że tak jak alpha jet tak i iryda ze swoim uzbrojeniem i osiągami mogła walczyć na równinach afryki co najwyzej. Niestety projektowano samolot szkolno -szturmowy w tej kolejności funkcyjnej. W latach 90 kiedy nawet by weszła do produkcji to jako szturmowiec miala by nikły wpływ na pole walki i malo prawdopodobne jest by dotarłą w zasięg skutecznego zrzucania bomb.
Tutaj czuję, że należy się pewne uzupełnienie. Pod koniec lat 90tych miałem przyjemność rozmawiać z mieleckim pilotem doświadczalnym kol. Wiesławem C, którego przypadkowo spotkałem w krakowskich Balicach wracającego z jakiejś zagranicznej prezentacji Iskierki. Otóż według jego relacji projekt Iryda został pogrzebany przez samych wojskowych. Otóż zażądali oni zmiany skrzydeł na takie, które będzie posiadało przednią mechanizację. Fabryka w Mielcu poszła wtedy na łatwiznę i do stworzenia nowego skrzydła wykorzystała osprzęt produkcyjny skrzydła starego poprzez jego modyfikację. Niestety, PZL Mielec nie wykonał żadnego dmuchania nowego skrzydła w tunelu aerodynamicznym. Efekt? Nowe skrzydło okazało się gorsze od starego, a starego nie było na czym wyprodukować, gdyż nowy osprzęt produkcyjny powstał ze starego... Mam nadzieję, że kol. Wiesław C się nie obrazi, że przytaczam jego słowa, a mam nadzieję, że nic nie pokręciłem.
Dopiero wpadłem na ten kanał, świetny materiał - super - gratulacje !!! Kocham lotnictwo - jestem modelarzem i latam modelami RC , Serdeczne Pozdrowionka :-)
Dziękuję za ten film i wiedzę, którą inaczej musiałbym, mozolnie, zdobywać. Pańską fachowość, wynikająca z pasji, w ZNAKOMITY sposób, uzupełniana jest przez tę młodą dziewczynę dodającą, całemu filmowi, uroku i urody! (To pewnie córka, lub siostra!) Gratuluję, proszę o więcej i życzę szczęścia i wszelkiej pomyślności! P. S. Niegdyś Rosjanie dyktowali nam, co mamy, a czego nie mamy robić. Teraz to robią Amerykanie! Pieprzyć i jednych i drugich. Robić swoje!
@@Zabytki_Nieba No też mi się TO "córkostwo", jakoś nie zgadzało - stąd owa "siostra", ale widzę podobieństwo, stąd przypuszczenie powiązań rodzinnych. Dziękuję za Pańską pracę.
Gratuluje pomysłu na świetny kanał o tematyce lotniczej - bardzo fajnie się ogląda i słucha Twoich historii. Może udałoby Ci się zrobić materiał o lotnisku w Mierzęcicach (obecnie to teren MPL Katowice - Pyrzowice) albo o dawnych powojskowych lotniskach w Polsce- jako, że mieszkałem niedaleko lotniska w Mierzęcicach i nawet tam pracowałem to wiem, że ma bardzo ciekawą historię - podczas II wojny startowały stamtąd pierwsze samoloty odrzutowe - Me 163 i Me 262, poźniej stacjonowały eskadry pułku lotnictwa myśliwskiego, a na koniec w końcówce lat 90 powstała tam baza statków powietrznych, do której zleciały samoloty już wtedy wycofywane ze służby lub wycofane. Pamiętam jak nad moją głową przelatywały mig -19, Su-20, Su 7 czy nawet starsze limy. W 1994 roku(?) - na terenie bazy zrobiono pierwszy piknik lotniczy z tymi wszystkimi samolotami, które tam się zleciały - usłyszałem o tym w radiu Katowice i namówiłem rodziców aby mnie tam zawieźli - do dziś to pamiętam ciepła pochmurna sobota - przyjeżdżamy pod bramę, a tam pustki - wpuścił nas wartownik po skontaktowaniu się z przełożonym i tak znalazłem się na płycie w głębi lotniska gdzie poustawiane były chyba wszystkie dostępne samoloty jakie tam się zleciały - nigdy nie zapomnę tego klimatu - jeden żołnierz, który się dosłownie ucieszył, że ma kogoś komu może te maszyny pokazać - bo na lotnisku i tym "pikniku" nie było dosłownie nikogo innego - byłem z rodzicami jedyny - przez parę godzin oglądałem z zapartym tchem te maszyny, a były tego naprawdę dużo (niezliczona ilość Limów, Migów 21,, Su-7, Su 20 i jeszcze inne których nie pamiętam) wszystkie w stanie oryginalnym z zamontowanymi chyba wszystkimi systemami. Nie zapomne zapachu paliwa, smarów i kabin tych samolotów. Pamiętam, że przyrządzono też grochówkę w wojskowej kuchni polowej - i z całą rodziną zjedliśmy tam posiłek bo po prostu było żal tych żołnierzy i tego że się przygotowali a tak naprawdę nikt nie przyszedł. Wiem, że to wspomnienie będzie ze mną do końca życia bo już nigdy nie poczułem takiego klimatu, to było wyjątkowe, kolejne pikniki były już mocno reklamowane i zjechały się olbrzymie ilości ludzi - na części wojskowej był parę lat później jeszcze jeden taki piknik nawet z migiem 29 ale wtedy to już były tłumy. Jeszcze raz gratuluje pomysłu na ciekawy kanał i może zrobisz coś o dawnych opuszczonych lotniskach bo każde z nich pewnie ma ciekawą historię ;) pozdro
Dziękuję! Filmy o historii zapomnianych lotnisk to ciekawy pomysł. Tylko kto opowie takie historie, jak ta o katowickim pikniku? Ja z kolei pamiętam że lata temu był dzień otwarty jednostki w Balicach. Myślałem że nie będzie się jak dopchać, a okazało się że też frekwencja nie dopisała... Z drugiej strony może to i lepiej niż na niektórych dzisiejszych pokazach, gdzie samoloty giną w skali grillowania i stoisk reklamowych. Czasem mam wrażenie że gdyby zrobić tę samą imprezę bez samolotów latających nad głową nic by się nie zmieniło dla 90% odwiedzających.
Koleżanko , jeśli faktycznie bylaś w Mielcu to wiesz że projekt miał szansę być doskonałym samolotem szkolnym ale wymagania MON były: Najpierw szturmowiec a potem szkolny co pogrzebało ten projekt.
Nie bójcie się nie zapomniano na tym nieudanym do końca projekcie , ędą zapewne opierać się kolejni konstruktorzy. Samolot może i odpadł z gry ale ważniejsze jest , żeby wiedza techniczna nie umarła wraz z nim.
Dzisiaj mam 55 lat. Za komuny byłem w wojsku, na wojskowym lotnisku w Radomiu. Ja tę Irydę pamiętam i podziwiam. Byłem wówczas "DKL" (Dyżurny Kontroler Lotniska ). Obok mnie siedział na "wieży" KL ( Kierownik Lotniska - oficer, były pilot ) On był "guru", ja odpowiadałem za koordynację stacji radiolokacyjnych i naprowadzających do lądowania. Wtedy mówiono nam, że to dziewiczy lot Irydy, ponieważ pas startowy w Mielcu był w trakcie remontu. Ciekawe to, że jednocześnie testowano Irydę, jak i system odstraszania ptaków. Podczas startu Irydy, ja miałem na wysokości "ponadstartowej" odpalać "guzikiem" system flar usytuowanych na końcu pasa, które mają odstraszać ptactwo.
Taaa, odstraszały...Pamiętam ten moment - Iryda miała jakieś 200km/h w połowie pasa, a na wieży kilku podjaranych "misiów" oficerów dało mi rozkaz - "młody odpalaj !" A żadnych ptaków do cholery nie było !!! A ja nacisnąłem "guzik" - a tu dupa :( Nic się nie działo. Też mi się ta ekscytacja Irydą udzieliła, bo kocham lotnictwo, a może ono mnie - mieszkam w Ursusie. Ale do rzeczy...Iryda poszła w niebo, miny smutne.. A tu nagle jak nie "pierdolną fajerwerki" !!!! O losie...co tam się działo !?!?! Las zaczął się palić....Straże pożarne, korowody....
Historia pokazuje, że początki zawsze są trudne, często krwią pisane. Po prostu taka jest specyfika postępu. Rosjanie nie poddali się, Włosi nie poddali się a Polacy za ciężkie pieniądze kupili gotowca M-346. Dziś Iryda byłaby już zapewne nowoczesną konstrukcją jeśli nie szkolno-bojową, to szkolną, wyposażoną w super awionikę, generującą miejsca pracy i ... bazę do kolejnych projektów. A tak ? Lata lecą a 38 mln kraj nie ma NA WŁASNE ŻYCZENIE żadnej poważnej konstrukcji technicznej (poza kilkoma prywatnymi tłamszonymi i tak na 100 sposobów urzędniczym biurokratycznym uciskiem), 3,8 mln zdrowych dorosłych obywateli w kwiecie wieku wypędzonych za chlebem za granice. Brawo Polacy.
A my chodzimy jak te barany za wilkiem na wybory. Odnowę naszego kraju trzeba zacząć od całkowitego bojkotu wyborów. Trzeba wymieść obecna hołotę, a stworzyć całkowicie nowe elity.
Gruchała Paweł...to jest jeden z tych ...co przyłożył rękę do niszczenia ...! jak wieści pantoflową pocztą mówią ...nie za darmo ....sra we własne gniazdo !
W latach 90tych ubiegłego stulecia były propozycje, makiety, projekty, rysunki różnych samolotów bojowych: ORKAN (na bazie Irydy) SKORPION, KOBRA 2000, SZERSZEŃ. Żaden z projektów nie został wprowadzony do produkcji bo wojsko czekało na F16 a raczej marzyło mu się F16 który później wygrał przetarg. Niedawno powstał EM- BIELIK ale nikt nie jest nim zainteresowany. I tak skończyły się marzenia o własnym samolocie wojskowym.
Niby masz rację ale np za sanacji utopiono straszne sumy na wirtualne projekty, które opracowywano do wirtualnych silników, stara świecka tradycja. A ile przy tym było plucia w telewizorni na zespół czeski jakie to barany i ich badziewne analogiczne konstrukcje. Brak pokory i pracowitości, ale za to megalomania do trzeciej potęgi.
Genialne filmy wstawiasz! Subskrybuję od dawna. Mała uwaga, prędkość samolotu względem lokalnej prędkości dźwięku jest zależna od temperatury. W związku z tym, jeśli mówisz, że maksymalna prędkość to 0,8M to warto doprecyzować na jakiej wysokości i czy to chodzi o atmosferę ISA? W przypadku samolotu podawanie prędkości maksymalnej jest ogólnie upierdliwe bo może to być TAS, Mach, IAS, CAS.
Jako abiturient ZST Mielec w latach 93-95 przechodziłem praktyki w WSK OBR Mielec. Miałem okazję w ramach praktyki instalować anteny radiolokacyjne w Irydzie, również zakładaliśmy wiązki przeciwpożarowe w silnikach RR które przychodziły z Rzeszowa. Nie wchodząc w szczegóły, ja te samoloty nawet oczami młodego pasjonata widziałem już jako przestarzałe konstrukcyjnie, pomimo modernizowanej awioniki, czyli nowy rodzaj geometrii skrzydeł o którym nie wspomniano w tym materiale. Reasumując, ten samolot już w fazie koncepcji był konstrukcją nie nadającą się do warunków bojowych, jedynie szkoleniowych.
