🔍 Elektroskop ile Elektrik Avına Çıkıyoruz! ⚡️

Поділитися
Вставка
  • Опубліковано 21 гру 2024
  • ABONE OL! bit.ly/basfi
    / basfiiledeneyselbilim
    / basfiiledeneyselbilim
    / basf.basfiiledeneyselb...
    🔍 Elektroskop ile Elektrik Avına Çıkıyoruz! ⚡️
    Malzemeler
    Elektroskop
    Saç
    Balon
    Şu an - yükler sebebiyle yapraklar açık. Eğer elektroskobun topuzuna, + yükle yüklenmiş cam çubuk temas ettirilirse cisim, topuz ve yapraklar + yüklü olur. Yapraklar - yükten + yüke geçtiği için yaprakların önce kapanıp (nötrleşme) sonra tekrar açılması beklenir (+ yüklü olacağı için).
    Gördüğünüz gibi elektroskop aslında statik elektriği tespit ediyor. Statik elektrikle yüklü bir cisim elektroskoba yaklaştırıldığında, elektroskop metal yaprakları aracılığıyla bu elektrik yükünü algılar. Yapraklar açılır veya kapanır, bu da cismin elektrikle yüklü olup olmadığını gösterir. Ancak elektroskop, yükün büyüklüğünü kesin olarak ölçmez; yalnızca yükün varlığını ve cinsini yani pozitif veya negatif olup olmadığını tespit eder.
    Statik, hareket etmeyen, değişmeyen demektir. Statik elektrik de kelime anlamını taşır. Çünkü bir maddeden diğerine geçene kadar elektrik akımı hareketsiz bekler. Biliyorsunuz her madde atomlardan oluşur. Ve atomlar nötrdür. Çünkü içerisinde yer alan pozitif ve negatif yükler birbirine eşittir. Ancak bazen iki madde birbiriyle temas ettiğinde veya sürtündüğünde elektronlar temas ettiği diğer maddeye geçer. Böyle bir durumda elektron sayılarındaki eşitlik bozulur ve aralarında elektriklenme oluşur. Yani statik elektrik yüklenmesi gerçekleşir.
    Plastik bir tarakla saçınızı taradığınızda saçlarınızın kabarmasının sebebi de statik elektrik. Tarak saçınızdaki negatif yükleri toplar. Ve negatif yüklü tarak, pozitif yüklü olan her şeyi çeker. Yani saçlarınızı çeker. Böylece saçlarınız kabarır. Ya da çocuk parklarında, plastik kaydıraktan kayan çocukların saçlarına dikkat ettiniz mi hiç? Bazen kıyafetlerinizi giyerken, halının üzerinde yürürken ya da başka bir insana temas ettiğinizde de elektriklenmeyi hissedebilirsiniz. Şimdi bunları duyunca statik elektrikten çok hoşlanmamış olabilirsiniz. Haklısınız ama rahatsız olmayalım, zarar görmeyelim diye antistatik malzemeden üretilen ürünler de var. Bazı ambalajlar, poşetler, yüzey kaplamaları, kablolar, önlükler, ayakkabılar… Mesela BASF’in Elastollan termoplastik poliüretan tescilli markası ile üretilen koşu ayakkabılarının tabanları antistatik. Bu sayede insan vücudunda oluşan statik elektrik yük boşalmasına yol açmadan vücuttan uzaklaştırılır.
    Tabii statik elektrikten yararlanılarak üretilen şeyler de var. Fotokopi makinaları, bazı yazıcılar. Bu cihazlar, statik elektrik kullanarak toner veya mürekkebi kağıda yapıştırır. Yüzeye elektrik yükü verilerek toner partikülleri çekilir ve daha sonra ısı ile sabitlenir.
    Sonra hava filtreleri. Elektrostatik hava filtreleri, havadaki toz, polen ve diğer partikülleri çekip tutmak için statik elektriği kullanır. Bu sayede havayı temizler. Özellikle sanayi tesislerinde, statik elektrik kullanılarak havadaki toz ve parçacıklar toplama cihazlarına çekilir. Bu, çevre kirliliğini azaltmaya ve hava kalitesini artırmaya yardımcı olur.
    Doğada da statik elektrik çeşitli olaylarda kendini gösterir. Mesela en meşhuru, şimşek ve yıldırım. Şimşek, doğadaki en bilinen statik elektrik olaylarından biridir. Fırtına bulutlarında yükselen hava akımları ve su damlacıkları, birbirlerine sürtünerek elektrik yükü biriktirir. Bulutun farklı bölgelerinde pozitif ve negatif yükler birikir ve bu yükler arasındaki büyük fark, bir elektrik boşalmasına, yani şimşeğe neden olur. Eğer bu boşalma yeryüzüne yönelirse ne olur? Yıldırım meydana gelir.
    Bazen evcil hayvanlarınızı okşarken de tüylerinin hafifçe kalktığını fark edebilirsiniz. Bu, sürtünme sonucu tüyler üzerinde biriken statik elektrikten kaynaklanır. Tüyler zıt yüklere sahip olduğunda birbirini iter ve kalkar.
    Peki bana söyler misiniz?
    SORU: Plastik bir tarakla saçınızı taradıktan sonra neden bazı saç telleri havada kalır?
    Saç telleri statik elektrikle yüklendiği için
    Saç telleri hafif olduğu için
    (Cevap: a)
    BASF Türk Kimya desteği ile hazırlanmıştır.

КОМЕНТАРІ • 19