Handel Słowiańskimi Niewolnikami a Powstanie Polski Piastów - dr Marek Jankowiak

Поділитися
Вставка
  • Опубліковано 18 чер 2024
  • Czy Polska Piastów została zbudowana na handlu niewolnikami? Czy Słowianin to synonim niewolnika? Co na ziemiach Europy Północnej, m.in. Polski, robi ponad 400.000 monet arabskich, tzw. dirhemów? Dlaczego słowiańscy niewolnicy i niewolnice byli atrakcyjni dla arabskich władców? Kim byli Żydzi, którzy pośredniczyli w handlu żywym towarem? Jakie były - oprócz arabskich - inne trasy handlu słowiańskimi jeńcami? Kto odpowiadał za ich chwytanie? To tylko niektóre pytania, które zadałem mojemu dzisiejszemu gościowi, Markowi Jankowiakowi.
    Dr Marek Jankowiak - Profesor nadzwyczajny historii Bizancjum na Uniwersytecie Oksfordzkim w latach 2018 - 2023. Obecnie pracownik naukowy Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk. Jeden z badaczy projektu ‘Dirhams for Slaves’ realizowanych na Uniwersytecie w Oksfordzie w latach 2013-2017.
    oxford.academia.edu/MarekJank...
    🎙️ Nagrywamy w: omgprimestudio.pl/
    🤝 Możesz wesprzeć mój Projekt poprzez:
    patronite.pl/historycznytop
    suppi.pl/historycznytop
    Jeżeli podoba Ci się studio, w którym nagrywam to zerknij tutaj: omgprimestudio.pl/
    📩 Masz lub reprezentujesz jakiś projekt bądź firmę? Chcesz współpracować? Napisz: kontakt@historycznytop.pl
    Inne historyczne rozmowy, które jak dotąd zrealizowałem:
    • Kim byli i w co wierzy...
    • Starożytna Grecja - Od...
    • Ruś Wikingów - Kim byl...
    • Kto wybił pierwszą pol...
    Kontakt i moje media:
    ❤️ Instagram Historyczny Top: / historycznytop
    📢 Grupa na Facebooku: / 1335634793252683
    💙 Fanpage: / historycznytop
    🛡️ Mecenasi i Mecenaski Projektu:
    1. Paweł Głuchowski
    2. Ewa Dąbrowska
    3. Marek Wójcik
    4. Leszek Klimiuk
    Podział na rozdziały:
    00:00 Dzisiaj w rozmowie
    02:00 dr Marek Jankowiak
    02:55 Słowianin to niewolnik?
    04:44 Źródła do badania handlu niewolnikami
    06:35 Niewolnik, czyli kto?
    09:12 Źródła cd.
    10:00 Dirhemy
    13:07 Monety arabskie w Europie
    14:30 Arabscy kupcy
    15:05 Handel niewolnikami i futrami - od kiedy?
    17:45 Słowianie i VI w.
    19:07 Handel dirhamami
    19:42 Pierwsze źródło
    20:35 Świat islamu w IX i X wieku - Kalifat Abbasydów i inne
    25:00 Skarby dirhamów w Europie
    27:55 Dirhemy w Polsce - Wielkopolska, Pomorze i Wolin
    29:30 Gotlandia i epoka wikingów
    38:30 Bułgar nad Wołgą i Rusowie
    39:24 System pośredników
    40:13 Wikingowie
    41:00 Rola Żydów jako pośredników
    46:12 Ibrahim ibn Jakub i Praga jako stolica handlu niewolnikami.
    48:20 Dwa systemy
    49:48 Saqaliba, czyli Słowianie w świecie islamu
    54:15 Dwa szlaki handlu słowiańskimi niewolnikami
    1:01:16 Bizancjum
    1:05:40 Rola słowiańskich niewolników w świecie islamu
    1:12:35 Polska Piastów a handel niewolnikami
    1:22:25 Chrześcijaństwo a handel niewolnikami
    1:25:50 Relacja Ibrahima Ibn Fadlan i logistyka handlu niewolnikami
    1:29:45 Łańcuchy i obroże
    1:31:40 Grody - Stradów i Naszacowice
    1:38:00 Na co czekamy?
    1:40:40 Słowianie w Azji? Chiny i Indie
    1:44:10 Do kiedy handlowano niewolnikami?
    1:48:25 Zakończenie

КОМЕНТАРІ • 516

  • @piotrusos
    @piotrusos Місяць тому +39

    Takich informacji historycznych to w zyciu nie słyszałem. Dziękuję Wam Panowie ❤.

    • @rafakaczorowski6283
      @rafakaczorowski6283 Місяць тому +1

      To mało słuchasz
      . Musisz nadrobić

    • @71todi
      @71todi 29 днів тому +7

      @@rafakaczorowski6283 Nie mogłaś się powstrzymać od komentarza a to przecież nie facebook,jak masz wiedzę to się dziel tylko nie w ten sposób bo to zamiast zachęcać zniechęca. Pozdrawiam.

    • @Mjak-yd3og
      @Mjak-yd3og 3 дні тому

      A ja słyszałem i czytałem i to bardzo dawno temu.

    • @arturos25
      @arturos25 21 годину тому

      Tu jest sporo bajek. "Czwarty zaborca" płaci temu panu, więc ten pan głosi bzdury pod płaszczykiem nauki. Już po 20 minutach widzę, że ten pan nie wie np. o hodowli półwolnej bobrów na skalę przemysłową od Bolesława Chrobrego i że nie wie o tym, że u Słowian chłopi płacili panom podatki w skórkach (przeważnie kun - stąd nazwa dawnej waluty chorwackiej), a nadmiar tych skórek pan mógł sprzedać. Powiela też polityczne bajkopisarstwo, czyli ściągniętą od XVI-wiecznego (!) starającego się wkupić w łaski Niemców kronikarza zachodniopomorskiego Tomasza Kantzowa teorię allochtoniczną.

  • @saszlyksaszlyk8145
    @saszlyksaszlyk8145 Місяць тому +35

    Znakomity wywiad.Świetny gość, jak i prowadzący. Mądre i sensowne pytania

    • @HistorycznyTop
      @HistorycznyTop  Місяць тому

      🤝💪

    • @arturos25
      @arturos25 21 годину тому

      Głupia propaganda "czwartego zaborcy". Ale jak ktoś się nie zna, to może w to wierzyć...

  • @pawegoniewicz7552
    @pawegoniewicz7552 Місяць тому +7

    Świetny temat świetny gosć
    Dużo wiedzy, która tłumaczy naszą historię i pozwala łączyć kropki

  • @71todi
    @71todi 29 днів тому +6

    Super materiał ,dziękuje.

  • @Pierzak41
    @Pierzak41 Місяць тому +65

    po wywiadzie z profesorem Stanisławem Suchodolskim, idę w ciemno że te prawie 2h zlecą jak 20min a ciekawej wiedzy będzie równie dużo... świetnie prowadzisz kanał! :)

    • @HistorycznyTop
      @HistorycznyTop  Місяць тому +10

      Dzięki Artur! Z prof. Suchodolskim rozmowa wyszła świetnie, podobnie jak z dr Jankowiakiem. Tematy też poniekąd pokrewne, gdyż dirhemy i ich napływ poprzedzały mennictwo Piastów, więc jak ktoś siedzi w temacie nie tylko początków Polski ale i mennictwa/numizmatyki to nie ma na co narzekać :) Pozdrawiam.

    • @Pierzak41
      @Pierzak41 Місяць тому +6

      @@HistorycznyTop jeżeli chodzi o moją skromną osobą to jest to strzał 10/10 ;) a i wielka pochwała dla Ciebie za jakość zadawanych pytań jak i samą rozmowę... z chęcią w przyszłości się do tego wróci ;)

    • @grzegorz6053
      @grzegorz6053 Місяць тому +2

      😂

    • @tomwhiteley8337
      @tomwhiteley8337 24 дні тому

      Ciekawa forma .Przyjemnie tego słucha . A dla miłośników histori - świetne .

  • @pawewojtowicz6345
    @pawewojtowicz6345 29 днів тому +14

    Świetny gość! Nie tylko mnóstwo wiedzy, ale również wysokie umiejętności jej przekazywania w prosty i interesujący sposób. Najlepszy wywiad o tematyce historycznej, jaki w życiu widziałem.

    • @HistorycznyTop
      @HistorycznyTop  29 днів тому +3

      Mega! Pozdrawiam (wpadnij na Kanał w czwartek) 🧜🏼‍♂️

    • @arturos25
      @arturos25 21 годину тому

      Opowiada bajki. Brytyjski agent wpływu, który stara się ubrać antypolską propagandę w szatki nauki, bo ani Niemcy, ani Żydzi już nie dają rady. Trzeba obsobaczyć wszystko, co polskie, od początku do końca...

  • @martynazastawna8931
    @martynazastawna8931 29 днів тому +7

    Świetny materiał!

  • @HusiRR
    @HusiRR Місяць тому +18

    Szymon odwalasz tu niesamowitą robotę. Naprawdę świetnie prowadzisz te rozmowy.

  • @andrewreed5531
    @andrewreed5531 Місяць тому +6

    Świetny odcinek, dziękuję

  • @ankaianka
    @ankaianka Місяць тому +12

    Wysłuchałam z ogromna przyjemnością. Bardzo ciekawy wykład 🤘👍

  • @jakubjerzak2981
    @jakubjerzak2981 Місяць тому +10

    Niezwykle ciekawy temat, szczególnie w kontekście genezy państwowości ma obszarach dzisiejszej Polski. Nie mogą się doczekać kto będzie następnym gościem programu.

