Maak vooral veel van deze waardevolle films om regeneratieve landbouw meer en meer te ontwikkelen. Dit is waar wij met zijn allen heen moeten met de voedselproductie. Zoveel liefde en natuurlijke processen. ❤
Mooi te zien dit. Succes met jullie bedrijf. Persoonlijk maak ik me in het geheel geen zorgen om de CO2. Wat iedereen ook zegt. Kringlooplandbouw klopt gewoon. ❤
@@janpcs CO2 proces is complex en het is niet echt bekend hoe de relatie tussen CO2 en bijvoorbeeld klimaat is. Lang geleden zouden de oceanen heel erg veel CO2 uit hebben gestoten, voordat de mensen met techniek CO2 uitstootten. De wetenschap is er lang niet uit. CO2 is zo politiek gemaakt (wetenschappers met nuance over het onderwerp worden verbannen uit de discussies), dat ik het zeer verdacht vind. CO2 is geen broeikasgas en het beweegt mee met van alles en nog wat, al duizenden jaren. Mijn uitspraak is gebaseerd op gezond verstand voor de rest. Over vervuiling maak ik me wel zorgen, dat staat wat mij betreft bovenaan om aangepakt te worden. Kringlooplandbouw is het allerbest. Je hoeft je dan geen zorgen te maken over CO2, stikstof etc. Ik doe dat niet, althans.
Die wel weer in balans komt, de natuur doet zijn werk wel :-). Het is niet voor niets dat al dat groen zo hard groeit. Maar de mens moet altijd zo nodig bepalen.@@janpcs
HEEL inspirerend en informatief, wat geweldig dat er zulke initiatieven zijn! Dankjewel voor het delen Martin, ik hoop oprecht dat er hierdoor nog veel meer van dit soort natuurboerderijen op poppen.
Wat een kennis zeg, wauw. Echt zo knap en super gaaf om te zien en luisteren❤ alles is zo mooi op elkaar afgestemd en over nagedacht. Echt prachtig dit!! Hoop dat dit de toekomst zal worden❤
Super tof te zien hoe steeds meer mensen hier mee bezig zijn/gaan en t belang er van beginnen in te zien dat samenwerken met de natuur en daar goede zorg voor dragen essentieel is voor onze toekomst. Wat bij me opplopte na het zien van de rijtjes en het horen over de wisselteelt..Is hier bewust voor gekozen, ondanks ruimere kennis over verschillende mogelijkheden, of is er misschien de kennis nog niet en is dit vanuit eigenlijk al eeuwenoude gewoonte zo tot stand gekomen? Heb het dan over de manier van schijnbare chaos (geweldig informatieve boeken daarover van Frank Anrijs), welke ook een geweldige manier is binnen de permacultuur, waarbij nog meer wordt samengewerkt met de natuur als het ware (ook om bijv plagen etc weg te houden).. Super interessante gedachtengang, waaraan veel voordelen zitten, zoals (ook al is t geen doel) meer opbrengst en wat ik al zei, minder 'plagen' van insecten. Heel benieuwd of ze hier al bekend mee zijn en zoja, waarom hier dan niet voor gekozen is? 😊 Veel succes verder!!
Ik denk dat ze die diversiteit in gewassen, kruiden en bloemen wel toepassen (als je dat bedoelt) alleen iets ruimer opgezet. Dus per bed. Maar daar kan Eva je vast meer over vertellen. @kipeigen
Goede vraag! Traditioneel in de biologische landbouw wordt met zo'n 6 vakken gewerkt, met allemaal hun eigen gewasfamilie. Wij zijn niet overtuigd dat dit nou per se de beste manier is, zeker vanwege de diversiteit, wat jij ook al noemt. Een risico bij ons is knolvoet bij de kolen, dus daarom willen we toch wisselteelt doen, om te voorkomen dat deze plantenziekte teveel de kop op steekt. Maar in plaats van vakken werken we met 2 bedden naast elkaar als 'plantvak'. In een teeltvak hebben we dus meerdere 'plantvakken', dus wisselteelt op microniveau. Ogenschijnlijk staat alles door elkaar, maar dan wel met een structuur erachter. En met sommige gewassen gaan we daar nog flexibel tussendoor, zoals uien, sla, etc. Gewassen die geen kolen zijn in elk geval. ;) Dus maximale diversiteit. Plaaginsecten kunnen hun favoriete groente minder makkelijk spotten, en eenmaal aanwezige plagen verspreiden zich minder snel. Dan is er maar één rij aangedaan, in plaats van een heel vak. Ook hebben we elke eerste meter van het bed kruiden of bloemen staan, om habitat voor natuurlijke vijanden van plaaginsecten te bieden. Maar we zijn ervan overtuigd dat wanneer de bodem optimaal gezond is, dus na enkele jaren no-dig toegepast te hebben, dat plagen zoals knolvoet in toom gehouden worden door de diversiteit van het gezonde bodemleven. Dan is vruchtwisseling helemaal niet meer nodig. Een andere reden waarom mensen aan wisselteelt doen zijn de verschillen in bemesting. Maar wanneer je compost of mest aanbrengt met kruiwagens per bed (in plaats van met grote machines per vak), kan je dit ook prima per gewas afstemmen in een divers systeem. Charles Dowding bijvoorbeeld, die werkt al jaren met no-dig en doet niet aan vruchtwisseling, en heeft daar geen problemen van.
Wat heb je er een boel werk van gemaakt om deze video te maken, veel informatie, veel links om verder te bekijken. Ik heb er weer een aantal dingen van opgestoken die ik denk ik op mijn eigen project ga toepassen. Goede opmerkingen over het standaard biologische voer, de hybride dieren, en de holistische benadering van werken. Het leek allemaal zo mooi, super legkippen, super vleeskippen in mijn geval super melkgeiten, maar uiteindelijk is dat steeds verder van de natuur af werken. Ik heb veel liever een dier wat dichter bij de natuurlijke omstandigheden staat, daardoor minder kwetsbaar is en met eenvoudig en minder (kracht)voer gezond blijft. Mijn hele veestapel eet als aanvullende voer het afgekeurde graan wat voor ons mensen als bakgraan niet door kan gaan, bij de eerste de beste lokale biologisch akkerbouwer koop ik dat. Dus geen extra m2 grond die voor diervoerder wordt gebruikt, maar gewoon alle restjes die overblijven na productie van voedsel voor ons mensen. Maar goed na vallen en opstaan heb ik ook geleerd te kiezen voor dieren die passen bij deze holistische aanpak. Ik zie landbouw, veehouderij en natuur niet los van elkaar, maar als een samenhangend geheel, wat mij betreft mogen die agrarische opleidingen allemaal worden aangepast aan terug naar Eden principes. Super bedankt allebei voor de energie die jullie hierin hebben gestoken en het delen van kennis.
