Karacena, czyli zapomniana SARMACKA zbroja ze STAROŻYTNYM rodowodem
Вставка
- Опубліковано 31 січ 2025
- Podoba Ci się ten materiał? Dołącz do mecenasów Encyklopedii Staropolskiej na Patronite: patronite.pl/p...
Używali jej oficerowie, hetmani, królowie. Starszyzna husarska i pancerna.
Karacena to rodzaj staropolskiej zbroi łuskowej, której szczyt popularności przypada mniej więcej na ostatnią ćwierć XVII wieku.
Wiele mówi się o klasycznych zbrojach husarskich, nieco mniej właśnie o karacenach - dlatego musiała znaleźć się w cyklu Encyklopedya Staropolska!
➡️ Dołącz do mojego profilu na FB: / encyklopedya
🎬 Nadziak - mordercza broń Sarmatów ➡️ • Encyklopedya Staropols...
🎬 Czym się różni SZABLA od miecza, czyli o polskiej serpentynie ➡️ • Encyklopedya Staropols...
🎬 NEKROMANCI, czyli magia ŚMIERCI w dawnej Rz-plitej ➡️ • Encyklopedya Staropols...
Audionautix: Renaissance - na licencji Creative Commons Attribution (creativecommon...)
Wykonawca: audionautix.com/
Jakies 12 lat temu miałem w ręku chyba wszystkie egzemplarze helmow karacenowych turbanowych posiadanych przez polskie muzea, lub przynajmniej te które, są opisane w literaturze. Jest z nimi jeden problem. Ich trwałość nie jest wielka i zwłaszcza części skórzane atłasowe i jedwabne w prawie wszystkich uległy całkowitemu zniszczeniu. Zachowaly sie najczesciej łuskowe czerepy w gorszym lub lepszym stanie. Matejko w bitwie pod Grunwaldem zamieścił taki niekompletny czerep na głowie jednego piechura. W XIX wieku ku pokrzepieniu serc restaurowano je jak potrafiono czyli z raczej z opłakanym i skutkami. Generalnie w tym okresie uzbrojeniu husarii nieźle sie dostalo. Są więc części szyte na maszynie śrubki z gwintem m4 i jako mosiężne ozdoby części od żyrandola czy kinkietu oraz wypych z francuskich gazet tez już zabytkowych. Orginalnych turbanow wypchanych końskim wlosiem lub owcza wełna jest jeden lub dwa. Te które, najczęściej widzimy na fotografiach w albumach to niestety najczęściej te pierwsze. Oczywiście dalej ku pokrzepieniu serc nie wspomina się o tym. Może i słusznie wszak to już historia sama w sobie. Co do trudności wykonania to jeśli nie szalejemy z ozdobami to wykonanie takiego hełmu nawet w warunkach chalupniczych nie jest taka trudna (a zrobiłem 3). Jakoś tak ten film przypomniał mi czasy kiedy pisałem pracę podyplomowa z hełmu turbanowego, no i musiałem swoje wtrącić za co z góry przepraszam i pozdrawiam
Dziękuję za fajną opowieść :-) Przeczytałem z ciekawością!
Świetna robota!!!!Mosci Panie;)
Daro czekałem na kolejny odcinek. 😀 Świetny, a zarazem arcy ciekawy kontent!
Najnowsze kamizelki kuloodporne są budowane w ten sam sposób oczywiście z innego materiału, ale zasada jest ta sama . Chodzi o rozproszenie energii uderzenia skupionej w jednym punkcie na jak najwięcej elementów (łusek).
tyle że płytki były małe, więc kula mogła wejść w ciało wraz z łuską w którą kula trafiała
@@AdamTulodziecki zgadzam sie, nawet pchniecie z kopii czy sztyleta byłoby smiertlne z racji na szpary miedzy luskami, takaze kolczuga pod tym wzgledem wygrywa
dziękuję
Czekam na następny odcinek z niecierpliwością 🙂
swietnie omowione . dzia
Tak trzymaj
Dobra robota Panie Darku!
Dziękuję! :)
Super odcinek ;) Parafrazując pieśń "My chcemy broni " ;D Więcej odcinków tego typu. Może następnym razem coś o koncerzach i/lub pałaszach husarskich, broni o której się dużo wspomina a mało mówi i nie poświęca uwagi.
Pozdrawiam, życzę zdrowia i szczęścia
Dziki
Wielkie dzięki za dobre słowo! Zastanawiam się czy nie nagrać kilku odcinków stricte o szabli, ale z podziałem na konkretne typy: osobno węgierka, husarska, karabela itd. itd. Co o tym myślisz? A o koncerzu koniecznie trzeba coś nagrać, to bardzo zaniedbany temat, a broń bardzo praktyczna ;) Pozdrawiam ciepło!
