Відео

كفری

كشتوكاڵ لە تەقتەق

رانیە شارێکە لە پارێزگای سلێمانی کە ناوەندی قەزای ڕانیەیە. ڕانیە بە «دەروازەی ڕاپەڕین» بەناوبانگە لەباشووری کوردستاندا. وەك پلەی ئیداری قەزایە لەسنوری وەچەند ناحیەیەکی بەسەرەوەیە (سەرکەپکان، بێتواتە ، حاجیاوا،چوارقورنە) مەرکەزی ناوچەی بیتوێن و دەڤەری راپەرینە، رانیە وەکو ناوچە مێژوویەکی دێرینی ھەیە وپاشماوە ئەسەریەکانی راستی ئەمە دەسەلمێنێ کەخۆیان لە قەڵای رانیە و گردیشمشارە و باسموسیان و گردە ...

زاخۆ یەکێکە لە شارەکانی باشووری کوردستان، ئەو شارە دەکەوێتە سنووڕی کارگێڕی پارێزگای دھۆک و لە ناوچەی بادینان ھەژمار دەکرێ. ھەروەھا زاخۆ شاریکی بازرگانی گرنگە چونکە لە نێوان سنووری باشوور و باکووری کوردستاندا و خاڵی سنووری ئیبراهیم خەلیلی تێدا ھەڵکەوتوە، ئەو شارە بە ھۆی جوانیکەی نازناوی زاخۆیا دەلالی لە خۆ ھەڵگرتوە و ساڵانە گەشتیارێکی زۆر لە دەرەوەی ھەرێمی کوردستان و لە ناوچەکانی تری عێراق ڕووی ...

کەلار شارێکی باشووری کوردستانە، لەسەر کەناری ڕووباری سیروان ھەڵکەوتووە. شارێکی نوێییە، تا سەرەتای حەفتاکانی سەدەی ڕابردوو گوزارشت بوو لە دێیەک بەناوی کەلاری کۆن کە ئێستا یەکێکە لەگەڕەکانی شارەکە، ھەرچەندە لەسەرەتای سییەکانی سەدەی مەرکەزی ناحیەی قەڵای شێروانە بووە. شاری کەلار، کە سەنتەری قەزای کەلارەو ئێستا بە ناوەندی ئیدارەی گەرمیان (پارێزگای گەرمیان) دەناسرێت، لە ماوەیەکی کورتدا گەشەکردنێکی زۆ...

پێنجوێن شارێکی باشووری کوردستانە کە خاوەنی مێژوویەکی کۆن و سرووشتێک دەوڵەمەندە. زۆر نزیکی سنووری ئێران و عێراقە و پەیوەندیە نزیکی ھەیە بە خاڵی سنووریی باشماخ و خەڵکی مەریوانەوە.

گەشتیاری لە وەرزی زستاندا

کۆیە یان کۆیسنجق شارێکی کوردستانە کە ناوەندی قەزای کۆیە سەر بە پارێزگای ھەولێرە. کۆیە دەکەوێتە ٧٩ کیلۆمەتری باشووری ڕۆژھەڵاتی شاری ھەولێر و ٧٥ کیلۆمەتر لە شاری کەرکووک دوورە و کەوتووەتە نێوان ھەر دوو چیای سەرکەشی باواجی و ھەیبەت سوڵتان و باشوری شارەکەش دەشتێکی گەورەیە و سەنتەری شارەکەش دەکەوێتە ناوچەیەکی نیمچە شاخاوی و ڕوبارێکیش بە لای ڕۆژھەڵاتی شارەکەدا تێ دەپەڕیت کە بە ڕووباری کۆیە دەناسرێ.[٤]

دووكان

قەزای بەردەڕەش دەکەوێتە باشووری ڕۆژھەلاتی پارێزگای دھۆک و دەکەوێتە نێوان زێی گەورە لەلای ڕۆژھەڵات و ڕووباری خازر لەلای ڕۆژاوا و سنووری قەزاکە بەم شێوەیە: باکوور: قەزای ئاکرێ و قەزای شێخان. ڕۆژھەلات: قەزای ئاکرێ و زێی گەورە. ڕۆژاوا: قەزای شێخان و ڕووباری خازر و قەزای حەمدانییە. باشوور: پارێزگای ھەولێر. ژمارەی دانیشتوانی سەنتەری قەزای بەردەڕەش زیاترە لە ٢٦٬٥٣٥ کەس. گوندەکانی سەر بە سەنتەری قەزا: ...