Leuk om te horen! Helemaal met je eens. Kippen zijn ideaal om de kringloop sluitend te maken inderdaad. En met een holistische kijk kom je inderdaad uit op dieren die dichter bij de natuur staan. Mooi om te lezen over jouw proces!
Leuk en leerzaam, dankjewel dat jullie dit doen en zo openbaar delen. Ik ben wel benieuwd hoe mensen de eerste stap kunnen zetten om hiermee aan de gang te gaan. Is het gewoon beginnen of moet je eerst een boel doorrekekenen? Zou echt heel mooi zijn als meer en meer mensen hiermee aan de gang durven te gaan.
Dank voor je reactie! :) Fijn dat je er iets aan hebt! Wat je vraag betreft: het is een beetje van beiden. Eerst beginnen met een goed doordacht en doorgerekend plan, en daarna gewoon beginnen, en in de loop van de tijd je plan aanpassen aan de werkelijkheid van de praktijk, waar je dus naarmate je bezig bent steeds meer achterkomt. Maar zeker als je met dieren begint is het heel belangrijk om je er van tevoren goed in te verdiepen (bijv via onze cursus), dat kan je dan heel veel tijd, geld en (het belangrijkste:) leed schelen. 😉 En wat je zegt: we hopen dat er nog vele mensen opstaan die aan de slag gaan met deze nieuwe landbouw! 🌱
Ha @douwebeerda, dank voor je reactie! Doet me goed. You are welcome. Ik vind het echt belangrijk om dit soort dingen te delen. Wat je zelf aangeeft, waar begin je. Ik sluit me aan bij Eva, eerst een goed plan maken en dan gewoon beginnen. Dus een beetje van beide. Je moet ook weer niet te lang in de plannen blijven hangen (vind ik) want veel leer je in de praktijk.
@@MartinSlort Ik deel je visie hierin helemaal. Hoe gemakkelijker het is voor mensen om goede informatie te vinden hoe meer mensen het zullen gaan toepassen denk ik. Mooi kanaal heb je hier op UA-cam! Goed voor de permacultuur wereld.
Zoiets doe ik in het mini in mijn voor- en vooral achtertuin in een rijtjeshuis! Zou een droom zijn die uitkomt om bij zo'n bedrijf als deze ervaring op te doen en dan voor mezelf te starten! Heel gaaf dit!
@@KipEigen Gaaf! Ik zie dat jullie website op jullie yt kanaal staat, ik ga van het weekend mezelf eens inlezen en dan hebben we mogelijk binnekort contact 😃
Eva of Martin, Hoe gaan jullie om met de gewenste grondwaterstand en je omgeving? Gelet op de regen in de video en akkers rondom deze natuurboerderij waar (waarschijnlijk) wel gewerkt wordt met zwaar materieel; zal je met wisselende wensen te maken hebben wat betreft de grondwaterstand. In Loosdrecht zal actieve bemaling plaatsvinden. Hoe gaan jullie hiermee om? Hebben jullie contact hierover met het waterschap en/of boeren uit de omgeving? Wat is het effect van te hoge/lage grondwaterstand op jullie proces en het bodemherstel? Of is de helemaal geen issue? Verder leuke leerzame video!
Dank voor je reactie en je vraag! "We doen het er maar mee" is zo ongeveer ons motto geworden, doelend op hoe we meebewegen met het weer en hoe weinig invloed we daarop hebben. :) We hebben hier eerder last van te veel dan van te weinig water, gezien de natuurlijk hoge grondwaterstand in dit gebied. Het wordt wel bemaald hier, maar lager dan het peil van de Loosdrechtse Plassen gaat het niet worden, en dat is vaak ook al best hoog, ten opzichte van de hoogte van ons land. Wat de landerijen om ons heen betreft, daar zijn alleen nog maar paardenhouders overgebleven, maar wel in Natura2000 gebied, dus er is gelukkig veel aandacht voor de natuurwaarden hier! Water doet leven, maar het kan ook te veel zijn. Zo ook afgelopen voorjaar en vooral het najaar. Waar water zit, zit geen zuurstof, dus zuurstofminnend bodemleven sterft lokaal af. In een divers landschap golft het grondwater, dus zullen er als het goed is altijd wel plekken zijn waar het aerobe bodemleven nog wel gezond is, en die 'migreren' daarna ook wel weer terug als het water weg is. We zien ook dat het gebrek aan structuur van de bodem (door het ploegen) zorgt dat er langer plassen op het teeltbed blijven staan. Komt trouwens ook door verdichte lagen dieper in de bodem door de zware machines. Te veel water geeft ook hoger risico op rot (met name gewassen zoals aardappel, yacon), en ook knolvoet bij kolen. Kort samengevat passen we ons aan met diverse maatregelen, en de regeneratieve landbouwmethode zorgt voor meer veerkracht en weerbaarheid bij extremen met te veel of te weinig water.
Een diversiteit aan groente, fruit, rassen etc. zorgt er ook voor dat je wanneer er iets mislukt altijd iets anders hebt wat het wellicht weer iets beter doet op natte of droge condities. Diversiteit is key. Voor sterke natuur maar ook voor een sterk businessmodel en voedselzekerheid.
Ja! Ik ben fan van eenden! Zeker als je nog wat water partijen hebt. Kunnen ze mooi het onderhoud doen en af en toe laat je ze door de groentes wandelen. En eenden vinden meer van hun voeding van hun land waar kippen meer input nodig hebben. Zeker in ons natte landje een kans die we veelal laten liggen!
echt pionierswerk! tip: Palmkool! superfood die ik niet onder de 12 euro per kilo kocht vorig jaar.....wel bio natuurlijk....en Victoria- en Champagne-rabarberplanten aanplanten...jammie!! heel veel werk maar al is het een druppel op een gloeiende plaat, meerdere druppels zullen de steen uiteindelijk doet slijten!
