داستان باربد؛ موسیقی‌دان مشهور ساسانی - Barbad, the famous Sasanian musician
Вставка
- Опубліковано 7 кві 2022
- گزارش، تدوین و گویندگی: محسن ظهوری
نوازنده چیره‌دست را به درگاه شاه ساسانی راه نمی‌دهند. سرکش موسیقی‌دان محبوب خسروپرویز او را می‌شناسد؛ باربَد است؛ سرکش می‌داند که اگر شاه او را ببیند، دیگر هیچ رامشگری به چشمش نخواهد آمد.
بیامد به درگاه سالار بار
درم کرد و دینار چندی نثار
بدو گفت رامشگری بر درست
که از من به سال و هنربرترست
نباید که در پیش خسرو شود
که ما کهنه گشتیم و او نو شود / شاهنامه فردوسی
باربد که می‌بیند او را به بارگاه راه نمی‌دهند، چاره دیگری می‌یابد. از باغبانی که دوستش شده، می‌خواهد که وقتی شاه در باغ مجلس داشت او را خبر کند. روز موعود می‌رسد و خسروپرویز ساسانی به باغ می‌آید. باربد هم لباس سبزی می‌پوشد و آماده است.
یکی سرو بد سبز و برگش گشن
ورا شاخ چون رزمگاه پشن
بران سرو شد بربط اندر کنار
زمانی همی بود تا شهریار
ز ایوان بیامد بدان جشنگاه
بیاراست پیروزگر جای شاه / شاهنامه فردوسی
خب، باربد نزدیک خسروپرویز بر بالای درخت سرو است و سازش را هم به دست گرفته؛ بربط را. سازی کهن، که در دوره ساسانی بسیار رواج داشته. اما کهن‌تر از این‌هاست. ردش را در دالوِرزین تپه ازبکستان گرفته‌اند در حدود ۲هزار سال پیش؛ در زمان حکمرانی سلوکیان و بعدش کوشانیان. گفته‌اند احتمالا از همین‌جا به مناطق اطرافش راه یافته. مثلا به هند که این مجسمه حدودا ۱۴۰۰ ساله از آن‌جا پیدا شده؛ سیذارتا بنیان‌گذار آئین بودا که در حال نواختن بربط است. و این یکی که پیکرکی حدودا ۱۶۰۰ ساله است و شاهی از ختن در غرب چین را بربط به دست نشان می‌دهد. اما لارنس پیکن موسیقی‌شناس برجسته بریتانیایی پیشینه بربط را بیشتر از این هم می‌داند. او پیکرگ‌های گلی یافت شده در شوش متعلق به عیلامیان را که حدودا ۴ هزار سال قدمت دارند، قدیمی‌ترین بربط‌های یافت شده می‌داند، گرچه پژوهشگران گفته‌اند مشخص نیست این نوازندگان چه چیزی در دست دارند و بیشتر شبیه سازهایی چون تار و تنبور می‌نوازند، اما لارنس پیکن معتقد است که این سازها شکل اولیه بربط یا همان عود امروزی است.
به هرحال، بربط از هرکجا که آمده باشد، در فلات ایران قرن‌ها قبل از ساسانیان رواج داشته. حتی برخی معتقدند نام باربَد هم از همین بربط آمده. گرچه، در تاریخ، این موسیقی‌دان مشهور را باربُد هم گفته‌اند و بحث درباره نام اصلی‌اش پهلبَد، پهلبُد و فهلبَذ بسیار مفصل است، اما او را اینجا باربَد می‌خوانم که توافق بیشتری بر سر آن است و فردوسی هم به همین صورت یعنی باربَد نامش را در شاهنامه قافیه‌سازی کرده.
همین نوازنده‌ای که حالا در تیسفون پایتخت ساسانیان، بربط به دست بالای درخت سرو نشسته در بزم شاه خسروپرویز.
دقیقا نمی‌دانیم کجا به دنیا آمده، عده‌ای او را متولد مرو و برخی هم جهرم دانسته‌اند. منابع قدیمی دوره اسلامی در ایران، از کسانی چون جاحظ و اصطخری، او را زاده مرو دانسته‌اند و منابع بعد از آن‌ها از نویسندگانی چون شمس قیس رازی و خَلَف تبریزی، زادگاهش را جهرم گفته‌اند؛ احتمالا بنا به اشاره فردوسی که در شاهنامه می‌گوید باربد با شنیدن خبر مرگ خسرو از جهرم به تیسفون آمد.