قه‌زای رواندز سه‌ر به‌ پارێزگای هه‌ولێره‌ و له‌ (42) گوند پێکهاتووه‌ رێژه‌ی دانیستوانی ده‌گاته‌ (361 12) مێژووی قه‌زای رواندز: رواندز دەگەرێتەوە بۆ ساڵانی پێش دروست بوونی میرنیشینی سۆران لەسەرەتاكانی سەدەی شانزەهەم لە ماوەی فەرمان ڕەوایی میرنیشنی سۆران (رواندز) یەكێك بوو لە پایتەختی ئەم میرنشینە كە لە سەرەتای ساڵانی (1800) (میر محمد) كە ناسراوە بە پاشای گەورە (رواندز)ی كرد بە پایتەختی میرنیشینە...

چەمچەماڵ ، شارۆچکەیەکە دەکەوێتە پارێزگای سلێمانی سەر بە ئیدارەی بەڕێوەبەری هەرێمی کوردستان. ئەم شارۆچکەیە پێشتر سەر بە پارێزگای کەرکووک بووە ، بەیەکێک لە ناوچە جێناکۆکەکانی عێراق دادەنرێت.[٢] شارۆچکەی چەمچەماڵ بە یەکێک لە شارۆچکە دێرینەکانی کوردستان و عێراق دەژمێردرێت و نزیکی ١٠ کم لە گوندی (چەرموو) وە دوورە کە بە یەکەم مەڵبەند دادەنرێت کە مرۆڤ کشتوکاڵی تێدا کردووە، ئەمەش بە ھێزترین بەڵگەیە بۆ ...

گومان لەوەدا نییە کە ھەڵەبجەی ئێستا لە سەردەمی فەرمانڕەوایی عوسمانییەکاندا دروست کراوە، یەکڕابوونێک لەوەدا ھەیە کە ھەڵەبجە دوای ساڵی (١٧٠٠) ز دروست کراوە.[٣] بەگەکانی شیوەکەڵی ئاوەدانیان کردووەتەوە کە حەمەچاوەش و سێ کوڕەکەی پیرۆد و سڵێمان و عەبدواللە بوو سێزدە ماڵ بوون و ھەرئەم ناوەش لەو عەشرەتە دەنرێت. عەشیرەتی جاف دروستکەر و بنیاتنەری ھەڵەبجەن. وردە وردە ئەم شوێنەی ھەڵەبجە بەھۆی ناوداری شوێنە...

ئامێدی شارۆچکەیەکی سەر بە پارێزگای دهۆک. کە کەوتووەتە سەر تاشەبەردێکی زۆر گەورەی سەر شاخێک. مێژووی ئامێدی دەگەڕێتەوە بۆ ٣٠٠٠ ساڵ پ. ز. ئامێدی ۹۰ کیلۆمەتر لە دھۆک[١] و ١٠ کیلۆمەتر دوورە لە باکووری کوردستان، ١١٨٥ مەتر بەرزە لە ئاستی دەریاوە. درێژی شارەکە ١ کیلۆمەترە و پانیشی ٥٠٠ مەترە. دانیشتووانەکەی ٦٠٠٠ کەسن لە ١٢٠٠ ماڵدا کە چیتر ناتوانرێت فراوان بکرێت لەبەر ھەڵکەوتی جوگرافیی شارەکە. ھەروەھا پە...