Column of the Holy Trinity Vienna 2024 Η στήλη της Πανώλης Βιέννη

Στο ιστορικό κέντρο της Βιέννης, στον στολισμένο πεζόδρομο Γκράμπεν με τα πολυτελή καταστήματα και τα αυτοκρατορικά κτίρια , βρίσκεται ένα ακόμα εντυπωσιακό μνημείο της πόλης, η στήλη της Αγίας Τριάδας ή αλλιώς η στήλη της πανώλης.
Στα χρόνια μεταξύ του 1675 έως το 1684 μια νέα πανδημία πανώλης θα έπληττε την
πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας των Αψβούργων αλλά και άλλες περιοχές της κεντρικής Ευρώπης.
Έτσι το 1679 η λεγόμενη μεγάλη πανούκλα της Βιέννης, χτύπησε σκληρά την πόλη και παρόλες τις προσπάθειες και τις ιατρικές γνώσεις και μέσα της εποχής, χάθηκαν κοντά στους 80.000 κατοίκους.
Με το πέρας της πανδημίας σε πολλά σημεία της αυτοκρατορίας αλλά και στην ίδια την πρωτεύουσα ανεγέρθηκαν διάφορα μνημεία όπως ο ναός του Αγίου Καρόλου, και η στήλη της Πανώλης για να τιμήσουν τους αγίους που θεώρησαν ότι συνέδραμαν στην προστασία του πληθυσμού, αλλά και για να εκπληρώσουν ανάλογα τάματα.
Ο αυτοκράτορας Λεοπόλδος Α' δεσμεύτηκε ότι θα αναγείρει μια αναθηματική στήλη στο κέντρο της πόλης εάν η πανδημία έληγε.
Έτσι αρχικά στήθηκε μια ξυλογλύπτη στήλη που αναδείκνυε την αγία τριάδα περιστοιχιζόμενη από εννέα αγγέλους.
Το 1683 ανατέθηκε στον Ματίας Ροχμίλερ η ανέγερση ενός μαρμαρινού θεματικού γλυπτού ο οποίος απεβίωσε κατά την διάρκεια δημιουργίας του αφήνοντας στην σύνθεση τρεις από τους εντυπωσιακούς αγγέλους.Το έργο παρέλαβε στην συνέχεια ο Γιόχαν Φίσερ ο οποίος επίσης είχε αναλάβει τον αφιερωματικό ναό του Αγίου Καρόλου Μπορομέο που θα δούμε σε επόμενο βίντεο με αναθεώρηση του τελικού σχεδίου όπως τα εντυπωσιακά γλυπτά στην βάση της στήλης.
Όμως ούτε ο Γιόχαν Φίσερ τελικά έφερε εις πέρας το έργο αφού το παρέδωσε στον
Πωλ Στρούντελ που σε συνεργασία με τον Ιταλό αρχιτέκτονα Λοντοβίκο Μπουρνατσίνι και τους γλύπτες Μπέντλ και Κράκερ, τελείωσαν το έργο που εγκαινιάστηκε το 1694.
Παρόλο που συμμετείχαν στην κατασκευή του μνημείου πολλοί και σημαντικοί γλυπτές και αρχιτέκτονες της εποχής, και παρόλες τις καθυστερήσεις και τροποποιήσεις των σχεδίων , το τελικό σχέδιο μοιάζει σαν να έχει γίνει από έναν καλλιτέχνη.
Έτσι τελικά από την αρχική ξυλόγλυπτη αφιερωματική στήλη μνήμης, το έργο κατέληξε σε ένα μνημειώδες μπαρόκ αριστούργημα που κοσμεί εδώ και αιώνες την αυτοκρατορική πρωτεύουσα.
Το καλλιτεχνικό μοτίβο της στήλης φανερά επηρεασμένο από τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες και το καθεστώς της εποχής, θέλει να αναδείξει την καταλυτική παρέμβαση του αυτοκράτορα Λεοπόλδου του Α' στην αντιμετώπιση της πανώλης αλλά και της πολιορκίας της πόλης από τους Οθωμανούς, με την δύναμη της προσευχής.
