Co wiemy o umysłach małp? Łukasz Kwiatek

Поділитися
Вставка
  • Опубліковано 16 бер 2021
  • Gdy pod koniec 1960 r. Jane Goodall zaobserwowała, że szympansy w lesie Gombe w Tanzanii wytwarzają narzędzia, które potem wykorzystują do zdobywania pożywienia, wielu naukowców i filozofów przeżyło szok. Zdążyli już oni przecież ustalić, że tworzenie narzędzi to właśnie ta kluczowa rzecz, która odróżnia ludzi od innych zwierząt.
    W ciągu następnych 60 lat, jakie upłynęły od tamtej obserwacji, badacze małp wiele razy wstrząsali naszym poczuciem własnej wyjątkowości. Udało im się ustalić, że małpy człowiekowate potrafią komunikować się językiem migowym, rozpoznają się w lustrze, wykonują pewne zadania numeryczne sprawniej niż ludzie, zachowują się racjonalnie w grach ekonomicznych, potrafią przeprowadzać logiczne wnioskowania, przechodzą test fałszywych przekonań, a nawet zdają sobie sprawę z ulotności własnej pamięci.
    Podczas wykładu przyjrzymy się temu, czego udało nam się dowiedzieć w ciągu ostatnich kilku dekad o umysłach małp - i jak doszło do tego, że odkrycia w tej dziedzinie przestały nami wstrząsać, a zaczęły nas po prostu fascynować.
    Łukasz Kwiatek jest dziennikarzem "Tygodnika Powszechnego" i popularyzatorem nauki, członkiem Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych UJ.
  • Наука та технологія

КОМЕНТАРІ • 94

  • @konradkubala51
    @konradkubala51 3 роки тому +10

    Pan Łukasz to jest przeziomek, uwielbiam jego materiały z antropologii 👌

  • @marcinma3642
    @marcinma3642 3 роки тому +5

    Super. Obejrzałem całość z zainteresowaniem. Pozdrawiam :)

  • @Rejken
    @Rejken 3 роки тому +10

    Bardzo ciekawy materiał i ciekawie przeprowadzony! :)

  • @marta9245
    @marta9245 3 роки тому +2

    Bardzo ciekawy wykład, dziękuję.

  • @pawetomczak631
    @pawetomczak631 3 роки тому +3

    Ciekawy, wartościowy wykład.

  • @Grzegorz2109
    @Grzegorz2109 Рік тому +1

    Jak zwykle super profesjonalny wykład. Tak sobie myślę - żyjemy na tej samej planecie co małpy, jesteśmy mocno z nimi spokrewnieni, potrafimy latać w kosmos, przeszczepiać organy i rozbić atom a nasza komunikacja z tymi zwierzętami jest strasznie prymitywna. Nie jest to "wina" małp wynikająca z ich ograniczeń umysłowych. To my narzucamy im nasz język i ogólny sposób komunikacji. Rzecz w tym, że nie mamy zielonego pojęcia o ich języku. Gdybyśmy go pojęli - pewnie nasłuchalibyśmy się wielu niewygodnych prawd o nas samych. Pozdrawiam.

  • @pawelwojtyla200
    @pawelwojtyla200 Рік тому +1

    Dobre 👌👍👏

  • @damianzukiewicz
    @damianzukiewicz 2 роки тому +2

    Świetny materiał. Prosimy o więcej filmów o naczelnych 🦧🐒🦍

  • @leszekporowski1707
    @leszekporowski1707 2 роки тому +1

    Dziękuje 😃

  • @dariusz_k._ladziak
    @dariusz_k._ladziak Рік тому +1

    12:00 Ja bym raczej twierdził, że szympanse tworzą plemiona... Czyli coś o bardziej od stada skomplikowanym działaniu.
    A wcześniej - zabrakło mi linii bonobo. Jest jedna rzecz sugerująca oddzielenie się linii bonobo pomiędzy oddzieleniem się od linii ludzkiej goryli i szympansów. Tą rzeczą jest dzida. Pierwowzorami maczugi posługuje się wiele małp, tak starego jak i nowego świata. Dzidą - tylko szympanse i ludzie.
    Więc albo bonobo oddzieliły się, zanim przodkowie już tylko szympansów i ludzi wynaleźli dzidy, albo w dalszym, specyficznym rozwoju w grupach matrialchalnych o tym wynalazku zapomniały