    • @HistorycznyTop
      @HistorycznyTop  29 днів тому +1

      Kolejna rozmowa to głęboka starożytność i narodziny cywilizacji, czyli Sumerowie. Coś pięknego się szykuje, już w ten czwartek :)

  • @bartoszleszczynski9309
    @bartoszleszczynski9309 16 днів тому +2

    Doktor Marek Jankowiak przypomina mi Prof. Meissnera i sądzẹ, ze jest równie wybitny w swojej dziedzinie jak wspomniany powyżej Mistrz na polu fizyki.:).

  • @TataKacpisia
    @TataKacpisia Місяць тому +21

    Tak jak tysiąc lat temu naszym głównym towarem eksportowym jest siła robocza.

    • @AsterixOpelix
      @AsterixOpelix Місяць тому +4

      No właśnie nie. Słyszałeś. Słowianie byli "niewolnikami palacowymi" była też mowa o administracji czy biurokracji. Co potwierdzałoby fakt, że jesteśmy genetycznie nacją ogarniętą, inteligentną i kreatywną. Półgłówków i tempaków, kalifowie nie chcieliby na swoich dworach.

    • @rafakaczorowski6283
      @rafakaczorowski6283 Місяць тому +3

      To nie taka prosta sprawa złapać zwinnego, sprytnego murzyna

    • @TataKacpisia
      @TataKacpisia Місяць тому +2

      @@AsterixOpelix
      Pałacowymi niewolnikami to były kobiety nigdy nie słyszałem o pałacowych niewolnikach mężczyznach.

    • @krzysztof8095
      @krzysztof8095 Місяць тому +2

      ​@@AsterixOpelix
      Jak wyobrażam sobie taką przeciętną Słowiankę z terenów obecnej Polski to kojarzę sobie ekranizację powieści "Stara baśń".
      Katarzyna Bujakiewicz ... Mila. Ta scena z odprawianiem guseł, ... pszenica, miodzik.
      Ładna okrąglutka buzia okraszona blond włoskami.
      I teraz pytanie. Gdzie się podziały blondynki? Geny powinny przetrwać.
      Facetów wykastrowali, ale kobiety rodziły dzieci i to w rodzinach możnowładców arabskich.
      Więc co ileś tam pokoleń blond geny recesywne powinny się odpalić.

    • @kwestionariusz1
      @kwestionariusz1 29 днів тому +1

      ​@@TataKacpisiaByli tyle ze jako eunuchy

  • @z_pylu_powstales
    @z_pylu_powstales Місяць тому +6

    Bardzo dobry wykład, lubię łączyć kropki…precyzyjnie

  • @wikary12
    @wikary12 29 днів тому +11

    Świetne materiały z ludźmi nauki, bardzo dobrze się tego słucha. Może dałoby radę zrobić podobny wywiad o Bizancjum, albo o początkach państwa Piastów i co było przed nim?

  • @user-sm3gl1ou8y
    @user-sm3gl1ou8y 27 днів тому +4

    super expert 😊🎉

  • @adlervonschlesien4869
    @adlervonschlesien4869 Місяць тому +6

    Ciekawa sprawa ze słowem slawa od ktorego slowa pochodzi niewolnik. Slawa slowo pozdrowienia/ przywitania w srod Słowian, a w srod german niewolnik to "Serwus" , i dzis tez to slowo oznacza pozdrowienie/przywitanie...

    • @kwestionariusz1
      @kwestionariusz1 29 днів тому +1

      Serwus to oznacza sluga z łaciny

    • @piotrklos9543
      @piotrklos9543 23 дні тому +1

      Na odwrót. Wielu slav(ian) było niewolnikami stąd wszystkich niewolników zaczęto nazywać slav(e). Coś jak ze znikającym już na szczęście utożsamieniem żebraka z Rumunem. Rumunia nie wzięła swej nazwy stąd, że jest pełna żebraków, tylko żebracy wzięli swą nazwę od sporej grupy rumuńskich żebraków, którzy przyjechali do Polski po upadku komuny z Rumunii

  • @TataKacpisia
    @TataKacpisia Місяць тому +25

    Tak jak tysiąc lat temu dziś również naszym głównym towarem eksportowym jest siła robocza.

    • @leszekostachowski549
      @leszekostachowski549 Місяць тому +2

      Wiesz siła robocza to złota warta, a szlachta to chyba elitarny termin na tych co się szlachtują między sobą czy o nich trza było?

    • @arturos25
      @arturos25 21 годину тому

      Bo temu właśnie służą te propagandowe bajeczki. Wmówieniu nam, że "zawsze było tak, jak teraz i nic innego nie umiemy światu zaoferować". A w ogóle to nasze ziemie nie są nasze...

  • @shogomakishima7224
    @shogomakishima7224 Місяць тому +9

    Moja druga wątpliwość brzmi tak: Czy robiono jakieś porównania, ile finansowania przeznaczono na badania archeologiczne na km^2, w danym państwie? Różne koncentracje odkrytych artefaktów na danym terenie mogą być spowodowane dysproporcją środków przeznaczonych na badania.

    • @arturos25
      @arturos25 20 годин тому

      Ten pan opowiada bajki. U Słowian nie znajdzie się żadnych wielkich stosów kości zwierząt futerkowych, ponieważ u Słowian w futrach, głównie kunich, płaciło się daninę panu. Pan ubierał w te futra swoją rodzinę, a nadmiar sprzedawał. Jak stąd wynika, nie było żadnych scentralizowanych miejsc oprawiania drobnych zwierząt. Każdy chłop po prostu w ramach polowań rekreacyjnych polował na kilka kun rocznie, dzięki czemu miał na zapłacenie podatku. Wyjątek to była hodowla bobrów (drugi obok kun eksportowy towar futrzarski w państwie), o której doktor nawet nie słyszał, a którą zorganizował Bolesław Chrobry. W osadach o nazwie Bobrowniki zapewne znalazłyby się stosy kości bobrów, ale nie słyszałem, żeby ktokolwiek przeprowadzał tam wykopaliska...

  • @janbrz
    @janbrz Місяць тому +9

    Ciekawe ale ja mam inną hipotezę. Dirhemami można też było płacić za koszenilę, unikatowy bo występujący tylko w tej części świata barwnik do tkanin produkowany z czerwia polskiego. Grody Czerwieńskie stanowiły punkt przerzutowy na Bliski Wschód. Pośrednikiem w handlu byli Żydzi (Chazarowie). Ekspansja i osadnictwo Rusów które miało na celu opanowanie tych szlaków handlowych doprowadziło do skonsolidowania się Słowian i odbicia tych terenów dla siebie (wyprawa Chrobrego na Kijów i przyłączenie Grodów Czerwieńskich)

    • @janbrz
      @janbrz Місяць тому +4

      Zasięg występowania czerwca polskiego pokrywa się z mapą wynajdywania dirhamów pl.m.wikipedia.org/wiki/Czerwiec_polski

    • @MagnusGr
      @MagnusGr Місяць тому +1

      No właśnie. Być może właśnie ten potrójny mix (czerw, niewolnicy, futra) spowodował błyskawicznie wzbogacenie się elit piastowskich.

    • @imcbocian
      @imcbocian Місяць тому +2

      Po koszeline niby wysyłano karawany ze srebrem? Serio? Przecież mamy źródła pisane mówiące wprost o handlu Słowianami.

    • @adlervonschlesien4869
      @adlervonschlesien4869 Місяць тому +1

      ​@@MagnusGra wszystko wskazuje że "Piastowie" Dagolingerzy byli Gotami zeslawizowanymi

    • @adlervonschlesien4869
      @adlervonschlesien4869 Місяць тому

      Niestety youtub banuje mnie za każdym razem kiedy chce napisać coś na tych nietykalnych 🧄.
      Oni w pamięci mają i z mlekiem matki wysysają antyslowianizm czyt antypolonizm.

  •  Місяць тому +16

    Jak zwykle z zapartym tchem obejrzałem całość. Temat jak dla mnie Top of the top.

    • @HistorycznyTop
      @HistorycznyTop  Місяць тому +1

      Pozdrawiam Marcin! Jeszcze w maju kolejne nagranie :)

    • @arturos25
      @arturos25 20 годин тому

      Dla kogoś, kto się nie zna - może tak być...

  • @markrosenberg6499
    @markrosenberg6499 Місяць тому +10

    Хотелось бы больше узнать об участии греков и армян в торговле славянскими рабами. Но лекция очень интересна.

  • @shogomakishima7224
    @shogomakishima7224 Місяць тому +4

    Jeśli populacja Polski Piastów w roku 1000 wynosiła pomiędzy 1 000 000 - 1 250 000 to (biorąc średnią i mnożąc przez 4 aby pokryć 200 lat) i licząc tylko 200 000 tys. niewolników mamy ok 5%. Możemy się domyślać, że populacja na tych terenach w latach 800-1000 była mniejsza niż szacunki na rok 1 000. Tak więc... szczerze... to nie brzmi to realistycznie.

    • @wioletasikorska8457
      @wioletasikorska8457 Місяць тому +3

      Tylko liczba niewolników odnosi się także do terenów Rusi, ludów bałtyckich czy skandynawi, więc nawet jeśli byśmy założyli wiodący pryzmat kraju naszych przodków, ale jednak wzięli też pod uwagę populacja danych terenów, no to już szacunki się nam zmniejszają. Poza tym demigrafia była cały czas na stałym poziomie, czyli niewolnictwo spowodowało tylko zahamowanie wzrostu liczby ludności, nie spowodowało wzrostu, a więc populacja kraju była podobna w roku 800, i jakby cały czas było to "te same" 5%. A np i czynnik chyba najważniejszy - ile % tych dirhemów było za niewolników? Ile to rzeczywiście futra?

