Поэзия қазақша "Білесіз бе,мен сізді ұнатқалы..."

Поділитися
Вставка
  • Опубліковано 21 сер 2024
  • Басқа да видеоларды көріп лайк пен комментарий аямаңыздар.
    Инстаграм парақшама тіркелініздер
    @eldar_asaba
    Жыраулық поэзия - 15-18 ғасырлардағы қазақтың халық поэзиясы. Біздің дәуірімізге, негізінен, ауызша жетті. 15 ғасырдың орта шенінен бастап қазақ халқының төл мәдениеті өркен жая бастады. Көне, ортақ арнадан бөлініп, қазақ халкының дербес әдебиеті қалыптасты. Жыраулық поэзия қазіргі Қазақстан жерін қоныстанған ежелгі тайпалар туғызған бай рухани қазынадан нөр алды, ежелгі дәстүрлерді дамыту, тың тақырыптар игеру, жаңа мазмұн қалыптастыру нәтижесінде кемелденді. Қоғам, дін, этика, адамгершілік, қарыз бен парыз, ерлік пен ездік, байлық пен кедейлік, дүние мен дүние жайлы сан-салалы ойлар тоғысқан философиялық туындылар Жыраулық поэзияның терең дүниетанымдық сипатын аңғартады. Жыраулық поэзияның алғашқы өкілдері, кезінде бүкіл Дешті Қыпшақка даңқы жеткен Қодан Тайшы, Сыпыра жырау, Асан Қайғы, Қазтұған жыраулар жаңа әдебиеттің ізашарлары ғана емес, көне мұраны жалғастырушылар деп те саналады. Асан қайғы туралы аңыздар ноғай, қырғыз, карақалпақ халықтарында да сақталган. Асан Қайғы - көптеген нақыл сөздердің, философиялық толғаулардың авторы. Ол өз өлең, толғауларында мемлекетті нығайту, елдің қорғаныс қабілетін арттыру қажетін насихаттайды. Сахара эпосын тудырушылардың бірі, ірі эпик ақын, ерлік жырларын шығарушы жорық жырауы әрі нәзік лирик болган Қазтуғанның (15 ғ.) біздің дәуірімізге жеткен жырлары табиғат аясындағы көшпендінің болмыс, тіршілік, өзін қоршаған орта туралы түсінігін бейнелейді. Қазтуғанның ұлттық бояуы қанық, афоризмдерге, көркем түстерге бай толғаулары туған әдебиетіміздің таңдаулы үлгілері қатарына жатады. Жыраулық поэзияның дамып, өркендеуіне Доспамбет пен Шалкиіз шығармалары айрықша әсеретті. Жорық жыршысы болған Доспамбет жырау (1523) шығармаларынан ортағасырлык жауынгер көшпендінің ер тұлғасы, ерлік кейпі көрінеді. Доспамбет толғаулары 19 ғасырдың 80-жылдарынан бастап баспа бетін көре бастады. Жыраулық поэзияның ең көрнекті өкілі - Шалкиіз жырау Тіленшіұлы (1465- 1560). Шалкиіздің толғаулары ең алғаш 1875 жылы хатқа түсіп, баспа бетінде жарияланыпты. Жырау мұралары ерте жиналуына байланысты бүгінгі күндерге бір сыдырғы толық жетті. Жиембет жырау (17 ғасыр) мен Марқасқа жыраудың (17 ғасыр) өмір