Με βάση την ανάδειξη της Αγίας Τριάδας, ο αριθμός τρία επαναλαμβάνεται σημειολογικά συνεχώς στο μνημείο, ετσι η 20 μέτρων ύψους στήλη, χωρίζεται καθ' ύψος σε τρία μέρη.
Στην βάση όπου κυριαρχεί το ανθρώπινο στοιχείο με την εξανθρωπισμένη μορφή της πανώλης που έχει νικηθεί, καθώς και την μορφή του αυτοκράτορα να προσεύχεται ως ενδιάμεσος του ανθρώπου με το Θεό, το μεσαίο τμήμα της όπου κυριαρχούν οι μορφές των αγγέλων , και το τρίτο ψηλότερα όπου υπάρχει η αγία τριάδα.
Η σύνθεση της κορυφής είναι από επιχρυσωμένο χαλκό και απεικονίζει τους Πατήρ Υιό και άγιο πνεύμα να περιβάλλονται από σύννεφα με χερουβείμ και αγγέλους.
Ο πατήρ με την μορφή σεβάσμιου γέροντα ευλογεί με το δεξί του χέρι την ανθρωπότητα ενώ με το αριστερό κρατά τον κόσμο με την μορφή χρυσής σφαίρας και στην κεφαλή φέρει το άγιο πνεύμα με την μορφή περιστεριού καθώς και υπέρλαμπρο φωτοστέφανο.
Ο Υιός δίπλα του στέκεται όρθιος με προτεταμένο το δεξί πόδι και το δεξί χέρι να κρατάει σταυρό νικώντας τον θάνατο.
Το μεσαίο τμήμα της στήλης έχει αναφορά όπως είπαμε στην σύνδεση ανθρώπου με το θείο με την παρουσία εννέα αγγέλων.
Οι άγγελοι απεικονίζονται σε καθιστή και όρθια στάση στα σύννεφα να κρατούν διάφορα συμβολικά αντικείμενα.
Τον αριθμό τρία συναντούμε και περιμετρικά του μνημείου αφού υπάρχουν τρείς ακμές και τρεις εσοχές γεμάτες περίτεχνα σκαλίσματα και διακόσμηση με θυρεούς και σύνδεση της Αγίας Τριάδας με την τρισυπόστατη μοναρχία των Αψβούργων.
Η δυτική πλευρά είναι αφιερωμένη στον Θεό, τον Πατέρα και φέρει τον δικέφαλο αετό, το οικόσημο της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, με την χάλκινη λατινική επιγραφή , Ντέο Πάτρι Κρεατόρι , δηλαδή Θεός πατέρας δημιουργός και θυρεούς διαφόρων δουκάτων της λεγόμενης εσωτερικής Αυστρίας, όπως της Στυρίας, της Καρινθίας και της Καρνιόλας.
Η ανατολική πλευρά συνδέεται με τον Υιό του Θεού όπως αναφέρει και η επιγραφή Ντέο Φίλιο Ρετέμπτορι, Θεός Υιός λυτρωτής, και συνοδεύεται από γλυπτά όπως της γιορτής του Πάσχα και του μυστικού δείπνου αλλά και τα οικόσημα των βασιλείων της Ουγγαρίας, της Κροατίας και της Δαλματίας, καθώς και της Βοσνίας.
Και τέλος η βόρεια πλευρά αφιερωμένη όπως λέει η στήλη , Ντέο Σπιρίτσουι Σανκτίφικα τόρι δηλαδή, Στον Θεό το πνεύμα το Άγιο δημιουργό βλέπουμε τους επιχρυσωμένους θυρεούς της Βοημίας της Λουσατίας της Σιλασίας , αλλά και γλυπτά της Πεντηκοστής, της φλεγόμενης καρδιάς και άλλα.