Współczesna polszczyzna - co jest ewolucją języka, a co jego psuciem | dr hab. Jacek Wasilewski

Поділитися
Вставка
  • Опубліковано 12 кві 2022
  • 👉 Zostań Patronem: patronite.pl/radionaukowe
    👉 Wesprzyj jednorazowo: suppi.pl/radionaukowe
    🎧 Posłuchaj na streamingu: ffm.bio/radionaukowe
    🔔 Subskrybuj: / @radionaukowe
    🌐 Strona: radionaukowe.pl
    👍 Facebook: / radionaukowe
    📷 Instagram: / radionaukowe
    ❌ Twitter: / radionaukowe
    🎓 Odwiedź LAMU: / @letniaakademiamlodych...
    🎬 Zobacz więcej: • Radio Naukowe poleca
    📩 Kontakt: kontakt@radionaukowe.pl
    - W języku osadzają się nasze konceptualizacje świata. Możemy różne rzecz zmieniać świadomie, jeżeli chcemy, żeby nasza postawa odzwierciedlała się w języku - mówi w Radiu Naukowym dr hab. Jacek Wasilewski komentując zmiany zachodzące w polszczyźnie. Dr hab. Wasilewski jest językoznawcą z Uniwersytetu Warszawskiego, członkiem Zespołu Kultury Żywego Słowa Rady Języka Polskiego i autorem m.in. książki „Bezecnik gramatyki polskiej. Tajemnice językowego półświatka”.
    Czy to znaczy, że jeśli chcemy wyrazić swoją postawę, to możemy po prostu wybrać jak mówić? A co z zasadami polszczyzny? - Główną zasadą jest to, że Polacy mówią po polsku. Jeżeli Polacy zaczną inaczej mówić to znaczy, że przestaną mówić po polsku, czy też zmieni się polski? - pyta dr hab. Wasilewski. - Nadal możemy powiedzieć „mądrej głowie dość dwie słowie”, ale młoda osoba właściwie tego nie zrozumie. To dlatego, że w pewnym momencie Polacy zrezygnowali z liczby podwójnej. Czy to znaczy, że przestaliśmy mówić językiem polskim? Nie, po prostu liczba podwójna wypadła, podobnie jak wypadł czas zaprzeszły - wyjaśnia.
    Jednocześnie, zdaniem gościa Radia Naukowego są pewne granice, których przekraczać nie wolno i formy, które nigdy zaakceptowane nie będą. Dlaczego należy do nich „wziąść”? Jak językoznawcy zapatrują się na feminatywy, anglicyzmy i rusycyzmy? Czy wolno mówić „w Ukrainie”? Co zatwierdza Rada Języka Polskiego i czy faktycznie tak często „obie formy są poprawne”? A także, czy językoznawcy zdarzy się pomylić, nawet w czasie nagrania podcastu? O tym wszystkim posłuchacie w tym odcinku!
    💛 Jeśli podobał Wam się ten podcast, chcecie, żeby Radio Naukowe się rozwijało - możecie mnie wesprzeć patronite.pl/radionaukowe. Od progu 10 zł zapraszam do grupy na FB, w której prywatnie i swobodnie rozmawiamy na tematy podcastu i nie tylko. Dzięki! 💛
    POLECAMY INNE MATERIAŁY:
    • Radio Naukowe - Wszyst...
    • Fizyka
    • Biologia
    • Astronomia
    • Psychologia
    • Zwierzęta
    • Religia
    • Historia
    • Historia życia
    • Geografia
    • Technologia
    • Człowiek
    • Kultura
    • Medycyna
    • Archeologia
    🧠 Radio Naukowe - włącz wiedzę! 🧠
    #RadioNaukowe #KarolinaGłowacka #JacekWasilewski 🎬
  • Наука та технологія

КОМЕНТАРІ • 386

  • @kubacski8454
    @kubacski8454 2 роки тому +46

    Mnie niestety bardzo mierzi forma w Ukrainie. Kto z Państwa naprawdę, mówiąc na Ukrainie, mysli o jakimś upodleniu czy dawnych "kolonizacjach" Kresów? Wydaje mi się to wydumany problem, będący kalką problemów jakie podnosi w Ameryce czy na Zachodzie. Nie przyjmuje argumentu, że Ukraincy sami się tego domagają - jakby mi ktoś mówił że Polacy mówią umyślnie na Ukrainie, aby mnie obrazić to też bym protestował. A tak nie jest i nigdy nie było

    • @mwitbrot
      @mwitbrot 2 роки тому +14

      Poprawność polityczna. Kiedyś żyd napisał wiersz o murzynie, a dzisiaj nie pozwala się dzieciom go uczyć.

    • @mariannakot1361
      @mariannakot1361 2 роки тому +8

      To nie jest kalka problemów zachodnich, to kalka problemów wschodnich.
      W 1993 roku Werchowna Rada Ukrainy zadekretowała normę dla języka rosyjskiego wymagając, by na gruncie języka rosyjskiego używać formy "w Ukrainie" (mimo, że uzus i norma literacka dla języka rosyjskiego to "na Ukrainie"). Uznano, że "na Ukrainie" jest postkolonialne i poradzieckie. Potem ten wymóg wobec języka rosyjskiego mechanicznie został przeniesiony na grunt języka polskiego przez przyjeżdżających tu Ukraińców (mimo, że na gruncie polszczyzny "w Ukrainie" to archaizm, brzmi daleko mniej naturalnie niż w języku rosyjskim).

    • @ziomek1889
      @ziomek1889 2 роки тому +6

      W ogóle nigdy nie było żadnej kolonizacji na Ukrainie w myśleniu zachodnim, ale wielcy intelektualiści na wszystko muszą brać kalkę na modłę zachodnią bo wtedy myślą że są trendy

    • @digiMac69
      @digiMac69 2 роки тому +2

      Na terenie Ukrainy. W państwie Ukraina... I wszystko jest jasne!!!

    • @grzegorzswist
      @grzegorzswist 5 місяців тому +2

      Dla mnie to podpada po "virtue signaling".
      Sam uzywam formy "na" poniewaz hinoruje tym samym nasza wspolna przeszłość historyczną.

  • @ukaszkowalski5263
    @ukaszkowalski5263 2 роки тому +31

    Odnośnie początku o "na Ukrainie" i "w Ukrainie" - pan Wasilewski wypowiada się o poprawności językowej czy o aspiracjach politycznych Ukraińców? Bo argument o docenieniu tego co chcą Ukraińcy, z punktu języka polskiego, jest żaden zwłaszcza, że sprowadza się do stosowania rusycyzmu - czyli niesprawnej firmy językowej.

  • @piotrhinc5434
    @piotrhinc5434 2 роки тому +29

    Pytałem znajomego Ukrainca czy on woli na czy w Ukrainie. Odpowiedź cytuję : "dla mnie jeden ch*j, ja nie rasist".

    • @bartosztomaszewski7813
      @bartosztomaszewski7813 Рік тому

      @@bogdanski6928 to płacisz podatki nie w Polsce?!?

    • @w.418
      @w.418 2 місяці тому

      Myślę, że większość Ukraińców nie zna na tyle zasad języka polskiego, by wyczuwać tę różnicę.

  • @markippo
    @markippo 2 роки тому +16

    Przykro się tego słuchało. Odnoszę wrażenie, że prywatna definicja nauki wg Pana profesora to "zestaw prywatnych poglądów na sprawę, pełnych sprzeczności i racjonalizacji". Czy broni się ona w zderzeniu z definicją leksykalną? Powątpiewam... Nie zaprasza się na wykład o matematyce numerologa, a istnieje ryzyko, że każdy nierozważny matematyk może się nim stać...
    Takie luźne spostrzeżenia...
    1) Czy Pan profesor nie widzi lekkiej sprzeczności w racjonalizatoskim wywodzie rozpoczętym od słów "W Galicji"?
    2) Nie, język nie jest nośnikiem emocji. Interlokutorzy są. Nie sądzę aby zastąpienie myślenia strotypowego innym stereotypem było drogą właściwą. To błędne koło.
    3) Skoro ewolucja języka odrzuciła tę "nowoczesność" należy zadać sobie pytanie, czy jest to nowoczesność rzeczywista, czy jednak postulowana.
    4) Odnoszę wrażenie, że ta cała dyskusja o feminatywach to próba zastąpienia chleba bułkami... Spłycanie i ośmieszanie i splycajnie rzeczywistego problemu społecznego. Mniej ideologii, więcej myślenia...
    4) Humanizm i hedonizm to różne pojęcia. Odnoszę wrażenie, że były mylone.

