Χανιώτικος συρτός - Βιγλάτορες

Ο κισαμίτικος συρτός. Μουσικό μέτρο 2/4. Η πρώτη εκτέλεση του χορού αποδίδεται στον βιολάτορα Στέφανο Τριανταφυλλάκη ή Κιώρο από το Γαλουβά Λουσακιών Κισάμου γύρω στα 1750, ο οποίος στήριξε τη σύνθεσή του πάνω σε δυο μελωδίες, του πρώτου χανιώτικου σκοπού και του δεύτερου κισαμίτικου σκοπού. Αυτές τις μελωδίες μετέφεραν οι Κρήτες υπερασπιστές της Κων/πολης μετά την άλωση το 1453 στην Κρήτη.(4) Επίσης, είναι γνωστό ότι όλοι οι κισαμίτικοι συρτοί έχουν συγκεκριμένες μουσικές φράσεις• φράσεις, τις οποίες οφείλει να γνωρίζει ο χορευτής ώστε ο βηματισμός και ο αυτοσχεδιασμός να ολοκληρώνονται στο χρονικό όριο της μουσικής φράσης (το επονομαζόμενο «τσάκισμα στον άσσο», σύμφωνα με τους βιολάτορες). Ο χορός έχει 11 βήματα, οι λαβές είναι στο ύψος του αγκώνα και κινείται δεξιόστροφα. Σύμφωνα με την εθιμοτυπία χορεύουν μόνο οι δυο πρώτοι χορευτές (όταν είναι μόνο άνδρες) πιασμένοι με μαντήλι, ενώ οι άλλοι χορευτές ακολουθούν περπατώντας.(3) Παραδοσιακά οι γυναίκες χορεύουν χωριστά και συνοδεύονται από έναν άντρα, ο οποίος είτε τις χορεύει στην θέση της πρωτοχορεύτριας («ομπρός μερά») είτε στη δεύτερη θέση δίπλα του.
Ο χανιώτικος συρτός. Μουσικό μέτρο 2/4. Είναι παγκρήτιος μεικτός χορός με 11 βήματα με τις λαβές στο ύψος του αγκώνα και κινείται δεξιόστροφα. Αποτελεί την έκφανση του κισαμίτικου συρτού στην ευρύτερη περιοχή των Χανίων, ο οποίος με τη σειρά του παρουσιάζει τοπικές εκφάνσεις σε ολόκληρο τον νομό, π.χ. αποκορωνιώτικος (στην περιοχή του Αποκόρωνα), λακιώτικος (στους Λάκκους), κ.λπ. καθώς και στους γειτονικούς νομούς (Ρέθυμνο, Ηράκλειο και Λασίθι). (4) Η πληθώρα των εκφάνσεων οφείλεται στο γεγονός ότι η μελωδία του συρτού χορού είναι μια ιδέα μουσικού σκοπού, προς το οποίο οφείλει να προσαρμοστεί η εκτέλεση.