En zo is het! Laten we die steen smelten! Dank voor je motiverende reactie 👍. En idd palmkool is n goeie! Blijft ook lekker staan in de milde wintermaanden. Thanks voor de tip! 👏
Leuk filmpje, je legt het goed uit! Ik vraag me wel 1 ding af. Je zegt dat je de stikstofkringloop kloppend hebt. Hoe doe je dat als je 15cm compost aanvoert. Het is groencompost, dus wel minder uitspoeling, maar per m2 vele malen de norm die een boer op zou mogen brengen. En ik denk ook dat je ondanks de dieren jaarlijks compost aan moet blijven voeren? Hoe vertaal je dat naar een kloppende stikstofbalans? Geen commentaar dit, het ziet er super uit!
Dankjewel voor je reactie! Heel goede vraag. We hebben de aanvoer van compost zeker meegenomen in onze berekening, net als de aanvoer van kippenvoer, en de kippen en schapen zelf. Aan de uitvoerkant hebben we natuurlijk alle producten: eieren, vlees, groente, fruit. Maar de mest van de dieren blijft hier achter, dus zou je netto het land met stikstof verrijken. Om deze reden houden we de schapen, 100% grasgevoerd, dus zonder aanvoer van nutriënten. De schapen planten zich voort en de lammeren worden verkocht. Zo verschralen ze het land weer en kom je netto op (bijna) 0 uit. Het scheelt dat we veel compost hier zelf produceren (ook samen met de kippen). De groencompost die we nu nog aanvoeren komt van maaisel uit het achtergelegen natuurgebied. En we doen geen 15cm hoor, trouwens. Elk jaar zo’n 3cm erbij. 😉
Bedankt voor je reactie! Nogmaals geen commentaar, maar bij je stikstofbalans noem je inputs en outputs, maar geen verliezen. Dan komt vrijwel ieder landbouwsysteem op nul uit. Als je naar de stikstofkringloop van een landbouw kijkt dan verlies je altijd stikstof via de lucht en via de grond, bij jullie systeem (omdat je veel nutrienten centreert) misschien wel 25% die je niet meeneemt in je stelling dat je op nul uitkomt. Heb je bij de aanleg van de nodigbedden ook maar 3cm gebruikt? Of wel eenmalig 10-15cm? Ik ben zelf hobbymatig nodigger en ik weet wat ik doe (eenmalig 12cm en daarna ieder jaar 2cm) niet weggelegd is voor een akkerbouwer, omdat daarmee de fosfaat en stikstofnormen ruim overschreden worden. Nodiggardening is op grote schaal illegaal in NL 😅
Goed punt! De berekening is inderdaad een stuk complexer dan alleen de in- en outputs die ik noemde, dat was wat gesimplificeerd. We hebben ook allerlei ‘interne’ stikstofstromen namelijk. Stikstofverliezen naar bodem en lucht zijn er inderdaad altijd, maar in onze situatie minimaal, door de regeneratieve werkwijze, waardoor oa stikstof zoveel mogelijk vast wordt gehouden in het systeem. De verhouding tussen stikstof en koolstof speelt daar ook een grote rol in. In de no-dig bedden is de stikstofconcentratie relatief hoog, omdat de teelt dat nodig heeft. Op andere plekken houden we het juist veel schraler. (Waaronder ook de houtsnipper paadjes) Juist die diversiteit in het landschap is belangrijk denk ik! :) Uiteindelijk is het ook een kwestie van observeren, hoe doet de natuur het op je land? De natuur is uiteindelijk te complex om te vatten in berekeningen en modellen, maar het is denk ik wel goed om zo veel mogelijk na te gaan of in elk geval stil te staan bij de mogelijke effecten van het eigen handelen. Zodat het niet alleen goede bedoelingen zijn, maar dat we daadwerkelijk de aarde beter kunnen achterlaten dan we haar hebben aangetroffen! We zijn het eerste jaar gestart met +/- 5 cm op de bedden, want vóórdat wij startten was het ook al tuinderij, maar dan met ploeg- en frees verleden. Tof dat je ook aan no-dig doet! Heb je ook ‘schrale’ plekken rond je tuin?
@@KipEigen met initieel 5cm + jaarlijks 3cm valt je stikstofaanvoer inderdaad reuze mee! Veel vergelijkbare initiatieven leggen aan met 12-20(!)cm compost. Ik werk in de landbouw en weet dat een reguliere boer daar een zwaar milieudelict mee zou plegen. Omdat ook met een paar cm de stikstof en fosfaatnorm al wordt overschreden, is mijn stelling dat 'nodig' gardenig illegaal is in NL. Bij jou systeem lijkt het beter te kloppen :) Mijn tip, voor wat het waard is, is dat je bij je verhaal je verliezen niet moet negeren, want ik denk nog steeds dat je door de lucht (direct ammoniak uitwerpselen dieren en stikstofverlies tijdens compostering) en door de bodem (uitspoeling mest en uit groencompost) 25% van je stikstof verliest aan je omgeving. En verliezen naar lucht (problemen habitatrichtlijn N2000 gebieden) en bodemwater (nitraatrichtlijnen) zijn de reden waarom NLse landbouw onder druk staat en waarom de Nederlandse landbouw de nek omgedraaid wordt. Dat zijn dus juist zaken die je niet zou moeten negeren. Het zou mooi zijn als je kunt stellen dat jouw systeem stikstofefficientier is dan dat van een regulier gemengd bedrijf. Ik weet niet of je dat kunt stellen, omdat een akkerbouwteelt veel preciezer nutrienten kan toepassen. Wat verder natuurlijk niks zegt over het feit dat je vele malen beter scoort op biodiversiteit, dierenwelzijn, koolstofvastlegging, etc, etc. Top systeem dus, wat je heerlijk uitlegd, maar zoals je ziet ging in alleen even 'aan' op je stelling dat de stikstofbalans op nul uitkomt, wat niet mogelijk is
