Ti wayllepen ufisa

Iñche küpalnien kiñe piam tañi feypiael
Feypiley... Kuyfi piam, eh...
mülekefuy ta kulliñ kamañ
fey tañi chaw feypikey, gütxamkakeenew
niey ta kuyfi ta püchi wentxugelu
txiparkey tañi kulliñ kamañgeal, ufisa nenturkey.
Feymew fey müna güfgekey ta txukür pey.
mawiza mew inafül konün.
tañi püchi eñumalal* ñi namun \Nta feytichi... ina mawiza.
txukürgelu ka wütxegey, pi
feymew tañi chaw feypirkey, eh nentuy tañi ufisa
feymew pi kiñe fütxa anümka mülerkey... kiñe fütxa txiwe
feymew inafül konkülerkey tañi chaw
feymew, ka kintulu, piam, ta txipapay ta kiñe kaniru
kiñe kaniru feyta kontupaenew tañi
ufisa mew pi tañi txokolgechi* ufisa kisu
pegengelay newe, txukürgey rume
gellu* amulay tañi kintun, pi
feymew feyta fey konpay tati kaniru
müna küme kaniru fantey, elagelu pi
fey ta kontupay tañi ufisa, pi
feymew... rupachi antü mew ta küyen ka famgechi niekoñirkey tati ufisa
kom ta kanirutuwlu ta nie... niekey ta püchike ufisa
feymew ta wayllepen txiparkey tañi ufisa tañi chaw
fey ta ramturkey tañi kuse chuchu yem
¿chumgelu amta femi ufisa?, pirkey
Fey tañi chaw feypikey
kiñe kaniru txipapay mawiza mew
feymew perimontuy may tañi ufisa
müley ta perimontu ufisa
rüf kaniru nu tüfa re piam müten kiñe
txipapay ta kulliñ mawiza mew
feymew fey piy tañi chaw, femgechi ta
kuyfi ta mülekefuy ta perimontu
txukur mew, fütake txukur mew txipakey ta ufisa
fütxake kulliñ ka txipakey, fütake toro,
fütxake waka ka, fey inafül miyawulu mawiza mew
feyta femgechi ta nierkey
fey txipay tañi koñilu tati ufisa niey ta püchiken
eh... püchi ufisa, welu küme lleqürkelay
eh, küla namun müten niey pi
eh, kiñe allwe kiñe namun ta nielay
ti püchi ufisa, welu lay pi.
eh, mogen gerkelay feyti famgechi kulliñ
femgechi mu ta püchike che ka feypigekey.
müley tañi kuñiwtukual ta ina mawiza.
fütake newen ta müley fütake mawiza mew
lof mew, mapu mew, ko mew.
fillke mogen mew ta müley ta newen
femgechi mew konürkey tañi chaw ta feyti gülam feypikefenew
Iñche ka femgechi feypiletun ta pu püchike che mew
pewmagen may küme txipaiñ taiñ zugu fachiantü.
Chaltu may kom pu peñi, pu lamgen.

[@bernardinoemilioantipanrap435]

Fey peñi muna kume azentufimi ti nutran... Feley feley tati famechi feipikefuy ta kuifike che. Kume gulam tati. Amulepe mi kuzaw. Lemoria

[@flehue]

cuál es el contexto y las palabras clave de este monólogo?