    • @wioletasikorska8457
      @wioletasikorska8457 Місяць тому +2

      5% to wydaje się dużo, ale rozłóż to na te 200 lat. Że populacja była na stosunkowo podobnym poziomie to wychodzi nam około 1 000 000 ludzi na jakieś 1000 niewolników, czyli już tylko 0,1%, a biorąc pod uwagę że niewolnicy byli brani nie tylko z Polski, to nawet 0,05%. Wydaje mi się, że lepiej patrzeć na te dane z perspektywy roku niż stulecia, gdyż nie wziąłeś pod uwagę że orzez ten czas przewinęło się z 5 pokoleń. Było z milion osób w 800, było i w 1000. Ale to nie "ten sam" milion.

  • @alcatrazep
    @alcatrazep Місяць тому +2

    Witam serdecznie, świetny pomysł na dyskusje z profesorami, szacunek bo dużo wiedzy, której ot tak znaleźć się nie da. Osobiście byłbym zachwycony gdyby udało się przeprowadzić wywiad z profesorem Markiem Stępniem, znawcą starożytnego bliskiego wschodu. Pozdrawiam serdecznie.

    • @HistorycznyTop
      @HistorycznyTop  Місяць тому +2

      Premiera rozmowy z dr Stępniem w przeciągu - mam nadzieję - tygodnia :) 2h 20 min absolutnej uczty

  • @martingalaxy2256
    @martingalaxy2256 Місяць тому +16

    Najlepszy kanał pop-historyczny. Obserwuję i wspieram od lat.

    • @rafakaczorowski6283
      @rafakaczorowski6283 Місяць тому +3

      Nie zauważyłem żebyś wspierał

    • @martingalaxy2256
      @martingalaxy2256 Місяць тому +5

      @@rafakaczorowski6283 puszczam dzieciom i znajomym polecam. Najwyraźniej nie jesteś moim znajomym.

  • @leszekostachowski549
    @leszekostachowski549 Місяць тому +3

    Siła robocza to złota warta, a szlachta to chyba elitarny termin na tych co się szlachtują między sobą czy o nich trza było?

  • @bogdansleczkowski1
    @bogdansleczkowski1 Місяць тому +1

    Bardzo podoba mi się informacja w jaki sposób czytana jest data wybicia arabskiej monety... dokładnie w taki sposób tzw Niemcy czyli Tajcze, czyli Deutsch'e czytają swoje daty /liczby. Następna informacja kto stworzył ten piękny kraj i ich kulturę sklepikarzy.

  • @jacekjaroszek7955
    @jacekjaroszek7955 15 днів тому

    super, już nadstawiam ucha

  • @stanislev
    @stanislev Місяць тому +50

    Cyt. "Produktem eksportowym państwa piastowskiego byli ludzie" .- Rodacy kochani - do tej pory nic się nie zmieniło!!! Mam łzy w oczach.

    • @kwestionariusz1
      @kwestionariusz1 Місяць тому +8

      No i jak za Piastow tak teraz podlegli Germanom a w zasadzie Cesarstwu Rzymskiemu Narodu Niemieckiego

    • @user-vt4hr7mj3g
      @user-vt4hr7mj3g Місяць тому +4

      @@kwestionariusz1 jak tam na szparagach, bauer krzyczy "sznela"?

    • @kwestionariusz1
      @kwestionariusz1 29 днів тому +1

      ​@@user-vt4hr7mj3gPrzykro mi że masz takie doswiadczenia z terenow niemieckich no ale taki jest wynik kiedy polaczek wypiera zle doswiaczenia po c///eleniu sie za €

    • @tomwhiteley8337
      @tomwhiteley8337 24 дні тому +3

      Dokładnie ! Dodam do tego skojarzenia : 939 rok wytrucie przez Gero Słowiańskich wodzów ( Połabie wtedy przyklapnelo ) - 1939 Wojna. Skutki do dziś. Rowno 1000 lat różnicy.

    • @rohenthar8449
      @rohenthar8449 22 дні тому +1

      @@tomwhiteley8337 Ekhm... to wytrucie było inspirowane z Rzymu, w końcu Niemcy i Rzym często, o ile nie zawsze szli ręka w rękę. Dowody na to odkrył jakiś czas temu włoski dziennikarz, podczas wyburzania/przerabiania starego klasztoru, niestety w Polsce znalezisko szybko wyciszono i przeszło bez echa.

  • @polskirolnik2118
    @polskirolnik2118 Місяць тому +2

    To był dobry pieniądz i do tej pory rzydy nie mogą tego darować chrześcijaństwu że im interes pomieszało.

  • @karolhomenda11
    @karolhomenda11 Місяць тому +11

    Dobrze sie zapowiada, juz sie rozsiadam i zaczynam uczte, dzieki!

  • @tomwhiteley8337
    @tomwhiteley8337 13 днів тому

    A to ciekawe . Musze poszukać źródła. ..

  • @wysokawieza
    @wysokawieza Місяць тому +4

    Bardzo ciekawa rozmowa, dziekuje. Natomiast mysle, ze wnioski sa bledne. Mysle,. ze to raczej chec obrony 'swoich' przed niewolnictwem sprawily, ze bardzo szybkjo powstaly grody i podstawy panstwowosci. Nioc tak nie jednoczy i mobilizuje jak strach przed wspolnym wrogiem. Raczej teoria o zbiorowej mafijnej mentalnosci wg ktorej ludzie masowo oddawali by sie pod wladze mafiozow do mnie nie przemawia. Jaki pozytek mialby taki wladca ze swoich ludzi, ktorych by sprzedawal? Wikingowie nie napadli na swoich i nie sprzedawali w niewole swoich. Napadali wszystkich innych sasiadow. Mysle, ze to sytuacja, w ktorej w ciagu 1-2 stuleci bardzo wzmoglo sie piracwto, walki przeroznych plemion, porwania (dla celow zdobycia niewolnikow), spowodowaly, ze Slowianie na ziemiach polskich i nie tylko zaczeli zwracac sie do silniejszych i zdolnych o ochrone. Taki wladca mialby znacznie silniejsza pozycje niz jakis mafijny szef. Grody obronne maja to do siebie ze malo tam mieszkan a duzo walow. To samo z typowo obronymi zamkami- wielkie mury i duzy plac a niewiele czesci mieszkalnej. Opisane grody byly bardzo prawdopodobne potrzebne ze wzgledu na funkcje obronna a nie dla celow mafijnych. Niewolnictwo zapewne wiazalo sie ze zdobywaniem jencow podczas walk z wrogiem a nie z napafdaniem na wlasne wioski, ktore wladce utzrymywaly. Takze rozmowa bardzo ciekawa ale wnioski nielogiczne i wrecz obce ludzkiej naturze

    • @imcbocian
      @imcbocian Місяць тому +6

      Życzeniowe myślenie. W takim przypadku nie znajdywalibyśmy monet na terenie państwa piastów a tam ich właśnie najwięcej.
      To nie oznacza też że niewolnicy musieli być łapani w wielkopolsce. Wręcz przeciwnie, Dolny Śląsk czy Pomorze jest równie dobrym miejscem na łapanie niewolników, a tereny zostały przyłączone do państwa Mieszka i tak później, na drodze podboju...

    • @kwestionariusz1
      @kwestionariusz1 29 днів тому

      Ta a zobacz jak ukry z wojenkomatów wylapuja swoich na front do zmielenia i nie jest to X wiek tylko XXI

    • @cyrkielnetwork
      @cyrkielnetwork 17 днів тому +2

      Przecież dokładnie ten sam schemat funkcjonował później w Afryce Subsaharyjskiej i na Pacyfiku. Nie ma powodu, żeby zakładać, że w Europie wschodniej działało to inaczej.

    • @arturos25
      @arturos25 20 годин тому

      Zwłaszcza, że bardzo podobne twierdze, tylko nowocześniejsze, budowano później przeciw Tatarom, gdzie było podobne zagrożenie. Co do "swoich", to trzeba pamiętać, że w tamtych czasach "swój" to był członek własnego plemienia, czyli mieszkaniec własnego powiatu.

    • @arturos25
      @arturos25 20 годин тому

      @@imcbocian , Piastowie, od kiedy opanowali Południową Polskę, nie potrzebowali już srebra, bo mieli własne. A pojmanych jeńców korzystniej było osadzić na ziemi, gdzie płacili podatki, nie sprzedawać. To PRAGA CZESKA była wówczas głównym rynkiem na niewolników, a nie żadne miasto polskie.

  • @andrzejpe8400
    @andrzejpe8400 Місяць тому +9

    Panie Szymonie! Świetny materiał. Mam do niego pytanie o nie historycznym charakterze. Co z aspektem ekonomicznym; taki niewolnik przechodząc 4000 km stawał się niezwykle kosztowny, trzeba było go żywic, pilnować, w marszu zapewne były jakieś straty chociażby przez wypadki, choroby, do tego po drodze przechodził on z rąk do rąk przez wielu pośredników, ponadto w każdym miejscu postoju płacono podatki, myta etc. Po dotarciu do Andaluzji, Persji, czy Azji Środkowej koszty mogły być większe niż spodziewany zysk. Oprócz tego kastrowani niewolnicy płci męskiej nie żyją za długo. Dla lokalnych władców w północnej Europie bardziej zasadne ekonomicznie wydaje się posadzenie niewolników na własnej ziemi, żeby pracowali na władcę i jego następców, co ma jeszcze większy sens, jeżeli uświadomimy sobie minimalny przyrost naturalny. Co z tymi aspektami? Dlaczego w ogóle ludom z Europy północnej ten handel się opłacał?

