Злачыннасьць і карупцыя ў магдэбурскіх местах старой Беларусі
Вставка
- Опубліковано 19 чер 2024
- Як жылося мяшчанам у беларускіх гарадах XVI - XVIІ стагодзьдзяў? Як сябе паводзіў магістрат? Ці была ў тыя часы карупцыя? І якія злачынствы былі распаўсюджаныя сярод месьцічаў? Пра гэта і пра іншае мы гаворым з аўтаркай больш 150-ці навуковых прац, кандыдатам гістарычных навук Натальляй Сьліж.
0:00 - ці моцна мяшчане адрозьніваліся ад шляхты ў XVI стагодзьдзі
4:17 - хто ў Горадні XVI стагодзьдзя зьяўляўся ўраднікам
6:42 - хто такія радцы, лаўнікі і бурмістры ў магдэбурскіх местах старой Беларусі
9:17 - якому органу сёньняшняй гарадзкой улады ў Беларусі адпавядае магдэбурскі магістрат
10:27 - якой пасадзе сёньня адпавядае пасада бурмістра
11:38 - на якой мове ў Горадні пісаліся магістрацкія і судовыя кнігі ў XVI - XVII стагодзьдзях
16:54 - якія дачыненьні ў магістратаў былі зь мяшчанамі
18:56 - ці была ў магдэбурскіх гарадах карупцыя
20:36 - які віды злачынстваў былі ў Горадні ў XVI - XVII стагодзьдзях самыя распаўсюджаныя
24:02 - што зьяўляецца найвялікшай загадкай горадзенскай гісторыі
📌 Абавязкова падпішыцеся на наш UA-cam канал і пастаўце званочак: / @svaboda-historyja
Наш сайт: www.svaboda.org/
TELEGRAM: t.me/radiosvaboda
FACEBOOK: / svaboda.org
TWITTER: / svaboda
INSTAGRAM: / radiosvaboda
TikTok: / radio_svaboda
Як чытаць і глядзець Свабоду насуперак блякаваньню smarturl.click/p1yA
Як бясьпечна і ананімна паведаміць важную інфармацыю нашай рэдакцыі smarturl.click/0DO8
Вялікі дзякуй за сапраўдную гісторыю, шмат цікавага і карыснага для сябе даведаўся. 👍
Дзякуй за водгук.
Шмат цікавага пачуў, дзякуй вялікі за размову пра гэту тэму
Дзякуем за водгук.
Дзякуй за пазнавальную гутарку па гэтай тэме, вельмі цікава было паслухаць
Дзякуй і вам!
Дзякуй
Вячеслав Романович, заместитель председателя Федерации подводного спорта РБ, во время поездок по рекам и озерам страны нашел осенью 2005 года в озере Навлицкое Полоцкого района (на дне) осколок камня с письменностью, которую он определил как «руническую». Когда сфотографировали и изучили эту надпись, то смогли ее точно идентифицировать как надпись на прусско-ятвяжском языке (сравнив ее с надписями на прусском языке XIII века - времен прусского короля Миндовга).
Фактически, это была древнебеларуская письменность - западнобалтская. На ней до славянизации писали на территории Беларуси ятвяги, дайновичи, кривичи ( предки нынешних беларусов). Судя по месту находки, она сделана кривичами в дославянский период, то есть до 1500-х годов. При этом более вероятно, что надпись сделана во времена Миндовга или ранее в Полоцком Государстве.
Перевести надпись на камне не смогли, тем более что она - только отрывок, а остальная часть утеряна с остальной частью камня. И можно теоретически предполагать, что продолжение поисков на этом озере позволит найти и другие части этого камня (что даст прочесть всю надпись), и, возможно, поможет найти еще и другие камни с аналогичными надписями.
Эта западнобалтская письменность (древнебеларуская) сохранилась только в виде вот таких надписей на камнях, так как иные ее носители массово уничтожались во время «христианизации» со стороны Кракова и Киева и параллельной славянизацией. алфавит в прошлом именовали «литовским» - что не имеет отношения к нынешним языку Республика Литва (жемойтам и аукштайтам, которые не имевшим тогда письменности и были язычникам), а относится только к западным балтам пруссам и предкам беларусов.
