Naked (1993) - Fragman
Вставка
- Опубліковано 15 жов 2022
- Biri geçse karşıma ve yapışsa yakama ve “en sevdiğin film hangisi?” diye sorsa çok da düşünmeden ama kendimi ağırdan satmak için bir miktar da öfleyip püfleyerek “Naked” derim. Tabii orada durmam, asla durmam, “Mike Leigh filmi” diye eklerim ve “1993 yapımı olan.” diyerek son darbeyi indiririm. Elbette böylesi bir akıcılıkta ilerlemez gerçek hayat; ıhlamalar, duraksamalar, “şey” demeler, kekelemeler, devrilen cümleler ve daha nicesi oraya buraya çarpıp durur. Hiçbir şey destansı bir yücelikte gerçekleşmez, gerçi öyle olması da umulmaz.
Bu noktada, yakamı bırakır karşımdaki ve hatta eliyle şöyle bir çırparak üstümü başımı düzeltir (veya ben böyle olmasını beklerim), ancak kalbe saplanan o hançer, işleri berbat eden o soru çıkar ağızdan: “Neden?” Neden seviyorum bu filmi? Neden en sevdiğim film sorulunca bunu söyledim? Neden bir başkasını değil de bunu seçtim? Böyle soruların bir açıklaması olduğundan emin değilim. Bir ihtimal cevabı ben de bilmiyorumdur veyahut da kelimelerle ifade edilemeyecek bir şeyler vardır ve onlar dört bir yanımı sarmıştır. Ya da, daha da vahimi, işleri yine olur olmadık biçimlerde büyütmüş, sonu gelmez bir çıkmaza güle oynaya girmişimdir.
İşin doğrusu, Naked’ı ilk izleyişimdeki coşkunun artık aynı biçimi ve yoğunluğuyla kaldığını sanmıyorum. Yanılmıyorsam on sekiz yaşlarındaydım filmi ilk izlediğimde. İlk sekansın ardından Johnny arabaya atlayıp da kaçarken durdurmak zorunda kaldım filmi. Tüylerim diken diken olmuştu giren müzikle beraber. O yıllarda sıklıkla içimi kaplayan “şu an dünyamı değiştirecek bir şeyle karşı karşıyayım” hissi ile göz göze gelmiştim. Dünyamın sınırları, Wittgenstein’a zorbalık edercesine, dilimin sınırlarını aşıyordu. Evreni anlamama olanak sağlayacak bir şeylerle tanışmak üzere olduğumu düşünerek heyecanla dolmuştum.
Johnny bir türlü derleyip toplayamadığım bir çok şeyi ifade ediyordu. Durmuyordur, utanmıyordu, sıkılmıyordu. Alelade bir işçi sınıfı mensubu olarak oradan oraya sürükleniyor, olur olmadık kişilerle kendini sakınmadan ve kısıtlamadan konuşuyordu. Durduk yere kapı dışarı edildiğinde, “ne kadar kitap okursan oku, bu dünyada asla ama asla ama asla anlayamayacağın şeyler vardır” diyerek zırlıyordu. Belli belirsiz bir haklılık taşıyordu Johnny’den, ben de bir şeyler okuyup duruyordum ama bir türlü bir şeyleri anlayamıyordum. Karşımda çözülecek bir gizem olarak duran yaşamın neresinden tutarsam tutayım “bütünü” bir türlü göremiyordum. (Yıllar sonra işlerin pek de değişmediğini görmek, acıklı bir gülümseme yerleştiriyor suratıma.)
Tanrının doğasını ve amacını bilemeyeceğimizi söylüyor Johnny, bir güvenlik görevlisiyle gece yarısında uzun uzadıya tartışıyor bunu. Evrimi anlatıyor, ancak tanrıyı toptan reddettiğini de söyleyemeyiz, çünkü bu “mitik anlatı”ların insanın beyhude geleceğini ortaya koyduğunu düşünüyor. Hepimizin küresel bir ekonomik yönetimin ürünleri haline geldiğimizi, alınıp satıldığımızı ve birer mala dönüştüğümüzü anlatıyor. 1993’te ne idüğü biraz belirsiz olan bu sözler, hiç kuşku yok ki artık neredeyse tamamen gerçekliğe kavuşmuş, hatta bir nevi gösteri halini almıştır. Birer maldan da öte, birer veriye dönüştüğümüzü söylemek sanırım ki yanlış olmayacaktır.