خسروپرویز را پسرش شیرویه کشت و به گفته فردوسی باربد غمگین و نالان از این اتفاق انگشتان خود را برید و سازهایش را به آتش کشید. البته مورخانی هم گفته‌اند که توانایی باربد باعث مرگش شد. ثعالبی نوشته که باربد را سرکش از روی حسادت مسموم کرد و کشت. گرچه نام این قاتل در برخی منابع یوشِت هم آمده اما در اینکه از حسادت او را کشته‌اند با هم هم‌نظرند. حسادت به هنر او.
باربد نغمه‌‌گو، نغمه‌پرداز، نغمه‌خوان و نغمه‌زن ماهری بوده؛ یعنی به قول امروزی‌ها شاعر، آهنگساز، خواننده و نوازنده. او در موسیقی بر همه برتری داشت و خواننده مخصوص خسروپرویز بوده. یاقوت حَمَوی در مُعجَم‌البُلدان از قول ایرانیان باربد را در کنار شبدیز اسب خسروپرویز و شیرین همسر او، سومین چیز گرانبهای شاه دانسته که برای هیچیک از شاهان قبل و بعد او نبوده و نخواهد بود.
دربار خسروپرویز خواننده و موسیقی‌دان کم نداشته. سرکش، آفرین، آزاد، رامتین، بامشاد، نکیسا و برخی دیگر که نام‌هایشان در تاریخ آمده، اما از زمانی که باربد در باغ برای شاه ساز زد و خواند، تا پایان سلطنت خسروپرویز مهم‌ترین موسیقی‌دان دربار او شد و به چنان شهرتی رسید که تا همین امروز هم نامش ماندگار مانده.
سی لحن باربد فراموش شده و نمی‌دانیم چه بوده. اما تاثیر او بر موسیقی ایران را زیاد می‌دانند. گفته‌اند او بوده که موسیقی را سروسامان داد و نواها و آواهای پراکنده این فلات بزرگ را در دستگاه آورده. گفته‌اند که ۳۶۰ نوا داشته تا در هر روزی از سال، نغمه‌ای تازه بزند. از او داستانی درباره دونوازی‌اش با نکیسا برجا مانده که نشان می‌دهد تا چه اندازه چیره‌دست بوده.
شیرین را که می‌شناسید. داستانش را نظامی گفته. اینکه خسروپرویز عاشقش بود و در پی‌اش. در خمسه نظامی آمده که روزی شیرین و خسرو در مجلسی حاضر شدند و قرار شد نوازندگان‌شان به جای آن‌ها راز دل عاشق و معشوق را بگویند. باربد از طرف خسرو و نکیسا از جانب شیرین. نکیسا را نظامی مرد خوانده ولی شیخی شاعر عثمانی گفته زن بوده. به هرحال این دو می‌نوازند:
نکیسا بر طریقی کان صنم خواست
فرو گفت این غزل در پرده راست
و باربد:
عراقی‌وار بانگ از چرخ بگذاشت
به آهنگ عراق این بانگ برداشت
قصه باربد را از تولد تا مرگ، تا آن‌جا که گفته‌اند، گفتیم، اما هنوز آشنایی‌اش با خسروپرویز را ناتمام گذاشته‌ایم.
باربد با لباس سبز در باغ بر بالای درخت منتظر می‌ماند تا شب میشود. وقتی شاه جامی بلند می‌کند تا بنوشد، او می‌زند و می‌خواند. می‌گردند و او را نمی‌یابند. سه‌بار این اتفاق می‌افتد تا بار آخر خود از درخت پایین می‌آید. از همان‌جا هم میشود موسیقی‌دان مخصوص شاه.
شاهنشاه خسروپرویز شاه عزیز ایران و شاهی دانا و خردمند و ملک گستر شریف روحت شاد
درود خدا بر شما ای ایرانیه واقعی آره واقعا درود بر زنده یاد روانشاد جهاندار شاهنشاه خسروپرویز بزرگ شاه دلدادگان پدر ایران زمین قهرمان بزرگ ما و عاشق و دلداده واقعی بانو شیرین پاکدامن ملکه ملکه ها ♥️♥️♥️♥️♥️♥️
سواستیکا🍀پاینده ایران🕊جاوید شاه!🌹👑🌹
اَئیریانَمِ خُوَرنو یَزِ مَی دِ
فَرِ (نیکیهای) ایران را میستائیم
کُوینیوم خووَرنو یَزِ مَی دِ
فَرِ (نیکیهای) شاهنشاهی ایران را میستائیم
- نسک (کتاب) همایون (مقدس) اوستا
🍀🔥🙏🔥🍀
شنیدم از یه عزیزی .. میگفت وقتی ساز میزده تمام موجودات جاندار بی حرکت میایستادن و گوش میکردن .. 👍👍👍
اون عزیزت مگه اون موقع بوده داستان سرایی کرده
به عبارت امروزی کوس گفته
درود بر شاهنشاهی کهن ایرانی
استاد عزیز از دیدن این ویدیو سیر نمیشم .
