Ambassador's Speech on National Day of Persian Language

روز پاسداشت زبان فارسی
(متن سخنرانی)
رئیس محترم فرهنگستان زبان و ادب فارسی، جناب آقای دکتر غلام علی حداد عادل.
جناب آقای دکتر اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی جمهوری اسلامی ایران.
عالیجنابان، فرهیختگان، میهمانان عزیز، خانم‌ها و آقایان.
در ابتدا برای دعوت به مراسم روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت شاعر نامدار حکیم ابوالقاسم فردوسی از رئیس محترم فرهنگستان تقدیر و تشکر می‌کنم و در این مناسبت به همه ایرانیان شادباش می‌گویم.
دوستان؛ هند و ایران از دیرباز با یکدیگر روابط فرهنگی مشترک داشته‌اند. این روابط دوجانبه فراتر از مرز، قوم مذهب و جغرافیا بوده است. با وجود تحولات سیاسی و مذهبی، ارتباط مردم ایران و هند هرگز گسسته نگشته است. در هر دوره تاریخی، پیوند فرهنگی این دو کشور در ابعاد مختلف شکوفا شده است. زبان فارسی از دو جهت به گسترش و غنی سازی معرفت هند کمک کرده است. نخست از طریق انتشار آن درجهان و دو از طریق تولید دانش در هندوستان. باید بدانیم که منظور ما از فارسی، فقط فارسی معاصر نیست. ما تمام اشکال زبان فارسی در طول تاریخ را گرامی می‌داریم. به قول شاعر:
به هر رنگی که خواهی جامه می‌پوش
من اندازه قدت را می‌شناسم
به‌عنوان نمونه، زبان اوستا مثل زبان سانسکریت برای فهم و تحلیل تاریخ متقدم هندوستان ناگزیر است. زبان پهلوی نیز سبک و سیاق زبان های میان هند، یعنی پراکت، را دارد. و زبان فارسی معاصر را ما بخشی از وجود خود می‌دانیم و به همین سبب به حد توان در راستای پاسداشت آن می‌کوشیم. زبان فارسی هرگز در هندوستان زبان بیگانه محسوب نمی‌شود. واژه‌های زبان فارسی مثل شیر و شکر با تمام زبان‌های هند آمیخته شده‌اند:
با زبان فارسی سررشته هندی سرشته
هندی‌ام هر تار بوده مادری را دوست دارم
بخش مهمی از تاریخ سیاسی، هنری، ادبی و اجتماعی هند به زبان فارسی نوشته شده.اگرچه این زبان زبان مادری ما نیست ولی بی‌شک میراث نیاکان ماست و این کاملاً طبیعی است که پاسداشت زبان فارسی برای هند مهم باشد. بر همین اساس، مجلس هند در قانون جدید آموزش هند، مصوب سال ۲۰۲۰، میلادی زبان فارسی را یکی از زبان‌های کلاسیک هند برشمرده است. این مصوبه گامی بزرگ است که در راستای پاسداشت زبان فارسی در هند برداشته شده است. ثمره این اتفاق را همین اکنون نیز می‌توان دید، چرا که در ایالت‌های هند کرسی‌های دانش‌آموزان و معلمان در مدارس و دانشگاه‌ها رو به افزایش است.
عالیجنابان؛ باعث افتخار من است که امروز در فرهنگستان زبان و ادب فارسی هستم. از هیچ کس پوشیده نیست که فرهنگستان در دهه‌های گذشته با چه هوشیاری و توجه به پاسداری زبان فارسی پرداخته است. می‌دانیم که فرهنگ‌های ما شرقیان به نام جهانی‌سازی، تحت استعمار قرار گرفته است و امروزه زبان‌های ما به آسیبی کشنده دچارند. فشار زبان‌های استعماری چنان زیاد است که، بنابر تخمین زبانشناسان، در هر دو هفته یک زبان می‌میرد. اما فرهنگستان با بخش واژه گزینی خود مقابل این آسیب ایستاده است تا زبان فارسی همواره پاکسازی شود و دچار کریولایزیشن نگردد. اگر کسی از من بپرسد که در طول تاریخ بزرگ‌ترین دستاورد ایرانی‌ها چه بوده است، بی‌درنگ پاسخ می‌دهم که پاسداشت زبان فارسی. چون ایشان توانستند زبان را پاسداری کنند، تمام فرهنگ و غیرت ملیّتشان محفوظ مانده است. ما به این خوی نیک ایرانیان می‌بالیم و می‌توانیم آن را الگوی خود قرار دهیم. از این رو، به طور کلی ایرانیان را و به طور خاص فرهنگستانیان را وارثان فردوسی می‌بینیم. همان فردوسی که از نظم خود کاخی بلند ساخت و با آن زبان و تاریخ و فرهنگ را همزمان حفظ کرد. رحمت بر تربت آن پاکزاد باد.
فردوسی را، به عنوان نماد ایستادگی در برابر استعمار زبانی و فرهنگی، گرامی می‌داریم و به همین جهت هویت فردوسی برای همه ما، که با نوعی استعمار مواجهیم، بسیار مهم است.
شاهنامه او میراث ما هندیان نیز هست. اسطوره‌های شاهنامه به اساطیر رامایانا و مهاباهارتا بس شباهت دارند. آسیب ناپذیری اسفندیار برای ما آسیب ناپذیری دریودهانای مهاباهاراتا را یادآور می شود. آزمون آتش سیاوش برای اثبات بی‌گناهی، برای ما یادآور آزمون سیتای رامایاناست. هندی‌ها هنوز هم چنان با شخصیت‌های شاهنامه همدلند که نه فقط مسلمان‌ها بلکه هندوها هم نام فرزندانشان را گاهی از شاهنامه برمی‌گزینند. از جمله، دارا و رستم و جمشید.
باور دارم که گرامیداشت حکیم فردوسی منجر به پاسداشت زبان فارسی می‌گردد که برای ما هندیان هم همان قدر مهم است که برای برادران ایرانی. در پایان، یکبار دیگر از فرهنگستان تشکر می‌کنم و این روز را به همه تبریک می‌گو

[@tirdadhakhamanesh5396]

پاینده ایران و هند