Po prostu komuś zależało, by Polacy nie mieli swojego przemysłu zbrojeniowego. Rozmontowanie projektu Irydy było dobrym na to sposobem. Czy program sprawa dla reportera nie była czasem medialnym "gwoździem do trumny"? Żeby czasem opinia publiczna się nie zorientowała się, o co chodzi...
Lobbowanie w tym czasie za zakupem dla Polski samolotów francusko-niemieckich Alpha Jet , bo lepiej kupic niemieckie, jak produkowac i sprzedawac na świat ( Indie ) polskie ? . Druga sprawa, po Irydzie nie mamy juz własnej konstrukcji, a zakłady i specjalistów przejęły obce kapitały. Czy nie o to chodziło ? Spytajcie ówczesnych rządzących, "bolków" i innych januszów lewandowskich.
I-22 Iryda, polska konstrukcja, bardzo nowoczesna na tamte czasy, stateczna szkolno-bojowa z dużym potencjałem i zakresem uzbrojenia. Do dzis nie mamy samolotu, na której piloci mogliby sie szkolić w strzelaniu . Dodatkowo zainteresowani kupnem byli min Hindusi ( 60 sztuk ). Wystarczy posłuchać ludzi, którzy tym samolotem sie zajmowali, że to była bardzo dobra maszyna, zwłaszcza po wymianie silników. Komu zależało na udupieniu tego projektu ? Czy to ci, którzy lobbowali zakup francusko-niemieckiego Alpha Jet ? Co ciekawe, w tamtych latach mieliśmy wiele ciekawych projektów zbrojeniowych, które zostały zaprzepaszczone, a przemysł polski został wyprzedany a specjaliści rozjechali sie po świecie. Dzis w lotnictwie morskim zamiast szkolno-bojowych IRYD nadal mamy ISKRY z napisem NAVY na kadłubach. Tragedia.
Swietna robota. Obejrzalem na jednym wdechu wszystkie filmy jak dobry serial;) Moze jakis material o agrolotnictwie? Kruki, Dromadery to tez bardzo ciekawe karty histori polskiego lotnictwa. pozdrawiam
Swietny pomysl na kanal. Moze brakuje troche warsztatu filmowego (np. przydalaby sie podklad muzyczny momentami, intra, oitra itd) ale fantastycznie sie tego slucha i tak ! 3mam kciuki za rozwoj. Moze uda ci sie przy kolejnych odcinkach nagrywac filmy przy konkretnch samolotach LIVE ?
+Na R LIVE był o Łosiu i Blaniku, także o Turze. Staram się poza czasem i zaangażowaniem nie przesadzać z kosztami produkcji i skupiać się na treści. Podkładów muzycznych raczej unikam ze względu na roszczenia np. odnośnie praw autorskich wysuwane przez różne automatyczne algorytmy. Wiele z moich filmów, w tym ten, zawiera zdaniem algorytmu treści nieodpowiednie i nie ma co z tym zrobić, muszę prosić o ręczne sprawdzanie, to trwa, ja się czuję jakbym jakąś pornografię publikował i są bezpodstawne komplikacje.
Że zacytuję klasyka - '.....jeśli nie wiadomo o co chodzi, to na pewno chodzi o pieniądze....'. I zgaduję ze gdy tylko poszła wieść o uwaleniu produkcji Irydy, natychmiast pojawili się handlarze z gotowymi ofertami swoich (oczywiście najlepszych na świecie) samolotów........
A ja tam żałuję, że ten program został przerwany. I nawet argument z katapultowaniem nie przekonuje - w końcu to nie wina samolotu; na pewno - o ile był to zarzut prawdziwy - dałoby się to jakoś rozwiązać. Szkoda utraconych kompetencji, potencjału. A odcinek, choć ze smutnym zakończeniem - świetny. Dzięki!
Wystarczy porównać z Alphajetem, który powstał kilkanaście lat wcześniej. Iryda była - niewątpliwie - na nim wzorowana. Iryda była od niego o 30 % cięższa i miała DWA razy słabsze silniki. Efekt nie mógł być inny niż był.
No to proszę! Masa pustego AJ 3600kg - Iryda 4600. Skutek? Przy mocniejszych silnikach AJ, wznoszenie przy ziemi 57 m/s a Iryda 41 m/s (prawie o 50% większa)
+Tomasz Zieliński Zbieram gdzie się da. A najbardziej jestem ciekaw jakie filmy, zdjęcia i wspomnienia mają ludzie, którzy przy tym wszystkim pracowali...
Oj pamiętam te czasy z Dęblina, ojciec latał na irydach i feralnego dnia miał lecieć irydą w której rozbił się pan chudzik... I sam uważa że był poprostu niedopracowanym samolotem..szkoda
Czekałem na to:) co do programu może jest ktoś w posiadaniu pamiętam jak ekipa była w Dęblinie i robiła wywiady w jednostce jeśli jest ktoś w posiadaniu tego filmu byłbym bardzo wdzięczny...
Rozmawiam dość czesto z pilotem, byłym dowódcą bazy w Babich Dołach. On był w tej grupie która szkoliła się w Dęblinie razem z mjr. Chudzikiem. Mieli przejąć irydy dla MW. I jego zdanie jest takie "To był samolot trudny podczas lądowania. Dziwnie się zachowywał co utrudniało szkolenie. A co do przyczyn karastrofy, to zadziałał tu nawyk z MiGa 21, gdzie w locie plecowym piloci wychylali maksymalnie trymer "od siebie", żeby samolot leciał poziomo i tutaj też tak się stało, po odwróceniu samolot poszedł do ziemi gdyż był przetrymowany na opadanie. Tak bynajmniej widział to mój znajomy. A był tam i w tym wszystkim uczestniczył.
Polacy potrafią,lecz mają kupować sprzęt gotowy a nie być konkurencją dla zachodu,mamy stocznie a nie mamy własnych okrętów,mamy zbrojeniówkę a nie mamy własnych czołgów,mamy czy raczej mieliśmy by mieć własne samoloty to już nie mamy,nawet własnego auta nie mamy,chyba tylko własne rowery mamy,chociaż mogę się mylić,musimy patrzeć na polityków jeśli taki mówi że po co nam własne jak np Niemieckie lepsze to gonić od razu dziada,bo w ten sposób nigdy nic nie będzie miał kraj 38 milionowy.
Jak się liczy prędkość macha oficjalnie? W materiale jest, że iryda osiągała 0,8 macha a nawet 950km. Zwykle podaje się, że prędkość macha to 1225km/h przy 15 stopniach celsjusza, czyli 0,8 to 980km/h P.S. Coraz lepiej idzie wam montaż i realizacja filmików, co mnie bardzo cieszy :) Mam nadzieję, że z biegiem czasu da się wyeliminować cięcia.
"osiągały prędkość od 0,8 macha do nawet 950 km/h" - przeliczając jednostki wychodzi że osiągano prędkości od 980km/h do 950km/h lub od 0,8 macha do 0,78 macha. Prawdopodobnie miało być od 800 do 950 km/h.
Nie można zamiennie używać liczby Macha i prędkości w km/h. Liczba Macha określa stosunek prędkości do prędkości dźwięku, ale prędkość dźwięku zmienia się z wysokością lotu, to inna będzie prędkość odpowiadająca np. 0,8 Macha przy ziemi, a inna na dużej wysokości.
13:05 Kluczowa kwestia - czy warunki katapultowania były spełnione? Czy te informacje znajdują się w raporcie? Jeżeli warunki nie były spełnione, to pana pilota zdanie ma tyle wartości, co zdanie żon pilotów.
Pan pilot nie powiedział wprost, ale przedstawił to tak że wina była w konstrukcji Irydy bo warunki katapultowania były spełnione, a nawet jeśli nie to nie może być tak że w podana sytuacji umieszcza załogę poza warunkami katapultowania się.
Zabytki Nieba Druga część oznaczałaby, że wiesza psy na fotelu klasy 0-150. W tamtych czasach tylko fotele K-36 z Su-22 i MiG-29 były lepsze w naszych "wojskach lotniczych". Dr Maryniak z PW MEiL (przedmiot: Badanie Wypadków Lotniczych) omawiał tę katastrofę, ale nie pamiętam żadnych szczegółów dotyczących trajektorii lotu w końcowej fazie ani parametrów foteli wyrzucanych. Ten raport w końcu jest jawny, czy nie jest? Uzupełnienie filmu o link do raportu lub co najmniej wyciąg z trajektorją byłoby niezłym bonusem!
Dlaczego od razu przywoływać interesy? Myślałem, że może po określonym czasie nawet wojskowe raporty są ujawniane. Do tego wspomniany przeze mnie dr Maryniak ewidentnie posługiwał się rysunkami z raportu w czasie wykładu.
Proste wyszukiwanie rzuciło mnie do artykułu "Tragedia samolotu Iryda oczami konstruktora" - ani słowa o raporcie, ale ciekawa lektura. Zeznanie zbieżne z zeznaniami dr Maryniaka czyli "niech rodzina ma pocieszenie, że wina samolotu". www.polot.net/pzl_i_22_iryda_katastrofa_24_01_1996r_/historia
Super odcinek, wielkie ukłony, że zrobiliście o Irydzie materiał, a z owianą mitami katastrofą z 96 roku proponuję zapoznać się tutaj: dlapilota.pl/wiadomosci/polska/kulisy-drugiej-katastrofy-i-zamkniecia-programu-samolotu-i-22-iryda
Zabytki Nieba, tak sobie myslę że brakuje materiałów na YT z omówieniem silnikow, więc jesli masz taką możliwość to byś zrobił odcinek z omówieniem poszczególnych elementów takowego silnika odrzutowego chociażby na przykładzie Iskry. Takie silniki są dziełami sztuki inżynierskiej, np łopatki turbin sprężających są tak wykonane że wytrzymują temperatury wyzsze od punktu topnienia metalu z jakiego sa wykonane. Więc proszę zrób o tych tematach odcinek :)
Filmy co raz fajniejsze. Trochę jeszcze się oswoicie z nagrywaniem i będzie super. Szkoda, że nie pociągnęliście trochę bardziej wątków poza monograficznych. Mam na myśli okoliczności bardziej gospodarcze itp. powstania i upadku tego projektu. Moim zdaniem ludzie zaangażowani w ówczesny przemysł lotniczy, a będący na stanowiskach jeszcze za poprzedniego ustroju celowo prowadzili do wykończenia przemysłu lotniczego w Polsce. Dowodzi tego właśnie program Irydy i Skorpiona. Dwa duże projekty, nie do końca potrzebne, o ciągle zmienianych założeniach były realizowane jednocześnie. Tego nie robią nawet największe gospodarki, a co dopiero ówczesna Polska... Takie wykańczanie zaczęło się sporo wcześniej. Za Jaruzelskiego prawie upadł program Iskry. Podobnie anulowano sporo rozwojowych i nowoczesnych na owe czasy programów lotniczych na rzecz produkcji mocno przestarzałego nawet wtedy An-2. Słowem przeniesiono przemysł z nowoczesnych jak na lata '60 projektów w to co było powszechnością w latach '30. Bo tak należy oceniać An-2...
Super materiał, też jestem z Mielca, ba! pracowałem w biurze konstrukcyjnym WSK - co prawda, nie był to I-22 :( Prośba - mógłbyś podawać, dla zobrazowania, parametry w jednostkach stosowanych w "dużym" lotnictwie? Np. 46 m/s trzeba żmudnie przeliczać na ft/min, a było by miło widzieć je choćby w nawiasie. Tak samo prędkość można by też podać w IAS, bo to wiele mówi o konstrukcji. Pozdrawiam i doceniam pracę.
