Leven in het heelal - Ewine van Dishoeck over geboorte van sterren en planeten (Spinoza te Paard)

Hoe ontstaan sterren en planeten? En hoe wordt bepaald of nieuwe sterren al dan niet lijken op onze zon? Ewine van Dishoeck neemt ons mee naar de ijskoude en ijle wolken tussen de sterren in onze Melkweg, waar nieuwe sterren en planeten op dit moment worden geboren. Welke moleculen treffen we aan in de ruimte? Hoe kunnen we die überhaupt zien? En hoe waarschijnlijk is het dat die organische verbindingen uiteindelijk op een andere planeet kunnen komen en de basis vormen voor buitenaards leven?
Harold Linnartz gaat verder waar Ewine van Dishoeck de vraag open moet laten: hoe kan er uit de complexe moleculen die in de ruimte aanwezig zijn, leven ontstaan? In zijn laboratorium in Leiden maakt Linnartz het universum na: hij laat ijsmantels groeien op stofdeeltjes en beschiet die met UV-licht en deeltjes. De hamvraag: kun je zo van lange koolstofketens aminozuren maken?
Ewine van Dishoeck is hoogleraar Moleculaire Astrofysica aan de Universiteit Leiden. In 2000 kreeg zij de NWO-Spinozapremie. Van Dishoeck werkte aan de universiteiten van Harvard en Princeton en is sinds 1995 hoogleraar in Leiden.
Harold Linnartz is hoogleraar Molecular Laboratory Astrophysics aan de Universiteit Leiden.  
Meer over de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en Spinoza te Paard: www.nwo.nl/spinozatepaard
De NWO-Spinozapremie is de hoogste Nederlandse onderscheiding in de wetenschap. NWO kent de prijs toe aan Nederlandse onderzoekers die tot de absolute top van de wetenschap behoren. Zie www.nwo.nl/spinozapremie
Onder het motto 'Ongehoorde Kennis' verkennen topwetenschappers in poppodium Paard van Troje de grenzen van de wetenschap.
NWO op UA-cam: / nwovenc

[@ronaldderooij1774]

De beantwoording van de vraag over het ontstaan van sterren en protoplanetaire schijven (ipv bollen) was veel te compact. Sterren ontstaan door zwaartekracht, dat is juist. Maar sterren zijn pas sterren doordat er in de kern ervan door zeer hoge druk thermonucleaire reacties plaatsvinden. Het antwoord over de protoplanetaire schijven was ook erg incompleet. Magnetisme zal best een rol spelen, maar simpel behoud van momentum verklaart waarom het een schijf is en geen bol. Het is nu eenmaal lastiger om naar binnen te vallen als je centripetale kracht moet overwinnen in de equator van de schijf. De bol zal dus op alle fronten ineenstorten, maar juist niet op de evenaar van de rotatie vanwege middelpuntvliedende kracht die daar werkt. Ik vond haar antwoorden erg mager. Sowieso zou ik de tip willen geven om eens naar de Engelsen te kijken. Die doen ook een soort Spinoza te Paard, maar dat is een lezingencyclus van 1 wetenschapper van 10 keer 2 uur in plaats van 1 x een uur.