жолы Есім хан тұсындагы тарихи оқиғаларға тікелей қатысты. Жорық жыршысы Марғасқа жырау Есім ханның бір орталыққа бағынған күшті мемлекет кұру туралы идеяларының ұраншысы атанса, Жиембет жырау ханға қарсы араздығын бүкпесіз, бұлтармасыз жеткізді. Жиембет жыраудың толғаулары ең алғаш 1908 жылы "Жақсы үгіт" кітабында жарияланса, Марғасқа толғаулары кеңес заманында зерттеліп, баспа бетін керді. 18 ғасырда Жыраулық поэзия тақырыптық жағынан кеңейіп, идеялық-көркемдік тұрғыдан байи түседі. Жоңғар шапкыншылығы және "Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама" жылдары, қырғын соғыстар мен жеңісті жорықтар, саяси және қоғамдық өмірдегі өзгерістер - ел өміріндегі елеулі оқиғалардың барлығы да жыраулар шығармаларғында өзінің көркемдік шешімін тапты. Жоңғар басқыншылығына қарсы күрес сарыны, әсіресе, Ақтамберді жырау (1675- 1768) шығармаларынан айқын көрінеді. Оның шығармаларғындағы отаншылдық, патриоттық сарындар 18 ғасырдағы қазақ поэзиясының бет-бейнесі, бағыт-бағдарын айқын танытады. Осы кезеңде өмір сүрген Улбешей жырау (1706-1778) мұрасындағы жетекші тақырып - сырт жауларға қарсы күресте көзге түскен, ел корғаны болған батырларды мадақтау. 18 ғасырдағы Жыраулық поэзияның көрнекті өкілдерінің бірі - Тәтікара жырау. Ол кене заман батырлары, олардың ел қорғаудағы ерлік істері туралы, отаншылдық идеяны насихаттайтын жорық жырларын туғызған. Ақтамберді, Үмбетей, Тәтіқара шығармалары кейінгі жылдары ел аузынан жазып алынып, бірнеше жинақтарға енді. 18 ғасырдағы қазақ әдебиетінің ең көрнекті өкілі - Бұқар жырау (1668 - 1781). Ол жырау ғана емес, қабырғалы би де болған. Ол қоғам өміріне белсене араласып, ісімен де, жырымен де Абылай хан саясатын мейлінше қолдайды. Бұқар жырау шығармалары ғақлия толғаныстар, нақыл афоризмдер түрінде келеді. Оның туындыларының олең олшемі өте күрделі. Бұқар жырау шығармалары ең алғаш "Таң" журналында (1925) жарияланғанымен, ғылымының түрде жүйеленіп зерттелуі 20 ғасырдың 60-жылдарының үлесіне тиеді. 18 ғасырдағы халық поэзиясының танымал өкілдері - Көтеш (1745- 1819). Котеш шығармаларындағы негізгі сарын - кедейлік таксіретін жыр ету, тағдырдың әділетсіздігіне наразылық. Ал Шал ақынның біздің заманымызға жеткен мұрасы тақырып жағынан алғанда біршама бай. Бұлардің, этика, мораль мәселелері, байлық пен кедейлік жайлы философиялық-дидактикалық үлгідегі туындылар, тұрмыстық олеңдер мен арнау жырлар.

