Nieuwe woondocu: Slopen voor de Toekomst

Slopen, het lijkt misschien vreemd in deze tijden van woningnood. Maar tóch is het soms nodig. In de nieuwe Bouw Woon Leef -docu gaan we langs in wijken die binnenkort gesloopt gaan worden en spreken we met bewoners en deskundigen over de vernieuwing van de stad.
In Amsterdam is er de afgelopen decennia veel veranderd, vernieuwd en gesloopt. Veel naoorlogse woningen, hele wijken zelfs, voldeden langzaamaan niet meer aan moderne eisen en moesten plaatsmaken voor nieuwbouw. Slechte funderingen, achterstallig onderhoud en gebrekkige isolatie zijn voorbeelden van veel voorkomende problemen.
Maar ga je dan gelijk slopen? Waarom wordt er überhaupt geslóópt in de stad? Waarom wordt er bijvoorbeeld niet gekozen voor renovatie? En wat doet slopen met de ziel van de stad?
Oorlog sloopte de stad
Historicus Tim van der Laan is gespecialiseerd in de wederopbouw van Europese steden na De Tweede Wereldoorlog. We ontmoeten hem midden in het centrum, bij het plein voor het woningbouwcomplex met de naam 'Het Pentagon'. Want net zoals Het Pentagon, werd de wederopbouw van Amsterdam na de oorlog grotendeels gefinancierd door het rijk, om de stad betaalbaar te houden. Toen jaren later, in de jaren 90, de stadsvernieuwing in de handen kwam te liggen van de markt, leek dat betaalbare aspect te verdwijnen.
Volgens Van der Laan zit in het verleden een les voor de toekomst van de nieuwe stad. Willen we nieuwe woningen en wijken, omdat de oude niet meer voldoen. Om het betaalbaar te houden zou het rijk mee moeten betalen. "Als we willen dat Amsterdam een sociale stad is, dan moet je dat financieren met algemene middelen. Dat gebeurde na de oorlog en dat zou nu ook weer moeten gebeuren."
De Dichtersbuurt gaat plat
Een voorbeeld van zo'n wijk met oude slechte woningen is de Dichtersbuurt in Nieuw-West. Alle 426 woningen daar worden gesloopt en er komen ongeveer 850 woningen voor terug, waarbij het aantal sociale huurwoningen hetzelfde blijft als vóór de sloop.
Naast de praktische overwegingen om te gaan slopen zoals financiering, betaalbaarheid en de staat van de panden, moet de ziel van wijk niet vergeten worden. We spreken hier Bettina de Jong over. Zij werkt als manager Wijkontwikkeling en Leefbaarheid in de buurt en houdt zich bezig met de vernieuwing van de wijk.
"We beginnen met een beeld vormen van wat er leeft in de buurt. Wat willen mensen, wat hebben ze nodig?", legt ze uit. "We weten dat de huizen hier niet goed meer zijn, maar we zien dat mensen hier in de buurt graag wonen. Een buurt maak je niet met stenen, maar met mensen."
Wat vinden bewoners zelf eigenlijk van zo'n sloop? Rob van Stiphout woont al 28 jaar in de Slauerhoffstraat en is groot fan van zijn 'dorpje in de stad'. Hij is skeptisch over de sloopplannen. "Het is een geweldige buurt en ik hoop dat dat gevoel terugkomt na de sloop. Maar dat zie ik nog niet helemaal zitten", vertelt hij.
Een andere buurtbewoner, Okundaye Obahiagbon, is expliciet vóór de sloop van de wijk. "Als je gaat kiezen tussen slopen of opknappen, dan ben je hier in de buurt beter af met slopen", vertelt hij.
'Spaghettiflat' in Zaanstad gaat ook tegen de grond
Een ander voorbeeld van een complex die gesloopt gaat worden is de zogenaamde 'Spaghettiflat' in de wijk Poelenburg in Zaanstad. De verouderde flat met 117 woningen wordt zo genoemd omdat er 60 jaar geleden met name Italiaanse arbeiders woonden. Het gebouw moet plaatsmaken voor een nieuwbouwcomplex van 300 woningen.
In vergelijking met de Dichtersbuurt in Nieuw-West zorgt de inmiddels slechte staat van het gebouw juist voor het ontbreken van een buurtgevoel. Een nieuwbouwflat moet ervoor gaan zorgen dat de buurt wordt opgekrikt en meer bewoners met plezier kunnen wonen.
Historicus Hans Luiten kijkt met liefde naar het pand vol geschiedenis, maar heeft ook begrip voor het slopen van de Spaghettiflat. "Als historicus wil je alles laten staan. Maar ik moet zeggen dat als ik de verhalen van de mensen hier hoor over de muggenplaag, de gehorigheid, de slechte staat van de woningen, dan snap ik dat ze hier nieuwbouw neer gaan zetten"
Conchita Sylvester is een van de personen die in de buurt meehelpt met het verbeteren van de leefbaarheid in Poelenburg. "Mijn eerste reactie toen ik hier in de buurt kwam wonen was: 'Dit wil ik niet.' Maar sinds we hier gestart zijn is het hier echt verbeterd."
Naast plannen voor slopen en het plaatsen van nieuwbouw, benadrukt Sylvester dat het de mensen zijn die de buurt samen fijn maken, voor of na sloop. "We willen als bewoners in een mooie en schone buurt wonen en dat kunnen we zelf onderhouden", legt ze uit. "Het is mijn buurt en ik ben niet weg te krijgen", sluit ze af met een grote glimlach.

[@martijnkeisers5900]

Wat een welvarend land wonen we toch.❤

[@steffieboy19]

Dit is inderdaad echt heel goed. Vond al dat veel woningen in die buurt er slecht uitzien.

[@zomertje6]

Hi Bouw Woon Leef, het is Tim Verlaan, niet Tim van der Laan :)

[@frankslegers2522]

Een Nedrlander heeft een kanaal op UA-cam genoemd The Easthetic City. Een mooie inspiratie.

[@TheBaLENced]

Mensen wonen heel prettig in hun buurt, bouwen sociale connecties op en grootschalige sloop maakt dat kapot. Huizen in particulier bezit worden eigenlijk nooit gesloopt omdat iedereen door heeft dat het verstandiger is om een woning goed te onderhouden dan om iedere 60 jaar te herbouwen