Generał Janusz Brochwicz-Lewiński "Gryf" 2/3

Janusz Brochwicz-Lewiński, ps. "Gryf" (ur. 17 września 1920 w Wołkowysku) -- generał brygady Wojska Polskiego, żołnierz Batalionu AK "Parasol".
Pochodzi z rodziny o tradycjach wojskowych. Jego ojciec Stanisław był oficerem rezerwy, wykładowcą Uniwersytetu Jagiellońskiego.
W 1938 roku, po ukończeniu nauki w liceum w Wołkowysku, rozpoczął służbę wojskową. W trakcie służby ukończył Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy 29 DP przy 76 Lidzkim Pułku Piechoty w Grodnie, a w maju 1939 roku rozpoczął praktykę w 76 Lidzkim Pułku Piechoty w Grodnie. W stopniu kaprala podchorążego walczył w kampanii wrześniowej. Po agresji ZSRR na Polskę, dostał się 18 września 1939 roku do niewoli sowieckiej, z której zbiegł.
Brał udział w konspiracji ZWZ-AK. Od 1940 do 1942 pracował w Puławach na stanowisku administracyjnym będąc jednocześnie pracownikiem polskiego wywiadu. Zdekonspirowany, przedostał się do Lublina i Janowa Lubelskiego i do stycznia 1944 działał jako dowódca jednego z oddziałów partyzanckich na Lubelszczyźnie. W tym czasie uzyskał od Niemców przydomek "Rycerski Dowódca" -- atakowane przez niego konwoje niemieckie były ogołacane z broni i wyposażenia i puszczane wolno. Na rozkaz dowódcy okręgu warszawskiego przeniósł się do Batalionu do zadań specjalnych AK "Parasol", gdzie był instruktorem wyszkolenia w konspiracyjnej podchorążówce.
W powstaniu warszawskim, walcząc w Batalionie "Parasol", do 5 sierpnia dowodził legendarną obroną Pałacyku Michla na Woli. Dzięki jego niesłychanie brawurowej odwadze oraz wybitnym talencie dowódczym, załoga pałacu czterokrotnie odpierała silne natarcia niemieckie wspierane jednostkami pancernymi. Podczas piątego ataku, kpt. Adam Borys (pseud. "Pług") wydał mu rozkaz odwrotu. Znany również jest z akcji na aptekę Wendego, z której udało mu się wydobyć niedostępne dla Polaków lekarstwa i środki znieczulające pomimo potężnych sił niemieckich stacjonujących w pobliżu apteki. W toku dalszych działań, 8 sierpnia został ciężko ranny w szczękę podczas akcji na terenie Cmentarza Ewangelickiego na warszawskiej Woli, co wyeliminowało go z dalszych walk. Po kapitulacji powstania znalazł się w obozie przejściowym Lamsdorf (Łambinowice), a następnie do obozu jenieckiego Murnau. Po wyzwoleniu obozu przez Amerykanów (1945) trafił do szpitala, w którym przebywał do lutego 1946.
Po zakończeniu II wojny światowej przebywał na emigracji w Wielkiej Brytanii. Wstąpił do armii brytyjskiej (III Pułk Królewski Huzarów), służył m.in. w gwardii przybocznej Jego Królewskiej Mości Jerzego VI. Działał również m.in. w Palestynie i Sudanie jako agent wywiadu. Po opuszczeniu armii był przez 15 lat kwatermistrzem i oficerem administracyjnym w jednej z angielskich szkół wojskowo-cywilnych. Po przejściu na emeryturę w 1985 pracował dorywczo jako tłumacz w ambasadzie brytyjskiej w Bonn i konsulacie brytyjskim w Kolonii. Powrócił na stałe do Polski w lipcu 2002. Od tego czasu aktywnie działa w środowisku kombatanckim. W styczniu 2007 uczestniczył w akcji billboardowej programu "Patriotyzm Jutra". Wziął także udział w powstaniu telewizyjnych filmów dokumentalnych "Rycerski stan" i "Pałacyk Michla".
24 maja 2007 Rada Miasta Stołecznego Warszawy przyznała mu tytuł Honorowego Obywatela. Dyplom odebrał 31 lipca 2007 w przeddzień Dnia Pamięci Warszawy.
24 kwietnia 2008 roku Prezydent RP, Lech Kaczyński mianował go do stopnia generała brygady.
Jesienią 2007 roku wsparł Prawo i Sprawiedliwość podczas wyborów parlamentarnych, a także zasiadł w Komitecie Honorowego Poparcia tego ugrupowania. Latem 2010 roku, w czasie kampanii prezydenckiej wszedł w skład warszawskiego Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego, jako kandydata na urząd Prezydenta RP
(źródło: wikipedia)
Scenariusz i reżyseria: Arkadiusz Gołębiewski
Współpraca Roman Wilkoszewski, Tomasz Ziemiński
Zdjęcia: Arkadiusz Gołębiewski, Jacek Niewadzki
Montaż: Łukasz Kałuża
Muzyka: Marcin Pospieszalski, Andrzej Dziubek, De Press