  • @Damianoss1000
    @Damianoss1000 2 роки тому +19

    Odnośnie "na" i Węgier. Dlaczego w takim razie nie mówimy na Chorwacji, na Dalmacji na Słowenii, na Czechach, Na Bośni, na Siedmiogrodzie itp? To też były "regiony" monarchii habsburskiej.
    Jeszcze często pojawia się argument, że Węgry nie miały swojej państwowości - no właśnie miały, państwo Habsburgów dosłownie nazywalo się Austro-Węgry, gdzie część królewska była pod rządami Węgrów, a część cesarska - Austriaków.
    Prof. Miodek moim zdaniem najlepiej wyjaśnił stosowanie "na" - nie jest to kwestia jakiejś podległości, polskiego poczucia wyższości, tylko specjalnych uczuć, sentymentu, sympatii wobec bliskich nam krajów.

  • @mariannakot1361
    @mariannakot1361 2 роки тому +24

    4:13 W okresie rozbicia dzielnicowego było też Księstwo Mazowieckie, jako osobny byt, a nie jeździmy "w Mazowsze". Było Księstwo Opolskie, a nie jeździmy "w Opolszczyznę".

    • @siwka1095
      @siwka1095 3 місяці тому

      Po rusku jeździmy w Mazowszu, w księstwu... ja wolę po polsku.

  • @s3rverius
    @s3rverius 2 роки тому +12

    Czułem się, jakbym słuchał TOK FM.

  • @annakuswik3883
    @annakuswik3883 2 роки тому +23

    A ja się nie zgadzam z tymi normami "nowoczesnymi", które de facto nas cofają w rozwoju kulturowym, a nie rozwijają. I z chętnymi w kulturalny sposób mogę podyskutować.

    • @robertwadoowski5200
      @robertwadoowski5200 2 роки тому +4

      No ale jak tu z Panią dyskutować , kiedy po prostu ma Pani rację?

  • @vidar3241
    @vidar3241 2 роки тому +16

    Ja i tak zawsze będę mówił na Ukrainie :) Wymyślają jakieś polityczne głupoty .

    • @w.418
      @w.418 2 місяці тому

      Tak dokładniej to ze względów politycznych niektórzy próbują siłowo wprowadzać zmiany w języku.

  • @marcinflees4543
    @marcinflees4543 2 роки тому +17

    Zastanawiam się czy jeśli Cyganie/Romowie mogą żądać od nas aby nie nazywać ich Cyganami to czy my (np. Polacy) nie powinniśmy wymagać od nich aby nie używali między sobą słowa "Gadzio", które oznacza nie-Rom i nie-czlowiek.
    Uważam, że jest to słowo rasistowskie, przecież w języku polskim nie ma określenia na nie-Polaka.

    • @igorm2631
      @igorm2631 2 роки тому

      Czyli sami sobie chcemy strzelać polityczną poprawnością w kolano jak Amerykanie? O ile pamiętam, ostatnio chlałem z jednym takim typem którego byśmy pewnie ochoczo nazwali "cygańskim królem" (i kompletnie bez sensu, zresztą), i jakoś nie zauważyłem żądań językowych XD Teraz serio: przecież nikt nie żąda usuwania ze słownika słów Cygan czy gadzio, tylko nie udawania że nie są ani trochę nacechowane emocjonalnie. Mają takie znaczenie jakie mają. Kiedy indziej powiem Cygan, kiedy indziej Rom, w drugą stronę też to działa.
      Mamy takie słowa w języku polskim: obcy (chyba najdokładniej tłumaczy gadzia), cudzoziemiec... A zresztą: może nie przytoczę popularnego określenia na wszystkich jak leci o oliwkowej skórze, zwłaszcza gdy są imigrantami z obszarów gdzie sądzimy że religią dominującą jest islam? To że B-word nie występuje w słowniku, nie znaczy że nasz język go nie rozpoznaje.
      Niemiec dla Słowian też całkiem coś podobnego znaczył, może Germanin będzie potrzebny...
      Może by tak w końcu zauważyć że to USA ma nas**** w kwestii swojego zakazanego słowa na N i nie musimy kopiować dobrowolnie równie idiotycznie radykalnego podejścia wszędzie gdzie się da. Raz w latach 90 skopiowaliśmy, i to pudłując haniebnie, bo ofiarą padł tuwimowski Murzynek Bambo, a powinien /Tomasz Knapik voice mode on/ czarnuch. Może wystarczy głupot, nikt od nas niczego nie żąda i my nie żądajmy.

  • @aldonazebrowska5197
    @aldonazebrowska5197 2 роки тому +9

    Dużą, wielką literą NIE "Z dużej", "Z wielkiej" (to rusycyzm). A co z epidemią: te auto, te spotkanie, te zdarzenie...

  • @donedine1605
    @donedine1605 2 роки тому +16

    Gratuluję odcinka - jak zwykle świetny.
    Mam natomiast jedno pytanie, czy też bardzo, ale to bardzo nieśmiałą prośbę.
    Nie ukrywam, że w dalszym ciągu jestem pod wrażeniem poprzedniego odcinka z profesorem Ekertem. Nie lubię głosić nieznoszących sprzeciwu tez, ale to chyba jeden z tych gości, którego osiągnięcia naukowe mają rzeczywiście znaczenie globalne i jeden z tych odcinków, którego liczba odsłon wrośnie gwałtownie po jakimś czasie (oby jak najszybciej).
    Rzecz jednak w tym, że ten odcinek miał dodatkową wartość dla słuchaczy Radia Naukowego. Mianowicie, zrealizowanie odcinka w formie wideokonferencji dało nam słuchaczom dodatkowe emocje. Uśmiechy, zaduma, zakłopotanie (takie pozytywne oczywiście), pauzy i inne reakcje w warstwie wideo dają dodatkową porcję emocji właśnie. I pewnie nie jest celem samy w sobie, aby audycja naukowa skupiała się na podglądaniu emocji prowadzących czy gości, ale pewne odcinki będą nabierały z czasem wartości historycznej i w mojej ocenie warto, aby niosły z sobą możliwie pełny przekaz. Oczywiście naukowcy nie muszą być celebrytami i dodatkowa presja w postaci obrazu wideo może być krępująca. Być może jednak niektóre odcinki mogłyby być realizowane również z zapisem obrazu? Chyba właśnie zdefiniowałem swoją prośbę :)
    Pozdrawiam serdecznie Pani Karolino :)

  • @Qnotinio
    @Qnotinio 2 роки тому +25

    Dawno nie zdarzyło mi się słuchać jednocześnie tak wiele mądrych wywodów i tak wiele bzdur.

    • @hejter7374
      @hejter7374 2 роки тому +18

      Odpowiedź jest bardzo prosta, Pan profesor ma bardzo ciekawy dorobek naukowy, co najmniej dobre wykształcenie, ale zajmuje się też "gender studies". Co powoduje, że występuje tutaj pewien konflikt interesów.

    • @michaldyrek9626
      @michaldyrek9626 2 роки тому +16

      @@hejter7374 przyklad czlowieka wygietego w odpowiedni sposob. Dzieki czemu mozna lapac granty i pisac wysokopunktowqne teksty. Niestety pieniadze ida w lewa strone a swiat nauki zaraz po nich. Nie mozna sie dziwic ze czlowiek chce zarabiac, ale nalezy o tym pamiętać

    • @bartosztomaszewski7813
      @bartosztomaszewski7813 Рік тому +3

      A nie "WIELU" przypadkiem?!? Nie mas to jak po polskiemu się porozumiewać...