درود بر تو
چه خوب
حیف که از اشعار همچین شاعر بزرگی چیزی نمانده. چه چیزهایی که توسط اعراب و مغولان نابود شد😔
درود بر شما...ممنون. thanks.
درود بر شما برنامه بسیار عالی ❤❤❤❤
به سپاس از شما ❤
پاینده ایران
بی‌نظیر ❤❤❤❤❤❤❤❤❤❤❤❤❤❤
Thanks
بسیار عالی
دم شما اتشینه گرم گرم باشه همیشه ممنون از این همه زحمت
نفستون گرم...
لذت بردم واقعا.
سپاس
درود بر شما ❤❤❤❤
💛💙💜💚❤ اطلاعاتتون واقعا عالیه
عالی بود
اگر نت های باربد بود موسیقی ما الان خیلی پیشتر بود عالی ساختید این قطعه رو و صد حیف ما داستانی مثل این و خسرو و شیرین داریم و فیلم نمیسازیم
بینظیرمثل همیشه ارامش صدای شمادرکنار گذشتته ایران بی همتاست ممنون اززحمات شما🌹🌹🌹
بسیار زیبا و‌پسندیده. سپاس 💚🤍❤️
ممنون
آفرین و دروود
زیبا ، ماه ، خورشید ، آفرین
درود بر باربد بزرگ پدر موسیقی شرق وفادار و یار واقعی که انگشتانش را بخاطر شاه جهان برید و آلات موسیقی اش را آتش زد زیرا که خسروپرویز بزرگ را دوست داشت زیرا شاهنشاه بسیار دادگر ، دلیر ، مهربان ، مردمی ، قدرتمند ، آزادیخواه و دانا و باشکوه و زیبا و میهن پرست و از همه مهمتر عاشق واقعی بود ، کاشکی ما خسرو و شیرین اصلی که باربد جهرمی بزرگ سروده بود را داشتیم که این نظامی و کریستین سن و سبوس و سعدی و حافظ و وحشی بافقی و امیر خسرو دهلوی دروغ و مزخرف نمی‌نوشتن مثل فرهاد مثلا کوهکن تخیلی و شکر و ...... درود بر فردوسی پاکزاد که حقیقت را نوشت و آن این بود
پسندش نبودی جز او در جهاااااااااااااااااااااااااااااان
ز خوبان وز دختران مهااااااااااااااااااااااااااااان
سخن فردوسی بزرگ درباره عشق پاک و خالص و زیبا و واقعی خسرو به شیرین فقط شیرین و خسرو ♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️
درود بیکران بر شما بزرگوار من خیلی وقته فیلمهاتون رو میبینم و می‌پسندم 🌹🌷🙏🌟💐💛💙♥️
آفرین به شما ای سخنور ماهر
سپاسگزارم. عالی! 👍🌹🙏
عالی
واقعا عالی بود
واقعاعالی مثل همیشه،آقای ظهوری من عاشق صدا و گزارشهایی که تهیه میکنید هستم ولی تازه در یوتیوب پیدایتان کردم در اینستا خیلی وقته دنبالتان میکنم دمتان گرم
Naice
درود❤️🌟❤️🌟❤️
با دورد،بیش از ده بار این کلیپ نکاه کردم،پس زیبا بیان شده،پاینده باشی
بسیار عالی👏👏👏
Excellent
Afarin
تشکر
بسیار زیبا،هیجان انگیر و بالحن صدای شما دلنشین بود،سپاس✅💙💚❤🙏🏻
بی نظیر بود
خیلی ممنون از زحمت شما
اگر امکان کمک مالی فراهم کنید استقبال خواهد شد
محسن عزیز ، نمونه ات فروان باد از نوادگان باربد معاصر ما مرحوم حسن زیرک است که به گواهی آثارش بسیار بهتر هم هست
عجب کانالی داری شما ، زنده باشی عزیزم ممنونم از شما موفق باشید دوست عزیز
درود بر تو استاد
bi manand akhe cheghad khobi tooo mamnon ke hame chio vase ma dary zendeh negah midary
بهترینی ❤️
👍👍👍
Perfect
بربط ساز ایرانی است که تندیس های آن مربوط به ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد در لرستان یافت شده است.
