दुबै जनालाइ सेवारो । हो हामी लिम्बू जात्ती धेरै पछाडियो।तपाइहरुले सम्म जान्नु भएको कसरी हुन्छ इतिहास सबैले जान्न जरुरी छ।अहिले को केटा केटिले नेपाली जान्दछन न लिम्बू भासा जान्दछन।बेहाल छ।जान्नेले मर्दा मरेर लान्छ नजान्ने हाम्रो इतिहास सक्यो होला चिन्ता छ ।
किरात इतिहासमा आठराइ आठहाङहरुले युनान प्रान्तबाट आएका दस सरदार सरणार्थीहरुलाइ याक्केकलाम कियुबासी ( भिरबाट आएका) भनी किरात निययम कानुन मानेर बस्नु भनी शरण दिएका हुन। याककेकबाट नै याक्थुङ भएका हुन।आठ्हाङ(कन्दङ्वाराजाहरुले) दिएको नाम याक्थुङ्बा हो । भुत्राको यक्थुङ्बा मौलिक हुन्छ। लिम्बू, किरात, याक्थुङ शब्द सबै दिएको नाम हो। ईमान सिंह को किरात इतिहासमा छ। युनान प्रान्त चीनबाट आइ बर्मा उत्तर हुकाङ भेलीमा बसी लडाइ गरेपछी भागेर आठहाङ्हरुसङ आठराइमा दससरदार शरण लिइ बस्दा आठ हाङ्हरुको शासन नमान्ने भएपछि युद्ध 1668मा भयो र दस लिम्बू सत्रथुम बनाइ आठराजाहरुलाइ हराइ ,प्रजातन्त्र ल्याइ बसेका हुन।आठराइ फेदाप नै लिम्बुको राजधनी कहलिन्थ्यो। किरात मुधुम किरात ईतिहास, किरात धर्म लाई मेटाउने काम नगरौ। अनादीकाल देखि चलेको लिखित बेद मुन्धुम लाई लात हानेर बिजुवा ,फेदङ्मामा ,साम्बा चलाएर युमा धर्म भनेर भ्रम छर्नु गलत हो,कसैले 2पैसा दिएको भरमा नकुदौ है। 13बर्श सम्म किरात याक्थुङ चुम्लुङ्ले प्रमाणित गरेको किरात धर्म लाई आज युमा धर्म भनेर हिड्नु मुर्खता हो। अब जनगणमा किरात धर्म लेखी दोस्रो धर्म बनौ। याक्थुङ मौलिक होइन भिरपखेरामा बस्नेलाई याक्थुङ्बा भनिन्छ, यक-यकको राजा वा मादक पदार्थ खानेलाई याक्थुङ्बा बनिन्छ। किरात इतितिहास 32पुस्ता किरात शासन लाई मेटाउने काम नगरौ है। युमा देवी माङ हुन धर्म होइन। सृष्टि हुन युमा र थेबा चाहिन्छ । जोग नीति भोगनिती जे गरे पनि समग्रमा किरात धर्म लेखौ हिन्दुहरुको जस्तो। विभिन्न पन्थी भए पनि उनिहरु हिन्दु नै लेख्छन। युमा धर्म,थेबा,धर्म ,काका धर्म भनेर लिम्बू हिड्नु मुर्खता हो।त्यसो भए कन्दङ्वा हिमसाम्मङ धर्मी हो। फटाह लिम्बुको बुद्धि खोला खोला कुदी। त्यसैले त यो गति भैयो है।
पुर्खाहरुलाई त जे गरे नी आर्यनहरूले दशौं पल्ट खाएर सातौं पटक आची गरी सकेका छन र जो कुरा बुझ्दा बुझ्दै बुझ्दै पनि बुझ पचाउनु खोज्ने याक्थुङबाहरु भोली गएर भोली गएर संघीय लोकतान्त्रिक मौलिक परम्परा सन्सोधनमा आर्यन लेख्नु हुन्छ की मुन्धुम हावेक लेख्नु हुन्छ हजुर भोली गएर त उनीहरुको सबै कर्मकाण्डको जेथा जिलो भण्डारण गर्दा त एकै समुदायको मान्यतामा समावेश त कदाचित दिँदैन होला नी यस कुरालाई आजै देखि गहिरो चिन्तन लिएर भविष्यमा आउने भावी पीढीको सुरक्षा र सम्वर्द्धन खातिर सोंच्ने तर्फ तिर मोडौ
Mero bicharma jasari h2+so4=solfar banxa bigyan prayogma tesarinai jaba yo prithibi tato ra gilo awasta bata selaudai garda yaha hawa pani baf jyas taral anu pramanu khanij sang sangai bivinna elements sang sangai lakhau karodouko sankhyama banaspati tatha jib janawar sang sangai manab hami pani banieaka hau. Tetibela hami kaka thiyou ta vanda kheri ahile pani hami dekhna sakinaxa pramanka lagi jaha hamra thuthula virpakha ra dadakad odhar tira patharma manab tatha Viviana jib jantuko akar prakarhau dehna sakinxa. kunai kunai thauma ta pujne ra puja garne pani garinxa aile pani.rahayo kura baki aba dharma karma riti riwaj bivinna veshvusa sasakitko yo ta bistarai hami afaile eak arkama afai banaudai herdai anukaran gadai yoga avayas gardai lieka hau. Katile hamilai kk sikaea hola.katilai hamile kk sikayou hola.kk diyou hola. Kaka xutieara gayou hola yo kura janna bujna dherai kathin ra garo xa. Hamile aile k gardai xau kaha xau.k xa hami sita tyohi ho hamro ra tetimai chitta bujhaunu parxa hamile ra tyhi hamro afnopan ho. Tara hami aakha chimso nak thepcho jati am golden nepali mongol eautai daju vai didi baini hau ghar bewahar chalaunalai matra bivinna thari rai limboo tamang magar gurung serpa sunuwar adi xutaeaka hau. Mero bicharma. Aba feri hami eak hune bela ako xa ra hunu pani pardaxa.