Это наглядно доказывает следующий пример. В боях с пруссами-погезанами и ятвягами (то есть народом Миндовга и его отца Рингольда) немцами было захвачено «литовское знамя». Три немецких свидетеля - Симон Грунау, Хеннебергер и Лукас Давид - скопировали надпись на нем, сделанную, согласно Нарбутту, на «литовском алфавите раннехристианского периода» (варианте руники). «По-литовски» (то есть по-прусски) она такова (условно на латинице):
«Diewai warda amen. Zmogumi pruzzoz. Zupan Utenes».
Переводится так: «Во имя Бога, аминь. Народа Пруссов жупан Утенес».
LITWIN > «…Браты мае, мужыкі родныя. З-пад шыбеніцы маскоўскай прыходзіць мне да вас пісаці, і, можа, раз астатні. Горка пакінуць зямельку родную і цябе, дарагі мой народзе. Грудзі застогнуць, забаліць сэрца, - но не жаль згінуць за тваю праўду… Няма ш, браткі, большага шчасця на гэтым свеце, як калі чалавек у галаве мае розум і науку… Но як дзень з ноччу не ходзіць разам, так не ідзе разам наука праўдзіва з няволяй маскоўскай. Дапокуль яна ў нас будзе, у нас нічога не будзе, не будзе праўды, багацтва і ніякай наукі, - адно намі, як скацінай, варочаць будуць не для дабра, но на пагібель нашу… Бо я табе з-пад шыбеніцы кажу, Народзе, што тагды толькі зажывеш шчасліва, калі над табою Маскаля ўжэ не будзе.
Твой слуга
Яська-гаспадар з-пад Вільні»
Сергей добрый день, хотелось бы задать 1 вопросов в свете выпущенных видео по спорам касательно ВКЛ. В этих спорах между гражданами нынешней РБ и РЛ, не теряется ли важный аспект, что как раз в регионе где возник ВКЛ (Гродно, Брест) жило еще одно или два западно-балтских племен «Ятваги» и возможно Прусские славяне , которые несколько сот лет были армией Полоцкого князя. ««Король Миндовг чтил богов своих потаенно. Первого Нанадая, и Телявеля, и Диверикза». Как недавно разгадали - Нанадай - это «numons dajs», Телявель - это «tawo walle», а Дивирикс - «deiwe riks». Все вместе они образуют прусскую/ятважскую фразу, которая переводится как «Пусть будет воля Твоя, Господи Боже». Возможно ли так что ВКЛ как раз создали эти заподнобалтские племена давно взаимодействовавшие, на этапе распада Киевской Руси, и на сегодня они давно уже стали беларусами. В нынешней Республика Литва, как понимаю как раз жемайтиская культура и язык которые пришли из Ковно (Каунса), а реконструкцию молитвы Миндовга, они напрочь не понимают. Если это так, то в дань уважение все таки стоило бы вспоминать про это племя которое все создало а не приписывать исторические события к другим племенам. За ранее благодарю если разберете тему про западно-балтские племена с Гродненской и Брестской области.
Дзякуй за водгук. Ва ўсіх гэтых спрэчках важна не забываць, што мы жывем у нацыянальныя часы, і размовы пра гістарычныя супольнасьці, якія жылі на цяперашняй беларускай тэрыторыі і сталі зьяўляюцца продкамі беларусаў, - гэта толькі гісторыя, толькі навука, і паўплываць на сёньняшнюю нацыянальна-тэхрытарыяльную сытуацыю ўжо ня можа. Як і на этнонімы і палітонімы ў нашым навакольлі. Ёсьць так, як ёсьць. А тое, пра што пішаце Вы, гэта цікава, але нам цяжка знайсьці кваліфікаваных спэцыялістаў, якія б маглі кампэтэнтна пра гэта гаварыць і пры тым не знаходзіцца на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь. Калі падкажаце такога спэцыяліста, будзем удзячныя.