Jeżeli ktoś chciałby zobaczyć I-22M Irydę to jest ona wystawiona w muzeum Broni i Militariów w Witoszowie Dolnym, koło Świdnicy na Dolnym Śląsku. Mimo, ze jest ona bez silników to i tak warto zobaczyć. No chyba, że macie bliżej do innych placówek muzealnych z Irydą.
fajnie zrobione .ale brak mi troszkę więcej informacji ,ja wiem że iryda była bublem ,ciekawe ile kosztowała ,i ilu zdolnych młodych konstruktorów nie mogł się przebić,bo kilku krezusów trzymało rękę na wszystkim ,?
Od razu sub i łapa w górę :) Ciekawy program - fajnie się słucha. Tyle, że z filmiku wyłania się smutny obraz... Niby Polacy zaprojektowali POLSKI samolot... ale silniki były firmy RR, awionika francuska, ruskie uzbrojenie, a w ogóle to nie było w kraju tunelu, żeby go testować. A do tego po awaryjnym lądowaniu nie można opuścić kabiny, bo fotel może sam wystrzelić... To na takiej zasadzie to ja się pochwalę, że mogę nowy samochód zaprojektować :) Wezmę silnik i skrzynię np. firmy Ford, sprzęgło i hamulce Bosch, elektrykę jakiś Siemens zrobi, a ja to wsadze w moje nadwozie. Aha, i do Niemiec będę jeździł go testowac, bo w kraju dróg odpowiednich nie ma... Dżizas :) Chciałbym odczuwać dumę, że Polacy zaprojektowali coś dobrego, ale mam wrażenie że wyszło jak zwykle.
@QbaKa Nie do końca się zgodzę - płatowiec był polski, silniki K-15 były polskie (RR były zamontowane do wersji eksportowej jako znane na zachodzie i mające ułatwić eksport, a także w celu prowadzenia wspólnej kampanii reklamowej przez PZL i Rolls-Royce'a). W Iskrze też był radziecki karabin i elementy awioniki. Na tej zasadzie to chyba nie ma samolotu w którym ani jedna część nie byłaby zagraniczna albo chociaż wytworzona na licencji. Tak się robi samoloty - wiadomo że niektóre elementy produkuje kilka firm na świecie, właśnie chociażby uzbrojenie czy opony (które akurat w Irydzie były polskie). Nie wiadomo które z elementów zaczęto by produkować w Polsce gdyby podjęto produkcję seryjną. A kwestia fotela - on właśnie po to jest, żeby wystrzelić. W omawianej sytuacji pilot - nazwijmy to - powinien się katapultować w locie, zdecydował o lądowaniu żeby uratować samolot, i przekroczyło to wstrząsy do jakich fotelowi można było ufać. Ten sam problem jest w każdym aucie, jeżeli był wypadek a nie aktywowały się poduszki powietrzne, mimo że wygląda na to iż powinny. A z Twoich klimatów - podobno jeden z kierujących projektem Irydy inżynierów był konstruktorem lokomotyw...
To w ramach żartu: może ten konstruktor powinien pozostać przy projektowaniu lokomotyw :) A, serio to zgadzam się z twierdzeniem, że nie ma praktycznie samolotu czy auta produkowanego bez elementów innych firm zagranicznych. Ale chodzi o proporcje. Pokażę to na przykładzie z mojego podwórka: nowa polska lokomotywa spalinowa. A jak się zagłębić w szczegóły to tak: silnik Caterpillar, elektryka GE, rama i wózki z radzieckiej TEM2. Czyli wszystko co najważniejsze nie jest naszym projektem. No, a schodki do kabiny czy guziki na pulpicie, to nawet ja im mogę zaprojektować :) Więc, wracając do Irydy, po prostu cieszył bym się bardziej, gdybym na Waszym filmiku usłyszał, że to na przykład te wspomniane opony są zagraniczne. Bo, po zaprojektowaniu płatowca o rewelacyjnych właściwościach aerodynamicznych i skonstruowaniu dobrego silnika już im się opon nie chciało wymyślać, heheh I na koniec sprawa, której nigdy chyba nie zrozumiem :) Jak do samolotu, którego przeznaczeniem jest WOJNA, można wrzucać elementy konstrukcyjne ze wszystkich stron Świata? Czyli w razie wspomnianej wojny, to nie będzie części zamiennych do silników, albo uzbrojenia, albo elektroniki, albo czegos tam jeszcze? Wszak nie wiadomo z kim na tą wojnę pójdziemy :) Ps. Co do fotela, to w sumie racja :)
Opony były polskie - przynajmniej w części egzemplarzy był Stomil. Jeśli chodzi o przeznaczenie samolotu, to było nim bardziej szkolenie do wojny. Iryda była w kwestii użycia bojowego "samolotem głębokiej rezerwy". Bojowe samoloty były wtedy w Siłach Powietrznych produkcji radzieckiej lub polskiej na radzieckiej licencji, ale Polska stała się później pierwszym krajem NATO, który jednocześnie używał samolotów stworzonych po obu stronach żelaznej kurtyny.
Miałem okazje widzieć ja w akcji na airshow w Gdańsku, na lotnisku rębiechowo i pozniej bodajże w 97' na airshow w Gdyni. Szkoda że program zarzucono "za pięć dwunasta" brakowało wykfalifikowanej kadry pilotów testowych i poprawek już bardziej "kosmetycznych" do finalnego dopięcia projektu, myślę że teoria z udziałem osób trzecich w tych katastrofach jest jak najbardziej realna, możliwe że wywiad jednego z wrogich nam państw, któremu zależało na dorżnieciu Polskiego przemysłu lotniczego, w ten sposób eliminując projekt wykonczył nam kadrę konstruktorów z biur badawczo-rozwojowych Polskiego przemysłu lotniczego. Naprawdę wielka szkoda bo dzis mogli byśmy mieć już kilka bardziej ambitnych projektów gotowych. BTW 11:25 XD Dzieki za fajny materiał leci subskrypcja.
Tak, czy inaczej, to BYŁ polski samolot, w wersji rozwojowej i napewno byłyby prowadzone przy nim dalsze prace rozwojowe. Decydujące dla mnie słowa 13:38 - "zadecydowały względy pozatechniczne". Niedługo potem sprzedano fabryki i w Mielcu i w Świdniku...
Podczas Air Show w Dęblinie w 1997 roku latał Irydą nieżyjacy już Bohdan "Bodzio" Mrozek. Samolot dobrze prezentował się w powietrzu. To chyba był ten egzemplarz, który nosił trójkatne loga z kogutami 315 dywizjonu Dęblinskiego.
Przepraszam, to nie były godła 315 dywizjonu Dęblińskiego, a 41 Bazy Lotnictwa Szkolnego w Dęblinie. Bardzo podobne bo 41 Baza jest spadkobiercą 315 dywizjonu.
Miałem okazję znajdować się w otoczeniu wysokich budynków a nad głową Iryda robiła świece.Szyby się czesły a ja miałem wrażenie że przyciska mnie do ziemi.
A mnie się wydaje że po prostu zmienił się nam kolor "gwiazdki opiekunki" z czerwonego na biały... Zawsze k... musimy być pod butem bo takich mamy włodarzy... Nigdy nie brakowało u nas mądrych ludzi i to BYŁO GROŹNE dla konkurencji, dlatego tak się kończyło jak i w tym przypadku. A ORLIK to co ? Też był zły ?...
Wszystko super ale czy ta dziewczyna nie mogla by przestac modulowac swojego glosu ? Mam nieodparte wrazenie ze slucham czytania wypracowania w szkolnej klasie. ;-)
Trafił do Wojskowego Instytutu Medycyny Lotnjczej. Tutaj przeszedł jakoś w 96’ modernizację i służył do badań reakcji organizmu pilotów w symulowanych misjach. To był zresztą taki zlepek symulatora Iskry i Irydy - kinematyka lotu Iskry, kabina analogowej Irydy. Potem poszedł w zapomnienie (to były top-podzespoły, ale z czasów złączy DIN i myszki z kulką :)). Ale uwaga! Niezłomne chłopaki z fundacji Biało-Czerwone Skrzydła (ci od Iskier i ostatniej mechanicznie sprawnej Irydy) ostatnio rozpytywali w WiML o emerytowanego JAPETUS-a (tak się symulator zwał) . W swoim stylu coś tam knują… :))
Kilka kilometrów od mojej miejscowości jest miejsce w którym zginął pilot Jerzy Bachta. Miałem okazję niedawno odwiedzić to miejsce. Stoi tam pomnik upamiętniający śmierć lotnika.
model do badań aerodynamicznych jest praktycznie doskonale sztywny i nie może modelować takiego zjawiska jak flatter, po pierwsze z powodu braku odwzorowania pracy rzeczywistej struktury a po drugie z powodu rozmiarów (modele do badań tunelowych rzadko są wykonywane w skali 1:1). W przypadku Irydy popełniono 2 błędy w trakcie prób w locie. Nie mając wyników rejestratorów z lotu poprzedniego, wykonano kolejny lot (ówczesne rejestratory wymagały paru dni pracy do analizy wyników). Różnica prędkości pomiędzy kolejnymi próbami była zbyt duża.
![EM-10 Bielik, private pilot's jet from Poland [Vintage Sky]](http://i.ytimg.com/vi/jxS_vfWApiM/mqdefault.jpg)
![PZL.50 Jastrząb - 1939 Polish Fighter [Vintage Sky]](/img/n.gif)
Tyle lat pracy...
U nas same stracone szanse.
Zawsze tragedie, skandale, sabotaze, czy to motoryzacja, kolej, lotnictwo czy marynarka...
Cieszę się że jeszcze ktoś wrzuca fajne i interesujące filmy na youtube.
:D
+Wings of fire PL Żaden problem. Za te pieniądze... 😉
Zabytki Nieba "trochę nie wiem jak mam to rozumieć" 😂
+Wings of fire PL Jedunie jako żart. 😊
pamiętam te czasy kiedy iryda królowała nad mieleckim niebem.teraz łezka w oku się kręci na samą myśl o tym jaką szanse straciliśmy gdyby tylko projekt dalej się rozwijał.pozdrawiam i dziękuję za świetne materiały. trzymam kciuki za następne odcinki
straciliśmy szansę utopienia miliardów.
Ten źle nie robi, kto nic nie robi. Z prototypami zawsze są problemy, zawsze jest ryzyko. No i w pełni polska konstrukcja, to też o czymś świadczy. Świetny materiał. Pozdrawiam autorów.
Pamiętam z tych czasów newsy z Lotnictwa AI jak pokazywano generałów lotnictwa a to za sterami fińskich Hawków a to niemieckich Alpha Jetów. Był ciąg wziąć cokolwiek używanego ale zachodniego. Trochę jak z volkswagenami :). Natomiast po każdej przeróbce prototypów lista życzeń wojska była tak długa, że tak naprawdę trzeba by była konstruować samolot od nowa. W którymś momencie musiało się to tak skończyć. Historia zakończyła się wykończeniem Irydy i nie pozyskaniem samolotu szkoleniowego przez kolejne 20 lat.