    • @Qnotinio
      @Qnotinio Рік тому +2

      @@bartosztomaszewski7813 Sprawdziłem, mylisz się pan 😄

    • @bartosztomaszewski7813
      @bartosztomaszewski7813 Рік тому +2

      @@Qnotinio - doprawdy?!? Czyli zasady gramatyki musiały się diametralnie zmienić jakiś czas temu. No i językoznawcy, na których opinii opieram swój osąd też sie mylą i nie wiedzą...

  • @janinakowalska1055
    @janinakowalska1055 Рік тому +4

    Jak się cieszę,że wypowiada się nareszcie Pan w sprawie poprawności języka. I nie podkłada się prowadzącej mówiąc,że "tak,tolerancja i można różne rzeczy robić w mowie jakie nam pasują",(jak np.pan Bralczyk). Dbam o język,bo to nasze największe dobro i drażnią mnie różne "nowotwory językowe" tylko dlatego że są modne i iktualnie nadużywane. A tu nareszcie balsam dla moich uszu. Dziękuję serdecznie.

  • @iwonajurkowska7633
    @iwonajurkowska7633 2 роки тому +8

    Myślałam, że będzie o współczesnym języku, a było o poprawności politycznej. Smutne.

  • @przemysawkomarowski8312
    @przemysawkomarowski8312 2 роки тому +17

    Na Kamczatce, na przyląku Canaveral, na Alasce.
    Mieliśmy Kamczatkę????
    Mieliśmy kolonie w Ameryce????!

  • @panjash41
    @panjash41 2 роки тому +7

    Odróżnijmy język mówiony od języka pisanego. Mówiony jest zrozumiały bez względu na błędy o ile realizuje zamierzony przekaz werbalny. Ale jak widzę "ktury" to już nawet nie jest zonk, to jest autentyczny ból :)) Co więcej, nagromadzenie błędów ortograficznych potrafi uwalić każdy tekst. Niby rozumiemy co czytamy ale jakby percepcja zaczynała strajkować.

  • @szwejo1
    @szwejo1 2 роки тому +6

    Na Ukrainie,czy w Ukrainie jeden czort.Wg prof.Miodka obie formy są poprawne i nic nie ma w żadnej z nich ujmującego.Każdy powie jak mu wygodnie,a nie zgodnie z poprawnością polityczną.

  • @Felixoss
    @Felixoss 2 роки тому +9

    Proszę nie przerywać bo już nigdy nie dowiem się dlaczego ludzie mówią wzięłem!!!!

    • @winstonknowitall4181
      @winstonknowitall4181 6 місяців тому +1

      Dlatego, że chłopców mówić uczą kobiety (matki i nauczycielki), które mówią "wzięłam". No więc skoro "wzięłam", to i "wzięłem".

  • @jacek2929
    @jacek2929 2 роки тому +24

    Śląsk też był osobnym księstwem a nie ma innej formy niż na Śląsku

    • @maxfuller9255
      @maxfuller9255 2 роки тому +2

      Śląsk był (w całości ) państwem / księstwem w średniowieczu. Od XIII/XIV jest regionem którego części były w granicach kilku państw. Słowo „państwo” przetrwało w języku czeskim jako panstwo , a nasze państwo to w czeskim stàt. Np polsky stàt. Na Śląsku jest i konsekwentne i poprawne. Chociaż dzieweczka z piosenki chciała lecieć za Jasiem do Śląska, to nie oznacza dzisiejszej poprawności tylko sugeruje, że ta piosenka była może już hitem w XIIw😃

    • @maxfuller9255
      @maxfuller9255 2 роки тому +3

      Dla dokładności : panství to nieruchomość , posiadłości , domena. Miejsce należące do pana. Moje panství je v polským státě .

    • @darfwejder
      @darfwejder 6 місяців тому

      uważaj, kiedyś nie było fikołków z neologizmami w stylu onych i nabijaliśmy się z korpogadki. Dzisiaj mówimy, w języku fajnopolackim, w Ukrainie przeszliśmy do posłanek na sejm. Nie kołder tylko takich pań. Nie róbmy na siłę takich głupot. Próbuje tu się zrównać opowiadanie głupot z żołnierką, pilotką bo lewica właśnie się takimi bzdetami zajmuje. Bo jak będziemy mówić onych to wtedy zniknie "problem głodu" na świecie. I ciągle zapychanie tym dyskryminowaniem i tego, że nie można nikogo cisnąć za głupoty co opowiada bo to hejt jest. Nagle się okazuje, że na japoksiążce dostaniesz bana za użycie słowa czarny. No nie dajmy się zwariować. Murzyn nagle nabrał mocy łapania w Polsce na plantacji bawełny afrykańczyków. to jest oznaka problemów umysłowych co najmniej. Także zaraz i ślonsko gadka dostanie edycji na gadkę z tyłka bo nie można odmieniać po polsku w/g deklinacji tylko po na siłę pchanych ozdobników z zagranicy bo to u nas jest passe.

  • @michaldyrek9626
    @michaldyrek9626 2 роки тому +26

    Niestety powiedzenie "w Ukrainie" jest ostatnio manifestacja fajnopolactwa i dlatego bardzo mnie to drazni

    • @slawomirgrabowski2963
      @slawomirgrabowski2963 2 роки тому +8

      Mam dokładnie to samo. Fajnopolactwo -brakowało mi tego określenia😊

    • @bs9675
      @bs9675 2 роки тому +16

      Podobnie jak robienie polityczno poprawnej gownoburzy że słowa murzyn.
      Młodzież lubi być modna i światowa.

    • @event151
      @event151 2 роки тому +2

      ja jestem osłuchany z tą formą. Jeśli sobie przypomnę, to kiedyś używałem obu form zamiennie i nikt nie widział błędu w tym, jak napisałem czy powiedziałem "w". Dziś nagle wszyscy, którzy nie pilnują interpunkcji czy gramatyki uczą mnie jak jest wg nich poprawnie.

    • @ZdzichaJedziesz
      @ZdzichaJedziesz 2 роки тому

      Myślę że ostatnio wszyscy jesteśmy "Ukraińcami" . Dość rosyjskiego ludobójstwa na Ukrainie ⚡Orkowie Putina won za Don z Ukrainy ⚡Ukraina bez Putina ⚡

    • @bs9675
      @bs9675 2 роки тому +4

      @@event151
      A ja jestem osłuchana w "podaj DLA cioci coś tam". Tylko co z tego?

  • @Tibbbby75
    @Tibbbby75 2 роки тому +8

    Takie fanzolenie o języku. Dorabianie dziwnych teorii, byle tylko coś tam uzasadnić, byle być modnym, byle błysnąć. A tymczasem coraz więcej ludzi ledwo rozróżnia "także" od "tak że", a może wybór formy jest wyrazem mojej postawy?

  • @partialintegral
    @partialintegral 2 роки тому +25

    Nie mieszajmy polityki do gramatyki. Wszystkie teorie profesora dotyczące w/na można łatwo obalić: np. w Saksonii (a to nie państwo), w Nowej Fundlandii (a to wyspa).

    • @ZdzichaJedziesz
      @ZdzichaJedziesz 2 роки тому +1

      Saksonia i Nowa Funlandia są państwami. Kanada i RFN to federacje. Tylko na zewnątrz wyglądają jak jedno państwo.

    • @partialintegral
      @partialintegral 2 роки тому +9

      @@ZdzichaJedziesz No to w Lombardii, w Andaluzji, w Bukowinie, w Bretanii, w Guangdongu, w Laponii. Przykłady można mnożyć.

    • @partialintegral
      @partialintegral 2 роки тому +9

      @@ZdzichaJedziesz A i byłbym zapomniał: w Galicji.

    • @partialintegral
      @partialintegral 2 роки тому +10

      @@ZdzichaJedziesz W takim układzie Hawaje i Alaska też są państwami, a jednak: na Hawajach i na Alasce.

