Ұлттың даму жолдары және кемшіліктері туралы ойлар. 10-ші қара сөз Абай Құнанбаев
Вставка
- Опубліковано 6 лют 2025
- Абай Құнанбаев. 10-ші қара сөзі - Ұлттың даму жолдары және кемшіліктері туралы ойлар.
Біреулер құдайдан бала тілейді. Ол баланы не қылады? Өлсем орнымды бассын дейді, артымнан құран оқысын дейді, қартайған күнімде асырасын дейді. Осыдан басқасы бар ма?
Балам орнымды бассын демек не сөз? Өзіңнен қалған дүние иесіз қалар дейсің бе? Қалған дүниенің қамын сен жемек пе едің? Өліп бара жатқанда өзгеден қызғанып айтқаның ба? Өзгеге қимайтұғын сенің не қылған артықша орның бар еді? Баланың жақсысы - қызық, жаманы - күйік, не түрлі боларын біліп сұрадың? Дүниеде өзіңнің көрген қорлығың аз болды ма? Өзіңнің қылған иттігің аз болды ма? Енді бір бала туғызып, оны да ит қылуға, оған да қорлық көрсетуге мұнша неге құмар болдың?
Артымнан балам құран оқысын десең, тірлікте өзіңнің жақсылық қылған кісің көп болса, кім құран оқымайды? Егер жаманшылықты көп қылған болсаң, балаңның оқыған құраны сені неге жеткізеді? Тірлікте өзіңе-өзің қылмаған істі, өлген соң саған балаң кәсіп қылып бере ала ма? Ахирет үшін бала тілегенің - балам жасында өлсін дегенің. Егерде ержетсін десең, өзі ержетіп, ата-анасын тұзақтан құтқарарлық бала қазақтан туа ма екен? Ондай баланы сендей әке, сенің еліңдей ел асырап өсірмек пе екен?
Қартайғанда асырасын десең, о да - бір бос сөз. Әуелі - өзің қаруың қайтарлық қартаюға жетемісің, жоқ па? Екінші - балаң мейірімді болып, асырарлық болып туа ма, жоқ па? Үшінші - малың болса, кім асырамайды? Малың жоқ болса, қай асырау толымды болады? Баланың мал табарлық болары, мал шашарлық болары - ол да екі талай. Хош, құдай тағала бала берді, оны өзің жақсы асырай білесің бе? Білмейсің. Әуелі өз күнәңді өзің көтергеніңмен тұрмай, балаңның күнәсіне тағы да ортақ боласың. Әуелі балаңды өзің алдайсың: «Әне, оны берем, міне, мұны берем» деп. Басында балаңды алдағаныңа бір мәз боласың. Соңыра балаң алдамшы болса, кімнен көресің? «Боқта!» деп, біреуді боқтатып, «кәпір - қияңқы, осыған тимеңдерші!» деп, оны мазаттандырып, әбден тентектікке үйретіп қойып, сабаққа бергенде, молданың ең арзанын іздеп, хат таныса болады деп, қу, сұм бол деп, «пәленшенің баласы сені сыртыңнан сатып кетеді» деп, тірі жанға сендірмей жат мінез қылып, осы ма берген тәлімің? Осы баладан қайыр күтесің бе?
Және мал тілейсіңдер, неге керек қылайын деп тілейсіңдер? Әуелі, құдайдан тілеймісің? Тілейсің. Құдай берді, бергенін алмайсың. Құдай тағала саған еңбек қылып мал табарлық қуат берді. Ол қуатты адал кәсіп қыларлық орынға жұмсаймысың? Жұмсамайсың. Ол қуатты орнын тауып сарып қыларды білерлік ғылым берді, оны оқымайсың. Ол ғылымды оқыса, ұғарлық ақыл берді, қайда жібергеніңді кім біледі?.. Ерінбей еңбек қылса, түңілмей іздесе, орнын тауып істесе, кім бай болмайды? Оның саған керегі жоқ. Сенікі - біреуден қорқытып алсаң, біреуден жалынып алсаң, біреуден алдап алсаң болғаны, іздегенің - сол.
Бұл - құдайдан тілеген емес. Бұл - абыройын, арын сатып, адам жаулағандық, тіленшілік. Хош, сүйтіп жүріп-ақ мал таптың, байыдың. Сол малды сарып қылып, ғылым табу керек. Өзің таба алмасаң, балаң тапсын. Ғылымсыз ахирет те жоқ, дүние де жоқ. Ғылымсыз оқыған намаз, тұтқан ораза, қылған хаж, ешбір ғибадат орнына бармайды. Ешбір қазақ көрмедім, малды иттікпен тапса да, адамшылықпен жұмсаған. Бәрі де иттікпен табады, иттікпен айрылады. Бейнет, күйігі, ызасы - сол үшеуінен басқа ешнәрсе бойында қалмайды. Барында баймын деп мақтанады. Жоғында «маған да баяғыда мал бітіп еді» деп мақтанады. Кедей болған соң, тағы қайыршылыққа түседі.
#қарасөз #әңгімелержинағы #абайқұнанбаев #booktok #нақыл #мақалмәтелдер #video
Абай атамыздың 10-шы қара сөзінде баланы құдайдан тілеп, оның тәрбиесі мен білімі жайлы сипаттады. Ең қызығы, өз артынан құран бағыштайтын, өмірін жалғастыратын ұрпағы қалмады. Осы сөзі өзіне тиіп кетпеді ме? Сіз қалай бала тәрбиесіне мән бересіз?
Пікір жаза кетіңіз.
Былай дегім келеді .абай өз уақытынан 300ж ерте туылған .болмаса гүлденген европаның бір жерінде өз уақытынан 150ж кеиін туылыу керек еді .
Ауызыңа май, астына тай🎉🎉🎉🎉🎉
.. әп бәрекелді Ару қыз..🎉🎉
Түсінбесеңде ырза боп тұрсынба .қара сөз жайна қалды қыз ару боп кеттіме .
Соғои 😂😂😂@@МаратСапарбеков
Ренжіме бірақ Марат Сапарбеков дұрыс аитады😊😊😊😊
Сонда адам өзі еңбек етіп тазарып, ақталып баланы жақсы өсіруге бейімделу керек болып тұр ғой. Сондай бала нағыз бала деп тұр ма?
Негізі бұл өмірдің мәні бала емес па. Балаға деген ананың махаббаты ерекше сөзсізғой. адам болғансоң ұрпағыңды жалғастыру заңдылық. Ал тәрбие екінші мәселе, қоғам ағымынс қарай жүретін.
Саған айтып тұрғой ұрпақ үшін бала тілесең жасында шетінесін дегенің деп
Алладан бала тілесең адам болсын деп тіле өзім ит болдым енді балам адам болсын ғылым білім алсын деп...өзің ит болсаң балаң боқ жейтін күшік болады дегені Ұлы Абай атамыз...
@@Әділет-с2ъқуып кеткен абай .сенде қосылып далбақтама .маркс энглес лениннен не алдық ,абайдыда қоса сал .
@@Әділет-с2ъбоқ жеитұғын күшігің қалмаса көрер едім .түбі бір жақсылық шығар деген үмітше .
Оқушының дауысы жағымсыз