सत्यमाङ धर्म नै किरात धर्म हो। यसैले सबै लिम्बुको इस्ट देवता को सम्बोधन गर्छ। मुन्धुमले ले नै दिशानिर्देस गरेको छ। अब बिजुवा फेदाङ्मामा पाइन चोडियो। मुन्धुम जान्ने बिजुवा पनि पाउन छोडियो। माङ्तते गरौछ। मुन्धुम पुरौदैन मातेर ,मादक पदार्थ खाएर पुजा हुदैन। फटा मेरो बुबाको 3राते त्ङ्सिङ गर्दा बिजुवा मातेर मुधुम पूरा नगर्दा माङ्तते भै बुबालाई रोग लागेर खस्नु भयो। पहिला राम्रो हुनुहुथ्यो। खबरदार लिखित बेद मुन्धुम पछि ल्सगौ है । मेरो गहिरो ठहर यो छ।
दुबै जनालाइ सेवारो । हो हामी लिम्बू जात्ती धेरै पछाडियो।तपाइहरुले सम्म जान्नु भएको कसरी हुन्छ इतिहास सबैले जान्न जरुरी छ।अहिले को केटा केटिले नेपाली जान्दछन न लिम्बू भासा जान्दछन।बेहाल छ।जान्नेले मर्दा मरेर लान्छ नजान्ने हाम्रो इतिहास सक्यो होला चिन्ता छ ।
sarai ramro jankari.jasko lagi yo Chanal lai dherae dherae dhanyabad sathai Mohan tumbahang jyu lai pani.
Nogen ro, Aindra adangbe!
@@MAROHANG-GANGA jai kirat .... really vivid explanation Dr. Mohan jue.
Jai mongol Jai mulbasi
dherai dhanyebad Morahang sir ! Mohan sir mero ni Teacher hunuhunthiyo dhilo vayeni herna sunna paye khusilago.
Thanks
किरात इतिहासमा आठराइ आठहाङहरुले युनान प्रान्तबाट आएका दस सरदार सरणार्थीहरुलाइ याक्केकलाम कियुबासी ( भिरबाट आएका) भनी किरात निययम कानुन मानेर बस्नु भनी शरण दिएका हुन। याककेकबाट नै याक्थुङ भएका हुन।आठ्हाङ(कन्दङ्वाराजाहरुले) दिएको नाम याक्थुङ्बा हो । भुत्राको यक्थुङ्बा मौलिक हुन्छ। लिम्बू, किरात, याक्थुङ शब्द सबै दिएको नाम हो। ईमान सिंह को किरात इतिहासमा छ। युनान प्रान्त चीनबाट आइ बर्मा उत्तर हुकाङ भेलीमा बसी लडाइ गरेपछी भागेर आठहाङ्हरुसङ आठराइमा दससरदार शरण लिइ बस्दा आठ हाङ्हरुको शासन नमान्ने भएपछि युद्ध 1668मा भयो र दस लिम्बू सत्रथुम बनाइ आठराजाहरुलाइ हराइ ,प्रजातन्त्र ल्याइ बसेका हुन।आठराइ फेदाप नै लिम्बुको राजधनी कहलिन्थ्यो। किरात मुधुम किरात ईतिहास, किरात धर्म लाई मेटाउने काम नगरौ। अनादीकाल देखि चलेको लिखित बेद मुन्धुम लाई लात हानेर बिजुवा ,फेदङ्मामा ,साम्बा चलाएर युमा धर्म भनेर भ्रम छर्नु गलत हो,कसैले 2पैसा दिएको भरमा नकुदौ है। 13बर्श सम्म किरात याक्थुङ चुम्लुङ्ले प्रमाणित गरेको किरात धर्म लाई आज युमा धर्म भनेर हिड्नु मुर्खता हो। अब जनगणमा किरात धर्म लेखी दोस्रो धर्म बनौ। याक्थुङ मौलिक होइन भिरपखेरामा बस्नेलाई याक्थुङ्बा भनिन्छ, यक-यकको राजा वा मादक पदार्थ खानेलाई याक्थुङ्बा बनिन्छ। किरात इतितिहास 32पुस्ता किरात शासन लाई मेटाउने काम नगरौ है। युमा देवी माङ हुन धर्म होइन। सृष्टि हुन युमा र थेबा चाहिन्छ । जोग नीति भोगनिती जे गरे पनि समग्रमा किरात धर्म लेखौ हिन्दुहरुको जस्तो। विभिन्न पन्थी भए पनि उनिहरु हिन्दु नै लेख्छन। युमा धर्म,थेबा,धर्म ,काका धर्म भनेर लिम्बू हिड्नु मुर्खता हो।त्यसो भए कन्दङ्वा हिमसाम्मङ धर्मी हो। फटाह लिम्बुको बुद्धि खोला खोला कुदी। त्यसैले त यो गति भैयो है।