Hiç kuşkusuz film eleştirisi yapmayı arzulardım, ancak hangi şekilde denersem deneyeyim öz eleştirinin önüne geçemiyor yazdıklarım. Mesela, Johnny’nin ve filmdeki diğer her erkeğin cinsel ilgisini çeken Sophie’nin oldukça “saf” ve “bilgisiz” çizilmesine rağmen adının anlamının “bilgelik” olması mutlaka değinilmesi gereken bir nokta olurdu film eleştirisi yazıyor olsaydım. Veyahut karşımıza Jeremy ve Sebastian olarak çıkan ve zengin sınıfını temsil eden karakterin, aslında görünürde hiçbir “gerçek ve doğal hakkı” olmamasına rağmen insanları sıkıştırmasını ve onlardan cinsel anlamda faydalanmasını “mülkiyet hakkının” kullanımı üzerinden okumak gayet olağan olurdu. Kim olduğu ve ne iş yaptığı bilinmeyen bu kişinin insanlar üzerinde kurduğu baskının temelsizliği üzerine uzun uzadıya konuşmak gayet mümkündür. “Kaos”tan kaçıp gelen Johnny’nin filmin sonunda “hiçliğe” gidişini evrenin minyatür bir alegorisi olarak okumak da gayet mümkündür.
Gelgelelim bunları yapmak, oturup ciddiyetle konuşmak ve bir yerlere varmış gibi görünmek hiç de eğlenceli değildir. Bölük pörçük fragmanlarla Johnny ile özdeşlemiş bir “ben algısı” üzerinden eli yüzü düzgün olmayan şeyler söylemek ve bunların yalan yanlış anlaşılmasını ummak neden bilmem ama daha keyifli görünüyor bana. Ne zaman bir şeyi “bütünlüklü” bir biçimde anlatsam ve karşımdaki de bunu “olduğu gibi” anladığını ifade etse, büyük bir başarısızlığa uğramışım, hiçbir şeyi aktaramamışım gibi hissediyorum.
(Buraya kadar okumuş ve devamını okumak gibi bir arzunuz varsa:
umidgurbanov.substack.com/p/n...)
* * *
Çeviri: Ümid Gurbanov
Blog: umidgurbanov.substack.com
Twitter: umidgurbanov
* * *
Twitter: ufaktefekceviri
Patreon: patreon.com/umidgurbanov
çok sevdiğim bir filmdir. özellikle soundtrack harikadır. Uzun süre uğraşıp bulup sayfama yüklemiştim isteyen dinleyebilir. Tam ve temiz halini bulmak zordur.
So bored? No I wasn't fuck'in bored. I'm never bored, that's trouble with everybody also bored!
Daha yeni tekrar izlemişken bu video güzel bir sürpriz oldu. Açıkçası ben de yıllar önce izlediğim zaman ki aynı coşku ve yoğunluğu yakalayamadım ama film yine günlerce kafamda döndü. Sanki özüme, köklerime dönüyormuşum hissi uyandırdı. İlk izlediğimde tüm sahneleri, diyalogları vs. analiz etmiştim. Artık fark ediyorum ki bir filmin bana net bir şey anlatması o kadar da mühim değil . "ok. çok güzel söyledin." deyip geçiyorum. Ama hissettirdiklerini çok önemsiyorum ve naked bana iyi hissettirdi. Çok sevdiğim bir filmden, kitaptan vs. sonra "evet; yalnız değilim." duygusu çörekleniyor üzerime. Benim gibi hisseden, düşünen tuhaf insanlar var diyorum.
Blogdaki bu yazını birileriyle paylaşmak isterdim doğrusu. Ama emin ki alacağım en olumlu yanıt "iyiydi" olacak:)
İsimler üzerinde durmuşsun. Muhtemelen herkes tahmin eder ama yazayım. Johnny nin isminin sex pistols vokalisti John Lydon'dan geldiğini düşünüyorum. Malum, lakabı johnny rotten :)
Sevgiler, saygılar..