    • @tokra5538
      @tokra5538 Місяць тому +3

      Bo w persji I innych krajach bliskiego wschodu chcieli bialych niewolnikow. Proste

    • @not2pun
      @not2pun Місяць тому +2

      Ciekawe pytanie, za pewne po drodze musieli mijać wielu białych, dlaczego szli aż prawie na Bałtyk , co takiego było w tych akurat białych, że warto było się po nich wybrać.

    • @krzysztof8095
      @krzysztof8095 Місяць тому +5

      @@not2pun Blondynki?
      Najprawdopodobniej mieli zapotrzebowanie na blondynki.
      Po drodze w basenie morza Śródziemnego to tylko brunetki i szatynki. A taką jak Vondráčková mogli zobaczyć dopiero w Pradze, Kasię Figurę nad Wisłą.

    • @not2pun
      @not2pun Місяць тому +4

      @@krzysztof8095 do dziś im to zostało i dalej mają tyle kasy że mogą sobie na to pozwolić

    • @chlopakzpolski
      @chlopakzpolski Місяць тому +1

      ​​​@@not2punżaden porządny władca by nie sprzedawał swoich poddanych, bo się że długofalowo jest to nieopłacalne, musial być w tym rejonie słowian jakiś chaos, dużo wojen z których czerpano niewolników, a władcy byli słabi i potrzebowali pieniędzy na już, dwa religia ,z poganina prijarowo było lepiej zrobić niewolnika niż z chrześcijanina.

  • @tomaszkontraktewicz4047
    @tomaszkontraktewicz4047 Місяць тому +8

    Bardzo interesująca ale mi jedną myśl przychodzi do głowy . Czy wtedy już nasi przodkowie handlowali bursztynem i czy części tych monet nie jest zapłacona właśnie za bursztyn .

    • @adamkluska356
      @adamkluska356 Місяць тому +2

      Jakim cudem niby ? Pawie nie mieliśmy dostępu do bursztynu wtedy

    • @tomaszkontraktewicz4047
      @tomaszkontraktewicz4047 Місяць тому +4

      @@adamkluska356
      Słowianie wtedy nie mieli dostępu do Bałtyku ??? Ciekawe . Pomysł zanim coś napiszesz poza tym w rozmowie mówiło o Słowianach nie o jednej grupie jak i również o Europie północnej gdzie mieszkali Wikingowie więc obszar MORZA BAŁTYCKIEGO jak najbardziej wchodził do treści rozmowy więc bursztyn też. Skoro Słowianie nim od bardzo dawna handlowali

    • @adamkluska356
      @adamkluska356 Місяць тому +3

      @@tomaszkontraktewicz4047 największe zasoby bursztynu są na terenie obwodu kaliningradzkiego i stamtąd brało się bursztyn. Słowianie nie mieli do niego dostępu a po drugie wtedy władztwo Słowian nad pozostałymi wybrzeżem jest dyskusyjna conajmniej

    • @imcbocian
      @imcbocian Місяць тому +3

      ​@@tomaszkontraktewicz4047 bursztynem z bałtyku handlowano od tysięcy lat wcześniej z jeszcze przed pojawieniem się ludów indoeuropejskich. Nie ma podstaw by twierdzić że nagle bursztyn stał się na tyle cenny by szły po niego karawany ze srebrem😅

    • @arturos25
      @arturos25 20 годин тому

      @@adamkluska356 , nie opowiadaj bajek. Pierwsze znaleziska dirhemów "arabskich" w Polsce są znad Zatoki Gdańskiej. Tak, to prawda, więcej znalezisk jest po pruskiej stronie - wprost proporcjonalnie do zasobności złóż. Ciekawe, skąd Ci przyszło do głowy to "odkrycie", że w IX w. na Pomorzu nie władali Słowianie?

  • @wojsport
    @wojsport Місяць тому +6

    Panowie dziękuję za ciekawą rozmowę. Poza tym dziś piątek.

  • @kacperh4198
    @kacperh4198 Місяць тому +3

    Świetne! Podobne rzeczy bada Dariusz Adamczyk, także polecam

  • @marekkubala7254
    @marekkubala7254 26 днів тому

    Jak mógłby wyglądać mechanizm szybkiego powstania państwa opartego na handlu niewolnikami, świetnie pokazuje praca: Michał Tymowski "Karabin i władza w Afryce XIX wieku. Państwa i armie Samoriego i Kenedugu oraz ich analogie europejskie". Nie muszę dodawać, do jakich "europejskich analogii" Autor pije.

  • @edwarddomanski2171
    @edwarddomanski2171 Місяць тому +1

    Pytanie: skoro Słowianie zostali tak przetrzebieni (wyłapani i wywiezieni) to czemu się tak rozpanoszyli po Europie? I gdzie się podziali tzw. Bałtowie?😊

  • @robszadkowski8683
    @robszadkowski8683 Місяць тому +2

    🎉🎉🎉

  • @mfrancuzik
    @mfrancuzik 15 днів тому +2

    Jeden aspekt mnie zastanawia. Na terenach Polski przyrost naturalny nie był zbyt wysoki, bo jeszcze do czasu sprowadzenia kartofli głód był powszedni. Na południu o żywność znaczenie łatwiej. Rośnie tam przez cały rok również w zimie. Przyrost musiał tu być większy. Dlaczego na północy miało by być więcej ludzi. Tego nie rozumiem. Manna z nieba im spadała czy co.

    • @arturos25
      @arturos25 20 годин тому

      Rolę niewolników się w gospodarce się wyolbrzymia. Piastowie szybko uzyskali własne źródła srebra, a zamiast sprzedać jeńców, bardziej opłacało się zaludnić nimi własną ziemię, żeby płacili podatki.0 Pan doktorek nie słyszał też np. o roli, jaką odgrywały skórki bobrowe i że Chrobry zbudował cały przemysł, który ich dostarczał, ani o tym, że pierwsze znaleziskach dirhemów są tam, gdzie występują złoża bursztynu.

  • @vae_victis-historical_warfare
    @vae_victis-historical_warfare Місяць тому +7

    Świetny temat, gość i oczywiście prowadzący. Pozdro! 🤜🏻🤛🏻

  • @dariuszpawowski-yf7op
    @dariuszpawowski-yf7op 11 днів тому

    Zgadzam się z tym że My nie wyrośliśmy jak Słonecznik z za kibla!

  • @AkademiaSarmatia
    @AkademiaSarmatia Місяць тому +9

    Moment, moment, bo z całym szacunkiem dla ogromnej wiedzy dr. Jankowiaka, ale stwierdzenie jednym tchem, że niewolnictwo w islamie rzadko ma coś wspólnego z niewolnictwem plantacyjnym i wspomnienie o rebelii Zanj to trochę się kłuci. Bo to było największe powstanie w historii niewolnictwa w ogóle. Trwało 15 lat, objęło kilkaset tysięcy ludzi, w jego trwaniu zdobywano miasta i toczono bitwy rozbijając armie kalifatu.

    • @rohenthar8449
      @rohenthar8449 22 дні тому +1

      Prawda, ale jak posłuchasz uważnie, to doktor mota się w wielu miejscach, a w kilku nawet sam sobie przeczy. Dobry przykład, gdy prowadzący pyta go o dowody handlu przez władców, biedak aż się zapowietrzył, lecz w końcu przyznał, że takowych NIE MA, ale przecież mieli pieniądze, to i musieli handlować, bo przecież władcy kontrolują handel w swoich krajach nie?
      Boże, co za naiwniak. Dzisiaj kontrola nad handlem jest możliwa, dzięki całej elektronice, systemom kontroli, szpiegostwa itd, dawniej władca nie był w stanie kontrolować własnych dworzan, feudałów czy nawet zauszników, a obrzeża imperium/kraju to była wolna amerykanka, każdy lokalny watażka robił co chciał, byle tylko podatek na czas płacił, przestrzegał religii i stawiał się na wojny..., nic innego władcy nie obchodziło, bo nie było w stanie obchodzić, ale doktór autorytatywnie twierdzi, że władcy wiedzieli, widzieli i w ogóle byli omniscentami i omnipotentami... i tacy ludzie są doktorami. Dramat.

    • @alexxx84
      @alexxx84 21 день тому +2

      ​@@rohenthar8449 niesamowicie bredzisz i nie masz bladego pojęcia o władzy w omawianym okresie.

    • @rohenthar8449
      @rohenthar8449 21 день тому

      @@alexxx84 Proszę o konkrety, a nie pustą krytykę i prostackie pyskówki panie... omnibusie brednio.
      Edit; Po 5 dniach żadnych konkretów? Aha, czyli tak jak myślałem; brak odpowiedzi jest również odpowiedzią;).

    • @cyrkielnetwork
      @cyrkielnetwork 17 днів тому

      Władcą nie był ktoś kto nim po prostu był, bo bóg tak chcial, tylko ktoś kto miał do tego środki. Gdyby ktoś inny robił biznes na handlu niewolnikami, to on przejąłby władzę.

