DÜNYA DENİZ KAPLUMBAĞALARI GÜNÜ(16 HAZİRAN)

16 Haziran, deniz kaplumbağası biyolojisinin babası olarak kabul edilen ve deniz kaplumbağalarının korunması için çalışmalar yürüten Amerikalı Herpetolog ve çevreci, Dr. Archie Carr'ın doğduğu günün onuruna kutlanmakta olan bir gündür. Bu nedenle her yıl 16 Haziran “Dünya Deniz Kaplumbağaları Günü” olarak kutlanmaktadır.
Taraf olduğumuz uluslararası sözleşmeler (Avrupa Doğal Hayatı ve Doğal Ortamların Korunmasına ilişkin Bern Sözleşmesi ve Barcelona Sözleşmesi) uyarınca ülkemizde deniz kaplumbağaları 2009/10 sayılı “Deniz Kaplumbağalarının Korunması Genelgesi” ile koruma altına alınmış ve Ülkemizde genelge ile tespit edilmiş 20 yumurtlama kumsalı bulunmaktadır. Bu yumurtlama kumsallarından 9 tanesi Antalya İli sınırları içerisinde yer almaktadır.
Türkiye’de en fazla (9 kumsal) deniz kaplumbağası yumurtlama kumsalı ve en uzun yumurtlama kumsalı (Belek 29,3 km.) Antalya ilinde bulunmaktadır.
Antalya’nın dışında kalan 11 yumurtlama kumsalının (Ekincik, Dalyan, Dalaman, Fethiye, Anamur, Göksu, Alata, Kazanlı, Akyatan, Yumurtalık, Samandağ) toplam sahil bandı uzunluğu 110,8 km. iken, Antalya ili sınırları içerisindeki 9 yumurtlama kumsalının (Patara, Kale, Kumluca, Çıralı, Tekoriva, Belek, Kızılot, Demirtaş, Gazipaşa) toplam uzunluğu 103,4 km. dir.
Deniz kaplumbağaları, 100 milyon yıldan daha uzun bir süredir denizlerde ve okyanuslarda yaşam mücadelesi veriyorlar. Deniz kaplumbağalarına ait bulunan ilk fosil 150 milyon yıl öncesine dayanmaktadır. Deniz kaplumbağaları deniz ve kıyı ekosistemleri açısından vazgeçilmez bir öneme sahipler. Başlıca besin kaynakları olan deniz çayırları ve deniz analarının popülasyonunun dengesini koruyarak aşırı çoğalmalarını önlemektedirler. Ancak son 200 yıldır süregelen insan faaliyetleri deniz kaplumbağası türlerinin varlığı için en büyük tehdidi oluşturmaktadır.
Dünyada yedi tür deniz kaplumbağası yaşamını sürdürmektedir ve bunlardan beşi Akdeniz’de görülmektedir. Bu beş türden de sadece ikisi ülkemizde Akdeniz kumsallarına çıkarak yuva yapmaktadır. Bunlar caretta adıyla herkes tarafından bilinen Caretta caretta (İribaş deniz kaplumbağası) ve Chelonia mydas (Yeşil kaplumbağa)’dır.
Deniz kaplumbağalarının ana besin kaynağı, deniz çayırları, denizanaları, süngerler, yumuşak mercanlar, yumuşakçalar, yengeçler, mürekkep balıkları ve türlerine göre bazı diğer balıklardır. Ortalama 100-120 yıl yaşarlar ve yaşamlarının büyük bölümünü kıtalararası denizlerde geçirirler.
Erkek bireyler denizin dışına hiç çıkmazken, dişiler ise sadece yumurta bırakmak için kumsallara çıkarlar. Nisan-Mayıs arasında olan her üreme sezonunda erkekler kumsala yakın denizlerde dolaşırken Mayıs Ağustos arasındaki her sezonda dişiler, yaklaşık 15 gün arayla ortalama üç kez yuva yaparlar. Dişiler tek yumurtlamada ortalama 100-150 yumurta bırakır.
Yavruların kuluçkadan çıkma süreleri yaklaşık iki aydır. Temmuz ve Ekim ayı arasında yuvalardan çıkan yavrular ay ışığı veya deniz parıltısını kullanarak denize doğru giderler. Ancak daha güçlü bir başka ışık olursa yanlış yöne giderler ve yine yem olmaktan kurtulamazlar. 25-30 yaşlarında erişkinliğe ulaşabilen kaplumbağalar ancak bu yaşlardan sonra üreme ve yumurtlama olgunluğuna erişirler. Bu yüzden kaplumbağaların yuva yaptıkları sahillerde geceleri ışık kaynağı olmamasına dikkat edilir.
Yapılan araştırmalarla ortalama 1000 yumurtadan yalnızca birinin 50 yaşına ulaşabildiği tespit edilmiştir. Her bir kaplumbağa hangi sahilde doğmuşsa, erişkinliğe ulaştığında, çiftleşmek için o bölgeye geri döner ve yine sadece kendi doğduğu kumsala yumurtalarını bırakır.
Sürüngenlerin çoğunda olduğu gibi deniz kaplumbağalarında da cinsiyet kromozomu bulunmaz. Bu yüzden yavruların cinsiyetini belirleyen yuvanın sıcaklığıdır. Yuva 32 derece ve üstü ise tüm yavrular dişi, 26 derece ve altı ise hepsi erkek, eğer 29 derece civarındaysa yarısının dişi, yarısının erkek olmasına sebep olur. Bu nedenle küresel ısınmanın deniz kaplumbağası popülasyonunu ciddi şekilde etkileyeceği düşünülmektedir.
Yumurtlama Kumsallarında Nelere Dikkat Edilmeli
Deniz kaplumbağalarını korumak için yumurtlama kumsallarında özellikle uyulması gereken bazı kurallar bulunmaktadır.
1- Yetişkin deniz kaplumbağaları rahatsız edilmemeli ve yavrular hiçbir şekilde ele alınmamalı,
2- Denizde gördüğümüz deniz kaplumbağaları beslenmemeli, yiyecek verilmemeli,
2- Yuvaları korumak için konulmuş kafesler oynatılmamalı,
3- Yumurtlama kumsallarında gece kumsalda ateş yakılmamalı, gürültü yapılmamalı, yuvalara şemsiye dikilmemeli, şezlonglar sahilde bırakılmamalı,
4- Yumurtlamak için sahile çıkan yetişkin kaplumbağaların fotoğrafını çekmek amacıyla rahatsız edilmemeli,
5- Yumurtlama kumsallarında görev yapan personelin uyarıları dikkate alınmalıdır.

[@nurullahkaya5922]

👏🏻 👏🏻 👏🏻 👏🏻 👏🏻 👏🏻

[@TALHA0632]

Kolay gelsin Tamer bey.

[@onur9533]

Tamer abim her çalışman harika ama fotokapan videolarını daha çok bekliyorum. Başarılar dilerim abi kolay gelsin

[@patriotic524]

ilk like benden olsun

[@DrVektor]

Deniz analarını yemeleri çok güzel. Yoksa bu denizlerin ısınmasından tehlikeli türler geliyormuş denizlerimize. Onları yesin kaplumbağalar 🙂