КОМЕНТАРІ • 60

  • @maralkuanyshbekovna4990
    @maralkuanyshbekovna4990 3 роки тому +62

    Білесізбе мен сізді ұнатқалы
    Жүрегіме тыныштық тұрақтады
    Жұлдыздармен сырласып түніменен
    Көздерімнен ұйқыда жырақтады
    Білесізбе мен сізді ұнатқалы
    Табылғандай жанымның сұрақтары
    Атыңызды қайталап тұратындай
    Табиғаттың тау- тасы бұлақтары
    Білесіз бе мен сізді ұнатқалы
    Даусыңызда кетпейді құлақтағы
    Бір күн сізді көрмесем дем жетпейді
    Кешкендейін боламын бір аптаны...
    Білесіз бе мен сізді ұнатқалы
    Қызыл, жасыл өмірдің шырақтары
    қанша қатты мен сізді ұнатсамда
    Сіз мені ұнатпайсыз бірақта әлі.

    • @differentvideo9056
      @differentvideo9056 2 роки тому +3

      Поэзия ұнаса тіркеліп қойыңыз жақында күшті өлеңдер болады😊

    • @user-dd7fn2qq6n
      @user-dd7fn2qq6n 2 роки тому +3

      Елдар, пунктуацияны оқымапсың ғой, мектепте. Оның есесіне өлеңге құштар екенсің

    • @user-lm6ud3bb7h
      @user-lm6ud3bb7h Рік тому +1

      Керемет

  • @user-sl6ui4jj2z
    @user-sl6ui4jj2z 3 роки тому +6

    ....сіз мені ұнатпаймыз бірақта әлі...
    Өте дәл айтылған....

  • @ermaxanovauldana
    @ermaxanovauldana 2 роки тому +2

    Өзім оқымасамда тыңдағанды жақсы көрем, керемет. Тыңдап демалдым.

  • @user-jj4gs4pg8v
    @user-jj4gs4pg8v 2 роки тому +2

    Өте керемет 👍👍👍👍поэзия✊✊✊🌷🌷🌷🌷

  • @user-jw7xv9vv8z
    @user-jw7xv9vv8z 3 місяці тому

    Қандай керемет,тындай бергын келеді

  • @user-nu6zd1tc5l
    @user-nu6zd1tc5l 2 роки тому +3

    Білесіз мен сізді ұнатқалы ай қайран жыл өттінау керемет оқылған өлең жарайсың бауырым

  • @user-bh5fr5ib1c
    @user-bh5fr5ib1c Рік тому

    Керемет . Махаббат сезимнен откен адамгана тусунед .

  • @user-rl5mj2gw4y
    @user-rl5mj2gw4y 9 місяців тому

    Тамаша

  • @user-ip9cm9je7z
    @user-ip9cm9je7z Рік тому

    осындай шыгармаларын коп болсын

  • @gazizakalikova5253
    @gazizakalikova5253 2 роки тому +1

    даусы керемет екен

  • @user-oe3ic6ix6d
    @user-oe3ic6ix6d 3 роки тому +4

    Тура айтылған менің ойымды жүрекпен жеткізді керемет жазылған. 19.05.2021Шымкент

  • @user-rg5mb2co4n
    @user-rg5mb2co4n 2 роки тому +1

    Өте керемет.Фариза апамыз сол үшін тұрмыс құрмаған екенғой.

  • @user-zr7mz4bi6p
    @user-zr7mz4bi6p 3 роки тому +20

    Тура менің басымнан өтіп жатқанын айтып жатырсыз.Өте әсерлі,кушті 👍

  • @saparaga
    @saparaga Рік тому

    Бәрекелді , керемет , жалғастыра бергін .

  • @user-xt5bq1ub5h
    @user-xt5bq1ub5h 2 роки тому +1

    Кушти керемет аитылган😘😘

  • @erkebulandamen453
    @erkebulandamen453 3 роки тому +4

    Жаксы екен

  • @user-ix1ry7to8y
    @user-ix1ry7to8y 2 роки тому +2

    Керемет 🌹 Қаламыңыз құрғамасын🙏

  • @user-kk2je3jj7u
    @user-kk2je3jj7u 3 роки тому +2

    Жаксы,олен,алга,

  • @user-jf7sk4fo4f
    @user-jf7sk4fo4f 2 роки тому +2

    Керемет бауырым аман бол

  • @user-hs3yx4wj4n
    @user-hs3yx4wj4n 2 роки тому +1

    Жарайсың бауырым

  • @user-lc8ly3rb5u
    @user-lc8ly3rb5u 3 роки тому +3

    Керемет жазылган

  • @victorvic9714
    @victorvic9714 2 роки тому +2

    Керемет 👍

  • @SamsungA-wg1bh
    @SamsungA-wg1bh 3 роки тому +2

    .Керемет

  • @anarnuralieva2550
    @anarnuralieva2550 3 роки тому +2

    Кандай кушти,асерли! Баурап алады екен!

