Nafaka Nedir? Nasıl Hesaplanır? Süresiz Kalktı Mı? (Yoksulluk-İştirak-Tedbir) - Avukat Serpil Çınar

Çok konuşulan ve genelde gündemden düşmeyen konumuz “nafaka”dır. Peki nafaka nedir? Ödemesi yasal zorunluluk olan aylık ödemedir ve nafaka türleri birden fazladır: Yoksulluk nafakası (süresiz nafaka), iştirak nafakası (çocuk nafakası), yardım nafakası ve tedbir nafakasıdır. Nafaka çeşitlerine göre nafaka davası açılmaktadır ve her nafaka çeşidi farklı şartlara bağlıdır. Nafaka bağlanması ya da bağlanan nafaka adına artırım veya azaltım talebinde bulunulabilecektir. Nafaka hangi durumlarda verilir sorusu çok fazla sorulmaktadır. Her bir nafaka çeşidinin farklı koşulları bulunmaktadır ve bu nedenle nafakanın hangi durumda verileceğine dair ancak nafaka çeşidine göre koşul belirtilebilecektir. Nafaka miktarı konusunda hesaplama ise ancak tarafların ekonomik ve sosyal durumuna göre yapılacaktır.
En tartışmalı olan nafaka, yoksulluk nafakasıdır. Yoksulluk nafakası nedir? Boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek olan ancak boşanmaya neden olan olaylarda ağır kusurlu olmayan eşe ödenen aylıktır. Ne zaman sona ereceği bilinmediğinden süresiz nafaka ya da ömür boyu nafaka olarak da bilinmektedir. Çekişmeli boşanmada nafaka, talep edilmesi halinde mahkemenin sosyal ekonomik durum araştırılması yapılması sonrasında karar vermektedir. Anlaşmalı boşanmada nafaka ise tarafların ödeme ve ödeme miktarında anlaşması halinde protokol maddesine geçirmesi ve duruşmada kabul etmesi halinde mahkeme karar vermektedir.
Sigortalı çalışan kadın nafaka alabilir mi? Her sigortalı çalışan kadın adına sabit bir cevap vermek doğru değildir. Evlilik içerisindeki refah düzeyine, aldığı maaşa bakılarak cevap verilmelidir. Örneğin; her iki eşin maaşı aynı düzeyde ve yaklaşık değerlerde ise mahkeme yoksulluk nafakasının ödenmesi yönünde karar vermeyebilir. Ancak kadının maaşı, erkeğin maaşının onda biri ise ve boşanma nedeniyle refah düzeyi düşecek ise yoksulluk nafakasının ödenmesine karar verebilir. Her evliliğin durum ve şartlarına, evliliğin bitimine neden olan olaylarda kusura bakılarak bir cevap verilebilir.
Nafakanın kaldırılması davası, yoksulluk nafakasının kaldırılmasına ilişkin gerekçelerin oluşması halinde açılabilecektir. Nafaka alacaklısı, yeniden başka birisiyle evlenmiş veya evli gibi 3. Kişiyle birlikte yaşıyor ise kaldırılması talebiyle dava açılabilir. Aynı şekilde nafaka alacaklısı çalışmaya başladığı vakit nafakasının kaldırılması talebiyle dava açarak nafakanın kaldırılması veya azaltılması talebiyle dava açabilir.
Çocuğu olmayan kadın nafaka alabilir mi? Yoksulluk nafakasının tarafların müşterek çocuğu olup olmadığı ile bir ilgisi bulunmamaktadır. İştirak nafakası, çocuklar adına ödenmesi gereken bir aylık olduğundan çocuk yok ise iştirak nafakası ödenmesine karar verilemez; ancak yoksulluk nafakasının şartları oluşmuş ise çocuk olmasa da kadın nafaka alabilir.
Boşanma davasını kadın açarsa nafaka alabilir mi? Davanın kimin açtığına göre nafakaya hükmedilmemektedir. Nafaka koşulları arasında davacı olup olmadığı ya da ilk davayı kimin açtığına değil, durum ve koşullara göre hükümde yer alan şartlara uyup uyulmadığına bakılacaktır.
Tedbir nafakası nedir? Dava devamınca ödenmesine hükmedilen nafakadır, davanın sona ermesiyle son bulacaktır. Tedbir nafakası, dava süresince mağdur olunmaması adına geçici olarak hükmedilmektedir.
İştirak nafakası nedir? Tarafların müşterek çocuğu var ise velayet hakkını alan anne ya da babaya ödenen ve çocukların sağlık, beslenme, eğitim gibi masraflarını kapsadığı aylıktır. Velayet hakkını almayan kişi tarafından ödenmektedir. Çocuğun ergin olma yaşına kadar devam etmektedir.
İştirak nafakasının kaldırılması talebiyle dava açılması halinde mahkeme tarafından reddedilecektir. İştirak nafakası ancak velayetin diğer ebeveyne verilmesi halinde kalkacak veya çocuğun ergin olması halinde dava açmadan kendiliğinden sona erecektir.
İştirak nafakası hesaplaması, nafaka ödeyecek olan kişinin ekonomik ve sosyal durumu ile çocuğun ihtiyacına göre yapılacaktır. Mahkemenin takdirinde bir durum olup nafaka borçlusunun ekonomik durumunu öğrenmeden bir karara varmayacaktır.
Yardım nafakası nedir? Üstsoy, altsoy veya kardeşe ödenen aylıktır. Boşanma davasında talep edilmemektedir ve ayrı bir dava açılması gerekmektedir. Yoksulluğa düşecek olan kardeş, alt soy veya üst soya karşı açılmaktadır.
Peki erkek nafaka alabilir mi? Evlenmenin sona ermesi ile yoksulluğa düşecek ve boşanmada ağır kusurlu olmayan taraf, diğer eşten yoksulluk nafakası talep edebilecektir. Aynı zamanda çocuğun velayet hakkını alan baba, anneden nafaka talebinde bulunabilir.
Nafaka kaç yıl ödenir? Nafaka çeşidine göre nafaka süresi de değişkenlik göstermektedir. Tedbir nafakası, davanın sona ermesiyle sona ermektedir. Yoksulluk nafakası ise nafaka alacaklısının evlenmesi, evli gibi 3.kişiyle birlikte yaşaması, yoksulluğunu giderecek düzeyde bir işte çalışması halinde kalkacaktır. İştirak nafakası ise çocuğun ergin olması ile sona erecektir.
#nafaka #boşanma