    • @ZdzichaJedziesz
      @ZdzichaJedziesz 2 роки тому

      @@partialintegral
      Wielkie mecyje 🙂 Nie masz innych problemów? Inflacja jest wysoka 😄

  • @ewaborgunska2885
    @ewaborgunska2885 4 місяці тому +1

    Uwielbiam rozmowy o języku polskim. Jest wspaniały, daje ogrom możliwości żartobliwego słowotwórstwa, łamańce są czasami obłędne (miejscowość Dzierżążnia jest jedną z moich ulubionych), niektóre zasady nie do ogarnięcia, więc ciągle czegoś nowego można się dowiedzieć, nauczyć. I im jest się starszym tym zabawniej jest się naszego ojczystego, jedynego takiego na świecie, uczyć, czy raczej poznawać go.

  • @januszlepionko
    @januszlepionko Рік тому +4

    DR HAB., a bełkocze w odpowiedzi na pierwsze pytanie.
    Podaje Węgry jako wyjątek, bełkocząc „kiedy to się kształtowało…”.
    Kiedy CO się kształtowało, gdy Węgry były częścią monarchii Austro-Węgierskiej? Węgry - pierwsza koronacja króla Węgier - AD 1000 (Stefan I). Gdzie wtedy była Austria?
    Znaczy co? Przez 500 lat kontaktów polsko-węgierskich (a były w tym nawet dwie unie personalne) nie ukształtowała się żadna forma, tylko dopiero po rewolucji węgierskiej 1848 roku?
    Skoro więc bredzi już na początku rozmowy, czy warto słuchać jej reszty?

  •  2 роки тому +14

    Chyba jeden z mniej udanych wywiadów. Jak Pani Karolina słusznie zauważyła ciężko zrozumieć przekaz gościa i zdaje się jakby mówił że język jest wolny, ale tam gdzie jemu to nie pasuje zawsze można znaleźć uzasadnienie, że jednak nie. Wiem że nie o to chodzi, jednak taki trochę obraz zostaje który trochę wyśmiejemę, wymyśloną scenka:
    - Czyli to ludzie tworzą język i jest w nim swoboda, oraz miejsce na samoczynne zmiany?
    - Oczywiście!
    - Czyli mogę nazwać przyjaciółkę tokarzem, jak nie chcę jej nazywać tokarką?
    - Nie no. Aż tak to nie.

    • @snowmanfrost6141
      @snowmanfrost6141 2 роки тому +6

      - Raczej tokareczką - skwapliwie wtrąciła kierowniczka. :)

    • @wojtekr6793
      @wojtekr6793 2 роки тому +5

      Odcinek słaby, bo gość to zwyczajny, żeby nie powiedzieć prosty,ideolog ubrany tylko w naukowe gronostaje, a gospodyni wyznaje jego religię.

    • @slawomirgrabowski2963
      @slawomirgrabowski2963 2 роки тому +2

      @@wojtekr6793 Wśród fizyków krąży powiedzenie, że wszystkie nauki dzielą się na fizykę i zbieranie znaczków.

    • @januszdziedzic7338
      @januszdziedzic7338 2 роки тому +3

      Wzmiankowana operatorka tokarki powinna być, zgodnie z modą, nazywana tokarczynią.

  • @gogogun4151
    @gogogun4151 2 роки тому +7

    Tylko że stereotypy Nie biorą się z powietrza i od jednej osoby

  • @Rakowy_Manaskal
    @Rakowy_Manaskal 2 роки тому +7

    Australia jest kontynentem, Antarktyda też ;)

  • @ksaweryzapasnik4781
    @ksaweryzapasnik4781 11 місяців тому +2

    Odniosę się do części w której mowa jest o Kaszubach czy hipotetycznych różnicach w semantyce i wymowie miedzy regionami.
    Takie zróżnicowanie funkcjonuje to tej pory w Norwegii, gdzie mamy dwa języki pisane, dość podobne do siebie i setki dialektów. I nie jest niczym niezwykłym, że ludzie muszą przyłożyć się do rozmowy z kimś jak jada do innego regionu, muszą się dopytywać się o słówka czy potwierdzać zrozumienie treści. W telewizji bywają konkursy rozpoznawania skąd dana osoba pochodzi, bo poza dialektem jest jeszcze różnorodna wymowa tych samych głosek. Dodatkowo młode osoby przestają używać dźwięku podobnego do "ś" zastępując go "sz" co prowadzi, że nagle niektóre słowa tak samo brzmią.
    Jak mówi się już dobrze po norwesku to potem polszczyzna zaczyna być ciekawsza bo człowiek staje się wyczulony na drobne zmiany w wymowie czy konstrukcjach gramatycznych interlokutora.

  • @DrKanibalLepper
    @DrKanibalLepper Рік тому +2

    Moje ciało, mój wybór. Język jest częścią ciała. Język tworzą ludzie którzy go używają. Cale życie uczymy się języka. Później ktoś myśli że zarządzeniem zmieni umysły wszystkich ludzi. Jest jednak odwrotnie, ludzie zmieniają myślenie i wtedy zmienia się język. Oczywiście po 3 pokoleniu wałkowania odgórnych form wszystko się zaciera, dzieci uczą się wszystkich tych form od startu. Ale dziwne to przemocowe podejście do kultury...

  • @piotres9481
    @piotres9481 2 роки тому +4

    21:08 "... dobrze byłoby przeczytać tą(!) książkę". Serio?

  • @Faumond
    @Faumond Рік тому +6

    Czyli de facto pan doktor zachęcał do inżynierii społecznej w imię wartości, które uznawał za słuszne. Osobiście uważam, że (a) można być szowinistą i mówić "w Ukrainie" oraz (b) być otwartym na innych i mówić "na Ukrainie". Moim zdaniem dorabianie niepotrzebnej ideologii do prostych spraw.

  • @jacekdorobek2527
    @jacekdorobek2527 2 роки тому +6

    Mam dwa przykłady na: on-ona
    kierowiec - kierowca
    stolarz - stolarka
    Uważam, że język polski jest żywym językiem i dużo się jeszcze w nim zmieni.
    Ja na przykład nie akceptuję wyrażenia: w radiu. Wychowany byłem w przeświadczeniu, że poprawnie jest: w radio.
    I muszę z tym dysonansem jakoś żyć :)

    • @frejadraco9409
      @frejadraco9409 7 місяців тому +2

      Współczuję. Też już niestety wchodzę w ten wiek, kiedy zaczynam zauważać jak język zaczyna się psuć/zmieniać względem standardu, którego się uczyłam.

    • @jacekstaszewski4023
      @jacekstaszewski4023 4 місяці тому

      To nie jest kwestia przeświadczenia, wyrazy pochodzenia obcego są nieodmienne. Za stosowanie innych form były dwóje.
      Pozdrawiam.

  • @Archeros_
    @Archeros_ Рік тому +2

    To szukanie na siłę jakiegoś rzekomego równouprawnienia, wpychanie poprawności politycznej, te wszystkie sugerowane zmiany, które są zmianami na siłę, a nie zmianami przychodzącymi całkowicie naturalnie... Żałosne to wszystko.

  • @jerzyzaranski7155
    @jerzyzaranski7155 8 місяців тому +1

    W Litwie, czy na Litwie? Jak brzmi w mianowniku słowo, które w dopelniaczu brzmi - dżdżu? W czasie nieobecności, czy pod nieobecność? Być w posiadaniu, czy mieć?

  • @izasmith4912
    @izasmith4912 2 місяці тому +2

    Pierwszy raz zwrotu ,,w Ukrainie ,, użył moj nauczyciel w Liceum, z akcentem na,, u ,, w dodatku

  • @ewelakazia1467
    @ewelakazia1467 5 місяців тому +2

    Cudowne potyczki słowne! Bądźmy uczciwi- muszę być uczciwy, bo jestem z Uniwersytetu 😂😂😂 Aczkolwiek "Detektywka" wciąż mnie bawi.

  • @c64club
    @c64club 4 місяці тому +1

    Były sobie kiedyś dwie wsie - Bogucice i Dąbrówka Mała - obok wsi Katowice. Potem "pod Katowicami" kiedy te ostatnie stały się miastem. Teraz to dzielnice Katowic. I mamy dwa cmentarze - "na Dąbrówce" i "w Bogucicach". Próbowaliśmy na odwrót "w Dąbrówce" i "na Bogucicach". Łomatko, jakże to krzywo brzmi... Tak samo jak "w Ukrainie" i "na Czechach". Zęby bolą.

