Libia po Kadafim. Miał być porządek, a nie chaos. Powoli to się zmienia |

Поділитися
Вставка
  • Опубліковано 29 лис 2024

КОМЕНТАРІ • 21

  • @gregkey1512
    @gregkey1512 2 роки тому +12

    byłem w libii dwukrotnie jako młody nastolatek - w 1979 i w 1983. przejechałem prawie całe wybrzeże od tobruku do tripolisu. za pierwszym razem mieszkaliśmy w samym benghazi, za drugim w campie niedaleko miasta. pamiętam do dziś jakie wrażenie zrobiły na mnie antyczne miasta (doskonale zachowane i ogromne - grecja i włochy mogą pozazdrościć) leptis magna i cyrena. wizyta na cmentarzu aliantów z polską sekcją dostarczyła wielu wzruszeń. mam mnóstwo slajdów z tamtych pobytów w tym sporo z tych antycznych miast i z tobruku, czasami sobie je wyświetlam rzutnikiem i cały czas ich widok zachwyca, także znajomych, którzy bywali w świecie. zapamiętałem dwie rodziny, z którymi rodzice utrzymywali kontakty - jedna to kiedyś (za króla idrysa) bogaci aptekarze, drudzy to rodzina emigrantów z indii. niestety byłem za młody by w pełni docenić i więcej poeksplorować, ale dobrze, że miałem okazję zobaczyć to dość ciężkie do odwiedzenia miejsce. w dodatku w spokojniejszych czasach; wieczory w knajpkach na bulwarze w benghazi miały w sobie trochę z atmosfery bejrutu w czasach świetności).
    potencjał turystyczny - nieograniczony (plaże, pustynia, zabytki), chyba kompletnie niemożliwy do skonsumowania w najbliższym czasie.
    obejrzałem z przyjemnością.

    • @hermanmelville3368
      @hermanmelville3368 2 роки тому +1

      Sabrata też fajna.

    • @gregkey1512
      @gregkey1512 2 роки тому

      @@hermanmelville3368 pewnie tak, słyszałem tylko ale nie dojechaliśmy. a ciekawostek, to istatnio z filmu dokumentalnego o the beatles dowiedziałem się, że amfiteatr w leptis magnie był początkowo brany pod uwagę przez zespół jako miejsce ich koncertu, który finalnie odbył się na dachu siedziby ich wytwórni ''apple''.

    • @gregkey1512
      @gregkey1512 Рік тому

      @Jakub M jak pisałem - za młody byłem by patrzeć na życie z punktu widzenia polityki u bezpieczeństwa. o terrorze kadafiego wobec przeciwników słyszałem z rozmów, między innymi wspomnianej rodziny aptekarzy. największy niepokój budzili młodzi (wręcz nastoletni) żołnierze na punktach kontrolnych, których na drodze benghazi - trypolis było kilka (może kilkanaście). ewidentnie czymś ''nawaleni'' (podobno jakiś tytoń z drobniutko potłuczonym szkłem trzymany pod językiem powodował jakiś ''haj'' - nie wiem czy to prawda, taką słyszałem historię) z wielkimi kaburami przy pasie wręcz upajali się swoją władzą nad białymi, których mogli przepuścić albo nie... nieprzyjemne dla kobiet były sporadyczne sytuacje na targach (sukach), gdzie również ci młodociani zaczepiali je, także panie raczej chodziły z mężami lub w męskim towarzystwie. ale niebezpiecznie nie było, w sensie terroryzm, przemoc itd.
      pozdrawiam.

  • @Jasmme
    @Jasmme Рік тому +2

    Jestem w Libii od dawna teraz po tej powodzi w Dernie libijczycy zaczęli się jednoczyć. Ja mieszkam w zachodniej części Libii pod Trypolisem. Libia to piękny kraj pustynia jest piękna. Woda ze sztucznej rzeki jest do tej pory słodka zdatna do picia. Jest tyle pięknych miejsc do zwiedzania teraz sytuacja jest ciężka brak gotówki w bankach od 2015roku paliwo jest tanie 1litr benzyny kosztuje 12groszy gaz tani .Kilkanaście lat temu w Azizija pod Trypolisem było 58stopnia w zeszłym roku w Beni Waled było 52 stopnie .Kuchnia libijska jest zdrowsza niż nasza Polska cały rok są świeże owoce i warzywa ryby przy takich upalach kto jadłby mięso. Granice z Tunezja i Egiptem są otwarte cały czas. Pozdrawiam serdecznie z Libii ❤

  • @adammadulski3304
    @adammadulski3304 2 роки тому +2

    Dziękujemy.

  • @pawekrajnik274
    @pawekrajnik274 2 роки тому +1

    Mateuszu, powtórzę to jeszcze raz: kontent rewelacyjny, przerywniki muzyczne jeszcze lepsze;)) dzięki;)

  • @tommydi
    @tommydi 2 роки тому +1

    Byłem w Libii w 87 jako dzieciaki.. piękny kraj. Wrócił bym chętnie.