Sytuacja z Irydą naprawdę nie jest jednoznaczna. Są jednak głosy ludzi znających się na rzeczy, że był to projekt nieudany, który brnął w ślepą uliczkę. Co do generałów widzących się w tym a nie innym sprzęcie. To przypomina wizyty przedstawicieli firm farmaceutycznych u lekarzy. Resztę można sobie dopowiedzieć. Co do niekończących się "żądań" wojska. Nie wiem jak jest w lotnictwie, ale wiem jak jest w marynarce wojennej. To po prostu jest patologia. Rzesza kompletnie niekompetentnych osób, więc na morzu jest jak jest! Gdybyśmy zaczęli projektować jakiś okręt podwodny, to pewnie raz zażyczyli by sobie, by bałtycki okręcić mógł od czasu do czasu wypłynąć sobie na ocean, a drugi raz byłyby prośby o rozkładane parasole przeciwsłoneczne. Takie niestety mamy wojsko polskie. To była i nadal jest patologia.
1985 - 2002 to jest 7 lat prób !. Aż się rozszczelnił. Pamiętam dyskusję w tv pod koniec programu " IRYDA" , a więc ok 2001 r. Wykazano ,że przez ten czas samolot się zestarzał czyli jego parametry [ udźwig , zasięg ect] były znacznie gorsze od maszyn tej klasy szkolno - bojowych. Był to bardzo zły okres polityczny w naszym kraju , główna przeszkoda w rozwoju samolotu.
Miałem okazję widzieć Irydę w WZL w Dęblinie ok roku 1992 lub 1993. Stała na hali płatowcowej w towarzystwie analogowego MiG'a21 (który nie był podpięty do niczego, tylko "podzielony' na moduły ) i remontowanego właśnie MiG'a-23, który podpięty był do aparatury wielkości kilku lodówek. Ona (Iryda) podpięta była do laptopa. Tak. Na początku lat 90-tych już sam widok laptopa robił wrażenie, a co dopiero samolot, który miał możliwość zaczytania danych na laptop. To była b. nowoczesna jak na owe laty konstrukcja. Chylę czoła przed polskimi inżynierami. Jestem pewien, że gdyby ten projekt nie był zaniechany dziś (po ponad 20 latach) mógłby pięknie ewoluować do dojrzalszej konstrukcji porównywalnej do 'Mastera" (a może nawet przewyższającej w kwestiach stricte bojowych).
Płakać mi się chce, kiedy czytam o Irydzie i innych polskich projektach, które koniec końców uwalone zostały przez rząd warszawski... Rozumiem, że na początku lat dziewięćdziesiątych niewiele osób decyzyjnych w kraju chciało jak najlepiej wykorzystać daną Polsce przez los (tak, przez los a nie przez żadną solidarność i jej podobnym tworom) szansę. Większość z ówcześnie rządzących miała na celu maksymalne wzbogacenie się i ukształtowanie swojej pozycji na przyszłość. Były oczywiście chlubne wyjątki jak Janusz Korwin Mikke, który wciąż oddaje serce sprawie polskiej... Jednak przeciwko nim była cała zrzeszona w Magdalence chołota, nienawiścią pałająca do ludzi i kraju, a mimo tego po dziś dzień nim władająca...
Na szczególne potępienie zasługują obsadzający wtedy jak i dzisiaj stołki w MONie złodzieje. Wieczne dialogi, analizy i zmiany koncepcji z których absolutnie nic oprócz destrukcji SZ RP nie wynika. Po "upadku" komunizmu WP jak i przemysł były drenowane na gigantyczną skalę! Biliony złotych zostały roztrwonione i sprzedane za bezcen. Przyjdzie taki czas, że o początkach III RP przyszłe pokolenia będą mówić jak o istnym szaleństwie, najgorszym okresie w historii Polski!
@@Weisior Co do JKM to kilka lat obserwowałem jak to się pięknie oddawał sprawie polskiej w PE gdzie poza sporadycznymi wystąpieniami podczas obrad nie robił absolutnie nic.
@@zemstafreda Moze przytoczy pan przyklady, gdzie gdy w europarlamencie podnoszona byla sprawa Polski lub jej interesów, JKM nie robił nic... A potem niech pokaze pan nam skale zaangazowania europoslow pozostalych formacji politycznych - tak tylko dla porownania.
@@Weisior Bo śmiechnę. Do jakiej komisji JKM przynależał, w jakiej grupie pracował i jaki dokument współtworzył? Od czasu do czasu coś tam sobie skomentował podczas obrad, jak go akurat media nie przyłapały na spaniu. Ojj toż to jest faktycznie coś.
@@zemstafreda www.europarl.europa.eu/meps/pl/124879/JANUSZ_KORWIN-MIKKE/history/8
Dążę do tego, że pozycja europosła nie daje realnych możliwości do wpływania na rzeczywistość. Poza tym UE jest instytucją, z którą formacja JKM walczy (m.in. dlatego, że ogranicza wolność Rzeczpospolitej). Tak więc oprócz kadencji sejmu w latach 90 JKM nie miał szansy wpłynąć na losy kraju, gdyż większość Polaków głosuje na opcje przeciwne jemu i Polsce. Natomiast ci, którzy tą szansę dostali, wykorzystywali i dalej wykorzystują ją tylko na swoją korzyść zapominając o Polsce.
Zaprzepascili tak swietny projekt, echhhh. W latach 90' strasznie sie emocjonowalem tym samolotem gdyz mialem swiadomosc ze to rodzimy projekt I jednak tez cos potrafimy zbudowac.
potrafiliśmy zabić kilku pilotów.
imho4990 W szwedzkim projekcie własnego myśliwca Jag 32 zginęło łącznie 107osób! ..,,bo Każdy samolot ma swój cmentarzyk.
Ps. Dwóch ostatnich pilotów, którzy zginęli na Irydzie zginęło na skutek własnego błędu, a nie z powodu samolotu.
Świetny program. Na temat "Irydy" wyczerpujące i rzetelne wiadomości znajdzie Pan w książce" Biblioteka historyczna instytutu lotnictwa. Alfred Baron Samolot szkolno-bojowy I-22 "Iryda" wymagania,realizacja,ocena". Gorąco ją polecam, pozwoli to Panu na uzupełnienie wiedzy i programu na temat samolotu I-22 "Iryda" o prawdziwe wiadomości. Pozdrawiam serdecznie.
PS
Trzeba zaznaczyć,że pokolenie solidarności i papieża Wojtyły nie jest zdolne skonstruować zbudować czy zrobić cokolwiek. Żądają tylko rzeczy gotowych podanych pod nos na "talerzu". Niszczą wszystko i wszystkich co potrafią zrobić więcej
Ten samolot to wspaniałe wspomnienia mojego dzieciństwa, jak i wielu innych Mielczan mojego pokolenia. Wielka szkoda. Cały czas nam brakuje niemalże codziennych pobudek latających Iryd nad miastem.
super materiał! profesjonalne podejście do tematu :D nowa generacja dziennikarzy lotniczych w plnach :D
Trzeba wiedzieć, że projekt Irydy wykonywany był przez zespół, który tworzył się od nowa po "przerwie w życiorysie", gdy nowatorski projekt Grota został zakończony (dokumentacja prawdopodobnie trafiła do ZSRR) a ludzie z T. Sołtykiem na czele zmienili branżę. Był bardzo ciekawy moment w tym projekcie, oczywiście niewykorzystany z powodu ociężałości myślenia ówczesnych władz tak wojskowych jak i partyjnych (wtedy PZPR mając zero wiedzy i informacji decydowała o wszystkim w Polsce). Krzysztof Kubryński z ILot. stworzył bardzo dobry program do obliczeń aerodynamicznych i opracował projekt nowego skrzydła do Irydy. Oczywiście wymagałoby to podjęcia odważnych decyzji, opóźniło by prace może o rok ale dałoby w efekcie najlepszy osiągowo samolot tej klasy prawdopodobnie na świecie, a szkoda. Nieco obok, bo do Orlika był opracowywany fotel katapultowy, całkowicie polskiej konstrukcji i z zamiarem rozwoju do kategorii 0/0 i użyciem do Irydy, ale z trywialnego powodu zdefraudowania pieniędzy w WSK Okęcie na nagrody dla pracowników projekt upadł. Też szkoda bo wyniki wstępnych prób były bardzo obiecujące. Za chwilę w Polsce rozpoczęły się zmiany, które doprowadziły do praktycznego zniszczenia polskiego przemysłu zbrojeniowego czyli tak naprawdę większości naszego przemysłu w celu osłabienia pozycji Polski w Europie.
uhm te same wraze sily zalatwily nasz diament i swiatowego lidera FSO w innej branzy. Ludzie co wy bierzecie?
..nie jedna rzecz ...w Polsce niewykształceni towarzysze z PZPR ...upier.....li ~!(N.n.p. motocykl Junak )!
ociężałość umysłowa władz nadal ma się w polsce dobrze :/ debil, debila, debilem pogania a inni debile na nich głosują.
@@Aksak012 Nie wspomnę o polskiej elektronice, która została zniszczona bo była aż tak rewelacyjna, że zagrażała światowym przodującym koncernom! 😃
W październiku 2007 byłem w Mielcu wizytując zakłady BRW, przy jednej z hal zakładu meblarskiego swój sprzęt instalował Sikorsky, a dwa prototypy Irydy pomalowane na żółto stały na platformach gotowe do odjazdu. Mam fotki z tego smutnego widoku.
...a gdzie odjeżdżały ?
Klasa - Super material. Dziekuje.
Historia naszych samolotów od szybowców po odrzutowce, to historia tego jak uwalano nasz piękny kraj, by nigdy nie był samodzielny, a sprzęt kupował od sąsiadów lub USA. Smutne to bardzo :(
A histerycy będą opowiadać że Gomułka nienawidził samolotów a za to solidarnościuchy kochali :-)(
Sugeruję poczytać choćby wspomnienia inż. Sołtyka, który opisuje, jak postępowano choćby z zespołami konstruktorów za PRL. Sugeruje on, że problem Irydy to skutek własnie takiego postępowania - po samolot nie był projektowany przez zespół, który wcześniej zgrałby się przy pracy nad prostszą konstrukcją.
Zresztą warto zwrócić uwagę, że projekt Irydy zaczęto w drugiej połowie lat 70-tych, a produkcja ruszyła... niemal 20 lat potem.
Doszukiwanie się tu teorii spiskowych jest błędem.
Nie wiadomo w przypadku Irydy, ale chyba jest coś nie tak, że tyle polskich projektów uwalono.
A ci co mówią, że niepotrzebny ten projekt, czy inny, to te osoby powinny być bardzo dokładnie prześwietlone i wiadomo co z nimi powinno się zrobić.
@@michaschulz9511 tak, tylko tunel aerodynamiczny w Rumunii, a pas startowy w Radomiu. Przecież to jakieś kpiny. Z jakimi jeszcze paranoicznymi oszczędnościami lub sabotażem musieli zmagać się konstruktorzy?
Dlaczego nie produkujemy własnego gazu z węgla kamiennego?????!!!!!!!! Dość płacenia i kupowania od innych!!!
Super film !!! Obejrzę wszystkie od dechy do dechy kilka razy !!!
Oglądałem "Sprawę dla reportera" o Irydzie... może jestem uprzedzony ale zapamiętałem tylko skrzeczący i rozhisteryzowany głos Jaworowicz oraz... "rozklejonych" pilotów... Jaworowicz jak w każdym swoim programie podkręcała atmosferę. Miało być medialnie to było. Widziałem Irydę na pokazach , ładnie kręciła akrobacje... szkoda że nie wyszło.
Jaworowicz za ten program bym chętnie mordę obił i nie nawidzę tego wrednego babska od tej pory. Głupia torba. Pamiętam Irydę z Poznania i Dęblina - rewelacyjnie kręciła.