  • @MALTA518
    @MALTA518 Рік тому +2

    Subskrypcja dla Radia Naukowego to oczywistość.
    Ślę serdeczności,
    Stały słuchacz z czasów Oprawców Książek czy równie legendarnej audycji: Woobie Doobie.

  • @Spiker66
    @Spiker66 2 роки тому +11

    Kłopot jest taki, że z rzeczowników męskich w prosty sposób da się zrobić wersję żeńską. W drugą stronę jest dużo gorzej :-)

  • @marekkrzyz4103
    @marekkrzyz4103 5 місяців тому +2

    Jest tylko jedna poprawna forma "NA Ukrainie ". Każdy kto używa innej formy nie szanuje naszego języka!!

  • @luciferra8413
    @luciferra8413 Рік тому +5

    uwielbiam lingwistykę 🙂

  • @krzysztofszumio2368
    @krzysztofszumio2368 2 роки тому +3

    Trochę niekonsekwencji w "na" "w":
    1. Co do wysp, to również mówi się w Irlandii, choć nie kontynent, ale to zapewne wyjątek, bo reszta to "na".
    2. Wielkopolska i Małopolska - uzasadnianie rozbiciem dzielnicowy jest mało wiarygodne, bo Śląsk był równoważną dzielnicą i w pewnym stopniu Pomorze, a w przypadku tych dzielnic używa się "na".
    3. "Na" mówimy jeszcze o Białorusi i Słowacji. W przypadku tej drugiej pewnie dlatego, że to nigdy nie była państwowość, ale większość czasu Górne Węgry.

    • @RadioNaukowe
      @RadioNaukowe  2 роки тому +1

      Zgadzam, że nie ma co szukać reguł - język polski jest w tej kwestii szalenie niekonsekwentny.
      Tym bardziej w kwestii Ukrainy końcem sporu powinno być uznanie, że obie formy są poprawne i ich użycie zależy od danej osoby. Bez roszczeń i oskarżeń o psucie języka wobec tych mówiących inaczej.

    • @winstonknowitall4181
      @winstonknowitall4181 6 місяців тому +1

      @@RadioNaukowe Oczywiście. Ale Pani gość jednak wyciągał z kapelusza jakieś poronione teorie, które miały niby świadczyć, że nie ma tych niekonsekwencji. Szkoda, że bardziej go Pani nie przycisnęła. Chociaż i tak wielkie brawa za robienie za adwokata diabła. To niezwykle cenne w Pani rozmowach, nawet jeśli może czasem zbyt szybko Pani odpuszcza.

  • @merchbell1645
    @merchbell1645 Рік тому +1

    Uczyłem się że słowotwórstwo jest jak najbardziej wskazana, ale po to żeby sobie ułatwiać a nie utrudniać

  • @krystian4911
    @krystian4911 2 роки тому +1

    Pani Karolino, czy oglądała filmy z serii Obcego? Z tych filmów będzie mogła pani sporządzić całą listę tematów na kanał.

  • @piotr8090
    @piotr8090 2 роки тому +5

    Czy jak powiem do redaktorki "ukradłem dla Ciebie rower", to oznacza, że masz dwa rowery czy nie masz żadnego 😁😁

  • @krystian4911
    @krystian4911 2 роки тому

    Pani Karolino, nie myślała pani o założeniu serwera na discordzie?

  • @izasmith4912
    @izasmith4912 2 місяці тому +1

    Dziwne są te zmiany jezykowe.

  • @szpynda
    @szpynda 2 роки тому +2

    Świetny odcinek.

  • @annakrzysztofiak
    @annakrzysztofiak 2 роки тому +3

    Cieszę się bardzo, że odkryłam taką perełkę na You Tube w postaci tego kanału jednak troszeczkę zdziwiłam się słysząc, że doktor habilitowany opowiada kawały o „polaczkach”. Czy celem było wybadanie reakcji czy coś innego?

  • @krystian4911
    @krystian4911 2 роки тому

    Pani Karolino, jak rządy państw mogą kontrolować wielkie korporacje i zmusić kapitalistów do uczciwego płacenia podatków i przestrzegania prawa? (pytanie ekonomiczne i prawne)

  • @aleksanderpiwowarski7707
    @aleksanderpiwowarski7707 2 роки тому

    Super.

  • @55Klat
    @55Klat 2 роки тому +8

    To teraz będziemy w Mazury jeździć i w $ląsk.

  • @piotrkurgun7677
    @piotrkurgun7677 2 роки тому +5

    No nie! Doskonale spotkanie - naprawdę się dużo dowiedziałem, ale i ubawiłem. A a pro pos anglicyzmów to prawdziwy eye opener to sens cofania do tylu na przykładzie strzelanek komputerowych - wow!

  • @karollipinski76
    @karollipinski76 2 роки тому +9

    No to może więcej programów o tematyce humanistycznej, społecznej albo artystycznej?

    • @karollipinski76
      @karollipinski76 2 роки тому +1

      @Janusz Internetu Niby czemu? Któryś z tych obszarów nie jest badany naukowo? Zresztą... filozofię i teologię też bym dorzucił.

    • @hejter7374
      @hejter7374 2 роки тому +1

      @@karollipinski76 Nie masz wrażenia, że polska przestrzeń medialna jest przepełniona treściami humanistyczno-społecznymi. Coraz ciężej znaleźć dobrej jakości materiały zajmujące się popularyzacją treści STEM(przyrodnicze, techniczne, inżynierskie, matematyczne)

    • @karollipinski76
      @karollipinski76 2 роки тому

      @@hejter7374 Hmm... Jak to, coraz trudniej? Zjada je Pac-Man? A na serio - korzystam z zasobów światowego internetu i o jakimkolwiek niedosycie nie może być mowy. Chwała algorytmom.

    • @hejter7374
      @hejter7374 2 роки тому +1

      @@karollipinski76 Też zaspokajam potrzebę wiedzy w przestrzeni zagranicznej. Mam też na uwadze ludzi, którzy nie znają języka angielskiego, a chcieliby mieć dostęp do treści popularnonaukowych o charakterze technicznym

  • @rzeczpospolitaobojganarodo8809
    @rzeczpospolitaobojganarodo8809 2 роки тому +11

    Pani Karolina bardzo słusznie wskazała niekonsekwencję w rzekomej zasadzie dotyczącej przyimków. Szkoda, że nie pociągnęła tematu wskazując, że argument o tym, że Wielkopolska i Małopolska były rzekomo oddzialnymi księstwami podczas rozbicia dzielnicowego (w rzeczywistości oba te regiony były rozbite na domeny różnych książąt, pod nazwami księstwa krakowskiego, poznańskiego itd.), który ma rzekomo łatać niekonsekwencję, rodzi znowu więcej niekonsekwencji. Mazowsze nie było mniej oddzielnym księstwem niż "Małopolska". Podobnie Śląsk. A nie mówi się "w Mazowszu" czy "w Śląsku".
    Podobnie wyjaśnienie, że mówimy "na Węgrzech" odnosi się do wspólnego pozostawania w ramach CK monarchii. Zauważmy, że także Chorwacja, Czechy i nawet wspomniana przez Pana prof. Austria także do niej należały, a nie używa się do nich przyimka "na".

    • @event151
      @event151 2 роки тому +3

      Przyimki w nazwach geograficznych, czy nazwach państw są niezwykle niekonsekwentne. Można sobie umieszczać historycznie to w jakieś przykłady użycia, ale już dziś mówimy na Litwę ale do Estoni. Mimo, że była częścią RON. Mamy też "na Węgry" mimo, że nie był to nasz teren. Można tak wiele przykładów rzucać. Prawda jest taka, że to jedynie kwestia osłuchania się i przyzwyczajenia.

    • @UndeadChris
      @UndeadChris 2 роки тому +3

      @@event151 Tyle, że obecne obszary Estonii, które były kiedyś częścią RON nie były wtedy nazywane Estonią (tylko Inflantami). Estonia była częścią Szwecji i Zygmunt III chciał ją inkorporować do RON, ale nie za bardzo mu wyszło.