    • @czeslawmilosz5135
      @czeslawmilosz5135 9 днів тому

      @@rohenthar8449 W tym kontekscie jak doktor mówi że władca kontrolował handel to chodzi o to że tylko władce było by stać na taką operacje. tu chodzi o łapanie całych wiosek, logistyczne przetrzymywanie i transportowanie ludzi, kontakty z arabami, flota. Doktor nie twierdzy że władca kontrolował handel tylko że ten kto go kontrolował był władcą. Tak o to "babilon" sfinansował nam cywilizacje
      Jakich dworzan ty masz na myśli jak to jest okres powstawania pierwszych grodów na naszym terenie.

  • @Jacentyswiety
    @Jacentyswiety Місяць тому +5

    Bardzo ciekawy materiał jak i sam kanał. Oglądam od dawna i nigdy się nie zawiodłem. Oby tak dalej.

  • @trzy6722
    @trzy6722 Місяць тому +5

    @HistorycznyTop Nie do końca zrozumiałem, skąd brali swoich niewolników, z własnych ziem czy poprzez łupienie "obych" ludów?

    • @HistorycznyTop
      @HistorycznyTop  Місяць тому +8

      Wiesz co, tutaj wchodzimy w rozważania:
      Czy ci, co łapali - nazwijmy ich drużyną - czy oni podchodzili do tego w taki sposób, że “ci bliżej nas to nasi, a ci dalej to obcy, których można sprzedać” czy było im wszystko jedno? Pewnie z czasem tak do tego podchodzili, jak na początku zaznaczyli swoją dominację czy zaznaczyli strefę wpływów, ale to gdybania.
      Ja to zrozumiałem tak, że bezpośrednio nieokreślone źródłowo drużyny bogaciły się na handlu niewolnikami, ale jak oni do tego podchodzili i kogo uważali za towar a kogo za swojego, to raczej nikt tego nie wie w 100%. Można się tu chyba zdać tylko na logikę.

    • @fandzejka9540
      @fandzejka9540 Місяць тому +5

      ​@@HistorycznyTopto mogli być awanturnicy obcego pochodzenia (z punktu widzenia terenu, na którym się w pewnym momencie, nomen omen, zagniezdzili), a z czasem stali sie "swoi" i bardziej skupiali sie na odleglejszych terenach? może piastowie to jacyś chazarscy renegaci? To byłoby niezłe 😂 takich band mogło być więcej i mogły walczyć o wpływy, angażując w to "swoich" Słowian.

    • @rafalbialy7710
      @rafalbialy7710 Місяць тому +6

      jak drużynik ruchał córkę gościa to był swój, jak fikał to go sprzedał. Coś z tych czasów zostało do dzisiaj w traktowaniu ludzi w kraju urodzaju.

    • @MirosawKrol-hl7po
      @MirosawKrol-hl7po Місяць тому

      ​@@fandzejka9540
      Historia USA i ...rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej: ,,Rezerwat Indian - autonomiczny obszar przeznaczony dla tubylczych ludów Ameryki (Indian), ustanowiony przez dane państwo (lub jego jednostkę administracyjną, np. stan, prowincję) - zazwyczaj w celu ochrony terytorium, tożsamości, integralności, odrębności i innych praw tubylczej grupy, będącej jego właścicielem lub użytkownikiem." - (Wikipedia).
      Także ,,Lędzianie, także Lachowie[1], Lędzanie, Lędzice, Lendisi, Lendzaninoi, staronormańskie Laesa, Laesar (1031[a]), staroruskie Лѧхъ (Lęch/Ljach[b]/Lach) (1115)[c] - zachodniosłowiańskie plemię lechickie zamieszkujące tereny pogranicza dzisiejszej Polski i Ukrainy." - (Wikipedia).
      [Byli i ...zniknęli]

    • @krzysztof8095
      @krzysztof8095 Місяць тому

      ​@@HistorycznyTop
      Wtrącę tylko że można by popatrzeć na współczesne Państwo Islamskie, Boko Haram i inne podobne organizacje.
      Sposób myślenia ten sam, bo i warunki bytowania te same.
      Ponieważ ten nasz wiek dobrobytu to jedynie epizod historii.
      A oni tam sobie mawiają:
      „Mój dziadek jeździł na wielbłądzie, mój ojciec tak samo, ja jeżdżę mercedesem, mój syn Land Roverem, mój wnuk też będzie jeździł Land Roverem, ale mój prawnuk prawdopodobnie znowu pojedzie na wielbłądzie…”

  • @konradknapik302
    @konradknapik302 Місяць тому +4

    Tak się zastanawiam czy te depozyty złota nie były wynagrodzeniem dla wojowników za misje wykonywane na bliskim wschodzie. To lepiej tłumaczy że własciciel nie wrócił po zakopane oszczędności.

    • @adamw1740
      @adamw1740 Місяць тому

      Raczej wątpliwe żeby wój potrzebował depozytu idąc na misję na wschód, wtedy nie płacono kartą😂. A taki wój wiedział że ryzyko jest duże nikt w takiej sytuacji nie dba o oszczędności

  • @marekwolski8291
    @marekwolski8291 Місяць тому +1

    41:07
    Firindżi /Frankowie/ to określenie wszystkich Europejczyków.
    My też dla Arabów jestesmy Firindżi.

  • @Kasandra_Wera
    @Kasandra_Wera 21 день тому

    Oczywiście dużo zdrowia dla dra Jankowiaka i... odwagi.
    Temat bowiem w czasie lawinowo narastającej tzw. poprawności politycznej, czyli zatajaniu i przeinaczaniu faktów z wymazywaniem z historii ciemnej strony $ydow skazuje podnoszącego go na wszelki ostracyzm.
    Moja teoria zas na kontynuację handlu niewolnikami zahacza bezposrednio o czas tzw. reakcji pogańskiej. Żeby jakakolwiek rewolucja nastąpiła, musi być odpowiednie podłoże społeczne i siła zewnętrzna w to zaangażowana.
    Na ziemi było sporo osadzonych jeńców... i nagle ktoś tych jeńców dozbroił. Karawany kupieckie były sprawdzane o ile państwo przez które się przemieszczały posiadało sprawny aparat władzy. Co jednak kiedy w takim państwie struktura władzy się załamuje jak w Polsce przed Kazimierzem Odnowicielem ? - Tacy "kupcy" mają wtedy złoty okres i mogą wręcz sterować wydarzeniami.

    • @jankowalewski7412
      @jankowalewski7412 15 днів тому

      Pani zapomniała chyba o roku 1348 kiedy mieliśmy w zależności od wersji epidemię, grad meteorów co musiało przetrzebić mieszkańców. Wtedy ojciec króla Kazimierza ukrywa się w jaskiniach Ojcowskiego Parku, z czego wnoszę, że to z nieba leciały kamienie. To samo można powiedzieć o roku 672 i 4 r pne To już się zrobiła teoria katastrof co 676 lat wynikająca z ruchu ziemi, i układu słonecznego w galaktyce

    • @Kasandra_Wera
      @Kasandra_Wera 15 днів тому

      @@jankowalewski7412 - Historii to Ty uczyłeś się pasąc barany... i mając je za wykładowców.

    • @Kasandra_Wera
      @Kasandra_Wera 15 днів тому

      @@jankowalewski7412 - drogi chłopcze,... gdyby był najmniejszy przyczynek do wszczęcia poważnej dyskusji historycznej miałbyś ją..
      PS
      Jak widzisz YT podziela moją opinię..😁

    • @arturos25
      @arturos25 20 годин тому

      Ale zarazem stara się oczerniać początki Polski.

  • @annakaczor5031
    @annakaczor5031 Місяць тому +2

    Czyli dynastia Piastów doszła do władzy, bo dorobiła się na handlu swoimi sąsiadami. Czy tak? Bo dr Jankowiak jakoś nie chciał tego wprost powiedzieć.

    • @rafalbialy7710
      @rafalbialy7710 Місяць тому

      Wolność szlachecka polegała na możliwości eksploatacji coraz bardziej niewolników zwanych dla niepoznaki chłopami.

    • @marekwolski8291
      @marekwolski8291 Місяць тому

      Piastowie dorobili się na handlu ludźmi.
      Zresztą tak jak i Chrobry, armię zbudował na handlu niewolnikami.

  • @stefanczarniecki1643
    @stefanczarniecki1643 4 дні тому

    A może coś o kulturach prekolumbijskich? A Aztekach, Majach, Inkach i ich prekursorach?

  • @lechkonradpowichrowski3965
    @lechkonradpowichrowski3965 Місяць тому +4

    Panowie, W Stradowie pod Wislica jest grodzisko 25 ha, gdzie nigdy nie bylo zadnych sladow permanentnego zasiedlenia. To byly grodziska dla zbierania schwyconych niewolnikow.

    • @patrykn.5971
      @patrykn.5971 29 днів тому +3

      Czyli pierwsze "polskie obozy"? 😅

    • @arturos25
      @arturos25 20 годин тому

      Bzdury opowiadasz. W Stradowie istniała co najmniej 1 dzielnica z zabudową szeregową, taka, jak Biskupinie. Co zresztą jest dowodem na CIĄGŁOŚĆ KULTUROWĄ między Starożytnością i Średniowieczem i że Słowianie znikąd do Polski nie przybyli (co potwierdza też genetyka - od VI w. do powstania państwa Piastów nie było żadnej większej migracji na tereny polskie.) Podgrodzia bez stałych mieszkańców się zdarzały, ale stanowiły one SCHRONIENIA LUDNOŚCI NA WYPADEK NAJAZDU - właśnie dlatego, żeby nie zostać zabitym lub niewolnikiem. Na Ukrainie, gdzie Tatarzy brali w jasyr lub m o r d o w a l i, takie puste dzielnice w miastach były jeszcze w XVIII w.