@KipEigen Ah, met 5cm initieel en 3 cm jaarlijks valt de stikstofaanvoer inderdaad reuze mee, ook gezien het feit dat je de paden niet meebemest. Maar het is wel zo dat je uitspoeling juist in de hand werkt door op de ene plek veel stikstof te geven en op de andere plek minder. Jouw gift valt dus mee. Ik ken veel vergelijkbare initiatieven die starten met 12-20cm (!!) compost. Ik werk in de landbouw en als een boer waar ik mee zou werken dat zou doen, het direct als milieudelict in de krant zou komen. Met enkele cm's compost worden de stikstof- en fosfaatnormen ook al overschreden. Ik snap je beargumentatie dat je aan je C/N-verhouding werkt en dat de natuur niet in een model te vangen is, maar we werken met zijn allen aan opschaalbare landbouwsystemen. Dus systemen waarvan we willen dat ze meer worden toegepast. Als we op grote schaal met deze vormen van landbouw aan de slag willen dan moet dat kunnen binnen de bestaande wet- en regelgeving. Veel van de bestaande wet- en regelgeving voor de boer betreft JUIST de verliezen. De verliezen naar de lucht (habitatrichting N2000 gebieden) en naar het grond- en oppervlaktewater (nitraatrichtlijnen) zijn de reden waarom de huidige boer de nek omgedraaid wordt. het zou jouw verhaal dus sterken als je kunt stellen dat je systeem efficienter met stikstof omgaat dan een regulier gemengd bedrijf. Dat waag ik te betwijfelen, omdat in de akkerbouw heel efficient stikstof toegepast kan worden. Dit staat even buiten het feit dat jouw bedrijf vele malen beter scoort op zo'n beetje alle andere zaken (koolstofvastlegging, dierenwelzijn, biodiversteit, noem maar op). Maar zoals je ziet ging ik alleen even 'aan' op het feit dat je zegt de stikstofkringloop rond te hebben, terwijl je denk ik niet efficienter werkt dan een andere boer. Ik schat je verliezen in naar de lucht (mest dat op het land ammoniak uitstoot, en stikstof die vrijkomt bij compostering) + je verliezen in de bodem (uitspoeling) op 25%. Dat is geen schande, want volgens mij scoor je op 9 vd 10 uitdagingen in de landbouw goed, en ik heb de oplossing ook niet om 10 van de 10 te halen. Samen komen we er wel. Mijn tuin is 3000m2, overwegend fruit en noten, waarvan 150 m2 nodig groenten. Ik speel ook met het idee om op een andere plak grond een tuinderij te beginnen, maar kan het vanwege het bovenstaande nog niet over mijn hart verkrijgen. Ik kan het namelijk niet uitleggen aan boeren waar ik mee werk: Ik zou dan iets doen wat een boer niet mag
Leuk om te horen! Tsja, het is niet anders. Sportvliegtuigjes, maar gelukkig ook veel zweefvliegtuigjes. En voordeel is dat daardoor Schiphol hier niet laag vliegt. :)
De tuinheuvel of Hügel of butte, ik ben al een paar jaar enthousiast. Je liet zo'n Hügel zien en je vertelde erover in je video. Ik mailde je met vermelding van door mij bedachte toepassingen. En? Leuk? Handig? Zinvol?
Nee klopt, we hebben niet eens een trekker.;) Al denk ik wel dat er beleidsmatig heel wat dingen anders zouden moeten in de landbouw. Maar de eisen waar de meeste protesterende boeren mee aankomen, zie ik heel anders. Plus de manier waarop. We willen onze mening niet opdringen, maar we willen inspireren en in gesprek gaan. Laten we hopen dat er meer perspectief komt voor de boeren, maar ook voor natuur, milieu, klimaat en dierwelzijn.
Haha ja als het een flink agressieve is 😁. Ik heb het geprobeerd en we hadden er eentje die direct op de buizerd afging als die een kip pakte maar dan vaak was die kip wel al flink beschadigd. Als nog balen.
Hier willen we de hanen niet al te agressief ivm vrijwilligers en mn dochtertje die wel eens meegaat. Maar kan me voorstellen dat het voor sommigen een handige oplossing is😄
Maak vooral veel van deze waardevolle films om regeneratieve landbouw meer en meer te ontwikkelen.
Dit is waar wij met zijn allen heen moeten met de voedselproductie.
Zoveel liefde en natuurlijke processen. ❤
Ik ga me best doen! Thanks voor de support! Like, comment, abonneer! Dat maakt t voor me mogelijk om nog meer te maken.
Mooi te zien dit. Succes met jullie bedrijf. Persoonlijk maak ik me in het geheel geen zorgen om de CO2. Wat iedereen ook zegt. Kringlooplandbouw klopt gewoon. ❤
En is jouw gebrek aan zorgen hierover ook ergens op gebaseerd (feiten) of is dit een onderbuikgevoel?
Ik zeg altijd, “we hebben geen overschot aan Co2 maar een te kort aan bomen”. Voor wie t niet weet, bomen groeien op Co2.
@@MartinSlort En gezien het feit dat het tekort aan bomen in Nederland niet wordt opgelost hebben we dus een overschot aan CO2
@@janpcs CO2 proces is complex en het is niet echt bekend hoe de relatie tussen CO2 en bijvoorbeeld klimaat is. Lang geleden zouden de oceanen heel erg veel CO2 uit hebben gestoten, voordat de mensen met techniek CO2 uitstootten. De wetenschap is er lang niet uit. CO2 is zo politiek gemaakt (wetenschappers met nuance over het onderwerp worden verbannen uit de discussies), dat ik het zeer verdacht vind. CO2 is geen broeikasgas en het beweegt mee met van alles en nog wat, al duizenden jaren. Mijn uitspraak is gebaseerd op gezond verstand voor de rest. Over vervuiling maak ik me wel zorgen, dat staat wat mij betreft bovenaan om aangepakt te worden. Kringlooplandbouw is het allerbest. Je hoeft je dan geen zorgen te maken over CO2, stikstof etc. Ik doe dat niet, althans.
Die wel weer in balans komt, de natuur doet zijn werk wel :-). Het is niet voor niets dat al dat groen zo hard groeit. Maar de mens moet altijd zo nodig bepalen.@@janpcs
Mag ik zo vrij zijn om super trots te zijn op m'n dochter! 🤩
Haha en terecht Els! 👏👏👏
HEEL inspirerend en informatief, wat geweldig dat er zulke initiatieven zijn! Dankjewel voor het delen Martin, ik hoop oprecht dat er hierdoor nog veel meer van dit soort natuurboerderijen op poppen.
Thanks voor je reactie ! Ik hoop het ook!
