ΣΤΕΛΛΑ ΒΙΟΛΑΝΤΗ📚📙 Γρηγ. Ξενόπουλου 😥ΗΧΟΒΙΒΛΙΟ-AUDIOBOOK εκδ. 1914-1899 διαβάζει ο Κων. Αθ. Οικονόμου

Η Στέλλα Βιολάντη είναι τρίπρακτο θεατρικό δράμα του Γρηγόρη Ξενόπουλου. Γράφτηκε το 1901 ως διήγημα με τίτλο Έρως Εσταυρωμένος. Το 1909 ο ίδιος ο συγγραφέας διασκεύασε το διήγημα σε θεατρικό έργο.
Το έργο, μέσα από τον έρωτα της Στέλλας Βιολάντη με έναν νέο, διαπραγματεύεται τη σύγκρουση μεταξύ πατέρα που θέλει να επιβάλλει τον δικό του τρόπο σκέψης και κόρης που θέλει να αποφασίζει η ίδια για τη ζωή της. Στο έργο στιγματίζεται η αυταρχικότητα του πάτερ-φαμίλια, που τότε είχε δικαίωμα ζωής και θανάτου προς τα υπόλοιπα εξαρτώμενα απο αυτόν μέλη της οικογένειάς του.
Πρωτο-παρουσιάστηκε στην αθηναϊκή σκηνή το καλοκαίρι του 1909 με πρωταγωνίστρια τη Μαρίκα Κοτοπούλη και έγινε μεγάλη επιτυχία. Με το πέρασμα του χρόνου έγινε από τα κλασικά του ελληνικού θεατρικού ρεπερτορίου.
Το θεατρικό έγινε το 1931 και κινηματογραφική ταινία, σε σενάριο του ίδιου του Ξενόπουλου, σε σκηνοθεσία Ιωάννη Λούμου και με πρωταγωνίστρια την Ελένη Παπαδάκη [1] από την Ελλάς Φιλμ του Τάκη Μεγαρίτη. [2] Εκτός από την Παπαδάκη, στην ταινία έπαιζαν οι Αθανάσιος Μαρίκος, Φλερί Φριτς, Στέφανος Νέζερ, Αιμιλία Μαρίκου, Γεώργιος Πλούτης, Ευτυχία Παυλογιάννη, Χρήστος Γεωργιάδης, Καίτη Αρσένη και Τιτίκα Σοφιάδου. [2]
Το διήγημα
Το διήγημα με τίτλο «Έρως εσταυρωμένος» πρωτοτυπώθηκε στο περιοδικό Παναθήναια το 1901. Η ανάμνηση ενός περιστατικού που συνέβη πριν λίγα χρόνια στην Αθήνα της εποχής του δυο αδέρφια που σκότωσαν την αδερφή τους στο ξύλο γιατί είχε ερωτευθεί κάποιον που η οικογένεια δεν ήθελε συμπαρέσυρε στη μνήμη του συγγραφέα και άλλα παρόμοια περιστατικά που είχε ακούσει και στη Ζάκυνθο όταν ήταν μικρός και στη Πάτρα και αλλού, και του έδωσαν το υλικό για να γράψει το διήγημα Ο εσταυρωμένος έρωτας της Στέλλας Βιολάντη. [3]
Ψυχή του θρήνου,
του μαρτυρίου και της θυσίας,
Στέλλα Βιολάντη!
Μες στο μοσκοβόλο νησάκι που ανασαίνει
Με την πνοή του γιασεμιού και με του κρίνου,
Ω φλόγα ερωτική πλατιά χυμένη!
Επέταξε η ψυχή σου
Μες από την ανήμερη τη φυλακή σου,
για να ομορφήνει κάποια κόλασην
Ιστορισμένη
από κανένα Δάντη,
Στέλλα Βιολάντη!
απόσπασμα από το ποίημα του Κωστή Παλαμά [4].
Όταν ο ποιητής Κωστής Παλαμάς διαβάζει το διήγημα στο περιοδικό, εμπνέεται και γράφει το ποίημα Ψυχή του θρήνου, του μαρτυρίου και της θυσίας. Ο Παλαμάς το στέλνει χειρόγραφο στον Ξενόπουλο, σαν δώρο, και εκείνος το εντάσσει στο θεατρικό του. Μάλιστα, στην πρώτη παράσταση, το ποίημα το απήγγειλε η ηθοποιός Στέλλα Γαλάτη, στην αρχή του έργου. Σε βιβλίο τυπώνεται για πρώτη φορά το 1903 από τις εκδόσεις του Ανέστη Κωνσταντινίδη, στη συλλογή με τα διηγήματα του συγγραφέα, με τον πρωτότυπο τίτλο του.
Σε πρώτη αυτοτελή έκδοση τυπώνεται το 1914 από τον εκδοτικό οίκο του Γεωργίου Φέξη. [5]
Από τις εκδόσεις Κολλάρου, τυπώνεται το 1923, το διήγημα και το δράμα μαζί.