Hangi platformda izlediniz ben bulamadım
Dün gece izledik.. Resmen yaşam enerjimi çaldı sevgili Johnny. :)) E adam- bu kadar okumuşsun, araştırmışsın- hep mi negatif yönünden sindirirsin tüm bu bilgiyi... Nihilizm akımının bir sembolü resmen... Narsistlik özellikler de mevcut.. Sadistlik de var...Mitolojideki Sisifos karakteri geldi aklıma... Tam bir "fos" çıktı... Biraz sevgi, biraz güven ve biraz inanca davet ediyorum seni güzel kardeşim... Ancak ne yazık ki Johhny gibi karakterler çok fazla dünyada-ıssız, uzak, sevgisiz, bağsız... Sevgiden ve güvenden seke seke kaçtı canım benim ..Tek başına yaşa şimdi beyninin içinde deli sorularla, acıyla, alayla ve kendi ölümcül yalnızlığınla... öfff..
Müthiş yorum🎉 aynı dusuncede olmak ne güzel 😅
"Kendimden emindim, filmi izleyecek ve onların da kafasında bir şeyler yerine oturacaktı. Sanki ortada bir “hakikat” varmış da “yayılmaya” ihtiyaç duyuyormuş gibi."
Size ne kadar çok hak verip sizi ne kadar iyi anladığımı söylemeye cüret edemiyorum. Thomas Bernhard'tan ötürü. Bilirsiniz: "anlaşılmak mümkün değildir" demişti. Bu cümlesinin vücut bulmuş hali bu film, yazı(nızda gördüğüm en azından). Aslında başta şu yazınızı okurken Bernhard'ın sözleri yankılanıyordu ama bu denli şiddetli hal alacağını tahmin etmemiştim, bahsettiğim yazınız: "Ne zaman bir şeyi “bütünlüklü” bir biçimde anlatsam ve karşımdaki de bunu “olduğu gibi” anladığını ifade etse, büyük bir başarısızlığa uğramışım, hiçbir şeyi aktaramamışım gibi hissediyorum." Sadece şu satırlarınıza "nicht?" deyip gitmeyi planlıyordum, belki de öylesi daha fazla şey anlatırdı benim yapabileceğimdem ama tutamadım kendimi sizin gibi, dayanamadım ve yazdım. Her zamanki gibi. Şimdi de zihnimin içinde tüm bunlara karşılık True Detective dizisindeki Rust Cohle adlı karakter tur atıyor. Hepimizin içerisinde olduğu (ortak) yanılsamanın duyusal deneyimler ve hisler ile bir tür oyalanmadan ibaret olması.
Johnny'nin sıkılmayla ilgili söylemlerine karşılık anlaşılmama mevzusunu ele alıyorum. Sıkılmaya yönelik yaklaşımını anlaşılmama durumu ile karşılıyorum ve bu duruma uyarlıyorum. En azından kendim için.
Bu arada yazınızı okurken arka planda da parçayı çaldım sürekli. Johnny'nin sesinde okumam tam uygun olmayacağı için müziğinde okudum çünkü yazınız adeta filmin formatındaydı içinden çıkmışçasına.
Bir de kurt adam dediği kısım ayrı bir manidar. Sonraki rollerinden birinde kurt adam olması. Bu paralleliği bir kaç oyuncuda da gördüm. Ne denli etkilidir bilmiyorum ama manidar bir bağ var. Matthew McConaughey'in True Detective dizisindeki rolünün Interstellar filmindeki rolüne etkisi, Joaquin Phoenix'in The Master filmindeki rolünün Joker filmindeki rolüne etkisi.
Ekleme:
"Bir ihtimal doğru anlatım ve aktarım yol ve kanallarını bulamamışızdır. " Bu cümleniz bana "connectome" terimini hatırlattı. Belki de anlaşılmamanın sebebi, doğru kanal buradan geçiyordur. Connectome beyindeki nöral bağlantıların haritası, bir nevi parmak izi gibi kişinin beyin izi. Ama dil, parmak, diş izinden çok daha özgü ve biricik. Bu nöral harita tamamen kişiye özel. İkizler ne kadar bir birine benzese de en yakın bir birlerini en iyi anlayacak kişiler olsa da bu haritaları farklı. Yani beyin izleri. İkisi bir şeyi aynı anda öğrense bile beyinleri bunu aynı yol haritasını izleyerek kaydetmiyor. Aynı şekilde çağırdıklarında yani çağrışım ve hatırlamalarda. Dolayısıyla bir epifaniye, aydınlanmaya ulaşan insan hakikati diğer insanlara da aynı şekilde ulaştırabileceğini sandığında Thomas Bernhard bir kez daha iç çekiyor. Günümüz biliminden yüzyıllar önceki bilgeler adeta bu bilginin farkında olarak hakikati arayan insanlara cevaplarını vermeyip, kendilerinin bulmalarını istemesi boşuna değilmiş sanki.