Leuk om te horen! Wij hopen het ook inderdaad. :)
Prachtig om dit soort docu's te bekijken. Erg leerzaam. Bedankt Eva en bedankt Martin! Zeer waardevol.
Goed om te horen @Mark-iw8kn ! Thanks voor je reactie. More will follow!
Wat een kennis zeg, wauw. Echt zo knap en super gaaf om te zien en luisteren❤ alles is zo mooi op elkaar afgestemd en over nagedacht. Echt prachtig dit!! Hoop dat dit de toekomst zal worden❤
☺️☺️ Ik ook! 👏👏
Goed verhaal wat je allemaal doet en gaat doen Eva! Prachtige video van gemaakt Martin.
You are welcome! 👏 Thanks voor je reactie!
Super tof te zien hoe steeds meer mensen hier mee bezig zijn/gaan en t belang er van beginnen in te zien dat samenwerken met de natuur en daar goede zorg voor dragen essentieel is voor onze toekomst. Wat bij me opplopte na het zien van de rijtjes en het horen over de wisselteelt..Is hier bewust voor gekozen, ondanks ruimere kennis over verschillende mogelijkheden, of is er misschien de kennis nog niet en is dit vanuit eigenlijk al eeuwenoude gewoonte zo tot stand gekomen? Heb het dan over de manier van schijnbare chaos (geweldig informatieve boeken daarover van Frank Anrijs), welke ook een geweldige manier is binnen de permacultuur, waarbij nog meer wordt samengewerkt met de natuur als het ware (ook om bijv plagen etc weg te houden).. Super interessante gedachtengang, waaraan veel voordelen zitten, zoals (ook al is t geen doel) meer opbrengst en wat ik al zei, minder 'plagen' van insecten. Heel benieuwd of ze hier al bekend mee zijn en zoja, waarom hier dan niet voor gekozen is? 😊
Veel succes verder!!
Ja de boeken van Frank zijn interessant!
Ik denk dat ze die diversiteit in gewassen, kruiden en bloemen wel toepassen (als je dat bedoelt) alleen iets ruimer opgezet. Dus per bed. Maar daar kan Eva je vast meer over vertellen. @kipeigen
Goede vraag! Traditioneel in de biologische landbouw wordt met zo'n 6 vakken gewerkt, met allemaal hun eigen gewasfamilie. Wij zijn niet overtuigd dat dit nou per se de beste manier is, zeker vanwege de diversiteit, wat jij ook al noemt. Een risico bij ons is knolvoet bij de kolen, dus daarom willen we toch wisselteelt doen, om te voorkomen dat deze plantenziekte teveel de kop op steekt. Maar in plaats van vakken werken we met 2 bedden naast elkaar als 'plantvak'. In een teeltvak hebben we dus meerdere 'plantvakken', dus wisselteelt op microniveau. Ogenschijnlijk staat alles door elkaar, maar dan wel met een structuur erachter. En met sommige gewassen gaan we daar nog flexibel tussendoor, zoals uien, sla, etc. Gewassen die geen kolen zijn in elk geval. ;) Dus maximale diversiteit. Plaaginsecten kunnen hun favoriete groente minder makkelijk spotten, en eenmaal aanwezige plagen verspreiden zich minder snel. Dan is er maar één rij aangedaan, in plaats van een heel vak. Ook hebben we elke eerste meter van het bed kruiden of bloemen staan, om habitat voor natuurlijke vijanden van plaaginsecten te bieden.
Maar we zijn ervan overtuigd dat wanneer de bodem optimaal gezond is, dus na enkele jaren no-dig toegepast te hebben, dat plagen zoals knolvoet in toom gehouden worden door de diversiteit van het gezonde bodemleven. Dan is vruchtwisseling helemaal niet meer nodig. Een andere reden waarom mensen aan wisselteelt doen zijn de verschillen in bemesting. Maar wanneer je compost of mest aanbrengt met kruiwagens per bed (in plaats van met grote machines per vak), kan je dit ook prima per gewas afstemmen in een divers systeem. Charles Dowding bijvoorbeeld, die werkt al jaren met no-dig en doet niet aan vruchtwisseling, en heeft daar geen problemen van.
Geweldig dit! Thanks!
You are welcome! Thanks voor je reactie!
Wat heb je er een boel werk van gemaakt om deze video te maken, veel informatie, veel links om verder te bekijken. Ik heb er weer een aantal dingen van opgestoken die ik denk ik op mijn eigen project ga toepassen. Goede opmerkingen over het standaard biologische voer, de hybride dieren, en de holistische benadering van werken. Het leek allemaal zo mooi, super legkippen, super vleeskippen in mijn geval super melkgeiten, maar uiteindelijk is dat steeds verder van de natuur af werken. Ik heb veel liever een dier wat dichter bij de natuurlijke omstandigheden staat, daardoor minder kwetsbaar is en met eenvoudig en minder (kracht)voer gezond blijft. Mijn hele veestapel eet als aanvullende voer het afgekeurde graan wat voor ons mensen als bakgraan niet door kan gaan, bij de eerste de beste lokale biologisch akkerbouwer koop ik dat. Dus geen extra m2 grond die voor diervoerder wordt gebruikt, maar gewoon alle restjes die overblijven na productie van voedsel voor ons mensen. Maar goed na vallen en opstaan heb ik ook geleerd te kiezen voor dieren die passen bij deze holistische aanpak. Ik zie landbouw, veehouderij en natuur niet los van elkaar, maar als een samenhangend geheel, wat mij betreft mogen die agrarische opleidingen allemaal worden aangepast aan terug naar Eden principes. Super bedankt allebei voor de energie die jullie hierin hebben gestoken en het delen van kennis.
You are welcome! Thanks voor de altijd enthousiaste reacties 👍. Das fijn als je ergens veel energie in stopt 😊.
Leuk om te horen! Helemaal met je eens. Kippen zijn ideaal om de kringloop sluitend te maken inderdaad. En met een holistische kijk kom je inderdaad uit op dieren die dichter bij de natuur staan. Mooi om te lezen over jouw proces!
Wat een inspiratie! Hier aan de start van onze hobby boerderij. Kan hier enorm veel van leren 🌿
Goed om te horen! Daarom maakte ik deze video! Succes! En Eva is in te huren mocht je advies nodig hebben.