  • @TomaszLee
    @TomaszLee 3 роки тому

    1:02:00 Makaki... Pytałem o to w komentarzu pod filmem Lamży, ale odpowiedzi się nie doczekałem... Czy makaki rozumieją wartość kardynalną przedmiotów (tokenów) - czy kradnąc np. telefon (dość wysoka wartość) mając w zamian do wyboru dobre jedzenie lub portfel (najwyższa wartość), wezmą portfel wiedząc, że potem otrzymają jedzenie najlepsze? Takie zachowanie wymaga zdolności do myślenia abstrakcyjnego - niestety nie znalazłem analizy wyników eksperymentu w tym kierunku.

    • @TomaszLee
      @TomaszLee 3 роки тому +1

      @flores Nie jestem przekonany czy się rozumiemy. To o czym napisałeś, to mechaniczne nauczenie wyboru w danej sytuacji.
      Mnie chodzi mi o sytuację, w której konieczne jest myślenie abstrakcyjne. Np. małpa może wymienić okulary za porcję najlepszego jedzenia albo za portfel, który PÓŹNIEJ będzie mogła wymienić na dwie porcje najlepszego jedzenia. Następnie uczymy małpę, że np. myszka od komputera (nowy token) jest warta tyle co portfel. Kiedy już to wie, dajemy jej wybór zamiany za okulary porcji najlepszego jedzenia albo myszki.
      Generalnie pytanie brzmi, czy małpy wymieniają tokeny na inne tokeny, tylko po to, żeby użyć ich do kolejnej wymiany (czyli przedmiot sam w sobie ich nie obchodzi).

  • @dariusz_k._ladziak
    @dariusz_k._ladziak Рік тому

    7:01 Orangutany, czyli rude małpy zwane ludźmi (po malajsku ja jestem orang, ty jesteś orang, on, ona, ono są orang - czyli człowiekiem) są ewolucyjnie i genetycznie najdalej w tym towarzystwie od człowieka, ale mentalnie chyba najbliżej - to orangutany wykazują największą ciekawość świata i chęć do opanowania nowych umiejętności, podglądanych czasem u ludzi...

  • @dariusz_k._ladziak
    @dariusz_k._ladziak Рік тому

    6:39 Raczej pięć rodzajów - Bonobo to jest zdecydowanie odrębny rodzaj, Bonobo to matrialchalni hippisi, ostatnie z odgałęzień linii ludzkiej nie używające dzidy...

  • @slawomirkorbas
    @slawomirkorbas 3 роки тому +1

    Świetny materiał. Interesująca jest ta lepsza pamięć krótkoterminowa u szympansa niż u człowiekai eksperyment z zaznaczaniem cyfr w kolejności. Ciekawe jakby się to przekładało np. na grę w warcaby szybkie i czy małpa radziłaby sobie z człowiekiem w tej konwencji.
    Poł żartem pół serio nll eksperymenty na szeroko pojętą współpracę przydały by się niektórym "małpom" z urzędu skarbowego :-)

    • @andrzejwodynski
      @andrzejwodynski 3 роки тому +1

      Wydaje mi się ze człowiek uczący się zapamiętywania tyle co te małpy będzie miał lepszą pamięć, pewnie porównywali wyćwiczoną przez miesiąc małpę z przypadkowym człowiekiem. Wystarczy zobaczyć jak niektórzy ludzie potrafią dodawać 20 liczb czterocyfrowych w sekundę ale ćwiczyli tę umiejętność kilka lat

    • @konradkubala51
      @konradkubala51 3 роки тому

      W tym eksperymencie z zaznaczeniem liczb człowiek nie ma szans :p nie wiem jak w warcabach

    • @Grzegorz2109
      @Grzegorz2109 Рік тому

      Małpa nie jest w stanie pojąć reguł gry w warcaby.

  • @katarzynagajewska9571
    @katarzynagajewska9571 3 роки тому

    z tym testem na autyzm (z kolorowa kulką), to lepsze wyniki może dałoby się osiągnąć gdyby koszyk w którym pierwotnie schowana była kulka, ale w momencie szukania jej tam nie było wyglądał tak samo jak koszyk z którego kulka została wyjęta, a nie jak pełny koszyk do którego dopiero co kulka została włożona.