Super pomysł !!! Jest to puste miejsce na polski UA-cam. Są co prawda jakieś tam filmiki ale ta mają często mało informacji lub są po prostu słabego wykonania. Jeżeli chodzi o temat koncerza i pałasza to jestem za, szczególnie że ostatnio na historycy.org wywiązała się niezła dyskusja na ten temat ;)
Link do tematu: www.historycy.org/index.php?act=ST&f=292&t=146061
Zbroja kojarzy mi się bardziej z Katafraktami i jak dobrze pamiętam byli za czasów rzymskich i jak najbardziej pasuje pod tereny uważane za tereny dawnych Sarmatów.
Też tak uważam i dodam że wizerunki franków pokazują te zbroje.moze także mają coś wspólnego z Persja
Świetny odcinek!
Zajebisty materiał, zdrówka ku chwale
Karaceny były bardzo modne BRAWO :)w temacie broni HUSARII i wielkiej historii SZABLi polskiej zapraszam więcej jest tuuu szablotłuk polski
Elegancko :)
Czołem Waszmości. Oglądając twój program zauważyłem mój znak na dole rytu rozpoczynająceg Twój odcinek miecz z dwoma półksiężycami w bark odwróconemi..
Czołem
.....jest to wiedza, która przyda mi się całkowicie do k***a ni czego, ale jakie to piękne. Dziękuję:)
wspaniałe zbroja 😍
Ale z Ciebie gość😁👍
6:34 akurat tu się nie zgodzę karacena nie była aż tak ciężka jak podaje Wikipedia chyba że wykonano ją z mosiądzu. Poza tym konstrukcja karacena sprawią że nie jest podatna na pchnięcia z dołu
Super materiał i jak zawsze ciekawy. Czekam na więcej. Może coś wspomnieć o kurladzkich koloniach na Tobago i wyspie Kunta kinte
Akurat te tematy mniej mnie interesują, ale dziękuję za propozycję :-)
A propozycji na filmy mam zawsze pełno 😀😁
Pozdrawiam :)
Gdyby powstała gra typu Wiedźmin i najlepszym pancerzem była zbroja husarska to sądzę że byłby hit na skalę światową
Mój like nr1😃
Dobry materiał teraz coś o Litwie :)
A co konkretnie chciałbyś wiedzieć? :)
@@DarekRybacki o najlepszych latach współpracy obojga Narodów :)
a przypadkiem wzór Karaceny pochodzi ze wschodu? (Persja, Indie i dalej) - i stamtąd dotarł do Rzymu? Sarmaci pewnie (jak to Ariowie) też używali takich zbroi, i nie jest to żaden mit, to są po prostu przodkowie polskiej szlachty.
Sarmaci i Ariowe zawędrowali do Indii, więc znając życie coś tam zawieźli i coś wzięli. Zresztą Słowianie to Euroazjaci, bliżej nam kulturowo do Wschodu niż Zachodu i cywilizacji łacińskiej.
Sarmaci to przodkowie polskiej szlachty ale reszty Polaków już nie? To ciekawe, że akurat wszyscy ich potomkowie i tylko ich potomkowie zostali szlachtą. Perfekcyjnie logiczne
@@maciej5866 To nie do końca tak. Kiedyś jak człek wzrastał w swym Wnętrzu, rozwijał Ducha i piął się po szczeblach rozwoju to w pewnym momencie "z lachiał" lub "zlachcił". SzLACHcic to ktoś kto osiągnął status Lacha. To czy nim zostaniesz czy nie zależy wyłącznie od Ciebie i wyborów jakich dokonasz. Zachodnia arystokracja wypaczyła cały mechanizm co doprowadziło do czasów obecnych w których najwięcej dóbr gromadzą najgorsi z nas.
@@de69ial no ok, ale ja odnoszę do genetycznego pochodzenia szlachty.
@@maciej5866 To właśnie jest ta manipulacja "zachodu" = utożsamienie szlachectwa z krwią czy nazwiskiem, a nie Wewnętrznym Rozwojem. Reszta to konsekwencje tej właśnie manipulacji i powstające zamieszanie oraz zafałszowanie rzeczywistości, do tego wszelkiego rodzaju bzdury jak to o Sarmatach jako przodkach wyłącznie szlachty. Sarmaci to Słowianie i są Przodkami wszystkich Słowian.
🏆
Niestety muszę się z panem nie zgodzić ponieważ z posiadanej przeze mnie wiedzy zbroja ta była dobrana zgodnie z posiadanym typem broni i była typem zbroi przeciw - obuchowej.