@@svaboda-historyja Спасибо что ответили. 👍 Экспертов к сожалению не знаю) об пруссах и ятвагах никто не упоминает, пытаюсь сам реконструировать по различным признакам. Пока прихожу к выводам, что в западной части Беларуси жили пруссо-ятважское племена, которые вероятно пришли из Пруссии прячась от гонений тевтонцев под защиту Полоцкого государства, служившие ему несколько сот лет войском, в летописях часто встречается фраза «Полоцкий князь со своею литвой и тп» , предполагаю «литва» это регион а не племя или народ, когда Киевская Русь начала разваливаться, это войско которые давно имело тесные контакты с русинами, стало основной движущей силой по защите русинских княжеств с объединением в одно великое княжество. Это в том числе объясняет почему в ВКЛ была «руська мова», как указано в летописях что Миндовг молился потаемно и уже знаем что это был старопрусский или ятважский, значит Миндовг молился на нем, но и говорил на руськой мове - языке русинов, как бы получается что они были уже давно своими а не чужаками. С другой стороны знаем что Миндовг отдал Жемайтию тевтоцам почти на 200 лет, и ВКЛ существовал и расширялся без нее до начала 15 века. При этом есть полное понимание что нынешние Республика Беларусь и Республика Литва это новоделы выпускников Петроградского университета (Луцкевич и Смятона заканчивали его). А большое кол-во признаков известных на сегодня указывает что ВКЛ создали пруссо-ятважские племена. Эта версия не в пользу как нынешней Республики Литва и так и нынешней Республики Беларусь.
Літвіны гэта Гістарычная назва Беларусаў , як Эліны ў Грэкаў, Суомі ў Фінаў , Магяры ў Вугорцаў і так далей . Мы не першыя і не апошнія ў гэтым, трэба 2 назвы выкарыстоўваць як іншыя робяць. Mой сын кажа - мaскавіцкая мова ўвогуле не патрэбна будзе ў жыццi. Калi знiкне лукавы пра - маскоўскі тыран, у Беларусi (ВКЛ) будзе беларуская мова, а калi прыйдзецца жыць за мяжой, то будзе патрэбна мова той зaмежнай краiны. А для паразумення з iншаземнымi сябрамi, патрэбна ангельская, польская цi ўкраінская.
Гисторыя прыдумана вациканам.... Больш за 200 год таму!!
Цікава было паслухаць. І цікава, якія загадкі ў іншых беларускіх гарадоў?
Яшчэ будзе Віцебск і Магілёў.
Адкрыйце акадэмічныя шматтомныя выданьні па гісторыі Беларусі. Там тэрміналёгія адпаведная. І ня важна, як называліся продкі беларусаў. У 16 ст. мала хто вызначаў сябе этнічна ці нацыянальна, пераважна палітычна. Пра гэта і кажа Натальля Сьліж. "Беларусы" зьявіліся тады ж, калі і "літоўцы", што не азначае, што ў іх не было продкаў, якіх сёньня нельга называць літоўскімі ці беларускімі. Як вам такі шэраг развагаў?
Шкада, у каментах адны тролі. Ім не важна інфармацыя, важна ўставіць свае тры грошы.
Дзякуй за Ваша меркаваньне.
Вам у галаву шахраі заліваюць хлуслівую інфармацыю пра ніколі не існавпўшых на нашай зямлі беларусаў.
Запытайце у гэтых шахраяў. Дзе могілкі гэтых беларусаў, пра якіх яны брэшуць?
Ну, откуда вот взялись в 16-17 веках "белорусские города"? (
Гродно то и в 19 веке не был белорусским городом, что говорить о 17м
Адкрыйце акадэмічныя шматтомныя выданьні па гісторыі Беларусі. Там тэрміналёгія адпаведная. І ня важна, як называліся продкі беларусаў. У 16 ст. мала хто вызначаў сябе этнічна ці нацыянальна, пераважна палітычна. Пра гэта і кажа Натальля Сьліж. "Беларусы" зьявіліся тады ж, калі і "літоўцы", што не азначае, што ў іх не было продкаў, якіх сёньня нельга называць літоўскімі ці беларускімі. Як вам такі шэраг развагаў?
@@siarhiejablamiejka7678 В наших академических изданиях и поляка Винцента почему то упорно именуют белорусом Кастусем, и язык Статутов "старобелорусским" , хотя в нем просто нет ничего от новобелорусского....
Мне кажется это очень натянуто, применять термин из 19-20века к объектам 16 века . Тем более , когда сама Наталья говорит, что язык документации в Гродно был латынь или польский, а население католическим, то есть речь идет о поляках. Добавил бы , вторая и большая половина населения любого нашего города тогда были евреи. Где там найти "белорусов" ?
У XVI ст. была Літва. Ніякіх Беларусій і Белаусаў не было.
У тыя часы гарады гэта невялічкія паселішча, гандлевыя, палітычныя і вайсковыя цэнтры.Тутэйшыя жылі у сельскіх аб’шчынах.
Пра беларусаў у Літве ніхто у тыя часы не чуў.
