Паданні роднага краю - як сабакі Гаўры ды Стаўры стварылі Беларусь.
Усе хто смелыя душой, ды з палкім сэрцам, тыя хто не забылі сваіх каранёў, на Стаўроўскія дзяды выходзяць ў поўнач на двор. Выходзяць ды гукаюць вартаўнікоў уваходу у сусвет памерлых двух сабак Гаўры ды Стаўры - гэтых двух спрадвечных сяброў нашага краю і ўлюбёнцаў князя падземнага царства памерлых Бая.
Хто ж не ведае, што ў Дзяды душам памерлых дазволена прыходзіць да сваіх родных, паглядзець на іх, а потым вярнуцца зноў туды, дзе можна адпачыць. А вось дапамагаюць ім знаходзіць прамы і адваротны шлях праз «Калінаў мост» менавіта сабакі Гаўры ды Стаўры.
Калісь, у тыя спрадвечныя часы, што былі калі яшчэ свет толькі зачынаўся, нічога вакол не было. Усюды толькі стаяла мёртвая вада... ды яшчэ пасярод вады тырчаў нібыта камень, нiбы што. І вось аднойчы, калі Пяруну было як звычай сумна ды нудна, пачаў ён шпурляцца стрэламі-маланкамі ў той камень. Але раптам трапіў у нейкую прыродную жылку, відаць ад Роду падарунак) і камень той раскалоўся як арэх пад молатам. І сярод іншых вылецелі тры вялікіх (жоўтая, белая ды чырвоная) яскраўкі на ваду нежывую. Ускаламуцілася яна і свет стаўся як суцэльная хмара - нічога не відаць.
А яшчэ па некаторым часе завялося i ўсякае жыццё i ў вадзе, i на зямлі. I лясы, i травы, i звяры, i рыба, а пасля й чалавек завёўся: цi ён прыйшоў адкуль, цi вырас тутака, ці бацька-Сварог пастараўся... Хто зараз рассудзіць? Як было так сплыло.
Першага чалавека звалі Бай, усё стараўся ён ва ўсім лад падтрымліваць, так бы мовіць, заводзіць свае чалавечыя парадкі. Цi доўга ён так жыў, цi мала, але меў ён ужо сваю добрую сялiбу, меў многа пекных жонак, нават багі на іх заглядаліся. Кажуць яшчэ, што і жыў Бай доўга і таму не дзіўна, што было ў яго шмат ды яшчэ трошачкі розных дзяцей. Ну, і не дзіўна, што шмат ён працаваў-паляваў ды таму і сабак для таго меў. Безліч год пражыў і багоў радаваў.
Кажуць, што Бай быў першым, каго з людзей стварыў Род... Першым нарадзіўся і першым пайшоў ў апраметную, дзе стаў Князем. Так ён і дагэтуль там уладарыць ды парадак трымае з дапамогай Гаўры ды Стаўры. А гэтыя два сабакі дарэчы вельмі любяць наш народ.
Хочаце ведаць чаму Гаўры ды Стаўры да месцічаў тутэйшых прыязныя? А таму што калі падышлі гады Бая да скону, то пазваў ён сваіх сыноў да сябе і раздаў ім надзелы па Зямлі, гледзячы на іх здольнасці ды пажаданні. А вось малодшы Белаполь хадзіў ў той час на любімае сваё паляванне з сабакамі, далёка хадзіў і на цёплае ды на халоднае мора. І таму прыйшоў позна, бо стаміўся ўжо тым часам радзіць Бай і таму падараваў Белаполю сваіх улюбёнцаў сабак Гаўры ды Стаўры і сказаў, што колькі з раніцы да вечара тыя аббягуць па тых землях, тое і будзе малодшаму.
Кемлівы Белаполь раніцой націкаваў сабак на птушак, якія паляцелі ў розныя бакі (бо была адна з паўднёвага мора, другая з заходняга). Крыкнуў сабакам Белаполь «Гам» і Гаўры ды Стаўры кінуліся кожны за сваёй птушкай ў пагоню, а там дзе яны прабеглі, утварыліся дзве галоўныя ракі нашага краю Днепр ды Дзвіна. З тых часоў на гэтай тэрыторыі і жывуць нашчадкі Белаполя, а іх апякуюць Гаўры ды Стаўры.
Дарэчы Старыя кажуць, што Стаўры ды Гаўры былі пахаваныя на беразе Дрысы. І наш народ ушаноўвае пахаваных сабак адзін раз на год напярэдадні Сёмухі. Дзень гэты і атрымаў назву Стаўроўскіх дзядоў. Даўней людзі ведалі дзе да што і таму прыходзілі на месца, дзе былі пахаваны Стаўры ды Гаўры, прыносілі ежу і пітво і балявалі да позняй ночы. Не баючыся не звяроў не нячысцікаў, бо былі пад аховай. Яны кідалі рэшткі страў у вогнішча і клікалі: «Стаўры, Гаўры, прыходзіце да нас! Гаўры, Гаўры гам!»
А тутэйшыя так i да гэтага часу па мясцінах акрэсленых Стаўрам ды Гаўрам ходзяць, зямельку скародзяць ды жыта сеюць, а калі прыходзе час продкаў памінаюць, падзякі ім кідаюць ды ад Бая ды яго сабак добрых сноў чакаюць.
❗️ Дзякуй незалежнай грамадскай ініцыятыве "Free Belarus Center" за разнастайную падтрымку: freebelarus.center/
❗️ Над відэа працавалі:
► Менеджар праекта Сяргей Беркутаў
► Аўтар тэкста Сяржук Лапеха
► Агучванне Сяргей Беркутаў
► Рэжысёры мантажа Алена Вахрамеева і Сяржук Лапеха
► UA-cam-менеджары Тамара Кудзевіч і Гогі Хочалава
-
❗️ У відэа выкарыстана:
► Музычныя кампазіцыя С. Бутоўскага, напісаныя для Добрага канала:
▪️ To The Distant Shores
-
Канал "Карані і вытокі" - гэта праект Добрага канала з Мінска.
Добры канал - гэта пляцоўка, якая аб'ядноўвае незалежных аўтараў і іх памочнікаў, якія шануюць сумленную журналістыку і жадаюць ўнесці свой уклад у будучыню нашай краіны.
--
Праект "Паданні старога месца": Як сабакі Гаўры ды Стаўры стварылі Беларусь - паданні Беларусі / Беларускія міфы
#ДобрыКанал #Карані і вытокі #ПаданніСтарогаМесца #беларускаямова #беларусь #легенды
Паданні старога месца - гэта: беларускія міфы, міфы беларусаў: сабакі гаўры ды стаўры, стаўроўскія дзяды, паданні беларусі, беларускія міфы, легенды беларусі, беларускія паданні, беларускі фальклор, край паданняў, міфы і легенды роднага краю, міфы і легенды беларусаў.