Czyli biedną - uproszczoną formą ciężkiej krasnoludzkiej zbroi łuskowej. Pierwotnie miała na celu rozprowadzenie siły uderzenia na jak większą powierzchnię struktury. Pomysł bazował oczywiście, na strukturze łuski zwierzęcej z racji, że Matka natura już dawno na to wpadła, wykorzystała i przetestowała na drodze swojej daleko bardziej posuniętej ewolucji, skoro My jesteśmy kolejnym etapem uczącym się od swojej matki :) :). Bo przecież już dawno wymyśliła nas jako wnioski ze wszystkiego co wymyśliła i przetestowała wcześniej :)
Witam waszmości. Tak samo jestem sarmata w pewnym sensie
04:40 z jakiego to filmu scena?
Przecież podpisane ;-)
Gladiator
Z 17/18 wiecznego bojowego punktu widzenia karaceny były beznadziejne. Były drogie, ciężkie i nie zapewniały takiej ochrony jak klasyczny pancerz husarski, który był genialnym rozwiązaniem. Z tego względu to było militarne uwstecznienie dla mody i szpanu.
Krok do tyłu z powodu mody i patriotyzmu , bo ponoć nosili takie sarmaci. Zwykła zbroja husarska była efektywniejsza i zapewniała większa ochronę
Dokładnie, karacena była znacznie gorsza od płyty, cięższa droższa i stanowiła gorszą ochronę.
Ale trzeba się pokazać
Stary ciśnij ten kanał, rozdmuchamy dalej. Jak pokryjesz w ten sposob temat innych typow uzbrojenia z XVII to wymieciesz konkurencje i takiego np. Jędrka.
no nie wiem czy taka zapomniana, mój dziadek, ojciec chodzili w nich całe życie, chodzę i ja
Czy ty malowaleś usta ???????
Karacena, zbroja raczej paradna, bardzo droga i niewygodna w użytkowaniu. Z tego też powodu używana przez wyższych dowódców którzy nie brali udziału w walce. Co do naplecznika w okresie "powrotu" karaceny już praktycznie nie używany, był zastępowany przez umbo połączone z kirysem w owym czasie nazywanym przedsobkiem ,{ naplecznik "zasobek"}, tak więc automatycznie upada teoria o "skrzydłach" mocowanych do naplecznika. "Dziki Dzik" domaga się coś o szablach, koncerzach , pałaszach. Szabla, byla taka, zwana husarską, lub czarną, charakteryzowała się oprawą tz. posiadała pierścień zwany "paluchem" chronił kciuk i czynił chwyt pewniejszym i miała czarną oprawę {pochwa i reszta}, ale husarze używali różnych szabel {w boju}, poza karabelami bo te to szable paradne. Koncerz, bardzo efektywna broń, prawdopodobnie pochodzenie wschodnie{ale to tylko teoria} głownia sztywna, czterogranna lub trójgranna ze zbroczami , długość ok 1,5 metra używany do pchnięcia {sztychu} zastępował kopię po skruszeniu tejże. Pałasz nie było raczej husarskich, broń dosyć powszechna, używana nader często obok rapiera w całej Europie, tańszy od koncerza i bardziej uniwersalny można było wykonać cięcie.
Dziękuję za komentarz, dwie uwagi: karabela NIE BYŁA wyłącznie szablą paradną, rzuć okiem na mój materiał o tej serpentynie. Szabla tzw. "husarska" czy "czarna" (za Kitowiczem) nie była jedyną szablą posiadającą paluch, a i oprawa miała różne kolory :-) Nagram o niej film już wkrótce.
@@DarekRybacki Ależ oczywiście, karabela nie była używana bojowo, to nie oznacza że nie była bronią. "Szabla czarna" była może najbardziej popularna, temat bardzo szeroki, różne były upodobania naszych przodków w przypadku szabli a przecież były importy a także zdobycze, wśród nich szable Tureckie, Tatarskie "ordynki", Włoskie a nawet wyroby Perskie.
Aha, to koncerz przede wszystkim do pchniecia, NIE do rabania!? Wiec nie miecz a raczej ciezka szpada? OK, to wiec wyjasnia scenke u Sienkiewicza, gdzie to Skrzetuski wali Tuhaj Beja koncerzem na odlew po twarzy, ten sie skrwawia i pada, ale Skrzetuski wie ze chyba zyje. NIE dlatego ze koncerz mu sie zawinal i trafil plazem (jak to Sienkiewicz daje do zrozumienia) a po prostu dlatego ze koncerzem oczywiscie mozna bylo rabnac - i na pewno w tloku czesto to robiono, ale ostrza wzdluz nie mial, skoro byl przede wszystkim do pchniecia sztychem...