Адкрыйце акадэмічныя шматтомныя выданьні па гісторыі Беларусі. Там тэрміналёгія адпаведная. І ня важна, як называліся продкі беларусаў. У 16 ст. мала хто вызначаў сябе этнічна ці нацыянальна, пераважна палітычна. Пра гэта і кажа Натальля Сьліж. "Беларусы" зьявіліся тады ж, калі і "літоўцы", што не азначае, што ў іх не было продкаў, якіх сёньня нельга называць літоўскімі ці беларускімі. Як вам такі шэраг развагаў?
@@siarhiejablamiejka7678Вы блытаеце папуляцыю і супольнасць.
Этнас гэта від супольнасці.Характарысцікі і маркеры этнасу: Мова,рэлігія у не талерантных этнасаў і абавязкова могілкі.
Беларусы як уся Русь не талерантныя. Іх этнічны прызнак гэта абавязковая прыналежнасць да Маскоўскай царквы.
У XIX ст. была інкарпарацыя тутэйшых у склад беларусаў маскоўскай царквою.
Потым тое што недарабіла маскоўская царква, дарабіла руская школа.
Вам трэба пазнаЁміцца і вывучыць такія словы як ІНКАРПАРАЦЫЯ, АСІМІЛЯЦЫЯ, ЗМЕНА ЭТНАСУ.
Каб этнас захоўваўся, Ён павінен захоўваць сваі этнічныя прыкметы.
Этнас знікае не тады калі памірае апошні чалавек у папуляцыі. Этнас знікае калі знікаюць носьбіты мовы ці рэлігіі.
Прыкмета змены этнасу гэта змена могілак.
Вы наўмысна блытаце этнас і папуляцыю.
Біялагічныя продкі гэта папуляцыя.
Этнас гэта культурны фенамен.
Этнічныя продкі беларусаў прыйшлі з масковіі. Да 1721г. масковія называлася Белая Русь.
Этнічная культура гэта мова і царква. Разам з могілкамі гэта этнічныя маркеры.У беларусаў этнічнасць не тутэйшая. Яны не маюць быць нашчадкамі тутэйшых.
@@user-he4bn6mc8l Назавіце, кл, этапы, гады і падзеі, у выніку якіх "этнічныя продкі беларусаў" прыйшлі з Масковіі.
@@svaboda-historyjaСфармаванага паняцця, хто такія беларусы,беларускі этнас ці суб’этнас ад вас я не пачуў.
Мае меркаванне: Беларусы гэта маскоўскія артадоксы, з рускім языком і рускімі могілкамі. Маскоўская царква, рускі язык і рускія могілкі есць этнічныя прыкметы беларусаў.
Беларусы гэта жыхары рэгіена, суб’этнас Русі. Рускія, Новаросы, Маларосы, Беларусы створаны з розных народаў. Але сення складаюць адзіны этнас. Бо усе яны маюць адзіныя этнічныя прыкметы. Яны маюць адну царкву, адзін язык, хаваюць на адных могілках.
Белая Русь як і іншыя суб’этнасы Русі адмаўляюць у існаванні Украінцам і Тутэйшым як гістарычным этнічным супольнасцям.
Такую мы маем рэальнасць.
У XVI ст. у Літве жылі тутэйшыя і ніякіх беларусаў не было.
Беларусы гэта прышлая маскоўская нацыя.Яны прыйшлі у Літву з 1601 по1605г. з масковіі, ратуючыся ад голаду.
У XIX ст. была інкарпарацыя тутэйшых у склад беларусаў маскоўскай царквою.
Потым тое што не дарабіла руская царква, дарабіла руская школа.
Беларусаў зрабілі у XIX ст. маскоўскай царквою з пахрышчаных габрэяў і католікоў рэнегатаў.
Таму да сярэдзіны XIX ст. звесткі аб беларусах рэдкія і недакладныя.
Беларусы гэта маскоўская нацыя, яны не тутэйшыя і не маюць гісторыі на нашай зямлі.
Адкрыйце акадэмічныя шматтомныя выданьні па гісторыі Беларусі. Там тэрміналёгія адпаведная. І ня важна, як называліся продкі беларусаў. У 16 ст. мала хто вызначаў сябе этнічна ці нацыянальна, пераважна палітычна. Пра гэта і кажа Натальля Сьліж. "Беларусы" зьявіліся тады ж, калі і "літоўцы", што не азначае, што ў іх не было продкаў, якіх сёньня нельга называць літоўскімі ці беларускімі. Як вам такі шэраг развагаў?