  • @sawekk.4136
    @sawekk.4136 3 роки тому

    👍

  • @Rafalstratford
    @Rafalstratford Рік тому

    👍👍👍👍👍👍👍

  • @dariusz_k._ladziak
    @dariusz_k._ladziak Рік тому

    29:32 W przypadku badań, w których znanym stał się Kanzi, przyjęto zasadę, że to małpa komunikuje się symbolami, człowiek mową. Efekt był ciut niewygodny - badacze nie mogli swobodnie przy Kanzim rozmawiać, bo za dużo rozumiał. Ciekawe, jak wyszkolił siostrzeńca.

  • @witoldpiotrjanik5865
    @witoldpiotrjanik5865 3 роки тому

    ...w powiedzeniu,że ktoś ma "małpi rozum"w ukazanym materiale,przestaję mieć znaczenie...zważywszy na codziennej obserwacji głupizny wśród ludzi...świetny materiał🦧🦍🐵

  • @podkowalesna
    @podkowalesna 3 роки тому

    21:00 przeżutych

  • @tupacb.2943
    @tupacb.2943 3 роки тому +1

    Małpy są takie samomądre.

  • @WiadrovZupov
    @WiadrovZupov 3 роки тому +3

    uga buga

  • @katogoria
    @katogoria 2 роки тому

    Ta nauka to marksizm antropologiczny. Co do patyczków do łowienia termitów to symbioza drzew z grzybami też wygląda na ''rozumne działanie'', bo drzewo potrafi wysłać na końcu korzonka cukier by zwabić grzyby by te rozbudowując grzybnię powiększałyy ich obszar pobierania wody z gleby.
    Definicja człowieka że jest to gatunek który potrafi wytwarzać narzędzia i ''myśleć celem'' jest błędna. I mrówki są świetnymi architektami i budują skomplikowane domy- ''narzędzia do życia'', w dodatku żyją społecznie co nie oznacza że myślą społecznie i że w ogóle myślą.
    Człowiek to jedyna istota która maa samoświadomość czyli potrafi pomyśleć ''jestem który jestem'' czyli jestem osobą, czyli jestem osobny, inny niż drugi.
    Arystoteles się w grobie przewraca na tę dzisiejszą logikę, język i filozofię.

  • @dariusz_k._ladziak
    @dariusz_k._ladziak Рік тому

    12:04 Szympanse tworzą stada? Stado to może co najwyżej wspólnie polować. Do wojny potrzeba co najmniej plemienia - więc Szympanse, planujące i realizujące wojny z sąsiadami tworzą co najmniej plemiona.

  • @gronofilmy8538
    @gronofilmy8538 2 роки тому

    Powaleni rodzice... biedne dziecko ..

  • @beegee9639
    @beegee9639 2 роки тому

    Nadieżda Ładygina - Kots i jej badania "są niedawno odkryte", bo była "bariera geograficzna i językowa" - doprawdy trudno słuchać spokojnie :) A poza tym pozdrawiam.

  • @arthy27
    @arthy27 3 роки тому +1

    Dlaczego musiałeś tak pędzić? Macie ograniczony czas na te wykłady? Przecież temat jest tak ciekawy, że mogłoby to wszystko i ze trzy godziny trwać. W końcu nie trzeba wszystkiego na raz oglądać.

    • @jezuschrystus.onlycash
      @jezuschrystus.onlycash 3 роки тому

      Może dlatego żeby zjeść, pójść do toalety i później do pracy?

  • @kafar0
    @kafar0 2 роки тому

    trochę w w temacie naukowych badań nad umysłem małp ua-cam.com/video/NZRqUzqpI8U/v-deo.html ;) i szczehólnie tu ua-cam.com/video/NZRqUzqpI8U/v-deo.html

  • @piotrzima8707
    @piotrzima8707 2 роки тому

    Mało przekonujące te eksperymenty a wnioski z nich wyciągane mocno dyskusyjne

  • @jacekbart4902
    @jacekbart4902 3 роки тому +1

    Bardzo ciekawe. Szkoda że dźwięk słaby

    • @twojsasiad8214
      @twojsasiad8214 2 роки тому

      Tołmanowi nawet dobre udźwiękowienie nie wystarczy

    • @jacekbart4902
      @jacekbart4902 2 роки тому

      @@twojsasiad8214 rozumiem że o ciebie chodzi tołmanie...