  • @dorotachorazy1683
    @dorotachorazy1683 26 днів тому +5

    Dzięki wielkie , bardzo interesujace .

  • @engradd
    @engradd Місяць тому +1

    Co ma slowo wspolnego ze slave? Panu dziekuje

  • @kiniakinia1000
    @kiniakinia1000 2 дні тому

    Slawen czyli "niemcy" w języku plemion germańskich (Goci) graniczących z naszą grupą etniczną.To bardzo logiczne i możliwe by od tego wzięła się nazwa Słowianie.

  • @adamkiszkarewicz9785
    @adamkiszkarewicz9785 24 дні тому +1

    Nie prawda szybkie, albo z Kalisza,albo z Lubuskiego, a więc wcześniej,a ponadto chrześcijanami nie wolno było handlować.

  • @CzarnyChlebPiekarnia
    @CzarnyChlebPiekarnia Місяць тому +1

    Ile był wart jeden niewolnik sprzedany targach świata islamu ? Czy można przeliczyć to na współczesne euro lub dolary?

  • @MrBaluba53
    @MrBaluba53 2 дні тому +1

    Mam pięć dirhamów z tego okresu z przebitymi otworami, aby służyly jako ozdoby lub naszyjniki. Począwszy od umajadzkich, poprzez abasydzkie i wreszcie mameluckie. Zbieram przede wszystkim starożytne z pierwotnie przebitymi otworami celem użytkowania, np. Wespazjana, Herakliusza , Dioklecjana. Barbarzyńcy tak je doceniali.

  • @nopasaran6410
    @nopasaran6410 Місяць тому +3

    Monety,monety, monety. A co z tymi niewolnikami ?

  • @freshairinspector8480
    @freshairinspector8480 3 дні тому

    Czy można gdzieś zdobyć ten tekst o którym mowa w 1:27:20?

  • @vi7ers
    @vi7ers Місяць тому +5

    Pięknie! A będzie tylko piękniej!!! ❤❤❤

  • @karololszanowski8782
    @karololszanowski8782 Місяць тому +7

    A może zrobicie rozmowę o tatarskim jasyrze? Jak wyglądało niewolnictwo w XVI-XVIII w ?

  • @FeydRauhta
    @FeydRauhta Місяць тому +2

    Skąd taka koncentracja monet w rejonie Tuła - Briańsk

  • @Gajetan666
    @Gajetan666 Місяць тому +10

    Polish live matters

  • @MrSirWacek
    @MrSirWacek Місяць тому +5

    Widzę, że do dziś się nic nie zmieniło, poza scenografią.🤔

    • @arturos25
      @arturos25 21 годину тому

      Raczej ten niedouczony doktorek na służbie czwartego zaborcy usiłuje nam wmówić, że zawsze było tak, jak teraz. Ale najbardziej niewolniczy kraj Europy to Anglia. Jeszcze w XIX w. można tam było sprzedać żonę, a dziś jeszcze dozwolona jest praca dzieci.

  • @funthomas-nh8ci
    @funthomas-nh8ci Місяць тому +3

    Bursztynowy szlak...
    tyle ,że bursztyny to 😜

  • @anaconda470
    @anaconda470 26 днів тому

    Kiedys rozmawialem z pewnym Brytyjczykiem, ktory zaprzeczal istnieniu slowianskiego niewolnictwa, szczegolnie w swiecie arabskim i w Europie Zachodniej. Przedstawial argumenty w rodzaju: Chaucer nic o tym nie pisal.
    Rzeczywiscie jesli chodzi o ten problem historyczny to swiat anglosaski zupelnie go ignoruje skupiajac sie niemal wylacznie nad handlem transatlantyckim.
    Swoja droga od slowian pochodzi rowniez wloskie "ciao"! :)

  • @whattheflack
    @whattheflack Місяць тому +5

    Ekstra materiał! Dzięki.

  • @Widsith83
    @Widsith83 Місяць тому +2

    Dopiero dzisiaj znalazłem czas aby spokojnie obejrzeć ten wywiad ale warto było czekać.👏👍Dzięki.👌

  • @kiedymin
    @kiedymin Місяць тому +3

    Rozmowy i rozmówcy na tym kanale rewelacja. Prowadzący i jego pytania zresztą też,

  • @romanskiba8875
    @romanskiba8875 Місяць тому +4

    Bardzo ciekawe! Dziękuję.

  • @rafawroblewski1261
    @rafawroblewski1261 16 днів тому

    Czemu na zachód od znalezisk dirhamów ich brak i w obszarze Bizancjum też? W tych obszarach było coś wspólnego. Raz istnienie "państwa" dwa chrześcijaństwo. Handel "wiernym" to grzech. Czy mamy informacje o handlu arabami lub innymi muzułmanami przez muzułman?

  • @nomorealone9158
    @nomorealone9158 Місяць тому +4

    Tytul filmu troche maslo maslane.
    Slowo 'slave' czyli niewolnik z angielska, pochodzi o slowa 'slav' czyli slowianin
    Wiec tytul moze byc po prostu 'Handel slowianami'

    • @karolinakuc4783
      @karolinakuc4783 Місяць тому +1

      Tylko że właśnie Anglia powstała dzięki chrześcijanom wcześniej to był zbitek rozmaitych plemion. Jasnym więc jest iż to oni mogli nadać etymologię temu słowu. Kiedyś w Imperium rzymskim niewolników nazywano serv, serva lub puer puera. Natomiast po tym jak Juliusz Cezar nie zdołał podbić Galii nazwał Słowian przyjaciółmi.

    • @adamw1740
      @adamw1740 Місяць тому

      Tylko że to jest nazwa zachodnia po prostu wyrażająca własną wyższość u nas pochodzenie słowa Słowianin jest zupełnie inne

  • @sawekstepniak3062
    @sawekstepniak3062 15 днів тому

    Tak chłop ma dużą wiedzę a w pewnym momencie robi takiego fikołka, ze sie zastanawiasz czy o ma swój rozum, czy go prawidłowo używa, wysnuwa teorie , ze być moze srebro przestaje być im potrzebne, to zakopia:(

    • @arturos25
      @arturos25 20 годин тому

      Wcale nie ma takiej wiedzy, ale umie zarzucić tak informacjami, że się zdaje, że ma, jak ktoś nie ma pełnej wiedzy. Ten pan bardzo niewiele wie o realiach wczesnopiastowskiej Polski i zastępuje to wymysłami.

  • @vetulani
    @vetulani Місяць тому +5

    Niestety czuć i słuchać, że to, czego facet nie wie, to wymyśla. Przykładem niech będą dirhamy. Wymawia się dirhamy czy dirhemy? "Pośrodku". Arabowie nie wymawiają wcale, jak twierdzi, pośrodku, a "diramy".

    • @adamw1740
      @adamw1740 Місяць тому +2

      Rozumiem że badałeś to z językoznawcami no chyba że wszyscy Arabowie wymawiają tak samo co by było dziwne z racji na ogromną pojemność określenia Arabowie

    • @vetulani
      @vetulani Місяць тому +1

      ​@@adamw1740Idąc zgodnie z tą logiką również wszyscy Arabowie wymawiają "pośrodku".

    • @chujpizda4772
      @chujpizda4772 Місяць тому +1

      Bzdura

    • @marcinklimas6647
      @marcinklimas6647 Місяць тому +2

      Jak się nie ma nic do powiedzenia to czepia się przecinków. Żenujące.

    • @adamw1740
      @adamw1740 Місяць тому +1

      @@vetulani idąc oczywistą logiką to wymowa napewno jest różna mniejsza o językoznawców porownywałeś wymowę egipską do indonezyjskiej czy irackiej może ? Pytam bo skoro poprawiasz profesorów to zakładam że tak

  • @Lemiod
    @Lemiod Місяць тому +3

    Pozdrawiam... :) Bardzo ciekawe... Dobry tandem - pytający i rozwijający temat. Smutna ta nasza historia...

    • @yuriydun7057
      @yuriydun7057 16 днів тому +1

      Pomysł sobie - jerzeli codziennie mamy zakłamane wiadomości, to co z historią?

    • @Lemiod
      @Lemiod 15 днів тому

      ​@@yuriydun7057 'Z historią' mamy prościej. Mamy sytuację : działanie - skutek, utrwalone to jeszcze przez czas (przeszły). Wystarczy się tylko dobrze 'przyjrzeć' - co robisz bardzo dobrze. Szacunek !
      Z codziennymi kłamstwami jest gorzej... Ale jak się czuje energię wielkich grup ludzkich i wie, że energia płynie od potencjału wyższego do niższego - to trudno się dać oszukać.
      To jest trochę subtelniejszy wysiłek niż przy pracy historyka.Dlatego bycie dobrym politykiem jest trudniejsze od bycia historykiem... :)

    • @arturos25
      @arturos25 20 годин тому

      Przecież to nie historia. To agent wpływu czwartego zaborcy, najbardziej niewolniczego państwa w Europie, usiłuje obsobaczać naszą historię, bo Niemcom i Żydom się nie udało.

  • @jankowalewski7412
    @jankowalewski7412 15 днів тому

    Dlaczego w Małopolsce nie ma śladów po arabskich pieniądzach? Od Krakowa do Stanisławowa była kraina nazwana Galicja. Nazwa pochodziła od GAL, żyli tam olbrzymi. Ktoś ich napadał czy porywał?