Olecki75 ciekawe jaki ma pseudonim w wsi ta ,,Jaworowicz,, Nie radzę jej ruszać bo przyjdą ...Takie czasy chłopie.
Nie, Nie jestes uprzedzony.
@@olecki75 10/10.
Jaworowicz to patologia polskiego dziennikarstwa. Wiele spraw było zmanipulowanych, aby tylko dobrze się to w TV sprzedało. Jej programów absolutnie nie można brać na poważnie. Były nawet jakieś sprawy sądowe przeciwko niej, ma też niezłą rzeszę "wielbicieli". Ja nigdy nie lubiłem jej programów, wystarczy chwilę oglądnąć by mieć dość tej manipulacji ludźmi, faktami.
Miałem okazję siedzieć makiecie Irydy i przy okazji poznać osobiście bardzo już sędziwego Tadeusza Sołtyka.
Bardzo ciekawie przedstawiono materiały o Irydzie. Szkoda lotników którzy zginęli.
Według mojej wiedzy Iryda spełniła oczekiwania pod jednym względem, rozwoju i nabywaniu doświadczenia przez polski przemysł lotniczy. Płatowiec niestetynie nie był udany, poza tym były problemy z doborem silnika, projekt silnika Kaszub się opóźniał. Mam 3 ciekawostki. Ciekawostka 1- był brany pod uwagę wariant przeróbki silnika od Iskry, po dołożeniu zerowego transonicznego stopnia sprężarki osiowej można było zwiększyć ciąg o 40%. Ciekawostka 2 - projekt Iryda był objęty ścisłą tajemnicą, ale na początku lat 80tych można było oglądać model Irydy w studenckiej modelarni w Rzeszowie, studenci dostali zlecenie na budowę modelu do badań tunelowych, co zakończyło się małą aferą :) Ciekawostka 3 - Mimo ścisłej tajemnicy Poska otrzymała od zachodniego producenta awioniki ofertę w skład której weszły rysunki i schematy rozmieszczenia oferowanych elementów na szczegółowo rozrysowanych fragmentach Irydy :)
Dlaczego płatowiec nie był udany według Pana?
@@trzynie4740 Miał nadwagę i to dużą z powodu niedostępności nowoczesnych urządzeń nie produkowanych w PRL Zaczynając projekt w PRL wiedziano że nie ma
funduszy na niego. Dlatego nigdy nie zbudowano prototypu do prób zmęczeniowych. Badano poszczególne elementy.Mimo to masę kasy utopiono w rozwój mocniejszej wersji silnika z Iskry,
która była przestarzały już w momencie kiedy zaczęto nad nim pracę. Przecież już od dekad nie oblatano samolotu szkolnego napędzanego paliwożernm silnikiem
jednoprzepływowym. Przecież już Iskra weszła do służby w okresie kiedy standardem były silniki dwuprzepływowe. Które przy podobnej masie mają większy ciąg i spalają o wiele mniej paliwa.
Porządny materiał ! pozdrawiam .
1. Iryda miała szansę za czasów Układu Warszawskiego. Po jego rozpadzie stała się nieopłacalna ekonomicznie - dostępne na rynku i sprawdzone Hawki i AlphaJety kosztowały mniej więcej tyle samo, a były tańsze w eksploatacji i powszechnie znane. Więc szans na eksport nie było, a koszt jednostkowy przy zamówieniach tylko dla WP był duuży.
2. Miała kilka wad o których mało się pisało/mówiło - np. trudno było utrzymać ją na linii podczas kołowania - przednie podwozie miało tendencje do prowadzenia samolotu "żmijką". Drugi feler (widać to w tym filmie na jednym ze zdjęć) - podczas startu było bardzo łatwo zawadzić tyłem kadłuba o pas. Przy wzorowym starcie blachy dzieliło od betonu kilka - kilkanaście centymetrów; Wreszcie napływy na płatach późniejszych wersji powodowały, że instruktor musiał mieć niezłą sprawność akrobatyczną, aby wbić na swój fotel.
3. Projekt dobiły też zmienne i czasem wykluczające się wymagania sił powietrznych i marynarki. Coś, co pierwotnie miało być maszyną treningową, stało się maszyną treningowo-patrolowo- rozpoznawczo- bojową. Jak coś jest od wszystkiego to ...
B.wartosciowa seria programow, az zaluje ,ze dopiero teraz na to trafilem. dziekuje !
W 1993r.służyłem w Dęblinie w eskadrze obsługowej.Pamiętam że kilka razy obsługiwałśmy Irydę.
...a tego sabotażystę ...po Moskiewskiej szkole ....znałeś ?
Awionika Sagem pewnie dalej leży w magazynach celnych gdzieś w Polsce. ;)
iryda to był jeden z moich ulubionych samolotów szkoda że tak fatalnie skończył
+rafał kulig Ciekawe czy chociaż dokumentacja techniczna została.
A jak myślicie ? Już ci co im zależało zadbali o to aby poszła do pieca ...
Cóż, wspólczesne pole walki po 30 latach od rozpoczęcia projektowania przerosło tą konstrukcję . Iryda jako szturmowiec była niezdolna do dotarcia na pole walki. Zrzucanie bomb i odpalanie rakiet niekierowanych narażało samolot na szybkie zniszczenie ( zero opancerzenia) . Dla pilota był by to w zasadzie wyrok śmierci.Komercyjna w zasadzie awionika była podatna na czynniki walki elektronicznej. Samolot spełniał założone wymagania ale niestety jego zdolność bojowa była niska. Jako samolot szkolny nby był w sam, raz ale MON chciało samolot i bojowy i szkolny w jednym a tak sie panie nie da.
A Bae Hawk i Dassault AlphaJet to pewnie czołgi Twoim zdaniem? A jakoś na Zachodzie dało się z nich zrobić udane samoloty szkolno bojowe. A Hawk to przecież używany do dzisiaj jest i może przenosić uzbrojenie i być wykorzystywany w boju. Oczywiście, że Iryda musiałaby być modernizowana i udoskonalana z biegiem czasu. Tylko, że gdyby nie utrącono tego projektu to mielibyśmy dzisiaj nasz własny, porównywalny z Hawkiem i L-159 ALCA samolot szkolno-bojowy. Agdyby była Iryda to byśmy jej używali do szkolenia zamiast staruteńkich Iskier i co jeszcze? W momencie gdy kupiliśmy F-16 to ileś lat musimy już szkolić naszych myśliwców w USA, co kosztuje, bo nie mamy odpowiedniego samolotu szkolno-bojowego. Dopiero niedawno zamówiliśmy Aermacchi prawda? A tak to zmodernizowana Iryda przygotowywała by naszych asów na MiGi 29 i F 16.
właśnie ta mozliwość szkolenia pilotów była gwoxdiem do trumny , bo MON zajarzyłże to nie bedzie samolot z pełnymi mozliwościami odrzutowca szturmowego. Dlatego pewnie ( teraz gdybam) wykorzystano ostatni wypadek do utrącenia projektu. /włąśnie to , że Iryda była bardziej samolotemn szkolnym a drugorzędnie szturmowym zniechęcilo MON bo im się w snach ta konstrukcja miała mieć mozliwości A-10. W internecie gdzieś są wspomnienia jednego z projektantów, az sie noż w kieszdeni otwierał co wyczyniał MON z tym projektem. No i wreszcie MON pojarzył że tak jak alpha jet tak i iryda ze swoim uzbrojeniem i osiągami mogła walczyć na równinach afryki co najwyzej. Niestety projektowano samolot szkolno -szturmowy w tej kolejności funkcyjnej. W latach 90 kiedy nawet by weszła do produkcji to jako szturmowiec miala by nikły wpływ na pole walki i malo prawdopodobne jest by dotarłą w zasięg skutecznego zrzucania bomb.
Tutaj czuję, że należy się pewne uzupełnienie.
Pod koniec lat 90tych miałem przyjemność rozmawiać z mieleckim pilotem doświadczalnym kol. Wiesławem C, którego przypadkowo spotkałem w krakowskich Balicach wracającego z jakiejś zagranicznej prezentacji Iskierki.
Otóż według jego relacji projekt Iryda został pogrzebany przez samych wojskowych. Otóż zażądali oni zmiany skrzydeł na takie, które będzie posiadało przednią mechanizację.
Fabryka w Mielcu poszła wtedy na łatwiznę i do stworzenia nowego skrzydła wykorzystała osprzęt produkcyjny skrzydła starego poprzez jego modyfikację.
Niestety, PZL Mielec nie wykonał żadnego dmuchania nowego skrzydła w tunelu aerodynamicznym. Efekt? Nowe skrzydło okazało się gorsze od starego, a starego nie było na czym wyprodukować, gdyż nowy osprzęt produkcyjny powstał ze starego...
Mam nadzieję, że kol. Wiesław C się nie obrazi, że przytaczam jego słowa, a mam nadzieję, że nic nie pokręciłem.
Dopiero wpadłem na ten kanał, świetny materiał - super - gratulacje !!! Kocham lotnictwo - jestem modelarzem i latam modelami RC , Serdeczne Pozdrowionka :-)
Dzięki! Może kiedyś coś o czym opowiem zainspiruje albo przyda się przy pracy nad modelem jakiegoś polskiego samolotu.
Dziękuję za ten film i wiedzę, którą inaczej musiałbym, mozolnie, zdobywać. Pańską fachowość, wynikająca z pasji, w ZNAKOMITY sposób, uzupełniana jest przez tę młodą dziewczynę dodającą, całemu filmowi, uroku i urody! (To pewnie córka, lub siostra!) Gratuluję, proszę o więcej i życzę szczęścia i wszelkiej pomyślności!
P. S. Niegdyś Rosjanie dyktowali nam, co mamy, a czego nie mamy robić. Teraz to robią Amerykanie! Pieprzyć i jednych i drugich. Robić swoje!
Bardzo dziękujemy! A dziewczyna to koleżanka - siostrą by mogła być, ale że córką to nie przesadzajmy 😁
@@Zabytki_Nieba No też mi się TO "córkostwo", jakoś nie zgadzało - stąd owa "siostra", ale widzę podobieństwo, stąd przypuszczenie powiązań rodzinnych. Dziękuję za Pańską pracę.