    • @twojsasiad8214
      @twojsasiad8214 2 роки тому

      Po co ci mnie drażnić?

    • @jacekbart4902
      @jacekbart4902 2 роки тому

      @@twojsasiad8214 nie muszę widać że nieszczęśliwy z ciebie człowiek

    • @twojsasiad8214
      @twojsasiad8214 2 роки тому

      @@jacekbart4902 ja nieszczęśliwy? To dlaczego tobie dźwięk nie odpowiada a mnie tak?

  • @rozwiedzionypastorzflorydy1748
    @rozwiedzionypastorzflorydy1748 3 роки тому +4

    Małpy teraz mądrzejsze od ludzi

    • @tonyhowk7507
      @tonyhowk7507 3 роки тому +1

      Proponuje panu rozwiedzionemu pastorowi wbić się w stado szympansów ,i opowiedzieć im o tym

  • @Klara-sv7yo
    @Klara-sv7yo Рік тому

    Jak można prowadzić wykłady z prymatologii i uważać się za znawcę tematu, dysponując jedynie wiedzą z drugiej ręki, nie mając prawdopodobnie nigdy kontaktu z przedmiotem badań....

  • @MR-dh5ev
    @MR-dh5ev 3 роки тому

    Chyba czym są małpy?

  • @uryury1702
    @uryury1702 Рік тому

    Dzwięk do bani, proszę zmienić mikrofon.

  • @adamtrzmiel4515
    @adamtrzmiel4515 3 роки тому +14

    Jedno wiemy napewno. Sa o wiele madrzejsze niz wyborca pisiorow

    • @robertbrucki8734
      @robertbrucki8734 3 роки тому +9

      Kolejny, który nie wytrzymał i musiał wtrącić politykę. Idź się przewietrzyć.
      Edit: kup słownik po drodze, myślicielu.

    • @Klara-sv7yo
      @Klara-sv7yo Рік тому +1

      Od trzmieli to na pewno są mądrzejsze.

  • @OlekW
    @OlekW 3 роки тому +3

    O Pan z katolickiej gazety. Mam w takim razie takie pytanie, czy wszystkie wyższe naczelne, zwłaszcza człekokształtne oraz inne inteligentne zwierzaki posiadają duszę?

    • @LukaszSkyWalker
      @LukaszSkyWalker 3 роки тому +4

      Nikt nigdy nie udowodnił istnienia jakiejkolwiek duszy w ciele człowieka, więc jaki sens jest szukać jej u zwierząt?

    • @OlekW
      @OlekW 3 роки тому +1

      @@LukaszSkyWalker Zgoda, ale są tacy, którzy w swoich przekonaniach się na nią powołują, prelegent reprezentuje to środowisko, bo pracuje w Tygodniku Powszechnym - katolickim czasopiśmie i jest autorem
      ebooka "Przemów, a cię ochrzczę"!. Myślisz, że nie ma sensu go o to pytać? Mnie ogólnie fascynuje łączenie nauki i wiary, np. u fizyków lub lekarzy, jak sobie to w głowach układają, dwie wzajemnie wykluczające się logicznie dziedziny. Ten prelegent stara się zdefiniować myślenie, a co sądzi o duszy? Ciekawe zagadnienie.

    • @OlekW
      @OlekW 3 роки тому

      @@LukaszSkyWalker Dodam, że naukowo nie udowodniono także istnienia Boga, a tak wielu naukowców w niego wierzy, w USA około 40% naukowców z tego co kiedyś czytałem. Jak, dlaczego, rozumiesz coś z tego?