    • @arturos25
      @arturos25 20 годин тому

      W Małopolsce i na Śląsku było srebro, nie trzeba było go sprowadzać. Ale na srebro można było wymieniać też wiele innych rzeczy. Np. bursztyn, a jeśli chodzi o futra, to ten pan nigdy chyba nie słyszał, jaką rolę w dawnej Polsce odgrywały futra bobrów i kun.

  • @grzesieeeeeeeek
    @grzesieeeeeeeek Місяць тому +2

    super, oczywiście nie mogę się doczekać książki. pozdrawiam:)

  • @kamilkamil2219
    @kamilkamil2219 Місяць тому +9

    Świetny materiał 😊

    • @HistorycznyTop
      @HistorycznyTop  Місяць тому +2

      Dzięki Kamil, a poprzednie obejrzane? 🤔

    • @kamilkamil2219
      @kamilkamil2219 Місяць тому +1

      @@HistorycznyTop o Słowianach raczej wszystkie, o historii Polski większość a Z filmów na kanale część może nawet większą

  • @januszszczesny2403
    @januszszczesny2403 Місяць тому +4

    Dziś należy wystawić Rachunek, komu trzeba,,

  • @wiesiekzahormain635
    @wiesiekzahormain635 9 днів тому +2

    "Słoweńskimi" ... i to kilkukrotnie powtarzane przez redaktorzynę-egaliarnego wykształciucha 😉😎

  • @marekopalinski569
    @marekopalinski569 Місяць тому +4

    Kapitalna rozmowa

  • @arturos25
    @arturos25 21 годину тому

    Co za kity Pan wciska z tym, że handel skórami nie odgrywał większej roli. Przecież Bolesław Chrobry stworzył przemysłową hodowlę bobrów. To, że nie ma wielu znalezisk, nie ma znaczenia, gdyż bobry oprawiano w osadach bobrowników, a nie w grodach. Nie słyszałem o wykopaliskach na terenie takich osad służebnych, a zresztą trzeba pamiętać, że osadnictwo wiejskie było wtedy mało stabilne i nie jest powiedziane, że wieś o nazwie Bobrowniki musiała się wciąż znajdować na tym samym miejscu. Wsie wczesnośredniowieczne nie zostawiły zresztą po sobie widocznych w terenie pozostałości, jak grody.
    Ponadto, wiadomo, że dostarczaniem futer trudnili się myśliwi niżej urodzeni (uboczne zajęcie chłopów), a arystokracja (w tamtych czasach zajmująca się również handlem, bo w epoce przedpieniężnej każdy musiał być kupcem i nikogo to nie hańbiło) tylko pośredniczyła w handlu. Szlachetnie urodzonym nie wypadało wręcz zajmować się głównie polowaniem na drobną zwierzynę - dla nich była zwierzyna od dzika i jelenia wzwyż. Wiadomo, że skórki zwierząt futerkowych były w świecie słowiańskim DANINĄ, SKŁADANĄ PANOM PRZEZ CHŁOPÓW. A to jest najlepszym dowodem, że MOŻNI SAMI NIE POLOWALI NA DROBNE ZWIERZĘTA, W KTÓRYCH SKÓRACH CHODZILI. Dlatego u nas do dziś futro z małych zwierząt jest symbolem statusu, a nie zwykłym ubraniem, noszonym, żeby nie było zimno, a narodowa waluta chorwacka to kuna. U NAS SYSTEM BYŁ INNY, NIŻ U UGROFINÓW, KTÓRZY ŻYLI W OSTRZEJSZYM KLIMACIE! Prawdopodobnie u Ugrofinów samo polowanie miało charakter bardziej zorganizowany i profesjonalny I zresztą akurat u nas futra wiewiórek nigdy nie miały znaczenia. Najważniejsze były bobry i kuny.

  • @ore4619
    @ore4619 Місяць тому +3

    Topowy wywiad!
    Chwytanie i eksport niewolników spośród własnych poddanych dawało szybkie zyski władcom ale w dłuższej perspektywie niszczyło podstawy gospodarcze kraju (podobne zjawisko zachodziło zresztą w Afryce subsaharyjskiej). Siła reakcji pogańskiej z lat 30-ych XI w. moze świadczyc o utracie równowagi w tym systemie.
    Inne pytanie: czy gromadzenie i zakopywanie srebrnych skarbów miało związek z wierzeniami religijnymi? Oznaczało to de facto bezproduktywne zamrożenie olbrzymiego kapitału. Czy jest inne uzasadnienie?

    • @HistorycznyTop
      @HistorycznyTop  Місяць тому +1

      Dzięki za miłe słowo! Co do pytania - ja nie spotkałem się z taką propozycją :) Raczej chodzi o to, że skarb został ukryty przez właściciela, który z jakiegoś powodu po niego nie wrócił (śmierć? migracja? ucieczka?). Wątku religijnego raczej próżno tu szukać.
      Bardziej zastanawiają szacunki w kwestii ilości monet - odkryto ich na razie w Europie Północnej 400.000, pomyśl ile jest jeszcze w ziemi, a ile nigdy do niej nie trafiło.

    • @imcbocian
      @imcbocian Місяць тому

      Chowanie nadwyżki drogocenności z obawy przed kradzieżą/napaścią praktykowano na całym świecie jeszcze przed powstaniem pisma aż do czasów współczesnych. Poza pogrzebami nigdzie nie znaleziono żadnych przesłanek by twierdzić że miało to coś wspólnego z wierzeniami.

    • @arturos25
      @arturos25 20 годин тому +1

      @@HistorycznyTop , wojny były wszędzie, ale takie nagromadzenie skarbów, znajdowanych w ziemi, istnieje tylko w krajach słowiańskich i skandynawskich. Co wskazuje na kulturowe źródła większości takich praktyk. Zapewne chodzi o ofiarę dla bóstw.

    • @arturos25
      @arturos25 20 годин тому

      Tylko że niewolnicy sprzedani za granicę nie mogli się zbuntować. Reakcje pogańskie były i w innych krajach, np. na Węgrzech, gdzie znamy szczegóły. Mieszko I nie potrzebował już srebra z zewnątrz, bo miał własne kopalnie. Bolesław Chrobry założył hodowle bobrów na eksport, o czym z tego filmiku się nie dowiemy. Poza tym, Piastowie to nie byli jacyś kacykowie o wąskich horyzontach, łasi na błyskotki. W konfrontacji z Niemcami znacznie bardzie opłacało im się osiedlać jeńców na pustkach, by zwiększyć własny potencjał gospodarczy, którym Niemcy przewyższały Polskę.

  • @mariuszkalinowski6236
    @mariuszkalinowski6236 27 днів тому

    Polaków zdefiniowanych w dzisiejszym sensie oczywiście nie było ale nie było państw narodowych utworzonych w XIX wieku

  • @user-gu7nu6sk6n
    @user-gu7nu6sk6n 27 днів тому +1

    CZY. ISTNIAŁ. HANDEL. ŻYDAMI. - CZY. ŻYDÓWKI. BYŁY. NIEWOLNICAMI. ?

    • @Kasandra_Wera
      @Kasandra_Wera 21 день тому

      Poniekąd tak,.. w $ydowskich burdelach w Polsce międzywojennej.

    • @jankowalewski7412
      @jankowalewski7412 15 днів тому

      Jak najbardziej, w Starym Testamencie tego pełno. Była pełna akceptacja tego przez JHWH. Sprzedawano nawet swoje dzieci.

    • @Kasandra_Wera
      @Kasandra_Wera 15 днів тому

      @@jankowalewski7412 - Czy Ty dostaleś jakiejś sraczki pseudo-intelektualnej ?

    • @arturos25
      @arturos25 19 годин тому

      Pewno, że był. Przed wojną jakiś zjazd rabinów w Polsce uznał, że handel żywym towarem również własnej narodowości (kobietami) to nie grzech.

  • @bazejzgrzedek8799
    @bazejzgrzedek8799 Місяць тому

    👌👌👌👌👌👌👌👌👌

  • @ranguren2156
    @ranguren2156 Місяць тому +22

    Tutaj niema co opowiadać o przeszłości dzisiaj Polacy są niewolnikami i to w Polsce. Pracują tylko wiecej Koreńczycy. A i tak Polacy są nazywani leniami. Dodatkowo nic z tej pracy niemają przysługuje im niewydolna służna zdrowia i zarabiają głodowe pieniądze.

    • @rafalbialy7710
      @rafalbialy7710 Місяць тому +4

      Pewnie w Rumunii, Bułgarii i na Ukrainie just lepiej...

    • @magorzatawisniewska2706
      @magorzatawisniewska2706 Місяць тому +3

      ŚMIESZNE.
      Ktoś Cię porywa i gdzieś wywozi...?

    • @imcbocian
      @imcbocian Місяць тому

      Zawsze znajdzie się oszołom który znajdzie nawiązanie do polityki żeby ponarzekać. Zawsze.
      Nawet na kanałach o hodowli dżdżownic😅

    • @doricioccoloni7672
      @doricioccoloni7672 Місяць тому +2

      Polacy są uważani za granicą za bardzo pracowitych i spoko ludzi ,którym można zaufać ...żeby tylko mniej chlali.

    • @magorzatawisniewska2706
      @magorzatawisniewska2706 Місяць тому +1

      Kpisz czy o drogę pytasz?
      Niewolnik, to taki zniewolony siłą!
      A Polacy w Europie

  • @ewawozniakowska8841
    @ewawozniakowska8841 Місяць тому +6

    Problem nie polega na tym, czy tak było w rzeczywistości. Problem polega na utwierdzaniu nas i całej Europy, że taka była historia. Może dlatego do tej pory Polacy są traktowani jako niewolnicy i to jest przykry.

