Nosimo masku - Pol Lorens Danbar (Prepevao i kazuje Dušan Vojnović)

Zapratite i podelite @LepeReci . Raširite ih, jer ružnih je ionako previše.
#književnost #poezija #prevodi #audioknjiga #motivacija #samopouzdanje
Pol Lorens Danbar (1872-1906) je afroamerički književnik koji je u velikoj meri postavio temelje kreativne erupcije crnog američkog stanovništva, koja do punog izražaja dolazi u vreme „Harlemske renesanse“ tridesetih godina prošlog veka, da bi kasnije, obogaćena doprinosom svih tamošnjih etničkih i rasnih grupa, postala nerazdvojni deo američke savremene kulture i njenog snažnog uticaja širom sveta.
Tokom svog kratkog života objavio je čak dvanaest poetskih zbirki, četiri romana i isto toliko knjiga kratkih priča.
Dete oslobođenih robova, koje je raslo u svetu prožetim rasizmom, brzo se upoznao sa svim njegovim tada još uvek sasvim otvorenim oblicima, kao i sa onima na njegovom naličju, perfidnijim i često mnogo opasnijim.
Sa šesnaest godina objavljuje svoju prvu pesmu. Prvu poetsku zbirku pet godina kasnije.
Postaje poznat širom SAD, kada u Harpers vikliju čuveni književni kritičar Vilijam Din Hauvel objavljuje veoma pozitivan prikaz njegove druge zbirke. Time ujedno postaje i prvi nacionalno priznati i široko prihvaćen crni pesnik u zemlji. Prvi je među njima doživeo i da se njegovi stihovi izvode na Brodveju .Uskoro zadobija i međunarodnu reputaciju.
Prvi je afroamerički stvaralac koji je prešao rasnu liniju. Njegov roman „Nepozvani“ (The Uncalled) smešten je u okvire belačkog miljea i pisan iz tog ugla, bez posebno snažnog osvrta na rasne odnose.
Bio je prisni prijatelj braće Rajt, kao i blizak saradnik vodećih boraca za prava crnaca i njihovih političkih predstavnika u SAD, Frederika Daglasa i Bukera T. Vašingtona.
Umire od tuberkuloze 1906. godine, ali sve do danas inspiriše nove i sve snažnije glasove rasne ravnopravnosti u SAD i svuda u svetu. Taj uticaj je posebno vidljiv u „Harlemskoj renesansi“, ogromnom kreativnom uplivu u delima brojnih američkih i ne samo američkih književnika, pa sve do tamošnjih đaka i studenata koji u školama i fakultetima neizostavno uče o njegovom delu.
A njegov magnum opus upravo je pesma Nosimo masku.
Iako nesumnjivo posvećena patnjama prve generacije crnačkog stanovništva posle ukidanja ropstva u SAD, ova pesma izričito ne pominje rasu i ima bezvremeno univerzalno značenje koje ukazuje na gotovo sveprisutni obrazac ljudskog ponašanja koji predstavlja deo taktike preživljavanja u bezmalo svim okolnostima.
Usuđujem se čak da ustvrdim - da pošto je umeo da u svom opusu izađe iz rasnog narativa, pa čak i da piše romane iz belačke perspektive, kao i da poeziju iz ugla Afroamerikanaca uglavnom piše na nestandardnom jeziku koje je koristilo crno stanovništvo tog vremena - da je Danbar ovu pesma pisao iz ugla čitavog ljudskog roda.
Ona znatnoj meri opisuje naše odnose sa ljudima koji mogu na neki način odlučiti o našoj sudbini. Taj mehanizam opstanka je i danas lako primetan u odnosu ljudi prema vlasti u svim njenim vidovima, poslodavcima, hijerarhijski nadređenima, klijentima, pa čak i bliskim ljudima. U suštini, prema svima čiji stavovi i odluke mogu egzistencijalno i materijalno uticati na naš život i posredno na život naše porodice.
Danbarova pesma ukazuje da nam nije teško samo zato što trpimo bol zbog egzistencijalne podređenosti i zavisnosti, već i zbog činjenice da moramo da stvaramo privid da smo time zadovoljni, pa čak i da u tome uživamo.
Ona se odnosi i na fenomen koji gotovo oduvek postoji, a koji je punu eksploziju doživeo u decenijama snažnog upliva društvenih mreža. Fenomen održavanja fasade naših života i prikazivanje njene sjajne i uspešne strane čitavom svetu, dok se na njenom naličju dešavaju jadi, patnje i užasi o kojima drugi ništa ne znaju, pa nam čak i zavide na našim „divnim“ životima.
I sam o prepoznavanje tog fenomena donosi nam objektivniju sliku o sebi i neo-robovlasničkim društvima u kojima živimo. U tom smislu veoma je nalik prvom činu intelektualne samospoznaje, odnosno, trenutku shvatanja i prihvatanja da je naše znanje mikroskopski maleno u odnosu na okean koji nas okružuje.
Na kraju, valja pomenuti da je Pol Lorens Danbar presudno uticao na najpoznatiju afroameričku pesnikinju Maju Anđelu, koja je u svojoj biografiji navela da ju je upravo on nadahnuo da se posveti pisanju.
Nikada se nije ustručavala da to naglasi, a jedna od njenih najpoznatijih poema, Maska, više je od posvete književnom ocu.
U gotovo nezabeleženom poetskom postupku, Maja Anđelu započinje poemu Danbarovom pesmom Nosimo masku, i to u celini, da bi zatim iz prvog lica množine prešla u prvo lice jednine, dodajući sopstvene stihove.
Pri susretima sa čitalačkom publikom ona je tu pesmu redovno i fantastično recitovala, neretko je ilustrujući primerima iz svakodnevnog života.
Evo i video zapisa jednog njenog kazivanja:
• Maya Angelou, We Wear ...