Gratuluje pomysłu na świetny kanał o tematyce lotniczej - bardzo fajnie się ogląda i słucha Twoich historii. Może udałoby Ci się zrobić materiał o lotnisku w Mierzęcicach (obecnie to teren MPL Katowice - Pyrzowice) albo o dawnych powojskowych lotniskach w Polsce- jako, że mieszkałem niedaleko lotniska w Mierzęcicach i nawet tam pracowałem to wiem, że ma bardzo ciekawą historię - podczas II wojny startowały stamtąd pierwsze samoloty odrzutowe - Me 163 i Me 262, poźniej stacjonowały eskadry pułku lotnictwa myśliwskiego, a na koniec w końcówce lat 90 powstała tam baza statków powietrznych, do której zleciały samoloty już wtedy wycofywane ze służby lub wycofane. Pamiętam jak nad moją głową przelatywały mig -19, Su-20, Su 7 czy nawet starsze limy. W 1994 roku(?) - na terenie bazy zrobiono pierwszy piknik lotniczy z tymi wszystkimi samolotami, które tam się zleciały - usłyszałem o tym w radiu Katowice i namówiłem rodziców aby mnie tam zawieźli - do dziś to pamiętam ciepła pochmurna sobota - przyjeżdżamy pod bramę, a tam pustki - wpuścił nas wartownik po skontaktowaniu się z przełożonym i tak znalazłem się na płycie w głębi lotniska gdzie poustawiane były chyba wszystkie dostępne samoloty jakie tam się zleciały - nigdy nie zapomnę tego klimatu - jeden żołnierz, który się dosłownie ucieszył, że ma kogoś komu może te maszyny pokazać - bo na lotnisku i tym "pikniku" nie było dosłownie nikogo innego - byłem z rodzicami jedyny - przez parę godzin oglądałem z zapartym tchem te maszyny, a były tego naprawdę dużo (niezliczona ilość Limów, Migów 21,, Su-7, Su 20 i jeszcze inne których nie pamiętam) wszystkie w stanie oryginalnym z zamontowanymi chyba wszystkimi systemami. Nie zapomne zapachu paliwa, smarów i kabin tych samolotów. Pamiętam, że przyrządzono też grochówkę w wojskowej kuchni polowej - i z całą rodziną zjedliśmy tam posiłek bo po prostu było żal tych żołnierzy i tego że się przygotowali a tak naprawdę nikt nie przyszedł. Wiem, że to wspomnienie będzie ze mną do końca życia bo już nigdy nie poczułem takiego klimatu, to było wyjątkowe, kolejne pikniki były już mocno reklamowane i zjechały się olbrzymie ilości ludzi - na części wojskowej był parę lat później jeszcze jeden taki piknik nawet z migiem 29 ale wtedy to już były tłumy. Jeszcze raz gratuluje pomysłu na ciekawy kanał i może zrobisz coś o dawnych opuszczonych lotniskach bo każde z nich pewnie ma ciekawą historię ;) pozdro
Dziękuję! Filmy o historii zapomnianych lotnisk to ciekawy pomysł. Tylko kto opowie takie historie, jak ta o katowickim pikniku? Ja z kolei pamiętam że lata temu był dzień otwarty jednostki w Balicach. Myślałem że nie będzie się jak dopchać, a okazało się że też frekwencja nie dopisała... Z drugiej strony może to i lepiej niż na niektórych dzisiejszych pokazach, gdzie samoloty giną w skali grillowania i stoisk reklamowych. Czasem mam wrażenie że gdyby zrobić tę samą imprezę bez samolotów latających nad głową nic by się nie zmieniło dla 90% odwiedzających.
Ech, ale zazdroszczę takiego pikniku:/
Wspaniale młodzi .Super,ze piszecie o o Irydzie .To był dobry samolot.pracowałam W OBR -Mielec.
+Ewa Danel Staramy się by o nim nie zapomniano! I o pracy wszystkich, dzięki którym powstawał.
Koleżanko , jeśli faktycznie bylaś w Mielcu to wiesz że projekt miał szansę być doskonałym samolotem szkolnym ale wymagania MON były: Najpierw szturmowiec a potem szkolny co pogrzebało ten projekt.
Nie bójcie się nie zapomniano na tym nieudanym do końca projekcie , ędą zapewne opierać się kolejni konstruktorzy. Samolot może i odpadł z gry ale ważniejsze jest , żeby wiedza techniczna nie umarła wraz z nim.
A teraz jesteś na szparagach w Niemczech???:)))
Dzisiaj mam 55 lat. Za komuny byłem w wojsku, na wojskowym lotnisku w Radomiu. Ja tę Irydę pamiętam i podziwiam. Byłem wówczas "DKL" (Dyżurny Kontroler Lotniska ). Obok mnie siedział na "wieży" KL ( Kierownik Lotniska - oficer, były pilot ) On był "guru", ja odpowiadałem za koordynację stacji radiolokacyjnych i naprowadzających do lądowania. Wtedy mówiono nam, że to dziewiczy lot Irydy, ponieważ pas startowy w Mielcu był w trakcie remontu.
Ciekawe to, że jednocześnie testowano Irydę, jak i system odstraszania ptaków. Podczas startu Irydy, ja miałem na wysokości "ponadstartowej" odpalać "guzikiem" system flar usytuowanych na końcu pasa, które mają odstraszać ptactwo.
+Mariusz O Super! Takich ciekawostek nigdzie się nie znajdzie.
+Mariusz O Odstraszały skutecznie? 🎆
Taaa, odstraszały...Pamiętam ten moment - Iryda miała jakieś 200km/h w połowie pasa, a na wieży kilku podjaranych "misiów" oficerów dało mi rozkaz - "młody odpalaj !" A żadnych ptaków do cholery nie było !!! A ja nacisnąłem "guzik" - a tu dupa :( Nic się nie działo. Też mi się ta ekscytacja Irydą udzieliła, bo kocham lotnictwo, a może ono mnie - mieszkam w Ursusie. Ale do rzeczy...Iryda poszła w niebo, miny smutne.. A tu nagle jak nie "pierdolną fajerwerki" !!!! O losie...co tam się działo !?!?! Las zaczął się palić....Straże pożarne, korowody....
Co za bzdury!
fajny dokument :) wartoby dodac kwestie docelowego silnika do irydy - prototyp D18 mozna dzis zobaczyc w holu budynki X w instytucie lotnictwa.
Historia pokazuje, że początki zawsze są trudne, często krwią pisane. Po prostu taka jest specyfika postępu. Rosjanie nie poddali się, Włosi nie poddali się a Polacy za ciężkie pieniądze kupili gotowca M-346. Dziś Iryda byłaby już zapewne nowoczesną konstrukcją jeśli nie szkolno-bojową, to szkolną, wyposażoną w super awionikę, generującą miejsca pracy i ... bazę do kolejnych projektów. A tak ? Lata lecą a 38 mln kraj nie ma NA WŁASNE ŻYCZENIE żadnej poważnej konstrukcji technicznej (poza kilkoma prywatnymi tłamszonymi i tak na 100 sposobów urzędniczym biurokratycznym uciskiem), 3,8 mln zdrowych dorosłych obywateli w kwiecie wieku wypędzonych za chlebem za granice. Brawo Polacy.
I do tego wszyscy sie ciesza i kłócą o jakies g....a
A my chodzimy jak te barany za wilkiem na wybory. Odnowę naszego kraju trzeba zacząć od całkowitego bojkotu wyborów. Trzeba wymieść obecna hołotę, a stworzyć całkowicie nowe elity.
Gruchała Paweł...to jest jeden z tych ...co przyłożył rękę do niszczenia ...! jak wieści pantoflową pocztą mówią ...nie za darmo ....sra we własne gniazdo !
W latach 90tych ubiegłego stulecia były propozycje, makiety, projekty, rysunki różnych samolotów bojowych: ORKAN (na bazie Irydy) SKORPION, KOBRA 2000, SZERSZEŃ. Żaden z projektów nie został wprowadzony do produkcji bo wojsko czekało na F16 a raczej marzyło mu się F16 który później wygrał przetarg.
Niedawno powstał EM- BIELIK ale nikt nie jest nim zainteresowany. I tak skończyły się marzenia o własnym samolocie wojskowym.
Proponuję nie porównywać oderwanych od rzeczywistości wizji artystycznych z faktycznie istniejącym i latającym samolotem.
Niby masz rację ale np za sanacji utopiono straszne sumy na wirtualne projekty, które opracowywano do wirtualnych silników, stara świecka tradycja. A ile przy tym było plucia w telewizorni na zespół czeski jakie to barany i ich badziewne analogiczne konstrukcje. Brak pokory i pracowitości, ale za to megalomania do trzeciej potęgi.
Genialne filmy wstawiasz! Subskrybuję od dawna. Mała uwaga, prędkość samolotu względem lokalnej prędkości dźwięku jest zależna od temperatury. W związku z tym, jeśli mówisz, że maksymalna prędkość to 0,8M to warto doprecyzować na jakiej wysokości i czy to chodzi o atmosferę ISA? W przypadku samolotu podawanie prędkości maksymalnej jest ogólnie upierdliwe bo może to być TAS, Mach, IAS, CAS.
Jak zwykle świetnie opowiedziana historia. Czekam z niecierpliwością na odcinki o TS-8, albo szybowcu IS-2
...Józef Stalin?
Szacunek! Pozdrawiam
Jako abiturient ZST Mielec w latach 93-95 przechodziłem praktyki w WSK OBR Mielec. Miałem okazję w ramach praktyki instalować anteny radiolokacyjne w Irydzie, również zakładaliśmy wiązki przeciwpożarowe w silnikach RR które przychodziły z Rzeszowa.
Nie wchodząc w szczegóły, ja te samoloty nawet oczami młodego pasjonata widziałem już jako przestarzałe konstrukcyjnie, pomimo modernizowanej awioniki, czyli nowy rodzaj geometrii skrzydeł o którym nie wspomniano w tym materiale.
Reasumując, ten samolot już w fazie koncepcji był konstrukcją nie nadającą się do warunków bojowych, jedynie szkoleniowych.
Po prostu komuś zależało, by Polacy nie mieli swojego przemysłu zbrojeniowego. Rozmontowanie projektu Irydy było dobrym na to sposobem. Czy program sprawa dla reportera nie była czasem medialnym "gwoździem do trumny"? Żeby czasem opinia publiczna się nie zorientowała się, o co chodzi...
Zasada Group
Lobbowanie w tym czasie za zakupem dla Polski samolotów francusko-niemieckich Alpha Jet , bo lepiej kupic niemieckie, jak produkowac i sprzedawac na świat ( Indie ) polskie ? . Druga sprawa, po Irydzie nie mamy juz własnej konstrukcji, a zakłady i specjalistów przejęły obce kapitały. Czy nie o to chodziło ? Spytajcie ówczesnych rządzących, "bolków" i innych januszów lewandowskich.
Śliczna Pani lektor .
I-22 Iryda, polska konstrukcja, bardzo nowoczesna na tamte czasy, stateczna szkolno-bojowa z dużym potencjałem i zakresem uzbrojenia. Do dzis nie mamy samolotu, na której piloci mogliby sie szkolić w strzelaniu . Dodatkowo zainteresowani kupnem byli min Hindusi ( 60 sztuk ). Wystarczy posłuchać ludzi, którzy tym samolotem sie zajmowali, że to była bardzo dobra maszyna, zwłaszcza po wymianie silników. Komu zależało na udupieniu tego projektu ? Czy to ci, którzy lobbowali zakup francusko-niemieckiego Alpha Jet ? Co ciekawe, w tamtych latach mieliśmy wiele ciekawych projektów zbrojeniowych, które zostały zaprzepaszczone, a przemysł polski został wyprzedany a specjaliści rozjechali sie po świecie. Dzis w lotnictwie morskim zamiast szkolno-bojowych IRYD nadal mamy ISKRY z napisem NAVY na kadłubach. Tragedia.
Swietna robota. Obejrzalem na jednym wdechu wszystkie filmy jak dobry serial;) Moze jakis material o agrolotnictwie? Kruki, Dromadery to tez bardzo ciekawe karty histori polskiego lotnictwa. pozdrawiam
+rabbitlkr Na wszystkie przyjdzie czas. W Dromaderze już nawet siedziałem.
Bardzo ładnie wygląda Iryda. Czy udana konstrukcja? Nie wiem. Czy potrzebna? Z pewnością. Szkoda że go nie ma na naszych lotniskach.
Swietny pomysl na kanal. Moze brakuje troche warsztatu filmowego (np. przydalaby sie podklad muzyczny momentami, intra, oitra itd) ale fantastycznie sie tego slucha i tak ! 3mam kciuki za rozwoj. Moze uda ci sie przy kolejnych odcinkach nagrywac filmy przy konkretnch samolotach LIVE ?