    • @adamw1740
      @adamw1740 Місяць тому +2

      No bo taka faktycznie była historia zresztą nie tylko Polski Rzym też dorabiał się na handlu niewolnikami co w tym dziwnego trochę zmieniony system działał jeszcze długo gdy jeńców wojennych osadzano jako chłopów na swoich ziemiach

    • @arturos25
      @arturos25 19 годин тому

      @@adamw1740 , to, że było niewolnictwo i handel niewolnikami, zanim krok po kroku nie zniosło go chrześcijaństwo, tego nikt nie neguje. Ale ten doktorek opowiada bzdury, licząc na to, że Polacy nie pomyślą, że jego brytyjscy panowie są ich wrogami. Raczej pomyślą, że jakiś "ekspert" służący Brytyjczykom jest bezstronny...

    • @adamw1740
      @adamw1740 19 годин тому

      @@arturos25 krok po kroku zniosło go chrześcijaństwo 🤦 a potem krok po kroku wracało pod inną nazwą. Takie są fakty tylko że to nie jest żaden powód do wstydu. Tak tak a jego brytyjscy panowie są z tobą w pokoju?

    • @arturos25
      @arturos25 18 годин тому

      @@adamw1740 , niewolnictwo wraca wraz z masonerią, której główną opoką jest właśnie pewne zgniłe państewko na wysepkach u wybrzeży Europy, rządzone przez czcicieli chłopaka z rogami...

  • @dariuszpawowski-yf7op
    @dariuszpawowski-yf7op 11 днів тому

    Jeszcze za czasów sobieskiego pod Kamieńcem był
    Największy targ Słowiańskich Niewolników

    • @arturos25
      @arturos25 20 годин тому

      Ale turecki.

    • @dariuszpawowski-yf7op
      @dariuszpawowski-yf7op 20 годин тому

      @@arturos25 a jakie to ma znaczenie? Znaczenie ma to że taki targ był
      A to sprzedajne ś.....o
      sobieski watykan francję i szwabów ratował

    • @arturos25
      @arturos25 18 годин тому

      @@dariuszpawowski-yf7op , Francja wtedy stała po stronie Turków. Sobieski dobrze zrobił, że pokonał Turków (ich lennik, Rakoczy, panował na Słowacki, czyli tuż pod Krakowem), tylko potem, jak go cesarz i jego kamaryla, siedząca jak myszy pod miotłą w czasie oblężenia Wiednia, zaczęli obrażać, to powinien zabrać się do Polski i niech sobie walczą z Turkami choćby sto lat, nawzajem osłabiając się. A przy okazji zhołdować Rakoczego.

  • @user-zb3nz6we7u
    @user-zb3nz6we7u Місяць тому +3

    Znowu źli ludzie (gady) chcą nami handlować!

  • @adamkiszkarewicz9785
    @adamkiszkarewicz9785 25 днів тому

    A Figlerowicz nigdy nie opublikuje swoich badań.

  • @danielos8284
    @danielos8284 13 днів тому +2

    W świetle najnowszych badań genetycznych stwierdzenie że na terenie obecnej Polski nie było słowian przed 6 wiekiem jest lekko kompromitujące, poza tym Słowianie wcześniej byli znani pod nazwą Wendów (także później zamiennie z nazwą Słowianie). Powielanie starych tez głównie niemieckich historyków nie przystoi w obecnych czasach.

    • @arturos25
      @arturos25 18 годин тому +1

      Wg najnowszych badań, nie było żadnych większych migracji do Polski po V w. Ale są też dane KULTUROWE, a nawet etnograficzne, wskazujące na ciągłość kultury materialnej, a nawet języka od czasów starożytnych. Typowo słowiańskie ozdoby kobiece - kabłączki skroniowe - były używane już przez kulturę łużycką. Szeregowa zabudowa miast w stylu biskupińskim dominowała (z modyfikacjami) aż do lokacji na prawie niemieckim. W Uniradzach na Pomorzu jest gigantyczne cmentarzysko kurhanowe, używane od epoki brązu do chrztu Gdańska przez św. Wojciecha. We wczesnośredniowiecznym Biskupinie można zresztą obserwować stopniowe zmiany kulturowe od jeszcze starożytnej do już wczesnośredniowiecznej. Nie było w ogóle żadnej drastycznej zmiany kulturowej w VI w. Np. starożytny ubiór żeński ustąpił wczesnośredniowiecznemu dopiero w VIII w. i wtedy też zbudowano pierwszą sieć grodów z prawdziwego zdarzenia.
      Wenedami, czyli "Białymi" (tj. Blondynami) nazywali Słowian Ariowie. Którzy nie mieli nic wspólnego z Germanami, Skandynawią i Hitlerem, a byli starożytnymi mieszkańcami Wielkiego Stepu. Potem zresztą napłynęło na step tylu Słowian, że sami Ariowie stali się blondynami, bo pierwotnie byli raczej ciemnowłosi. Aktualnie potomkowie Ariów to Ukraińcy i Południowi Rosjanie i są od wieków Słowianami.

  • @halinawojtczak9267
    @halinawojtczak9267 Місяць тому +2

    Teraz tez jestesmy zrodlem niewolnicktore zauja sie starymi niemcami.Posrednikami sa polskie agencje.Historia nauczycielka zycia.

    • @arturos25
      @arturos25 20 годин тому

      Przecież ten filmik to jeden fake news brytyjskiego agenta wpływu.

  • @adamkiszkarewicz9785
    @adamkiszkarewicz9785 25 днів тому

    Rajmund ochraniał tego agenta brytyjskiego co wywołał powstanie.

  • @ravscin
    @ravscin 21 день тому +2

    Panowie. Po pierwsze: bazując na Waszych ustaleniach - 1-2 tys osób rocznie to jest 20-40 osób tygodniowo. Naprawę ktoś poważnie myśli, że taki "spęd niewolników" ma jakiekolwiek znaczenie w skali tego obszaru???? A jeśli to co z czego wychodzimy (400 tys dirhamów odnalezionych) to jedynie kropla w morzu ukrytych i zużytych skarbów arabskich... to jaka jest prawdziwa skala? 1:10, 1:100. no dobra to nich będzie że liczymy x100 - 2000-4000 osób tygodniowo do złapania, obsłużenia i wywiezienia do Arabów. To czy mamy tyle danych aby tą skalę stwierdzić ze strony popytowej???? Moim zdaniem tu po prostu była ogromna siła sprawcza, która oparła się Rzymowi i potrafiła swoją władzę przetrwać do "chrystianizacji" . I teorie o niewolniczym pochodzeniu bogactwa są wyssane z palca. Po prostu była siła. Dlaczego o tym milczą źródła? Bo zaborcy i zwycięzcy się o to postarali aby źródła wyczyścić z danych, które by ta pierwotną siłę przedstawiały.... to mam do powiedzenia

    • @jankowalewski7412
      @jankowalewski7412 15 днів тому

      Co do nas się zgodzę, Rzymianie próbowali (są dokumenty) ale się poparzyli. Ale reszta krajów? A jak się poczyta dokumenty rzymskie to w Pradze była kiedyś "stolica" ich cesarzy.

    • @arturos25
      @arturos25 18 годин тому

      Tutaj wiele jest wyssanych z palca teorii. Począwszy od allochtonicznej, o pojawieniu się w Polsce VI w. Słowian z Ukrainy, uciekających przed Hunami (gdy... imperium Hunów już dawno nie było). Ten pan nie słyszał o podatkach, płaconych przez chłopów słowiańskich możnym w skórkach kunich ani o hodowli bobrów na skalę przemysłową, wdrożonej przez Bolesława Chrobrego. Ani o handlu innymi kosztownymi rzeczami, bursztynem i czerwienią (barwnikiem do tkanin). Ani tego, że już Mieszko I nie potrzebował zagranicznego srebra, bo od kiedy opanował Polskę Południową, miał własne.

  • @jarope81
    @jarope81 Місяць тому +1

    jak zwykle dobry materiał

  • @pawegoniewicz7552
    @pawegoniewicz7552 17 днів тому

    Świetny program

  • @Crovaify
    @Crovaify Місяць тому +2

    Jestem na początku, a już widać, że ten materiał to złoto 💛. Szkoda tylko, że masz jakieś niskie zasięgi na filmie.

    • @HistorycznyTop
      @HistorycznyTop  Місяць тому +6

      Dzięki, daj znać po! A zasięgami nie ma co się martwić - filmy o historii lubią czasem dojrzeć 🍷🍇🏺

    • @Crovaify
      @Crovaify Місяць тому +2

      Właśnie skończyłem. Ciekawa i rzadko poruszana tematyka. Pan doktor jest świetnym opowiadaczem. Dobrze prowadzisz takie wywiady i doceniam, że dbasz o jakość nagrań. Lubię sobie słuchać tego typu rzeczy podczas pracy i przed snem, ale wiele całkiem ciekawych materiałów konkurencyjnych twórców jest niesłuchalna ze wezględu na jakość dźwięku.
      Dzięki za materiał. Czekam na następne rozmowy z panem doktorem oraz reanimację serii o starożytnym Egipcie.
      Niechaj bóg Sebek da Ci siłe i płodność twórczą!

  • @marksilar4606
    @marksilar4606 Місяць тому +3

    gratuluję