  • @WojciechBojarski
    @WojciechBojarski 2 роки тому +8

    Ale jak już się wymienia pozostałe dwa miasta dawnego trójmiasta tj. Leptis Magna i Sabratha to warto wspomnieć że obecny Trypolis nazywał się dawniej Oea.

  • @arkadiuszp5070
    @arkadiuszp5070 2 роки тому +13

    Słowo daję, przeczytałem "lipa po Kadafim" i najśmieszniejsze, że to też odzwierciedla znaczenie tytułu

  • @benzo4504
    @benzo4504 2 роки тому +1

    Super materiał. Fajnie, że wróciły odcinki poza trasą. Ten z Nigrem i Kamerunem również ciekawy. Brakowało mi jedynie jakiegoś komentarza/informacji o spojrzeniu dzisiejszych Libijczyków na rządy Kaddafiego (chociaż jakiś sondaż?). Afryka zawsze mile widziana na kanale.

  • @kazimierzmarkiel5400
    @kazimierzmarkiel5400 2 роки тому +2

    Spedziłem tam 15 lat życia, jeszcze za Kadafiego. Ten kraj posiada dwa główne miasta podzielone 1000 km pustyni . Benghazi założyli Grecy, Tripoli Fenicjanie. Ten duzy dystans przy szybko rosnącej populacji musiał wykształcić lokalne elity w obu miastach i rywalizacja pomiędzy tymi miastami była od zawsze. Kadafi doszedł do władzy na drodze krwawego zamachu stanu i wiedział, że demokracja w jego kraju nie ma szans, dlatego rezydował w kwrtale miasta gdzie był garnizon wojskowy , nadajnik TV i zwykły Libijczyk nie miał z nim żadnego kontaktu. Jedynie w TV mógł usłyszeć co Colonel zamierza uregulować i jak. Colonel miał własne zdanie na temat ociężałości demokracji, wad rządów autorytarnych i próbował implementować swoją wizję tzw jamahiriji, która by eliminowała wady obu poprzednio wymienionych ustrojów. Gdyby nie technika i siła agresywnych kolonizatorów: zydzi, USA, żydowska Francja, UK , to sami Libijczycy nie byliby w stanie zagrozić Kadafiemu. Obserwowałem przez 15 lat z samolotu monotoniczny rozwój miast i działek rolniczych przygotowywanych przez rząd do sprzedaży ludziom. Żaden ze znanych mi rządów na świecie nie uczynił dla swoich obywateli wiecej, niż Kadafi dla swoich obywateli. Wybudował fabrykę rur strunobetonowych średnica ok 4 m koło Marsa El Brega i zbudował rozległy ( kilka tysięcy km długości ) system wody pitnej dla miast i uruchomił go w czasie, kiedy w Tripoli zaczynały się braki wody pitnej. Oczywiście Amis mu to zbombardowali . Zabytki: W Tripoli jest łuk triumfalny M. Aureliusza - tetrapylon i muzeum zawierające zbiory minerałów, owadów, roslin i najstarszych zabytków załozone jeszcze przez Włochów Mussoliniego. W Leptis Magna urodził sie Septymiusz Serwer i wtedy był tam port morski z latarnią morską, promenada z kolumnadą z kolumnami z różowego granitu z Assuanu, łuk tryumfalny ( też tetrapylon) , łaźnie, targ miejski, stare i nowe forum, bazylika ( gmach sądu) Hippodrom, zaraz obok obiekt -amfiteatr w rodzaju Koloseum ale wykonany w skale, teatr - zachowały się ubikacje z siedziskami ustawionymi koliście, a w śrdoku grupa rzeźb. Z czasów fenickich zachowały się jakieś zbiory monet. Większość substancji zabytkowej pochodziła z czasów rzymskich, wtedy Leptis płaciła podatek Rzymowi chyba 3000 ton oliwy na rok. Sabrata była mniejsza niż Leptis Magna, ale też miała teatr, z pieknym amfiteatrem a z czasów fenickich zachowała się figura boga Besa i monety oraz kilka starych detali architektonicznych . Z czasów Belizariusza było widać nowe mury miejskie w mniejszym obrębie i z powtórnie użytego materiału z rozbiórek starych budowli, bo Justynian nie rozpuszczał Belizariusza i pieniędzy na wojne mu nie dawał tyle ile było potrzeba. Bo obudowywał wschodnie cesarstwo twierdzami, któe pochłaniały całe jego zasoby ale te twierdze spowolmiły znacznie ekspansje wrogów Cesarstwa.Ale za czasów Belizariusza był tam kosciół ( wg Prokopiusza z Cezarei) z mozaiką niezwykłej pięknosci- która się zachowała i jest zabezpieczona w osobnym budynku, zajmowałą cała powierzchnie nawy. W Cyrenajce Grecy załozyli 5 miast. W Trypolitanii na dżebelu w Garianie w 1985 spadł śnieg i wszystkie dzieci oczywisci ze szkoły uciekły natychmiast, ale to był wypadek raz na 50 lat. 600 