पुर्खाहरुलाई त जे गरे नी आर्यनहरूले दशौं पल्ट खाएर सातौं पटक आची गरी सकेका छन र जो कुरा बुझ्दा बुझ्दै बुझ्दै पनि बुझ पचाउनु खोज्ने याक्थुङबाहरु भोली गएर भोली गएर संघीय लोकतान्त्रिक मौलिक परम्परा सन्सोधनमा आर्यन लेख्नु हुन्छ की मुन्धुम हावेक लेख्नु हुन्छ हजुर भोली गएर त उनीहरुको सबै कर्मकाण्डको जेथा जिलो भण्डारण गर्दा त एकै समुदायको मान्यतामा समावेश त कदाचित दिँदैन होला नी यस कुरालाई आजै देखि गहिरो चिन्तन लिएर भविष्यमा आउने भावी पीढीको सुरक्षा र सम्वर्द्धन खातिर सोंच्ने तर्फ तिर मोडौ
Yo katha moilay pni sunay ko sanu ma
Sewaru from Nar Rai in Bhutan and can you give me FP profile of dr chatanya subba please
चारिक नुबा पान रो मारोहाङ फुए यरिक यरिक नोगेन वारो । । ।
Nogen ro nussa; kerek ani Yakthung lagi chiji-chiji yambak chokma phangya/
I want to read MUNDHUM does anyone know where i can buy ??
Hamrai jaati yakthung haru le bahun haru ko tatti khayyera yesto bhako ho ni sir ke garnu dukha lagxa .
Mero bicharma jasari h2+so4=solfar banxa bigyan prayogma tesarinai jaba yo prithibi tato ra gilo awasta bata selaudai garda yaha hawa pani baf jyas taral anu pramanu khanij sang sangai bivinna elements sang sangai lakhau karodouko sankhyama banaspati tatha jib janawar sang sangai manab hami pani banieaka hau. Tetibela hami kaka thiyou ta vanda kheri ahile pani hami dekhna sakinaxa pramanka lagi jaha hamra thuthula virpakha ra dadakad odhar tira patharma manab tatha Viviana jib jantuko akar prakarhau dehna sakinxa. kunai kunai thauma ta pujne ra puja garne pani garinxa aile pani.rahayo kura baki aba dharma karma riti riwaj bivinna veshvusa sasakitko yo ta bistarai hami afaile eak arkama afai banaudai herdai anukaran gadai yoga avayas gardai lieka hau. Katile hamilai kk sikaea hola.katilai hamile kk sikayou hola.kk diyou hola. Kaka xutieara gayou hola yo kura janna bujna dherai kathin ra garo xa. Hamile aile k gardai xau kaha xau.k xa hami sita tyohi ho hamro ra tetimai chitta bujhaunu parxa hamile ra tyhi hamro afnopan ho. Tara hami aakha chimso nak thepcho jati am golden nepali mongol eautai daju vai didi baini hau ghar bewahar chalaunalai matra bivinna thari rai limboo tamang magar gurung serpa sunuwar adi xutaeaka hau. Mero bicharma. Aba feri hami eak hune bela ako xa ra hunu pani pardaxa.
nogen
सत्यमाङ धर्म नै किरात धर्म हो। यसैले सबै लिम्बुको इस्ट देवता को सम्बोधन गर्छ। मुन्धुमले ले नै दिशानिर्देस गरेको छ। अब बिजुवा फेदाङ्मामा पाइन चोडियो। मुन्धुम जान्ने बिजुवा पनि पाउन छोडियो। माङ्तते गरौछ। मुन्धुम पुरौदैन मातेर ,मादक पदार्थ खाएर पुजा हुदैन। फटा मेरो बुबाको 3राते त्ङ्सिङ गर्दा बिजुवा मातेर मुधुम पूरा नगर्दा माङ्तते भै बुबालाई रोग लागेर खस्नु भयो। पहिला राम्रो हुनुहुथ्यो। खबरदार लिखित बेद मुन्धुम पछि ल्सगौ है । मेरो गहिरो ठहर यो छ।
hachuwako bharma jpt nabolau . adhyan anusandhan garer pramanik bastabik kuraharumatra garne garau .