    • @LukaszSkyWalker
      @LukaszSkyWalker 3 роки тому +1

      @@OlekW dobrze, mogę nawet przyznać rację, choć dalej pozostaje zagadnienie pod tytułem:: "dlaczego mógłbym się założyć, że rozmawiasz o bogu chrześcijańskim? Dlaczego to akurat tego boga wybrałeś sobie do czczenia?? spośród przecież ogromnie szerokiej gamy bogów dostępnych do czczenia w dzisiejszych czasach na ziemi??". Ja nie twierdzę że na pewno jakiegoś boga nie ma, ale wystarczy czytać rzekomo świętą książkę tego boga bez Z GÓRY PRZYJĘTYCH WNIOSKÓW, aby stwierdzić, że jego istnienie jest szczególnie bardzo mało prawdopodobne gdyby porównać go z innymi bogami, ponieważ książka ta zawiera bardzo wiele stwierdzeń bezsensownych, nieklejących się ze sobą informacji, wzajemnie się ze sobą wykluczających... Więc tak, myślę że zamiast pytać naukowca o istnienie duszy przed zadaniem sobie pytania:: "dlaczego akurat tego boga wybrałem do czczenia??" zarazem nie zaznajamiając się głęboko przynajmniej z 5 najbardziej popularnymi bogami, aby mieć więcej informacji potrzebnych do wydedukowania który to z nich może być tym jedynym i prawdziwym (choć zaznajamiając się tylko z 5 masz bardzo małe prawdopodobieństwo na poprawny traf), jest z goła irracjonalnym podejściem do tematu... I tak, założyłem że nie zrobiłeś tego, bo jeszcze nigdy nie poznałem osoby która by to zrobiła, a wiele razy zadawałem to pytanie...

    • @OlekW
      @OlekW 3 роки тому

      @@LukaszSkyWalker sorry, mnie obojętne Bóg, czy bogowie, to wszystko to samo. Złe wnioski wyciągnąłeś, co do mojej osoby. Interesuje mnie, jak wierzący naukowcy, przecież nie idioci, godzą w swoich głowach naukę z wiarą, bo ja tego nie pojmuję. Skoro szympans jest na poziomie czterolatka, małego człowieka, czyli zgodnie z religią, na poziomie istoty z duszą, to dla wierzących szympans też powinien mieć duszę. Idąc dalej, człowiek jest stworzony na podobieństwo Boga, to szympans posiadając duszę na czyje podobieństwo został stworzony? Oczywiście zawsze znajdą furtkę, że nie o wygląd chodzi, ale i tak to by implikowało kolejne nie do wytłumaczenia sprzeczności. Dla mnie jest to zagadnienie bardziej ciekawe, jak i co myślą wierzący naukowcy, niż jak myślą inne człekokształtne. Niestety prelegent nie ma ochoty o tym mówić lub nie czyta komentarzy (bo tak wygodniej).
      Nawet na to zawsze znajdą wytłumaczenie: ua-cam.com/video/y98ZMisO5fY/v-deo.html

  • @homer0278
    @homer0278 3 роки тому +1

    zrob cos ze swoja prezencja, bo oczy mnie zabolaly:( kolejny raz.

    • @mementomei2696
      @mementomei2696 3 роки тому +9

      Tee, Di Caprio, nie kozacz.

    • @homer0278
      @homer0278 3 роки тому

      @@mementomei2696 masz chujowe glosniki czyuraz mozgu?

    • @mementomei2696
      @mementomei2696 3 роки тому +7

      @@homer0278 jeśli któryś z nas ma uraz mózgu to zdecydowanie jesteś to ty głąbie.

    • @arthy27
      @arthy27 3 роки тому

      Buty nie pod kolor?
      A poważnie, to krytykować każdy głupi potrafi. Przynajmniej napisz o co ci chodzi konkretnie

    • @homer0278
      @homer0278 3 роки тому +1

      fryz na stóg siana, kulfon, tusza, warga na nosie.

  • @homer0278
    @homer0278 3 роки тому

    biada studentom.. zwyczajnie nie jestem wstanie sluchac przesterow i wargi na nosie. przeprasza. wiem, ze intencje dobre, ale k. nie da sie tego sluchac! kup se mikrofon. fryzjera i dentyste sugeruje no k. nie da sie mimo ciekawosci. dzwiek przesterowany w chuj.

    • @robertbrucki8734
      @robertbrucki8734 3 роки тому +6

      Biada nam, którzy Twe zlepki słów czytamy. Bo zdaniami nazwać tego nie można. Zainwestuj w książki i co za tym idzie w siebie.

    • @arthy27
      @arthy27 3 роки тому +2

      @@robertbrucki8734 Homer się w grobie przewraca ;)

    • @homer0278
      @homer0278 3 роки тому

      @@arthy27 homer browara pije i ma w dupie. zastanawiamy sie z kolega czy grila palic, czy piekarnik. pozdrawiam tych z hemoroidami.

  • @pawetrzcinski6392
    @pawetrzcinski6392 3 роки тому

    👍