Geweldig in die regen! Goeie video
Haha thanks! We hebben het overleeft zullen we maar zeggen ;)
Fantastisch zoals jullie bezig zijn! Prachtige visie
Thanks! Dank voor je reactie!
Top initiatief - krijg er energie van!
En dat was de bedoeling 😁😉💪💪.
Leuk om te horen!😄
Super gaaf!! Dank je wel🤩
You are welcome! Abboneer voor meer!
Jaaaa tranen in mijn ogen!!! En kippenvel!!! Zoo leuk !!
❤️❤️❤️
Wat geweldig gaaf! 🍀
😊😊😊
Leuk en leerzaam, dankjewel dat jullie dit doen en zo openbaar delen.
Ik ben wel benieuwd hoe mensen de eerste stap kunnen zetten om hiermee aan de gang te gaan.
Is het gewoon beginnen of moet je eerst een boel doorrekekenen? Zou echt heel mooi zijn als meer en meer mensen hiermee aan de gang durven te gaan.
Dank voor je reactie! :) Fijn dat je er iets aan hebt!
Wat je vraag betreft: het is een beetje van beiden. Eerst beginnen met een goed doordacht en doorgerekend plan, en daarna gewoon beginnen, en in de loop van de tijd je plan aanpassen aan de werkelijkheid van de praktijk, waar je dus naarmate je bezig bent steeds meer achterkomt.
Maar zeker als je met dieren begint is het heel belangrijk om je er van tevoren goed in te verdiepen (bijv via onze cursus), dat kan je dan heel veel tijd, geld en (het belangrijkste:) leed schelen. 😉
En wat je zegt: we hopen dat er nog vele mensen opstaan die aan de slag gaan met deze nieuwe landbouw! 🌱
@@KipEigen Super wederom dank dat jullie zo een mooi inzicht geven en veel succes verder. Ik hoop dat het velen mag inspireren. :)
Ha @douwebeerda, dank voor je reactie! Doet me goed. You are welcome. Ik vind het echt belangrijk om dit soort dingen te delen. Wat je zelf aangeeft, waar begin je. Ik sluit me aan bij Eva, eerst een goed plan maken en dan gewoon beginnen. Dus een beetje van beide. Je moet ook weer niet te lang in de plannen blijven hangen (vind ik) want veel leer je in de praktijk.
En ja, ik hoop dat er nog vele meer Eva’s willen starten. Vandaar ook de video! 👏
@@MartinSlort Ik deel je visie hierin helemaal. Hoe gemakkelijker het is voor mensen om goede informatie te vinden hoe meer mensen het zullen gaan toepassen denk ik. Mooi kanaal heb je hier op UA-cam! Goed voor de permacultuur wereld.
Leuke video Martin en Eva!
Bedankt!
Dankjewel Anne! :)
Zoiets doe ik in het mini in mijn voor- en vooral achtertuin in een rijtjeshuis! Zou een droom zijn die uitkomt om bij zo'n bedrijf als deze ervaring op te doen en dan voor mezelf te starten! Heel gaaf dit!
Ja doen! 👏👏👏 Er zijn diverse bedrijven zoals @kipeigen die cursussen aanbieden, rondleidingen en leerplekken. Go for it!!
Tof! We hebben nog plekken in ons leerboertraject!😉
@@KipEigen Gaaf! Ik zie dat jullie website op jullie yt kanaal staat, ik ga van het weekend mezelf eens inlezen en dan hebben we mogelijk binnekort contact 😃
Jeeeh!
@@stepper8584 Tof! Wie weet tot binnenkort! :)
Eva of Martin, Hoe gaan jullie om met de gewenste grondwaterstand en je omgeving?
Gelet op de regen in de video en akkers rondom deze natuurboerderij waar (waarschijnlijk) wel gewerkt wordt met zwaar materieel; zal je met wisselende wensen te maken hebben wat betreft de grondwaterstand. In Loosdrecht zal actieve bemaling plaatsvinden. Hoe gaan jullie hiermee om? Hebben jullie contact hierover met het waterschap en/of boeren uit de omgeving? Wat is het effect van te hoge/lage grondwaterstand op jullie proces en het bodemherstel? Of is de helemaal geen issue?
Verder leuke leerzame video!
Dank voor je reactie en je vraag! "We doen het er maar mee" is zo ongeveer ons motto geworden, doelend op hoe we meebewegen met het weer en hoe weinig invloed we daarop hebben. :) We hebben hier eerder last van te veel dan van te weinig water, gezien de natuurlijk hoge grondwaterstand in dit gebied. Het wordt wel bemaald hier, maar lager dan het peil van de Loosdrechtse Plassen gaat het niet worden, en dat is vaak ook al best hoog, ten opzichte van de hoogte van ons land. Wat de landerijen om ons heen betreft, daar zijn alleen nog maar paardenhouders overgebleven, maar wel in Natura2000 gebied, dus er is gelukkig veel aandacht voor de natuurwaarden hier!
Water doet leven, maar het kan ook te veel zijn. Zo ook afgelopen voorjaar en vooral het najaar. Waar water zit, zit geen zuurstof, dus zuurstofminnend bodemleven sterft lokaal af. In een divers landschap golft het grondwater, dus zullen er als het goed is altijd wel plekken zijn waar het aerobe bodemleven nog wel gezond is, en die 'migreren' daarna ook wel weer terug als het water weg is. We zien ook dat het gebrek aan structuur van de bodem (door het ploegen) zorgt dat er langer plassen op het teeltbed blijven staan. Komt trouwens ook door verdichte lagen dieper in de bodem door de zware machines. Te veel water geeft ook hoger risico op rot (met name gewassen zoals aardappel, yacon), en ook knolvoet bij kolen. Kort samengevat passen we ons aan met diverse maatregelen, en de regeneratieve landbouwmethode zorgt voor meer veerkracht en weerbaarheid bij extremen met te veel of te weinig water.
Helder! Dank voor je uitgebreide antwoord :)
Een diversiteit aan groente, fruit, rassen etc. zorgt er ook voor dat je wanneer er iets mislukt altijd iets anders hebt wat het wellicht weer iets beter doet op natte of droge condities. Diversiteit is key. Voor sterke natuur maar ook voor een sterk businessmodel en voedselzekerheid.
Inderdaad ja! En daarnaast kan je jezelf helpen door meer voor soorten en specifieke rassen te kiezen die goed passen bij jouw bodem en water.