    • @Damianoss1000
      @Damianoss1000 2 роки тому +2

      ​@@UndeadChris Inflanty należące do RON to bardziej Łotwa, Estonia długo nie zagrzała miejsca i szybko została przejęta przez Szwedów. Stad pewnie "obcość" Estonii w porównaniu do Łotwy, gdzie do dzisiaj mamy polską mniejszość

    • @rzeczpospolitaobojganarodo8809
      @rzeczpospolitaobojganarodo8809 2 роки тому

      @@event151 Stwierdzenie, że to ZIII chciał przyłączyć Estonię jest sporym uproszczeniem. Pomysł został przeforsowany przez nieprzychylnego Zygmuntowi Jana Zamoyskiego i wpisany do pactów conventów. Miało to osłabić pozycję nowego króla wprowadzając tarcie między nim a jego szwedzkim państwem. Dopóki w Szwecji panował Jan III Zygmunt nie zrobił absolutnie nic, aby włączyć Estonię do Rzplitej. Uczynił to dopiero po tym, jak wojska bezprawnego pretendenta Karola Sudermańskiego zaatakowały ziemie Rzplitej czyniàc z wojny domowej wojnę między Szwecją a Rzplitą. Włączenie Estonii misło najpewniej zmobilizować Rzplotą, która nie chciała włączać się w wojnę domową w Szwecji.

  • @frejadraco9409
    @frejadraco9409 7 місяців тому +1

    28:48 dr hab. członek Rady Języka Polskiego mówi: "nasiąkLIśmy", ech...

  • @mariolamingin
    @mariolamingin 2 роки тому +4

    Pan z uniwersytetu, a źle akcentuje niektóre czasowniki np. nasiąkLIśmy. W mojej ocenie powinno być naSIĄkliśmy.

    • @frejadraco9409
      @frejadraco9409 7 місяців тому

      Nie tylko w twojej ocenie :) Po prostu powinno być. Aż mi się przypomniał cytat z King-Sajzu: "zdradziLIście, oszukaLIście" użyte celem wywołania efektu komicznego i nawiązania do niedouczonych komunistycznych aparatczyków.

  • @gonzogorf7019
    @gonzogorf7019 2 роки тому +3

    47:18 a Kłosińska to pies?
    chyba trzeba będzie zrobić wincyj odcinków o języku, mam taki uczuć nieukontentowania...

  • @gregman6687
    @gregman6687 Рік тому +10

    Niestety mówienie, że mówienie „na Ukrainie” jest postkolonialane jest uprzedzeniem wobec osób, które to mówią. Zawiodłem się: zamiast o nauce to nagle wykład jakie to stereotypy są be i co jest dyskryminujące a co nie. Lewacki bełkot!

  • @antysynteza777
    @antysynteza777 2 роки тому +3

    JUDZIĆ - brzmi nieźle, choć to wcale nie tak.

  • @marcinkrzyzynski5894
    @marcinkrzyzynski5894 2 роки тому +22

    Od zawsze lubiałem Pani kanał:)
    Nagrywa dalej:)

  • @Martin-hh2jv
    @Martin-hh2jv Рік тому +3

    Ja pieprze. Ale brednie. Ale widać że można z tego żyć. Tyle że te Polaczki z pana kawałów nie chcą tego łykać

  • @kstempniak
    @kstempniak Рік тому

    Małe sprostowanie - ostatni kanton Szwajcarii przyznał pełnie praw wyborczych kobietom dopiero w 1992.

  • @merchbell1645
    @merchbell1645 Рік тому +2

    Tyle mowy o rownouprawnieniu a specjalnie teraz się dzieli na on i ona.. poseł to funkcja a plażowicze pływają razem i nie zmienię zdania pòkim żywy 😜

    • @frejadraco9409
      @frejadraco9409 7 місяців тому

      Nie nadążasz: osoby plażujące oraz plażowiszcza ;)

  • @hydz2
    @hydz2 2 місяці тому

    Bardzo ciekawy wywiad

  • @isabell4414
    @isabell4414 Рік тому +1

    A jaka jest forma żeńska od wyrazu „złoczyńca”? Czy rzeczywiście absolutnie każdy bez wyjątku rzeczownik MUSIA mieć formę żeńską, bo inaczej ujmie to godności i ważności płci żeńskiej?

  • @panikrystyna1
    @panikrystyna1 2 роки тому +14

    Pasjonujący wywiad. Dziękuję Państwu.

  • @boberm567
    @boberm567 Рік тому +2

    Wywiad nadzwyczaj ciekawy - tylko ten bełkot tłumaczenia poprawności literki "w" Ukrainie. Pan doktor zwarcia zwieracza dostał z powodu politpoprawności????

    • @januszlepionko
      @januszlepionko Рік тому

      Oczywiście, że tak. Bez dwóch zdań.
      Dowód: Na Węgrzech, na Węgry vs. w Małopolsce, do Małoposki, w Galicji, do Galicji.

  • @adambogusawski9269
    @adambogusawski9269 2 роки тому +3

    :) pozdrowienia, nareszcie kolejny odcinek - zamieniam się w słuch :D

  • @agataagata6428
    @agataagata6428 2 роки тому +11

    proszę Pano Profesoro o męską wersję słowa "tata"

  • @krystian4911
    @krystian4911 2 роки тому +7

    Największy problem to inwazja anglicyzmów. Niestety nie szanujemy własnego i za nic mamy poprawne jego używanie. Bo jak ktoś mówi po pongielsku to zaczyna mu się wydawać że jest mądrzejszy bo używa obco brzmiących słów. Staram się upominać każdego kto kaleczy polszczyznę anglicyzmami ale to głos wołający na pustyni. Ja zawsze starannie mówię tak jak się powinno mówić.

    • @hejter7374
      @hejter7374 2 роки тому +1

      Polecam nagranie "Boiling Frogs 2020 - Piotr Przybył - #ąęszcz Rzecz o języku informatyków". Humorystyczne podejście do inwazji anglicyzmów w branży IT.

    • @Prowoakcja
      @Prowoakcja 2 роки тому +3

      Zgadzam się, dodałbym, że najgorsza jest inwazja idiotycznych anglicyzmów. Singiel też jest anglicyzmem, ale nie razi. Co mnie razi to losowo wrzucane w wypowiedź angielskie słowa. Dla mnie to jest wyraz lenistwa umysłowego.

    • @Archeros_
      @Archeros_ Рік тому

      ​@@Prowoakcja jakiś przykład rażącego anglicyzmu?

    • @Archeros_
      @Archeros_ Рік тому +1

      Bo póki co to wygląda na płacz, że język się rozwija i naturalnie pojawiają się zapożyczenia z innego języka, który jest globalnie tym najbardziej powszechnym.

  • @frejadraco9409
    @frejadraco9409 7 місяців тому +1

    W wywodach odnośnie w/na Ukrainie jest tu sporo niekonsekwencji. Mówimy przecież: w Dolnośląskiem, w dolnośląskim, we wrocławskim, w Powiecie głogowskim, w Gminie Pęcław. I w żadnym z powyższych przypadków użycie "w" nie niesie ze sobą informacji o politycznej niezależności danej jednostki terytorialnej. Osobiście nie lubię wszelkich prób uprawiania inżynierii językowej, czego próbowali już komuniści i co się okazało zwyczajnie nieskuteczne, wywołując śmiech i sprzeciw. Dobrze przynajmniej, że Pan dr nie próbuje narzucać tu jedynie słusznej formy.

  • @tomaszgrabowski9456
    @tomaszgrabowski9456 2 роки тому +3

    W Kubie , jak to ładnie brzmi.

  • @malgorzatabilska2631
    @malgorzatabilska2631 2 роки тому +14

    No i cały czas pani redaktorka mówi „dobra” a winno być „dobrze” 😀

    • @RadioNaukowe
      @RadioNaukowe  2 роки тому +5

      Haha!

    •  2 роки тому +13

      Nie "winno", tylko "wino" i nie "dobrze", tylko "dobre". " Wino jest dobre " to jedynie słuszny zapis. ❤

    • @krzysztofkk6964
      @krzysztofkk6964 2 роки тому

      @ :D

  • @jarosawmitonski6280
    @jarosawmitonski6280 2 роки тому +15

    Ten niezrozumiały "postępowy" trend w Ukrainie zamiast po polsku NA Ukrainie, pokazuje jak ludzie nie szanują własnego języka , bo się wstydzą własnej kultury....

