Dorpen in gemeente Súdwest-Fryslân: Blauwhuis, video uit 2017

Blauwhuis (Fries: Blauhús) is een dorp in de gemeente Súdwest-Fryslân en ligt in het midden van de driehoek Bolsward, Workum en Sneek aan de Blauwhuister Opvaart die naar de Wijmerts loopt. Ten zuiden van het dorp ligt het meertje Het Vliet.
Blauwhuis dankt zijn ontstaan aan de drooglegging van het Sensmeer in 1632. De bewoners van de nieuwe polder kwamen samen in een in 1640 gebouwd huis met blauwe dakpannen. In 1718 werd de plaats aangeduid als 't Blauw Huys.
Het blauwe huis zelf was eigendom van een katholieke dame uit Haarlem, die het ter beschikking stelde als schuilkerk voor de plaatselijke katholieken. Rond deze schuilkerk ontwikkelde Blauwhuis zich tot een katholieke enclave. De schuilkerk werd in 1785 vervangen door een echte kerk, die op zijn beurt in 1871 plaats maakte voor de huidige Sint-Vituskerk.
De Sint-Vituskerk is een rooms-katholieke, aan Sint-Vitus gewijde kerk in het Friese dorp Blauwhuis. De kerk werd in 1869-1871 gebouwd naar ontwerp van rijksbouwmeester P.J.H. Cuypers. De opzichter, C.H. Peters, werd later eveneens rijksbouwmeester.
De driebeukige kruisbasiliek in neogotische stijl heeft een voorstaande toren met een naaldspits. Zowel de hoofdtoren als de dakruiter hebben een achtkantige spits tussen vier topgevels. Dit is een element dat Cuypers vaker toepaste, evenals de afwisseling van zwaardere en lichtere kolommen in het interieur. Niettemin zijn zowel dit alternerend stelsel als de vorm van de spitsen ongebruikelijk voor neogotische kerken in Nederland. Cuypers zou zich bij het ontwerp hebben laten inspireren door de Engelse Victoriaanse kerkarchitectuur.
Blauwhuis was verder bekend van het dweilorkest Blauhúster Dakkapel, dat regelmatig optrad tijdens belangrijke schaatswedstrijden.