Historia świata według roślin - Wojciech Doroszewicz
Вставка
- Опубліковано 6 вер 2024
- Wykład towarzyszący XX Festiwalowi Nauki w Warszawie, 29 września 2016
wszechnica.org...
Rośliny mogą nie tylko pięknie wyglądać i dobrze smakować, ale też zmieniać losy świata. O ich wpływie na bieg dziejów opowiadał podczas XX Festiwalu Nauki przyrodnik i latynoamerykanista Wojciech Doroszewicz.
Tulipany są znane ze swego piękna i są symbolem Holandii, choć wcale z tego kraju nie pochodzą. Stały się jednak w nim, jak mówił przyrodnik, przyczyną pierwszej w historii bańki spekulacyjnej. Cebulki tych kwiatów były tak pożądane, że osiągały na rynku kwoty równe cenom całych gospodarstw rolnych. Chęć zysku sprawiła, że zaczęto handlować cebulkami, które jeszcze nie istniały. Stało się to przyczyną bankructw, które zachwiały w XVII w. gospodarką Królestwa Niderlandów.
Niemały wpływ na losy świata miał również powszechnie wykorzystywany dziś w kuchni ziemniak. Roślina odkryta w Ameryce Południowej nie od razu przyjęła się w Europie. Jak mówił Doroszewicz, w niektórych krajach nazywany był „bulbą Belzebuba” i uważany za roślinę trującą - zapewne ze względu na dolegliwości, jakie powoduje zjedzenie go w stanie surowym. Jego spożycie stało się powszechne dopiero w XVIII w. i - jak mówił przyrodnik - miało swój udział w rewolucji przemysłowej. Pozwoliło bowiem wykarmić całe rzesze robotników i chłopów.
Walory ziemniaka stały się też jednak przyczyną tragedii. Gdy w XIX w. Irlandia padła ofiarą chorób atakujących uprawy kartofla, Anglia doprowadziła do blokady wyspy. Jak wskazał Jaroszewicz, stało się to przyczyną wielkiego głodu, który zdziesiątkował populację Irlandczyków i stał się przyczyną ich masowej emigracji do Stanów Zjednoczonych. Potomkiem imigrantów z „Zielonej Wyspy” był m.in. prezydent USA John Kennedy.
Jak opowiadał przyrodnik, rośliny miały też swój niemały udział w podboju obu Ameryk. Chodzi konkretnie o przywleczone przez Europejczyków różne gatunki mniszka, koniczyny, trawy i babki. Ta ostatnia otrzymała nawet wśród niektórych plemion indiańskich nazwę „stopa Anglika”, bo ich członkowie sądzili, że roślina wyrasta wszędzie, gdzie nastąpi Europejczyk. Udana inwazja tych roślin po drugiej stronie Atlantyku umożliwiła wypasanie sprowadzonych z Europy gatunków trzody i bydła.
Odkryty na kontynencie amerykańskim kauczukowiec stał się kamieniem milowym w dziejach motoryzacji. Gdyby nie wytwarzany z jego soku lateks i produkowane z niego opony, samochody nie mogłyby osiągać dużych prędkości.
Rośliny naznaczyły też niestety na historii ludzkości piętno wyzysku i wojen. Jak opowiadał Jaroszewicz, gdyby nie chinina pozyskiwana z chinowca, która posiada właściwości antymalaryczne, biały człowiek nie podbiłby w XIX w. Afryki. Niewolnicy z „Czarnego Lądu”, których sprowadzano do Ameryki Południowej i Środkowej na plantacje trzciny cukrowej, całkowicie zmienili tamtejszą strukturę społeczną. Na Lądzie Afrykańskim drenaż zasobów ludzkich doprowadził z kolei do zniszczenia wielu lokalnych kultur. Przyczyną wojny secesyjnej w USA był brak zgody Południa na likwidację niewolnictwa, bo zachwiałoby to tamtejszymi fortunami opartymi na uprawie bawełny.
Rośliny nadal wpływają na historię ludzkości. Jako jeden z przykładów przyrodnik wskazał jarofę. Roślina jest bardzo bogata w tłuszcze i może stanowić alternatywę dla palmy olejowej, której uprawy są przyczyną zagłady lasów tropikalnych. Pod uprawę jarofy nie trzeba wycinać naturalnych puszcz, bo przyjmuje się ona nawet na zasolonych pustyniach.
Więcej w załączonym filmie z wykładu. Zapraszamy do oglądania.
Wojciech Doroszewicz - przyrodnik, latynoamerykanista, popularyzator nauki, absolwent Międzywydziałowych Studiów Ochrony Środowiska na Uniwersytecie Warszawskim i Centrum Studiów Latynoamerykańskich UW, doktorant w Instytucie Studiów Regionalnych i Globalnych UW
Znajdź nas:
/ wszechnicafww
/ wszechnicafww1
anchor.fm/wsze...
anchor.fm/wsze...
wszechnica.org...
#festiwalnauki #nauka #historia #rośliny #przyroda
Dziękuję za ciekawy wykład!
Fryderyk Wielki nie był cesarzem Niemiec. Był królem Prus. A wykład bardzo ciekawy.