km na południe w osadzie Gadames (oaza ze źródłem wody ) stał rzymski garnizon (z III-go legionu) , który szachował plemiona pustynne, któe zawsze zagrażały ludności osiadłej , uprawiającej oliwki i winogrona , hodujacej owce. Stara cżęść miasta była szczytem adaptacji architektury do warunków klimatycznych . Tam są wysokie temperatury i duże różnice temperatur pomiędzy dniem i nocą. Ten kompleks miejski to był jeden budynek o rozciągłości 0,5x 0,5 km, wybudowany tak, ze ulice były jak tunele ze stropem, w którym co kilkanaście metrów były otwory wentylacyjne ze światłem dziennym. Było do 3 kondygnacji, po bokach ulic były ławy kamienne, że mozna było przysiąść, wszystko bielone wapnem. Wejscia do mieszkań ( skanalizowanch) były po obu stronach . Ponieważ był to jeden masyw, więc w ciągu dnia panowała wewnątrz znacznie niższa temperatura, bo wnetrze nie zdążyło sie ogrzać. Byłem tam w lecie, do srodka wszedłem w koszulce polo z krótkimi rękawkami i zaziębiłem się, mimo, że na zewnątrz temperatury były ok 35 stopni C. Było tam na pustyni miejsce z formacja geologiczną, którą widziałem tylko raz w życiu. Ten teren to stare dno morza, w który osadzały się różne sedymenty w tym okresowo poli meryzował kwas krzemowy bo w wodzie sie kwas krzemowy rozpuszcza w ilości ca 20 ppm, i w tym miejscu warunki polimeryzacji były na tyle trwałe, że wytrąciła się na dnie warstwa grubości ok 1 cm, szara , oczywiscie przykrył to inneego rodzaju seyment. Ale kiedy ruch tektoniczny wypietrzył ten fragment dna ponad powierzchnie wody, zaczłęa sie erozja i wietrzenie doszło do tej warstwy kwarcowej. Nie wiem ile milionów lat to było na po wierzchni, ale to tylko spękało i zadnym dalszym zmianom nie uległo. Ale to wyglądało tak, jakby tu ktoś specjalnie te kawałki tam poukładał. Na pustyni spotykało sie jaszczurki, które miały na łuskach mniejszy współczynnik tarcia niż teflon i nurkowały w piasku jak my w wodzie- w sekundzie go nie było. Kiedy staneliśmy na pustyni na obiad ( pieczeń rzymska na stojąco) do kolegi, który zdjął buty podszedł skarabeusz i bez żadnych kompleksó złapał go za duzy palec u stopy i próbował go potoczyć na stosowniejsze miejsce. One toczą kulke nawozu, zakopują ją w piasku , składają tam jako i tą kulką młody sie zywi, zanim wyjdzie na świat Bozy. A te skarabeusz uznał, że przyszedł na gotowe, jedzienie jest okrągłe i gotowe do toczenia. Całosci nie obejmował. Ale to nie jest jadowite stworzenie i Egipcjanie dynastyczni robili w kształcie skarabeusza amulety . Dla nich była to personifikacja boga Chepri, który odpowiadał za ruch tarczy słonecznej , która dzieki niemu odradzałą się codziennie. Były na pustymi też kobry, pamietam, ze jedna przypełzła do bambusowego gaju koło domku Edzia L. , który ja zaraz przerobił na całkiem długi pas skóry. Chciał coś na pamiętkę. Przechodzilismy też na algierską stronę, bo tam ok 200 m był kawałek pustyni, na któym rosły róze pustyni, po któe tam poszliśmy . Algierscy strażnicy graniczni nie byli zadowoleni ale ja swoje róże dowiozłem do domu .
    Stary

  • @tycjankudas6157
    @tycjankudas6157 2 роки тому

    Nastepny świetny odcinek . Pozdrawiam Tycjan Kudas . Mieszkam w Hondurasie ( obecnie UK wracam w Listopadzie) . Jak by pan byl zainteresowany mozemy zrobić odcinek również Nicaragua i Belize. Zapraszam dziekujemy !!

  • @bohenastowell112
    @bohenastowell112 2 роки тому +1

    Pozdrawiam:)

  • @tomekw
    @tomekw 2 роки тому +2

    I gdzie te zdjęcia na ekranie? Mogłyby być zawsze, gdy jest rozmowa o innych państwach. Szczególnie, gdy są to państwa mniej znane dla Polaków.

  • @zbigniewalgierski6788
    @zbigniewalgierski6788 2 роки тому +1

    Za Khadafiego była turystyka nawet pod Niger, tylko że dla wytrawnych.

  • @piotrrossudowski2758
    @piotrrossudowski2758 2 роки тому +1

    Szkoda, że doszło do rozłamu w Libii. Niestety polityka, pytanie czyja?

  • @kamilc9286
    @kamilc9286 2 роки тому +1

    Ale mnie Pan zranił. W podróży się je to co jest i nie jest to podróż kulinarna