Eenden kan ook een toevoeging zijn. Eten wat meer slakken, graven niet. Geven ook eieren.
Goed idee! Lijkt me ook heel leuk inderdaad. Wellicht over een aantal jaar.
Ja! Ik ben fan van eenden! Zeker als je nog wat water partijen hebt. Kunnen ze mooi het onderhoud doen en af en toe laat je ze door de groentes wandelen. En eenden vinden meer van hun voeding van hun land waar kippen meer input nodig hebben. Zeker in ons natte landje een kans die we veelal laten liggen!
@@MartinSlort Wat dat betreft passen ze hier heel goed, water in overvloed :)
Ja absoluut! Het is jammer dat we eigenlijk zo veel kip eten in Nederland en niet wat meer eend en gans.
echt pionierswerk! tip: Palmkool! superfood die ik niet onder de 12 euro per kilo kocht vorig jaar.....wel bio natuurlijk....en Victoria- en Champagne-rabarberplanten aanplanten...jammie!!
heel veel werk maar al is het een druppel op een gloeiende plaat, meerdere druppels zullen de steen uiteindelijk doet slijten!
En zo is het! Laten we die steen smelten! Dank voor je motiverende reactie 👍. En idd palmkool is n goeie! Blijft ook lekker staan in de milde wintermaanden. Thanks voor de tip! 👏
Palmkool is hier inderdaad ook favoriet! Rabarber gaan we nog aanplanten.
Wat je zegt: vele druppels bij elkaar hebben samen effect!
Leuk filmpje, je legt het goed uit! Ik vraag me wel 1 ding af. Je zegt dat je de stikstofkringloop kloppend hebt. Hoe doe je dat als je 15cm compost aanvoert. Het is groencompost, dus wel minder uitspoeling, maar per m2 vele malen de norm die een boer op zou mogen brengen. En ik denk ook dat je ondanks de dieren jaarlijks compost aan moet blijven voeren? Hoe vertaal je dat naar een kloppende stikstofbalans? Geen commentaar dit, het ziet er super uit!
Dankjewel voor je reactie! Heel goede vraag. We hebben de aanvoer van compost zeker meegenomen in onze berekening, net als de aanvoer van kippenvoer, en de kippen en schapen zelf. Aan de uitvoerkant hebben we natuurlijk alle producten: eieren, vlees, groente, fruit. Maar de mest van de dieren blijft hier achter, dus zou je netto het land met stikstof verrijken. Om deze reden houden we de schapen, 100% grasgevoerd, dus zonder aanvoer van nutriënten. De schapen planten zich voort en de lammeren worden verkocht. Zo verschralen ze het land weer en kom je netto op (bijna) 0 uit.
Het scheelt dat we veel compost hier zelf produceren (ook samen met de kippen). De groencompost die we nu nog aanvoeren komt van maaisel uit het achtergelegen natuurgebied.
En we doen geen 15cm hoor, trouwens. Elk jaar zo’n 3cm erbij. 😉
Bedankt voor je reactie! Nogmaals geen commentaar, maar bij je stikstofbalans noem je inputs en outputs, maar geen verliezen. Dan komt vrijwel ieder landbouwsysteem op nul uit. Als je naar de stikstofkringloop van een landbouw kijkt dan verlies je altijd stikstof via de lucht en via de grond, bij jullie systeem (omdat je veel nutrienten centreert) misschien wel 25% die je niet meeneemt in je stelling dat je op nul uitkomt. Heb je bij de aanleg van de nodigbedden ook maar 3cm gebruikt? Of wel eenmalig 10-15cm? Ik ben zelf hobbymatig nodigger en ik weet wat ik doe (eenmalig 12cm en daarna ieder jaar 2cm) niet weggelegd is voor een akkerbouwer, omdat daarmee de fosfaat en stikstofnormen ruim overschreden worden. Nodiggardening is op grote schaal illegaal in NL 😅
Goed punt! De berekening is inderdaad een stuk complexer dan alleen de in- en outputs die ik noemde, dat was wat gesimplificeerd. We hebben ook allerlei ‘interne’ stikstofstromen namelijk. Stikstofverliezen naar bodem en lucht zijn er inderdaad altijd, maar in onze situatie minimaal, door de regeneratieve werkwijze, waardoor oa stikstof zoveel mogelijk vast wordt gehouden in het systeem. De verhouding tussen stikstof en koolstof speelt daar ook een grote rol in.
In de no-dig bedden is de stikstofconcentratie relatief hoog, omdat de teelt dat nodig heeft. Op andere plekken houden we het juist veel schraler. (Waaronder ook de houtsnipper paadjes) Juist die diversiteit in het landschap is belangrijk denk ik! :)
Uiteindelijk is het ook een kwestie van observeren, hoe doet de natuur het op je land? De natuur is uiteindelijk te complex om te vatten in berekeningen en modellen, maar het is denk ik wel goed om zo veel mogelijk na te gaan of in elk geval stil te staan bij de mogelijke effecten van het eigen handelen. Zodat het niet alleen goede bedoelingen zijn, maar dat we daadwerkelijk de aarde beter kunnen achterlaten dan we haar hebben aangetroffen!
We zijn het eerste jaar gestart met +/- 5 cm op de bedden, want vóórdat wij startten was het ook al tuinderij, maar dan met ploeg- en frees verleden.
Tof dat je ook aan no-dig doet! Heb je ook ‘schrale’ plekken rond je tuin?