+Na R LIVE był o Łosiu i Blaniku, także o Turze. Staram się poza czasem i zaangażowaniem nie przesadzać z kosztami produkcji i skupiać się na treści. Podkładów muzycznych raczej unikam ze względu na roszczenia np. odnośnie praw autorskich wysuwane przez różne automatyczne algorytmy. Wiele z moich filmów, w tym ten, zawiera zdaniem algorytmu treści nieodpowiednie i nie ma co z tym zrobić, muszę prosić o ręczne sprawdzanie, to trwa, ja się czuję jakbym jakąś pornografię publikował i są bezpodstawne komplikacje.
I've seen Irida in Warsaw musiem... Very beautiful and memorable plane.
JakiS filmik na temat PZL 230 Skorpion.Pozdrawiam
Ciekawy filmik
Że zacytuję klasyka - '.....jeśli nie wiadomo o co chodzi, to na pewno chodzi o pieniądze....'. I zgaduję ze gdy tylko poszła wieść o uwaleniu produkcji Irydy, natychmiast pojawili się handlarze z gotowymi ofertami swoich (oczywiście najlepszych na świecie) samolotów........
Ja myślę że nie tylko o pieniądze. Wielu wplywowych ludzi nienawidzi Polski
A ja tam żałuję, że ten program został przerwany. I nawet argument z katapultowaniem nie przekonuje - w końcu to nie wina samolotu; na pewno - o ile był to zarzut prawdziwy - dałoby się to jakoś rozwiązać. Szkoda utraconych kompetencji, potencjału. A odcinek, choć ze smutnym zakończeniem - świetny. Dzięki!
Bardzo żałuję że tak skończyła. Według mnie jest śliczna.
Wystarczy porównać z Alphajetem, który powstał kilkanaście lat wcześniej. Iryda była - niewątpliwie - na nim wzorowana. Iryda była od niego o 30 % cięższa i miała DWA razy słabsze silniki. Efekt nie mógł być inny niż był.
No to proszę! Masa pustego AJ 3600kg - Iryda 4600. Skutek? Przy mocniejszych silnikach AJ, wznoszenie przy ziemi 57 m/s a Iryda 41 m/s (prawie o 50% większa)
Zwłaszcza historia prób i np. spadochron antykorkociągowy...
Poland had some of the best looking planes from ww2 through today. It’s unfortunate most of them never went anywhere
Może film o "Skorpionie" ? Też ciekawy pomysł na samolot był
Super . Dzięki. Gdzie zbierasz te informacje..:)? Polecam wszystkim !!
+Tomasz Zieliński Zbieram gdzie się da. A najbardziej jestem ciekaw jakie filmy, zdjęcia i wspomnienia mają ludzie, którzy przy tym wszystkim pracowali...
Oj pamiętam te czasy z Dęblina, ojciec latał na irydach i feralnego dnia miał lecieć irydą w której rozbił się pan chudzik... I sam uważa że był poprostu niedopracowanym samolotem..szkoda
..ojciec często prał gacie ?
możecie zrobić program o bieliku?
Czekałem na to:) co do programu może jest ktoś w posiadaniu pamiętam jak ekipa była w Dęblinie i robiła wywiady w jednostce jeśli jest ktoś w posiadaniu tego filmu byłbym bardzo wdzięczny...
Rozmawiam dość czesto z pilotem, byłym dowódcą bazy w Babich Dołach. On był w tej grupie która szkoliła się w Dęblinie razem z mjr. Chudzikiem. Mieli przejąć irydy dla MW. I jego zdanie jest takie "To był samolot trudny podczas lądowania. Dziwnie się zachowywał co utrudniało szkolenie. A co do przyczyn karastrofy, to zadziałał tu nawyk z MiGa 21, gdzie w locie plecowym piloci wychylali maksymalnie trymer "od siebie", żeby samolot leciał poziomo i tutaj też tak się stało, po odwróceniu samolot poszedł do ziemi gdyż był przetrymowany na opadanie. Tak bynajmniej widział to mój znajomy. A był tam i w tym wszystkim uczestniczył.
...a więc kogo wina ? ...
Polacy potrafią,lecz mają kupować sprzęt gotowy a nie być konkurencją dla zachodu,mamy stocznie a nie mamy własnych okrętów,mamy zbrojeniówkę a nie mamy własnych czołgów,mamy czy raczej mieliśmy by mieć własne samoloty to już nie mamy,nawet własnego auta nie mamy,chyba tylko własne rowery mamy,chociaż mogę się mylić,musimy patrzeć na polityków jeśli taki mówi że po co nam własne jak np Niemieckie lepsze to gonić od razu dziada,bo w ten sposób nigdy nic nie będzie miał kraj 38 milionowy.
Byłem kiedys na wakacjach w okolicy Mielca i widywalem Iryde w locie...
Zniszczenie projektu tego pięknego samolotu i tysiące godzin pracy ludzi i innych projektòw pzl zawdzieńczamy PO st komunie z Bolkiem na czele..
A komu zawdzieńczasz taką polszczyznę?🤭🤭🤭
Mała uwaga. W 8:49 jest mowa o 60 samolotach, a w napisach jest podana liczba 80.
Racja, poprawiłem na 60, bo tyle miało być.
Pracowałem w WSK Rzeszów przy montażu silników K-15 , a natępnie przy prototypie silnika K-16 , bardzo miłe wspomnienia.
Jak się liczy prędkość macha oficjalnie?
W materiale jest, że iryda osiągała 0,8 macha a nawet 950km.
Zwykle podaje się, że prędkość macha to 1225km/h przy 15 stopniach celsjusza, czyli 0,8 to 980km/h
P.S. Coraz lepiej idzie wam montaż i realizacja filmików, co mnie bardzo cieszy :) Mam nadzieję, że z biegiem czasu da się wyeliminować cięcia.
"osiągały prędkość od 0,8 macha do nawet 950 km/h" - przeliczając jednostki wychodzi że osiągano prędkości od 980km/h do 950km/h lub od 0,8 macha do 0,78 macha. Prawdopodobnie miało być od 800 do 950 km/h.
Nie można zamiennie używać liczby Macha i prędkości w km/h. Liczba Macha określa stosunek prędkości do prędkości dźwięku, ale prędkość dźwięku zmienia się z wysokością lotu, to inna będzie prędkość odpowiadająca np. 0,8 Macha przy ziemi, a inna na dużej wysokości.
Jasne, skupiłem się tylko na atmosferze wzorcowej i wyszedł błąd na filmie.
Samolot był dobry tylko jeszcze nie dokońca dopracowany. Ile czasu jest jeszcze dopracowywany Eurofiter czy F 35 czy F 22. Odrazu wywalić na złom ?!
Zróbcie coś o PZL-130 Orlik
13:05 Kluczowa kwestia - czy warunki katapultowania były spełnione? Czy te informacje znajdują się w raporcie? Jeżeli warunki nie były spełnione, to pana pilota zdanie ma tyle wartości, co zdanie żon pilotów.
Pan pilot nie powiedział wprost, ale przedstawił to tak że wina była w konstrukcji Irydy bo warunki katapultowania były spełnione, a nawet jeśli nie to nie może być tak że w podana sytuacji umieszcza załogę poza warunkami katapultowania się.
Zabytki Nieba Druga część oznaczałaby, że wiesza psy na fotelu klasy 0-150. W tamtych czasach tylko fotele K-36 z Su-22 i MiG-29 były lepsze w naszych "wojskach lotniczych". Dr Maryniak z PW MEiL (przedmiot: Badanie Wypadków Lotniczych) omawiał tę katastrofę, ale nie pamiętam żadnych szczegółów dotyczących trajektorii lotu w końcowej fazie ani parametrów foteli wyrzucanych. Ten raport w końcu jest jawny, czy nie jest? Uzupełnienie filmu o link do raportu lub co najmniej wyciąg z trajektorją byłoby niezłym bonusem!
Ja się z oryginalną treścią raportu nie spotkałem. Wątpię żeby był jawny. Kto by miał w tym interes?
Dlaczego od razu przywoływać interesy? Myślałem, że może po określonym czasie nawet wojskowe raporty są ujawniane. Do tego wspomniany przeze mnie dr Maryniak ewidentnie posługiwał się rysunkami z raportu w czasie wykładu.
Proste wyszukiwanie rzuciło mnie do artykułu "Tragedia samolotu Iryda oczami konstruktora" - ani słowa o raporcie, ale ciekawa lektura. Zeznanie zbieżne z zeznaniami dr Maryniaka czyli "niech rodzina ma pocieszenie, że wina samolotu". www.polot.net/pzl_i_22_iryda_katastrofa_24_01_1996r_/historia
Ciekawi mnie ilu pilotów zginęło podczas katastrof - Iskier ,ilu podczas katastrof Migów 21 , 29 , ilu w F- 16 ?
Super odcinek, wielkie ukłony, że zrobiliście o Irydzie materiał, a z owianą mitami katastrofą z 96 roku proponuję zapoznać się tutaj:
dlapilota.pl/wiadomosci/polska/kulisy-drugiej-katastrofy-i-zamkniecia-programu-samolotu-i-22-iryda
Kolejny super odcinek!
Ta dziewczyna ma cos w sobie! Pozdrawiam
+Pawel Krzywiecki Samą dobroć w sobie ma. Dziękujemy! 😊
Wszedłem tutaj dla niej. Co tam samolot. Dzisiaj na Dęblińskim niebie latają M-346 i iskry.
+BaskijskiSeparatysta W takim razie polecam też film o wieży spadochronowej.
Zabytki Nieba oczywiście ogladałem. Jestem na bieżąco.
Zabytki Nieba, tak sobie myslę że brakuje materiałów na YT z omówieniem silnikow, więc jesli masz taką możliwość to byś zrobił odcinek z omówieniem poszczególnych elementów takowego silnika odrzutowego chociażby na przykładzie Iskry.
Takie silniki są dziełami sztuki inżynierskiej, np łopatki turbin sprężających są tak wykonane że wytrzymują temperatury wyzsze od punktu topnienia metalu z jakiego sa wykonane.
Więc proszę zrób o tych tematach odcinek :)
Filmy co raz fajniejsze. Trochę jeszcze się oswoicie z nagrywaniem i będzie super. Szkoda, że nie pociągnęliście trochę bardziej wątków poza monograficznych. Mam na myśli okoliczności bardziej gospodarcze itp. powstania i upadku tego projektu. Moim zdaniem ludzie zaangażowani w ówczesny przemysł lotniczy, a będący na stanowiskach jeszcze za poprzedniego ustroju celowo prowadzili do wykończenia przemysłu lotniczego w Polsce. Dowodzi tego właśnie program Irydy i Skorpiona. Dwa duże projekty, nie do końca potrzebne, o ciągle zmienianych założeniach były realizowane jednocześnie. Tego nie robią nawet największe gospodarki, a co dopiero ówczesna Polska... Takie wykańczanie zaczęło się sporo wcześniej. Za Jaruzelskiego prawie upadł program Iskry. Podobnie anulowano sporo rozwojowych i nowoczesnych na owe czasy programów lotniczych na rzecz produkcji mocno przestarzałego nawet wtedy An-2. Słowem przeniesiono przemysł z nowoczesnych jak na lata '60 projektów w to co było powszechnością w latach '30. Bo tak należy oceniać An-2...
..co ty pier....pewnie jesteś solidaruchem ?