    •  2 роки тому +3

      Obie formy są poprawne w języku polskim.

    • @hakade5846
      @hakade5846 2 роки тому

      Tak, tak, na pewno. To jest absolutnie SKANDALICZNE nieszanowanie języka i "wstydzenie się" własnej kultury (?).
      Za to mylenie "bynajmniej" z "przynajmniej". powtarzanie jak małpa "dokładnie", powielanie bzdurnych kalek z angielskiego ("mapa drogowa"), wymienne używanie "ci" z "tobie" - to jest w porząsiu, tak? Też się tak na to gdzieś publicznie oburzasz, czy sam też tak "szanujesz" własny język?

  • @janinakowalska1055
    @janinakowalska1055 Рік тому +2

    Po co zmieniać to jak mówiliśmy dotychczas? Jeździmy przecież na Słowację i nikt się o to nie obrusza,więc dlaczego nagle "na Ukrainie" miałoby być niepoprawne? Jesteśmy "na Suwalszczyźnie" lub "w Wielkopolsce". Po prostu.

  • @digiMac69
    @digiMac69 2 роки тому +2

    "Feminatywy".... ok. Niech będzie, przyzwyczaję się. A jak będzie się mówiło o pani, która kieruje samochodem - kierownica, kierowniczka, kierowczyni... ?? 🙄

    • @Vielenberg
      @Vielenberg 2 роки тому +3

      Kierownik-kierowniczka
      Kierowca-kierowczyni
      Kierujący-kierująca
      Od "kierownicy" to wyzwaniem będzie męski rzeczownik wymyślić.

    • @digiMac69
      @digiMac69 2 роки тому +1

      @@Vielenberg aha Kierowczyni autobusu na polecenie Kierowniczki wycieczki kręciła Kierownicą... Oki!!!

    • @Vielenberg
      @Vielenberg 2 роки тому +1

      @@digiMac69 Dokładnie tak. Może też być: kierowca autobusu na polecenie kierownik wycieczki kręciła elementem sterującym zmiany kierunku ruchu pojazdu.

    • @winstonknowitall4181
      @winstonknowitall4181 6 місяців тому

      @@VielenbergTo teraz poproszę o żeńską formę złoczyńcy i sędzi.

    • @Vielenberg
      @Vielenberg 6 місяців тому

      @@winstonknowitall4181 złoczyńczyni rzecz jasna, choć nie wiem po co używać takiego dziwoląga skoro istnieją feminatywy nie budzące niczyjego sprzeciwu jak: kryminalistka, przestępczyni (nikt nie nazwie kobiety "kryminalistą" ani "przestępcą", użycie feminatyeu jest tu normą). Co do kobiety sędziego to już wiele lat temu był spór o to czy powinno się używać określenia "sędzina", które niegdyś oznaczało żonę sędziego (ale obecnie nie jest używane w tym znaczeniu). Skoro jednak królowa (żona króla) może teraz określać samodzielną władczynię, to co problem by na sędzię kobietę mówić sędzina? Przy czym z tego co pamiętam, to w latach 90. powszechnie się tak mówiło o kobietach sędziach, tak samo jak o kobietach posłach mówiło się "posłanki". Ale gdzieś pod koniec lat 90. nastąpił zwrot i zaczęto unikać tych feminatywów.

  • @witek7755
    @witek7755 2 роки тому

    Myśli schodowe. Znam to określenie przynajmniej od 30 lat.

  • @mymindmakesnoises
    @mymindmakesnoises 2 роки тому +5

    radionaukowy gitarowy dżingiel przy prędkości 1.5 brzmi mega! :D

  • @Tomasz_Lebiedz
    @Tomasz_Lebiedz 5 місяців тому

    A jeśli mężczyzna wykonuje prace niańki to ma być nazywany nań czy nianiek?

  • @jaceknalepinski2855
    @jaceknalepinski2855 2 роки тому +13

    Na Antarktydzie, na Grenlandii, na Haiti, na Borneo, na Jawie, na Krecie i setki innych. A lecimy na księżyc czy w księżyc? Skąd teoria, że "na" jest postkolonialne???Czy wymienione tereny były przez nas skolonizowane? Bełkot pseudoznawcy i ideologa.

    • @event151
      @event151 2 роки тому +1

      W rosji, w Hondurasie, w Austrii, w Australii, w Kongo, w Zimbabwe, w Estonii i tak dalej. Co tu chcesz udowodnić? Oba przyimki umożliwiają łączenie się z nazwami państw i nazwami regionów geograficznych. To, który się gdzie użyje to kwestia przyzwyczajenia. Poza tym ludzie od dawna są niekonsekwentni - ileż to razy słyszy się, że jadą do Chorwacji albo na Chorwację. W mojej okolicy mówiło się na Ukrainie i w Ukrainie i nikt się nie oburzał do wybuchu tej wojny.
      Z jednej strony oburzasz się o "w Ukrainie", a z drugiej robisz "???" i nie stawiasz spacji po tym czymś.

    • @jaceknalepinski2855
      @jaceknalepinski2855 2 роки тому +1

      @@event151 Po pierwsze w moim komentarzu nie ma oburzenia a argumenty i pytanie. Po drugie nie przechodziliśmy nigdy na ty. Po trzecie pisanie w necie wymaga oszczędzania znaków dla efektywności komunikatu i nie są to zasady języka.Dlatego to "coś" czyli znaki zapytania nie posiadają odstępu zwanego spacją. Po czwarte sam udzieliłeś sobie odpowiedź przykładami.Język jest różnorodny i rozwijał się zgodnie z rozwojem kultury narodu.Reszta to nowomowa i poprawność polityczna.

    • @jaceknalepinski2855
      @jaceknalepinski2855 2 роки тому +1

      @@event151 A jeśli pouczasz to nazwy krajów pisze się z dużej litery. Polecam uwadze i ćwiczeniom Twoją "rosję"

    • @event151
      @event151 2 роки тому +2

      @@jaceknalepinski2855 wybacz, ale nie widziałem twojej genealogii, by obcemu panować w Internecie.
      "Po trzecie pisanie w necie wymaga oszczędzania znaków dla efektywności komunikatu i nie są to zasady języka" absolutnie się nie zgadzam. Poza tym - jesteś niekonsekwentny - raz używasz spacji, a raz nie. Raz używasz przecinka, a raz nie. Po prostu racjonalizujesz popełnianie błędów. Dalsza dyskusja nie ma sensu.

    • @event151
      @event151 2 роки тому +2

      @@jaceknalepinski2855 użyłem "rosję" jako rzeczownik, nie jako nazwę własną ;)

  • @Rafalstratford
    @Rafalstratford 2 роки тому

    🇵🇱 👍

  • @pawekarkosa3033
    @pawekarkosa3033 Місяць тому

    44:26 "Hej, luknij przez łindoł, bo dwaj bojsi fajtują na stricie"

  • @Mlodywolyn
    @Mlodywolyn 4 місяці тому

    A w lubuskiem🤔

  • @magorzatakalafut6567
    @magorzatakalafut6567 2 роки тому +3

    Komentarz dla zasięgu, słuchało się bardzo przyjemnie:D

  • @annacooke3846
    @annacooke3846 Рік тому

    Czyli dalej nic nie wiem 🙃

  • @antysynteza777
    @antysynteza777 2 роки тому +7

    Języczka polska była kobietą! A na pewno będzie...

  • @w.418
    @w.418 2 місяці тому

    To nie język powinien zaprowadzać zmiany kulturowe, tylko powinien podążać za zmianami, które zachodzą. Nie widzę sensu, a wręcz irytuje mnie, gdy ktoś mi każe używać feminatywów albo "języka inkludywnego". To powinno następować samoistnie, a nie być wymuszane.