Bardzo ciekawy wykład :)
Bardzo ciekawe
Fryderyk II Wielki bo o nim zapewne mowa nie był cesarzem Niemiec a królem Prus, na jego grobie na pamiątkę wprowadzenia ziemniaka zawsze jest kilka bulw
Bardzo ciekawy wykład, tylko przynajmniej o 50 razy za dużo sformułowania "tak naprawdę" :)
Tak botaniką napisana historia utwierdza opis Ian'a Morris'a DLACZEGO ZACHÓD RZĄDZI-NA RAZIE.Łącznie te historie budzić mogą refleksję biorąc pod uwagę analizę,jakiej dokonał Song Hgbing w swojej książce WOJNA O PIENIĄDZ.Dokumentuje Chińczyk jak wywołuje się kryzysy,aby na nich zarabiać.Pokazał to w historii bankowości od czasów wojen napoleońskich na przykładzie sagi rodu Mayer-Rothschild.
thx
Pozdrawiam 👋😎👍✨
Z jakiegoś powodu w żadnym miejscu tego skądinąd fascynującego wykładu nie padło słowo _"alkohol"_ funkcjonujące przecież w terminologii chemicznej nie tylko jako synonim dobrej zabawy w czasie pracy.
Tym którzy narzekają na cenę chleba, ziemniaków lub innych winogron w tym chmielu należałoby przypomnieć, że wszystkie trunki alkoholowe są to produkty roślinne a rynek alkohloi spozywczych w Polsce jest warty grubo ponad 40 000 000 000 zł.
Sama zaś historia ludzkości była zdeterminowana przez roślinność na długo przed powstaniem cywilizacji.
Większość ludzkich instynktów, fizjjologi i anatomii wynika z przystosowań do życia w takim a nie innym środowisku roślinnym a w pogoni za wykarmieniam stad zwierząt azje i europę przemierzały niezliczone rzesze plemion pasterskich czasem wpadając w konlikty z mieszkańcami starożytnych cywilizacji, którzy akurat mieli w tych miejscach swoje ogródki działkowe i niespecjalnie odpowiadało im, że im kozy wyskubują klomby, tuje tudzież robią kupę na starannie wypielegnowany przez zadbanych niewolników trawnik _"nawieziony"_ wcześniej nawozami mineralnymi w formie różnokolorowych półprzezroczystych paciorków ze szlachetnych kamieni😗
...o średnicy od 2 do 5 mm pakowanych w worki ze skarbami o wadze 25 kg.😗
...każdy🤩
szczena opada.
A opada też bardziej z powodu nieświadomych odruchów niż z jakiegoś innego powodu.
Ogólnie zaś opowieści o tym, że ludzkosc to grupa mniej lub bardziej świadomych istot w jakikolwiek sposób posiadających wpływ na swoje działanie należy włożyć między bajki lub inne filmy marvela
O ludzkiej umysłowości decydują głównie cechy wrodzone a te przekazywane są genetycznie drogą płciową. Dobór seksualny jest całkowicie i absolutnie nieświadomy pozbawiony jakiegokolwiek sensu w warunkach, które człowiek stworzył sam sobie do zycia.
United fruit company to obecna Chiquita.
A herbata ?
Też szkodzi.
a pomidor, to niby nie psiankowate? :)
W trakcie słuchania odniosłem nieodparte wrażenie, że właściwie już czytałem to co jest właśnie mówione, ale jako, że na koniec prelegent podał (zgodnie z zasadami) źródła na których się oparł, więc też się podzielę swoimi.
Dwie z wymienionych 4 książek też mam na swoich półkach (autor: lubimyczytac.pl/autor/31248/henry-hobhouse?porzadek=malejaco), poza tym poleciłbym jeszcze: lubimyczytac.pl/ksiazka/6474/historia-swiata-w-szesciu-szklankach (na prawdę świetnie się to czyta)
To jest bardzo ciekawe, nie "tak naprawdę", tylko merytorycznie. A o kolonizacji obu Ameryk mówi Pan bzdury, To nie choroby zniszczyły te kultury, tylko przemoc, agresja,chciwość, i nawracanie na siłę Indian, albo przemocą albo podstępem. Należy mówić o tym uczciwie nie zakłamując faktów i nie budując fałszywych mitów. Wiem, że dla Pana może to być bardzo trudne lub niemożliwe. Poza naukowcem, ze swoimi wszystkimi tytułami jest Pan też chyba człowiekiem. Gratuluję dobrego samopoczucia.
nie bulwersuj się tylko poczytaj różne wiarygodne źrodła, a nie lewackie zacietrzewienie
A podaj mi te wiarygodne zródla....
Niestety ale mówił prawdę, ospa na którą niestety nie byli odporni rdzenni mieszkańcy ameryki południowej zdziesiątkowała ich populację. Proszę sobie poszukać co widział i opisał Francisco De Orellana przemierzając Amazonię (1541/42), a co po stu latach widzieli (albo czego nie widzieli już) następni odkrywcy . Po przez nowoczesne badania terenowe systemem LIDAR odkrywa się coraz więcej różnych struktur które wciągnęła dżungla przez ostatnie stulecia. Świetnie to opisuje Graham Hancock w podcaście Joe Rogan.
Oczywiście można zadać pytanie czy to było celowe działanie czy nie, ale znając historię broń chemiczna nie jest współczesnym wynalazkiem i jeszcze proszę sobie wyobrazić warunki sanitarne jakie panowały na ówczesnych statkach, każdy uczestnik tych wypraw był osobno chodzącym, niekoniecznie zdrowym ekosystemem, czyli zupełnie inna flora bakteryjna.
Oczywiście nie staram się tutaj umniejszać brutalności tych europejskich zwyrodnialców