  • @bikobiko966
    @bikobiko966 2 роки тому +1

    Керемет ❤❤❤❤❤

  • @user-qj5yd3ej8m
    @user-qj5yd3ej8m 2 роки тому +1

    Керемет өлең.

  • @user-xp2mn3fs7k
    @user-xp2mn3fs7k 3 роки тому +4

    Тамаша 👍🏻.

  • @aidynalmahanbet8379
    @aidynalmahanbet8379 Рік тому

    Қалай айтам менсізді сүйемін деп❤❤❤❤❤❤

  • @dayletjuzdaev250
    @dayletjuzdaev250 2 роки тому +2

    Елдар парасатты,ойдың ақыны екен

  • @galya9396
    @galya9396 3 місяці тому

    Даусыныз жаксы ,тағы кутемиз

  • @user-yy6qv1vl7k
    @user-yy6qv1vl7k 3 роки тому +3

    Өте керемет айтады екенсіз жасай берініз

  • @user-bj1dw7ye7n
    @user-bj1dw7ye7n Рік тому

    Әдемі👍

  • @user-nk5jw6ru3r
    @user-nk5jw6ru3r 2 роки тому +2

    🥰🥰🥰🥰

  • @uljalgaskalieva5516
    @uljalgaskalieva5516 3 роки тому +3

    😍👍

  • @user-di2zp2vk7i
    @user-di2zp2vk7i 3 роки тому +1

    👍👍👍👍👍

  • @zhanselkkk
    @zhanselkkk 2 роки тому

    Керемет

    • @user-uv5po8mk6k
      @user-uv5po8mk6k 2 роки тому

      Сен білесің бәрінде...Іштеи бәрін түсінесің...Антқа Адал екенімізді де...

  • @ainurturganova5599
    @ainurturganova5599 3 роки тому +4

    Меніңде басымнан өтті Сезіндім

    • @differentvideo9056
      @differentvideo9056 2 роки тому +1

      Поэзия ұнаса тіркеліп қойыңыз жақында күшті өлеңдер болады😊

  • @user-je9kj1nn4t
    @user-je9kj1nn4t 3 роки тому +3

    😍

  • @user-fm3lb6ij8n
    @user-fm3lb6ij8n Рік тому

    Мен сізді үнатамын.

  • @user-gi2zb2rc3c
    @user-gi2zb2rc3c 4 місяці тому

    Салем мен бугын Нана кордым ,сыздын оленд5ринды, может Маган арнал Маган шыгар,может мен адасып кырып кеттым Сызге , унатамын жылы адемы создер жок и менын атым жок,сыздын анынде ,Ханшаим ❤

  • @user-lt4vs3be9i
    @user-lt4vs3be9i 3 роки тому +2

    Блесиз бе мен сизди унаткалы мазам кетти

  • @shadiyaromarov1094
    @shadiyaromarov1094 2 роки тому +2

    Керемет, кім екен авторы

  • @polatturebaev2983
    @polatturebaev2983 3 роки тому +2

    Ассалаумағалейкүм бауырым мелодия аты қалай

  • @uljalgaskalieva5516
    @uljalgaskalieva5516 3 роки тому +2

    Мелодия қандай?

  • @nazgulbekbosyn459
    @nazgulbekbosyn459 3 роки тому +2

    Трек Қандаййй??

  • @user-je9kj1nn4t
    @user-je9kj1nn4t 3 роки тому +2

    мелодия кандай?

  • @user-jf7sk4fo4f
    @user-jf7sk4fo4f 2 роки тому +1

    Керемет бауырым аман бол

  • @user-uw4tq3bk6n
    @user-uw4tq3bk6n 3 роки тому +4

    Керемет 👍

  • @user-dd3qm9ft9s
    @user-dd3qm9ft9s 3 роки тому +8

    Дауыс дикцияңыз ғажап екен . Өлеңге жан бере оқыпсыз. Керемет 👍💐