Altxor bizia

arte.catedralvitoria.eus
Katedral honen egungo tankerak ez du zerikusirik orain dela mende batzuk izan zuen itxurarekin. Orduko eraikin hartan, parafernalia liturgiko baten zerbitzura zeuden irudia eta kolorea, eta xede bakarra zuten: fededuna liluratzea. Hango horma mintzodunak, formez eta kolorez beteak, beste elementu batzuekin ere hornituta zeuden: bazituzten irudiak eta erretaulak, bazituzten ospakizun berezietan bakarrik erabiltzeko eraikuntza iragankorrak, eta bazituzten tapizak eta oihal zintzilikariak ere, kaperak eta aldareak estaltzeko.
Katedral honen zaharberritze arkitektonikoak ez du aukerarik ematen, oraingoz, multzo aberats hau osatzen duten arte higigarri edo eramangarriko obra guztiak lehengoratzeko. Bana-banako piza gutxi batzuk baino ez dira aukeratu eraikin hau ─neurri batean bederen─ apaintzeko eta bertako bizitza erlijioso eta kulturala berriz ere sustatzeko. Gainerako objektuak ondo gordeta daude museoetan eta beste erakunde batzuetan.
1999ko Zaharberritze Plan Gidatzailean bertan aurreikusten zen katedraleko ondare higigarrien multzoa lehengoratzea eta aztertzea. Horretarako, diziplinarteko proiektu bat antolatu eta hainbat adituren laguntza jaso zen, ondare horren guztiaren kontserbazio-egoera inbentariatu, katalogatu eta balioztatzeko. Horri esker, eraikin honetako ondare higigarriari buruzko historiaren alderdi ezezagun asko atera ahal izan dira argitara, eta konpontzeko premia handiena zuten obrak pixkana-pixkana zaharberritu. Multzo artistiko aberats honen balioa handitzeko balio izan du, beraz, horrek guztiak.
Arte higigarriak ─eramangarria izanik─ aldaketak jasateko eta desagertzeko arrisku handiagoa du, berez, gustu-aldaketen, moden edo beste arrazoi batzuen eraginez. Katedral hau ez da salbuespena izan horretan, eta asko dira haren historia luzean zehar hormetatik desagertutako obrak. Hala ere, altxor artistiko adierazgarria daukagu oraindik, zaharberritze-lanen ondorioz sakabanatua gaur egun baina egunen batean eliza hau berriro jantzi eta apainduko duena. Berandu baino lehen nahi hori lortzea eta katedralak bere historiaren eta nortasunaren zati handi bat berreskuratzea espero dugu, etorkizuneko belaunaldiek osotasunean eta esanahi osoan gozatzerik izan dezaten.