    • @RadioNaukowe
      @RadioNaukowe  2 місяці тому

      Dzień dobry, z ciekawości: kto Panu kiedyś kazał używać np. feminatywów? Nigdy się z tym nie spotkałam. Przeciwnie, regularnie krytycy żądają ode mnie (każą mi), żebym ich używać przestała

  • @tadeuszjedrkowiak3161
    @tadeuszjedrkowiak3161 Рік тому

    A jednak jakiś bóg istnieje!Chwała ci Jacku za mateMAtykę!Przez ostatnich dwadzieścia lat nie słyszałem poprawnej wymowy tego slowa!

    • @frejadraco9409
      @frejadraco9409 7 місяців тому +1

      Niestety, ale pojawia się też: nasiąkLIśmy w 28:48.

  • @karol152
    @karol152 Рік тому +2

    Pierdu pierdu. Na Ukrainie koniec kropka. Pozdrawiam

  • @markegirski7498
    @markegirski7498 Рік тому +1

    Najlepszym przykładem ewolucji języka jest obecna sytuacja kiedy każą nam mówić zamiast NA UKRAINIE, w ukrainie.

    • @LingwistycznyPunktWidzenia
      @LingwistycznyPunktWidzenia Рік тому

      Właśnie jeśli każą nam tak mówić, to nie jest to ewolucja. Ewolucja języka przebiega w sposób naturalny, niewymuszony i zazwyczaj trwa co najmniej kilkadziesiąt lat. W przypadku mówienia W UKRAINIE to zwykły lewacki szantaż.

    • @justynataborowska656
      @justynataborowska656 Рік тому

      Sposób mówienia tak jak ubiór czasem wyraża nasz stosunek do danej rzeczy/sytuacji/osoby itd. Moim zdaniem to właśnie taka sytuacja. Wyrażasz co chcesz.

    • @markegirski7498
      @markegirski7498 Рік тому

      @@justynataborowska656 Nie rozumie tej wypowiedzi bo wyrażasz co chcesz .

    • @justynataborowska656
      @justynataborowska656 Рік тому

      ​@@markegirski7498Właśnie wyrażam co chcę nie co mi każą.

    • @markegirski7498
      @markegirski7498 Рік тому

      @@justynataborowska656 A kto Tobie każe?

  • @Freeman1000000
    @Freeman1000000 2 роки тому +10

    Wyczuwam pokłosie gównoburzy odnoście "na" czy "w" Ukrainie. Doszło do takiego ogólnego spierdolenia, że za samo mówienie "na Ukrainie" z miejsca jest się posądzanym o "onuctwo" XD To w ogóle jest bardzo znamienne. Mamy wojnę, wojnę okrutną, giną ludzie (z jednej i drugiej strony) a tutaj specjalne programy się tworzy odnoście wyjaśnienia tego jakże ważnego zagadnienia XD, a wyjaśnienie jest konieczne, bo jeszcze ktoś gotowy się obrazić XD. A co jest już najbardziej zdumiewające (chociaż na usta cisną się znacznie bardziej dosadne słowa) tych gotowych śmiertelnie się obrazić wydaje się, że jest więcej po stronie naszej niż ukraińskiej XD Jeszcze raz - jakże to znamienne.

    • @RadioNaukowe
      @RadioNaukowe  2 роки тому +3

      Zdaje się, że jest zupełnie odwrotnie. Wystarczy powiedzieć "w", żeby z miejsca być oskarżoną o lewactwo, neomarksizm, brak wykształcenia, niszczenie polskiej kultury itp. To przecież właśnie takie wpisy są tu najpopularniejsze, to w nie ludzie wkładają najwięcej energii i emocji.
      A co do spraw ważniejszych: Radio Naukowe zrobiło już kilka odcinków o Ukrainie, w przygotowaniu są kolejne. Polecam!

    • @Freeman1000000
      @Freeman1000000 2 роки тому +1

      @@RadioNaukowe Ale prosze mi nie wkladac w usta slow ktorych nie wypowiedzialem. Ostatnia rzecz jaka moglbym zarzucic temu kanalowi to brak kultury, wyksztalcenia czy wiedzy, zarowno gosci jak i prowadzacej. Mnie bulwersuje tylko robienie tak wielkiego tematu z tego czy mowic "na" czy "w", tak jakby od tego zalezal los samej Ukrainy. Osobiscie raz powiem "na", innym razem "w", w czym problem? P.S. Zawsze z niecierpliwoscia czekam na kolejny odcinek. A to ze pewnewnych sprawach mam odmienne zdanie....no coz, zycie.

    • @jezuschrystus.onlycash
      @jezuschrystus.onlycash 2 роки тому +1

      @@Freeman1000000 Szanowny nie rozumie. Proszę przeglądnąć komentarze pod tą audycją. Widać jak na dłoni kto tą za przeproszeniem, gównoburzę prowadzi. Jak szanowny che sobie na, to niech na! A mi proszę pozwolić pisać W. 🤗👍

    • @Freeman1000000
      @Freeman1000000 2 роки тому

      @@jezuschrystus.onlycash Momencik, ale to ja nie rozumiem? Przecież ja nigdzie nie napisałem, że zabraniam komuś pisać "w" czy "na". Napisałem, że niezrozumiałym dla mnie jest fakt, że robi się z tego tak wielki temat z którego - jak się wydaje - niedługo niektórzy będą się doktoryzować, a znaczenia to nie ma żadnego, a już na pewno nie dla samej Ukrainy i ginących tam ludzi.
      A kto grzeje tą gównoburzę? No nie wiem, proszę mnie nakierować. Pozdrawiam.

    • @jezuschrystus.onlycash
      @jezuschrystus.onlycash 2 роки тому +1

      @@Freeman1000000 Ja szanownemu napisalem skąd to się bierze na konkretnych przykladach. Komentarzach pod tą audycją. A to jest tylko próbka tego "oburzenia" jakie wystepuje w przestrzeni medialnej. Na to "oburzenie" zareagowali poloniści, językoznawcy którzy wszyscy generalnie mówią to samo. To jest sztucznie nadmuchany temat. Dlateko w tej audycji stanowi tylko jeden z punktów (ciekawej!) rozmowy.
      Również pozdrawiam.😊

  • @Korona3m
    @Korona3m Рік тому +1

    Masakra, gość sugeruje, ze jak ktoś mówi w sposób, który on uważa za dyskryminujący to od razu w życiu okazuje sie np rasistą czy ksenofobem. Odlot

  • @krystian4911
    @krystian4911 2 роки тому +1

    Pani Karolino, czy hibernacja jako sposób na dalekie podróże kosmiczne to na pewno dobry pomysł? Co jeśli system podtrzymywania życia ulegnie awarii? Albo w statek uderzy asteroida? Przecież jak ktoś będzie leciał kilka lat lub kilkadziesiąt przez kosmos w kapsule hibernacyjnej to w tym czasie może się dziać dosłownie wszystko.

    • @Prowoakcja
      @Prowoakcja 2 роки тому +1

      Wydarzy się to samo, co gdy rozpędzony samochód ulegnie awarii. W Polsce w wypadkach samochodowych ginie co roku kilka tysięcy ludzi a jakoś nie widzę petycji o likwidację samochodów.

  • @andrzejdusza6482
    @andrzejdusza6482 2 роки тому

    Oj przepraszam za błąd, nie mundra, a mądra i bystra

  • @Kylu12488
    @Kylu12488 5 місяців тому

    W tej dyskusji o feminatywach pojawia się założenie, że rodzaj gramatyczny określa płeć. Czy po to rodzaj gramatyczny istnieje w języku polskim? Dlaczego czołg lub cukierek jest rodzaju męskiego, a pałka czy ściana jest rodzaju żeńskiego?

  • @merchbell1645
    @merchbell1645 Рік тому +1

    Kolejny pomysł jak nas podzielić i zabrać resztę zdrowia co nam zostało.. mało co mnie tak denerwuje niż jak słyszę psycholożka, i takie głupie tłumaczenia jakich się tu nasłuchałem

  • @ellakwiat1332
    @ellakwiat1332 Місяць тому +1

    Wyklad tego pana byl nie naukowy, tylko naukAwy😂

  • @SwordMaster1971
    @SwordMaster1971 2 роки тому +4

    Pani szambonurczyni lubiała po robocie pójść na bladzia.