درود درود__آیا تاکنون اندیشیده اید که ایرانیان همواره در ساختار پادشاهی همواره به اوج رفته اند و هنرمندان و سازندگان و پزشکانی از بهترین گونه ها پرورش یافته اند
اسم محلی در شوش رب رب مثل ربابه
🙏🙏🙏🙏🙏
💚💚💚💚
❤
💕💓💗💞🇮🇷💞💗💓💕
تاریخ از زبان شما و با صدای شما چقدر شیرین و دلچسب میشه
امیدوارم در یوتیوب هم مثل اینستاگرام پیروز باشید🧡💚🙏🏻
🙏🙏🙏🙏🌸🌸
بینظیررررر
چقد کلمه رامش گر برازنده یک داننده هنر ساز و آواز هست واقعا بزرگترین ظلمی که به یه ملت می شه کرد تجاوز فرهنگیه با کلماتی صحبت می کنیم که معنای اونها رو به درستی نمی دونیم ای کاش برای همه کلمات بیگانه معادل مناسب فارسی درست کنن
با درود و نماز بشما،
هم میهن گرامی زبان ایرانی از کهنترینش که زبان سنسکریت/اوستایی باشد و بعد زبان آریایی ایرانی هخامنشیان تا زبان پهلوی ایرانی پارتیان یا اشکانیان و ساسانیان تا به امروز یکی از تنومندترین، درست ترین و کهنترین زبانهای گیتی هست که پایه، بنا و سازندهٔ همهٔ زبانهای ایرانی/اروپایی، هندو/اروپایی و هندو/ایرانی امروز است، و با گویشهای گوناگونش دارندهٔ بزرگترین و بیشترین گنجینهٔ واژه ها از هر زبان دیگر در جهان میباشد.
شما برابر با هر واژهٔ نا ایرانی که استفاده میکنید یا میشود چندین واژه های دیگر زبان ایرانی در این گنجینه واژه ها هست، بیک (اما) شوربختانه با اشغالگری نا ایرانیان به ایران در امتداد تاریخ این کهن سرزمین و کنون باز ۴۴ سال با فرمانروایی این نا ایرانیان اهریمن تازی/عبری تخم و زبان در میهن همایون ما باز زبانهای نا ایرانی تازی و عبری و لاتین در زبان و فرهنگ ما یورش و رخنهٔ بیشتری کرده اند.
این ما ایرانیان میهندوست هستیم که باید با کوشش خود را کنیم که زبان درست ایرانی را با واژه های ایرانی گفتار کنیم و بنویسیم و آن واژه های ستمگر بیگانگان را از زبان مادری و پدری نیاکان و فرهنگی خود پاک کنیم.
در فرود برای نمونه من همان نوشتهٔ فراز شما را از آن واژه های نا ایرانی زبانش به واژه های زبان ایرانی دگرگون کردم که شما مشاهده کنید که این دگرگونی چه آسان هست.
امیدوارم شما پسند کنید.
-با مهر!🌹👇👇👇
”چه اندازه واژهٔ (کلمه) رامشگر برازندهٔ یک خوانندهٔ هنرِ خُنیا ساز و آواز هست. در راستی (واقعا) بزرگترین ستمی (ظلمی) که به یک مردم کشور (ملت) میشه کرد یورش یا ربودن (تجاوز) فرهنگیِ با واژه هایی (کلماتی) که گفتار (صحبت) میکنیم که چَمِ (معنای) اونها رو به درستی نمیدونیم. ای کاش برای همهٔ واژه های (کلمات) بیگانه برابر (معادل) شایستهٔ (مناسب) زبان ایرانی (فارسی) درست کنن.”
@@sirsirosariya9617👍👍👍🙏🙏🙏❤
مرحبا
چی نداشت این مرز بوم
اون ساز مگر اسمش عود نیست؟ عربهای خلیخ استفاده میکنن. البته در جنوب ایران ساز معروفیه...یعنی این ساز مال ایران بوده؟ من واقعا شگفت زده شدم!!!
حتما منظور شما عربهای خلیج پارس هست 😂😅
عالی
❤