Ps 2. I dlatego tez husarz czesto mial obok koncerza takze i szable. Wlasnie dlatego ze jak spodziewal sie walki w tloku gdzie lepiej rabac albo i fechtowac, to mógl uzyc szabli. Nie jako ostatnia rezerwe bo zgubil koncerz, ale jako taktyczny wybór...
A propos "sarmackiego rodowodu" to wyśmiano go na wszystkie sposoby. NO, ALE! W języku polskim funkcjonuje coś koło 20 słów ze starożytnego języka Persów. I to niebagatelnych jak Boh (Bóg), Hwar (blask, Niebo i nas w rozumieniu - skwar) czy Dusa (dusza), a na dodatek słowo "dat" - dać. Jedyni Persowie z jakimi mogli się zetknąć nasi przodkowie to Sarmaci. Więcej, herby szlachty polskiej zadziwiająco przypominają tamgi (znaki własnościowe) ludów Stepu. No i Sarmatów. A, więc trzeba to ponownie przemyśleć...
PS: Wedle Wincentego Kadłubka przodkami Polaków wcale nie byli Sarmaci, ale Parkowie/Partowie
Polecam pracę doktorską Makucha "Od Ariów do Sarmatów czyli utracone 2500 lat historii Polski". Rzuca nieco światłą na tę kwestię.
ten utwór na fujarce to własność Zbyszka z Bogdańca. Zgłaszam do youtube
wyglonda imponujaco ale tylko wyglonda w zeczywistosci ja nie chcialbym miec jej na sobie w czasie prawdziwej walki napiersnik jednolity byl skuteczniejszy ma duzo wieksza wytrzymalosc luski poddaja sie uderzeniom pchnienciom jako do boju to jest szajs
!!! skąd wiesz że zbroje zobaczyli na rzeźbach ??? hmm ... a może uprzednio przeczytali o tym w archiwach watykanu !!!
:)
Co ty masz za czapkę na głowie?
Mało osób Rozumie dlaczego Karacena jest lepsza od każdej innej zbroi. Chodzi o to, że blacha jest odporniejsza przy krawędzi, dlatego małe płytki chronią lepiej przed penetracją niż duże elementy. Wykorzystuje się to nawet dzisiaj, w rosyjskich hełmach kuloodpornych typu sfera oraz kamizelkach. Płytki są też wypukłe, a wiadomo że pochylenie pancerza jest korzystne. Dodatkowo Karacena praktycznie nie krępuje ruchów. Karacena była Znacznie Lepsza od tego co miała europa (pije do zbroi kirasjerów bo jedyną ich zaletą był wygląd) Problem jest z historykami, bo większość to dziwni ludzie żyjący na marginesie społeczeństwa, w świecie fikcji. Ocena uzbrojenia jest poza ich kompetencjami. Dlatego takie "babole" że karacena nie była skuteczna :D
@szablotłuk polski - podoba mi się Twój kanał, ale trochę nieelegancko jest wklejać zaproszenie do siebie pod każdym materiałem :-) Nie uważasz?
Racja nie robię już siary. Trzeba się szanować bo poziom kultury w necie jest straszny a komentarze coraz głupsze szczególnie pod adresem twórców .Przepraszam i pozdrawiam
@@szablotukpolski5201, odezwij się do mnie na priv, np. przez profil FB Darek Rybacki :-)
Spoko ale nie FB :( skasowałem konto. Ja emila preferuje - polskiszablotluk@gmail.com
Sarmaci to nazwa slawian, Lechitów, chyba juz czas na prawdziwa historie. To my zakonczylismy ere Rzymu. Radze poczytac kroniki, w wielu zrodlach jest jak byk napisane
proszę podaj kolego te źródła : gdzie i w których kronikach można znaleźć te informacje ?
@@pawezabocki7608 a ja juz nie pamietam w której bo czytałem ich kilka.zobacz ten film ua-cam.com/video/_gQ_h0pHF44/v-deo.html
Wiekszosc ok, ale te wstawki filmowe...:) Niewiele wnosza merytorycznie, a zamet moga wprowadzic
Oto żywot początkującego JuTjubera - jedni piszą, że super; inni, że słabe. I co ja mam robić? ;) Pozdrawiam!
Mi tam się podobają
Bardzo mi się... nie podobają te zbroje.
Za to odcinek... konkret.
Przed 50 laty te zbroje nazywano szyszaki.bo ich łuski były jak szyszki.