Super materiał, też jestem z Mielca, ba! pracowałem w biurze konstrukcyjnym WSK - co prawda, nie był to I-22 :(
Prośba - mógłbyś podawać, dla zobrazowania, parametry w jednostkach stosowanych w "dużym" lotnictwie? Np. 46 m/s trzeba żmudnie przeliczać na ft/min, a było by miło widzieć je choćby w nawiasie. Tak samo prędkość można by też podać w IAS, bo to wiele mówi o konstrukcji.
Pozdrawiam i doceniam pracę.
29.12.2021 rok JU. dyrektor PZL RP !!!!
Zapytajcie pil. doświadczalnego (Na zdjęciu w waszej relacji i w materiałach TVP pokazach w Anglii) w. Ceną.
Komu zalezalo na uwaleniu tego Samolotu?
..temu co teraz sprzedaje nam samoloty !
Jeżeli ktoś chciałby zobaczyć I-22M Irydę to jest ona wystawiona w muzeum Broni i Militariów w Witoszowie Dolnym, koło Świdnicy na Dolnym Śląsku. Mimo, ze jest ona bez silników to i tak warto zobaczyć. No chyba, że macie bliżej do innych placówek muzealnych z Irydą.
fajnie zrobione .ale brak mi troszkę więcej informacji ,ja wiem że iryda była bublem ,ciekawe ile kosztowała ,i ilu zdolnych młodych konstruktorów nie mogł się przebić,bo kilku krezusów trzymało rękę na wszystkim ,?
Czy ta marka sagem to ta sama marka co produkowała telefony, miałem sagem mx1.
Tak. Produkowali też wskaźniki do samochodów.
@@Zabytki_Nieba Gitara wow. A ten telefon to znalazłem na ulicy i działał 6 lat.
Witam, prowadzę funpage I-22 Iryda na Facebooku i zaciekawiły mnie rysunki z 57 sekundy materiału. Czy mogę prosić o informację skąd pochodzą ?
Były załącznikiem do "Modelarza" 9/1999.
@@Zabytki_Nieba Dziękuje. Myślałem, że to jeszcze rysunki które kiedyś znajdowały się na kalkach w zakładzie.
Od razu sub i łapa w górę :) Ciekawy program - fajnie się słucha. Tyle, że z filmiku wyłania się smutny obraz... Niby Polacy zaprojektowali POLSKI samolot... ale silniki były firmy RR, awionika francuska, ruskie uzbrojenie, a w ogóle to nie było w kraju tunelu, żeby go testować. A do tego po awaryjnym lądowaniu nie można opuścić kabiny, bo fotel może sam wystrzelić... To na takiej zasadzie to ja się pochwalę, że mogę nowy samochód zaprojektować :) Wezmę silnik i skrzynię np. firmy Ford, sprzęgło i hamulce Bosch, elektrykę jakiś Siemens zrobi, a ja to wsadze w moje nadwozie. Aha, i do Niemiec będę jeździł go testowac, bo w kraju dróg odpowiednich nie ma... Dżizas :) Chciałbym odczuwać dumę, że Polacy zaprojektowali coś dobrego, ale mam wrażenie że wyszło jak zwykle.
@QbaKa Nie do końca się zgodzę - płatowiec był polski, silniki K-15 były polskie (RR były zamontowane do wersji eksportowej jako znane na zachodzie i mające ułatwić eksport, a także w celu prowadzenia wspólnej kampanii reklamowej przez PZL i Rolls-Royce'a). W Iskrze też był radziecki karabin i elementy awioniki. Na tej zasadzie to chyba nie ma samolotu w którym ani jedna część nie byłaby zagraniczna albo chociaż wytworzona na licencji. Tak się robi samoloty - wiadomo że niektóre elementy produkuje kilka firm na świecie, właśnie chociażby uzbrojenie czy opony (które akurat w Irydzie były polskie). Nie wiadomo które z elementów zaczęto by produkować w Polsce gdyby podjęto produkcję seryjną. A kwestia fotela - on właśnie po to jest, żeby wystrzelić. W omawianej sytuacji pilot - nazwijmy to - powinien się katapultować w locie, zdecydował o lądowaniu żeby uratować samolot, i przekroczyło to wstrząsy do jakich fotelowi można było ufać. Ten sam problem jest w każdym aucie, jeżeli był wypadek a nie aktywowały się poduszki powietrzne, mimo że wygląda na to iż powinny. A z Twoich klimatów - podobno jeden z kierujących projektem Irydy inżynierów był konstruktorem lokomotyw...
To w ramach żartu: może ten konstruktor powinien pozostać przy projektowaniu lokomotyw :)
A, serio to zgadzam się z twierdzeniem, że nie ma praktycznie samolotu czy auta produkowanego bez elementów innych firm zagranicznych. Ale chodzi o proporcje. Pokażę to na przykładzie z mojego podwórka: nowa polska lokomotywa spalinowa. A jak się zagłębić w szczegóły to tak: silnik Caterpillar, elektryka GE, rama i wózki z radzieckiej TEM2. Czyli wszystko co najważniejsze nie jest naszym projektem. No, a schodki do kabiny czy guziki na pulpicie, to nawet ja im mogę zaprojektować :) Więc, wracając do Irydy, po prostu cieszył bym się bardziej, gdybym na Waszym filmiku usłyszał, że to na przykład te wspomniane opony są zagraniczne. Bo, po zaprojektowaniu płatowca o rewelacyjnych właściwościach aerodynamicznych i skonstruowaniu dobrego silnika już im się opon nie chciało wymyślać, heheh
I na koniec sprawa, której nigdy chyba nie zrozumiem :) Jak do samolotu, którego przeznaczeniem jest WOJNA, można wrzucać elementy konstrukcyjne ze wszystkich stron Świata? Czyli w razie wspomnianej wojny, to nie będzie części zamiennych do silników, albo uzbrojenia, albo elektroniki, albo czegos tam jeszcze? Wszak nie wiadomo z kim na tą wojnę pójdziemy :)
Ps. Co do fotela, to w sumie racja :)
Opony były polskie - przynajmniej w części egzemplarzy był Stomil. Jeśli chodzi o przeznaczenie samolotu, to było nim bardziej szkolenie do wojny. Iryda była w kwestii użycia bojowego "samolotem głębokiej rezerwy". Bojowe samoloty były wtedy w Siłach Powietrznych produkcji radzieckiej lub polskiej na radzieckiej licencji, ale Polska stała się później pierwszym krajem NATO, który jednocześnie używał samolotów stworzonych po obu stronach żelaznej kurtyny.
Miałem okazje widzieć ja w akcji na airshow w Gdańsku, na lotnisku rębiechowo i pozniej bodajże w 97' na airshow w Gdyni. Szkoda że program zarzucono "za pięć dwunasta" brakowało wykfalifikowanej kadry pilotów testowych i poprawek już bardziej "kosmetycznych" do finalnego dopięcia projektu, myślę że teoria z udziałem osób trzecich w tych katastrofach jest jak najbardziej realna, możliwe że wywiad jednego z wrogich nam państw, któremu zależało na dorżnieciu Polskiego przemysłu lotniczego, w ten sposób eliminując projekt wykonczył nam kadrę konstruktorów z biur badawczo-rozwojowych Polskiego przemysłu lotniczego. Naprawdę wielka szkoda bo dzis mogli byśmy mieć już kilka bardziej ambitnych projektów gotowych. BTW 11:25 XD Dzieki za fajny materiał leci subskrypcja.
Tak, czy inaczej, to BYŁ polski samolot, w wersji rozwojowej i napewno byłyby prowadzone przy nim dalsze prace rozwojowe. Decydujące dla mnie słowa 13:38 - "zadecydowały względy pozatechniczne". Niedługo potem sprzedano fabryki i w Mielcu i w Świdniku...
Podczas Air Show w Dęblinie w 1997 roku latał Irydą nieżyjacy już Bohdan "Bodzio" Mrozek. Samolot dobrze prezentował się w powietrzu. To chyba był ten egzemplarz, który nosił trójkatne loga z kogutami 315 dywizjonu Dęblinskiego.
Przepraszam, to nie były godła 315 dywizjonu Dęblińskiego, a 41 Bazy Lotnictwa Szkolnego w Dęblinie. Bardzo podobne bo 41 Baza jest spadkobiercą 315 dywizjonu.
Nie Bohdan, tylko Bogusław Mrozek.
Miałem okazję znajdować się w otoczeniu wysokich budynków a nad głową Iryda robiła świece.Szyby się czesły a ja miałem wrażenie że przyciska mnie do ziemi.
A mnie się wydaje że po prostu zmienił się nam kolor "gwiazdki opiekunki" z czerwonego na biały... Zawsze k... musimy być pod butem bo takich mamy włodarzy... Nigdy nie brakowało u nas mądrych ludzi i to BYŁO GROŹNE dla konkurencji, dlatego tak się kończyło jak i w tym przypadku. A ORLIK to co ? Też był zły ?...
Wszystko super ale czy ta dziewczyna nie mogla by przestac modulowac swojego glosu ? Mam nieodparte wrazenie ze slucham czytania wypracowania w szkolnej klasie. ;-)
Tak...
Co za fajna i piękna dziewczyna
This was so interesting! I've never heard or seen of this plane. Seems like a lot of human error, but the halfway ejection is pretty damn bad.
A co sie stalo z symulatorem?
Trafił do Wojskowego Instytutu Medycyny Lotnjczej.
Tutaj przeszedł jakoś w 96’ modernizację i służył do badań reakcji organizmu pilotów w symulowanych misjach.
To był zresztą taki zlepek symulatora Iskry i Irydy - kinematyka lotu Iskry, kabina analogowej Irydy.
Potem poszedł w zapomnienie (to były top-podzespoły, ale z czasów złączy DIN i myszki z kulką :)).
Ale uwaga! Niezłomne chłopaki z fundacji Biało-Czerwone Skrzydła (ci od Iskier i ostatniej mechanicznie sprawnej Irydy) ostatnio rozpytywali w WiML o emerytowanego JAPETUS-a (tak się symulator zwał) .
W swoim stylu coś tam knują… :))
Kilka kilometrów od mojej miejscowości jest miejsce w którym zginął pilot Jerzy Bachta. Miałem okazję niedawno odwiedzić to miejsce. Stoi tam pomnik upamiętniający śmierć lotnika.
Jest współprowadząca, jest łapka w góre :)
+ziomek77 Co zrobię jak nie będzie? 😮
Nie ma wyjścia - musisz dać współprowadzącej angaż :)
Mjr Bachta nie byl zadnym odbiorca wojskowym, tylko pilotem LED w Modlinie, do ktorej przyszedl z Goleniowa.
1m20s to jest normalne czy flatter ze względu na błąd konstrukcyjny widoczny był już podczas prób modelu w tunelu aerodynamicznym?
model do badań aerodynamicznych jest praktycznie doskonale sztywny i nie może modelować takiego zjawiska jak flatter, po pierwsze z powodu braku odwzorowania pracy rzeczywistej struktury a po drugie z powodu rozmiarów (modele do badań tunelowych rzadko są wykonywane w skali 1:1). W przypadku Irydy popełniono 2 błędy w trakcie prób w locie. Nie mając wyników rejestratorów z lotu poprzedniego, wykonano kolejny lot (ówczesne rejestratory wymagały paru dni pracy do analizy wyników). Różnica prędkości pomiędzy kolejnymi próbami była zbyt duża.
...chłopie o czym ty mówisz ...flatter już dawno został rozpracowany !
Wzięli w łapę i uwalili! …, a fakt, że bezkarnie świadczy o stanie państwa!
Coś Polacy mają z tym "i" w nazwie. Iskra Iryda. Samochód Izera.
Widzialem Iryde w wojsku lotnictwo ,poczatek lat 80.