Son olarak, her isim günümde izlemeyi planladığım Naked filmini sanki bu sefer es geçecek gibi hissediyorum. Fragman, yazınız ve yazdıklarımla yıllık dozu almış gibi oldum.
Videolara ve yazılara yaptığınız yorumları okumak daima farklı bir keyif ve hatta bir nevi güven duygusu veriyor bana. Sanırım aynı heyecanla aynı şeyi işaret etmeye çalışmanın getirdiği aşinalık hissi bunu doğuruyor. Esen ve güzel kalmanız dileğiyle.
@@umidgurbanov teveccühünüz. Yazılarınızın ve bazen bir miktar da videoların içeriğinin oluşturduğu şevkle ayna tutmaya çalıştım ya da öyle yapmaya çalışırken etkiye karşı tepki verdim. Her halükarda bundan oldukça keyif aldığımı söylemeliyim, sayenizde. Teşekkür ederim. Sizlere de esenlikler dilerim.
Ekleme kısmı ile ilgili kısaca birey olmanın önemi “beyin izlerimiz” farklı olduğu için önemli ise birey olamamış kişilerde beyin izi yok ya da pasif diyebilir miyiz
Kanaldaki diğer kesiti - "Ben asla sıkılmam" - görüp de izlemiştim bu filmi.
İşte bu beni epey mutlu eder.
Film önerilerinizi biraz daha artırabilir misiniz ümit bey ? 🧡🧡
Eskiden kurt adamdım diyen oyuncunun yıllar sonra harry potter’da kurt adamı oynaması :)
Wow! Mən də on altı yaşımda izləmişdim bu filmi və eynilə sizin kimi izləyən zaman hiss eləmişdim ki, necəsə içimdəki bir şeyləri dəyişdirəcək bu film; dünyaya bir daha eyni gözlə baxa bilməyəcəkdim. Təşəkkürlər!
o kadar güzel ki..
Müthiş gerçekten. En sevdiğim filmi en sevdiğim kanalda görmek çok hoş bir tesadüf. Yazınızda gayet güzeldi. Sinemada izlemeyi çok istiyorum
Atılan video ile alakasız ama matematik konulu konuşmadan çeviriler de yapabilir misinn ✨🫶
Müthiş filmdir.
O kadar müthiş bir film ki! 🖤
Ümid Hocam elinize sağlık. Naked tarzı filmler önerebilir misiniz rica etsem?
Açıkçası biraz düşündüm ama bu film ile benzer havayı taşıyan başka bir film aklıma gelmedi. Olur da gelirse yazarım buraya.
@@umidgurbanov Teşekkürler hocam. İnsanı "huzursuz" edecek, belki biraz da iç karartacak tarzda öneriniz varsa onu da isteyebilirim.
İkinci dəfə izləməyin vaxtı çatmışdı zaten. 👍
İzlemiştim :)
Hiç
Nereden izleyebilirim🥺
gerçekten iyi film
Süper film
Filmi kaç defa izlediğimi hatırlamıyorum, bu aralar yine bi film izleyesim vardı ve naked'i mi yoksa detachment'i mi tekrar izlesem diye düşünüyordum. Pekala Naked'i izliyorum... :)
Ben de Detachment izlemeyi düşünüyordum ilk defa. Fragmanı görünce kararımı değiştirdim. :)
Hell yeah
Filmin alt yazılı hali var mı? İlk defa gördüm merak ettim :)
Kanalda yok, ancak internette var muhakkak.
@@umidgurbanov kanalda olmadığını biliyorum, neredeyse bütün paylaşımlarınızı ezberledim.. teşekkürler 🙏
Muhteşem film muhteşem fragman.
Hocam, düşüncelerinizi derinden hissettiğimi bilmenizi isterim. Bence en büyük ihtiyaçlarımızdan biri, anlaşılabilmek...