@@KipEigen met initieel 5cm + jaarlijks 3cm valt je stikstofaanvoer inderdaad reuze mee! Veel vergelijkbare initiatieven leggen aan met 12-20(!)cm compost. Ik werk in de landbouw en weet dat een reguliere boer daar een zwaar milieudelict mee zou plegen. Omdat ook met een paar cm de stikstof en fosfaatnorm al wordt overschreden, is mijn stelling dat 'nodig' gardenig illegaal is in NL. Bij jou systeem lijkt het beter te kloppen :) Mijn tip, voor wat het waard is, is dat je bij je verhaal je verliezen niet moet negeren, want ik denk nog steeds dat je door de lucht (direct ammoniak uitwerpselen dieren en stikstofverlies tijdens compostering) en door de bodem (uitspoeling mest en uit groencompost) 25% van je stikstof verliest aan je omgeving. En verliezen naar lucht (problemen habitatrichtlijn N2000 gebieden) en bodemwater (nitraatrichtlijnen) zijn de reden waarom NLse landbouw onder druk staat en waarom de Nederlandse landbouw de nek omgedraaid wordt. Dat zijn dus juist zaken die je niet zou moeten negeren. Het zou mooi zijn als je kunt stellen dat jouw systeem stikstofefficientier is dan dat van een regulier gemengd bedrijf. Ik weet niet of je dat kunt stellen, omdat een akkerbouwteelt veel preciezer nutrienten kan toepassen. Wat verder natuurlijk niks zegt over het feit dat je vele malen beter scoort op biodiversiteit, dierenwelzijn, koolstofvastlegging, etc, etc. Top systeem dus, wat je heerlijk uitlegd, maar zoals je ziet ging in alleen even 'aan' op je stelling dat de stikstofbalans op nul uitkomt, wat niet mogelijk is
@KipEigen Ah, met 5cm initieel en 3 cm jaarlijks valt de stikstofaanvoer inderdaad reuze mee, ook gezien het feit dat je de paden niet meebemest. Maar het is wel zo dat je uitspoeling juist in de hand werkt door op de ene plek veel stikstof te geven en op de andere plek minder. Jouw gift valt dus mee. Ik ken veel vergelijkbare initiatieven die starten met 12-20cm (!!) compost. Ik werk in de landbouw en als een boer waar ik mee zou werken dat zou doen, het direct als milieudelict in de krant zou komen. Met enkele cm's compost worden de stikstof- en fosfaatnormen ook al overschreden. Ik snap je beargumentatie dat je aan je C/N-verhouding werkt en dat de natuur niet in een model te vangen is, maar we werken met zijn allen aan opschaalbare landbouwsystemen. Dus systemen waarvan we willen dat ze meer worden toegepast. Als we op grote schaal met deze vormen van landbouw aan de slag willen dan moet dat kunnen binnen de bestaande wet- en regelgeving. Veel van de bestaande wet- en regelgeving voor de boer betreft JUIST de verliezen. De verliezen naar de lucht (habitatrichting N2000 gebieden) en naar het grond- en oppervlaktewater (nitraatrichtlijnen) zijn de reden waarom de huidige boer de nek omgedraaid wordt. het zou jouw verhaal dus sterken als je kunt stellen dat je systeem efficienter met stikstof omgaat dan een regulier gemengd bedrijf. Dat waag ik te betwijfelen, omdat in de akkerbouw heel efficient stikstof toegepast kan worden. Dit staat even buiten het feit dat jouw bedrijf vele malen beter scoort op zo'n beetje alle andere zaken (koolstofvastlegging, dierenwelzijn, biodiversteit, noem maar op). Maar zoals je ziet ging ik alleen even 'aan' op het feit dat je zegt de stikstofkringloop rond te hebben, terwijl je denk ik niet efficienter werkt dan een andere boer. Ik schat je verliezen in naar de lucht (mest dat op het land ammoniak uitstoot, en stikstof die vrijkomt bij compostering) + je verliezen in de bodem (uitspoeling) op 25%. Dat is geen schande, want volgens mij scoor je op 9 vd 10 uitdagingen in de landbouw goed, en ik heb de oplossing ook niet om 10 van de 10 te halen. Samen komen we er wel.
Mijn tuin is 3000m2, overwegend fruit en noten, waarvan 150 m2 nodig groenten. Ik speel ook met het idee om op een andere plak grond een tuinderij te beginnen, maar kan het vanwege het bovenstaande nog niet over mijn hart verkrijgen. Ik kan het namelijk niet uitleggen aan boeren waar ik mee werk: Ik zou dan iets doen wat een boer niet mag
❤❤❤
☺️☺️☺️
mooie mensen, mooie ideeën! Jammer van die lawaaiige stalen vogels
Haha 😂 ze zijn overal.
Leuk om te horen! Tsja, het is niet anders. Sportvliegtuigjes, maar gelukkig ook veel zweefvliegtuigjes. En voordeel is dat daardoor Schiphol hier niet laag vliegt. :)
Hoe veel m3 hebben jullie in beheer?
In de groentetuin 1075 m2 teeltoppervlak (dus exclusief paadjes), maar het hele perceel is bijna 1,5 hectare.
De tuinheuvel of Hügel of butte, ik ben al een paar jaar enthousiast. Je liet zo'n Hügel zien en je vertelde erover in je video. Ik mailde je met vermelding van door mij bedachte toepassingen. En? Leuk? Handig? Zinvol?
Een magneet voor woelmuizen en ratten. Net omdat het zo goed is voor de bodem, op termijn...
Heb je mij een mail gestuurd daar over?
Ik vermoed dat dit soort boeren de voorbije dagen niet op straat kwam.
Waarschijnlijk niet, zeker niet met een trekker ;). Toch weet ik ook wel redelijk wat alternatieve boeren die regelmatig richting Den Haag gaan.
Nee klopt, we hebben niet eens een trekker.;) Al denk ik wel dat er beleidsmatig heel wat dingen anders zouden moeten in de landbouw. Maar de eisen waar de meeste protesterende boeren mee aankomen, zie ik heel anders. Plus de manier waarop.
We willen onze mening niet opdringen, maar we willen inspireren en in gesprek gaan. Laten we hopen dat er meer perspectief komt voor de boeren, maar ook voor natuur, milieu, klimaat en dierwelzijn.
@@KipEigen Dat bedoelde ik ook. Positief en kakelvers!
Laten zien dat het anders kan.
als je een luikse vechter haan koopt dan heb je geen last meer van roofvogels
Haha ja als het een flink agressieve is 😁. Ik heb het geprobeerd en we hadden er eentje die direct op de buizerd afging als die een kip pakte maar dan vaak was die kip wel al flink beschadigd. Als nog balen.
Hier willen we de hanen niet al te agressief ivm vrijwilligers en mn dochtertje die wel eens meegaat. Maar kan me voorstellen dat het voor sommigen een handige oplossing is😄
@@KipEigenluikse vechter hanen zijn lief maar mensen maar agressief naar roofdieren
@@KipEigenje zult ook minder last hebben van vossen of marters
@@Iemand-q826 zeker. Al hebben we daar sowieso geen last van door de roofdierproof kipmobielen en schrikdraad. En kalkoenen :)
Ofzo
Jazo