CiBoGa - Ebbingekwartier, Jodenkamp en de wereldtentoonstelling - Beno’s Stad 26 (17-3-1999)
Вставка
- Опубліковано 24 тра 2020
- De start van het CiBoGa-project (nu Ebbingekwartier geheten) was in maart 1999 aanleiding voor een aflevering Beno’s Stad over de geschiedenis van onder andere de voormalige Gasfabriek. Ook de ‘Wereldtentoonstelling’ van 1903, de korte geschiedenis van het Circusterrein en het Bodenterrein worden door Beno Hofman belicht. #BenosStad
► Beschrijving
Het CiBoGa-project is begonnen.
Het circus-, boden- en gasfabriekterrein, kortweg CiBoGa, wordt schoongemaakt.
En daarna worden er in de komende jaren zo’n duizend woningen gebouwd voor een compleet nieuwe wijk.
Dat lijkt mij een goede aanleiding om eens in de geschiedenis te duiken.
Het grootste deel van het huidige CiBoGa-terrein was vanaf het begin van de zeventiende eeuw vesting.
Er lagen twee bastions die dwingers werden genoemd omdat ze de vijand als het ware dwongen om op afstand te blijven.
In één van de twee dwingers werd in 1746 een Joodse begraafplaats aangelegd, de jodenkamp.
Tot dat jaar begroeven de Groningse Joden hun doden bijvoorbeeld in Appingedam of Leeuwarden.
Maar omdat de stad hierdoor collecte-inkomsten misliep wilden ze de Joden uiteindelijk wel een hoekje geven om de doden te begraven.
De tweede dwinger was de Galgendwinger, daar gingen de ter dood veroordeelde militairen aan de galg.
Omdat de bevolking van de stad minder snel groeide dan men in zeventiende eeuw had verwacht was dit terrein in de vorige eeuw nog grotendeels onbebouwd.
Er was dus nog genoeg ruimte over voor de vestiging van een gasfabriek.
Plannen voor een gasfabriek waren er al heel lang maar koning Willem I had gasverlichting in vestingsteden verboden omdat lopend gas zoals dat heette bij een aanval wel eens zou kunnen exploderen.
Pas in 1853 werd dit koninklijk verbod opgeheven.
De gemeenteraad liet toen snel onderzoeken of het hebben van een gasfabriek voor de gemeente winst zou kunnen opleveren.
Toen dit het geval was werd de beslissing gauw genomen.
En Groningen kreeg toen in 1854 als tweede stad van Nederland een gasfabriek.
In de gasfabriek werden in grote ovens steenkolen onvolledig verbrand waardoor er gas vrijkwam.
Dit gas was bestemd voor de verlichting van gebouwen en straten.
Omdat het gas als het rechtstreeks van de ovens naar de gebruikers zou gaan nogal in kwaliteit varieerde werd het eerst in een gashouder opgeborgen.
Goed en minder goed gas mengde daar tot een gemiddeld maar constant gas.
Het bedrijf begon met twee gashouders maar groeide snel.
En in 1885 telde het al zeven gashouders.
Doordat de groei ook daarna doorging werd het terrein van de gasfabriek in de loop van de jaren een wirwar van gebouwen.
De verwachte winsten bleven niet uit en in 1914 was de gasfabriek met 199 werknemers zelfs het grootste bedrijf van de stad.
Vanaf het begin van de eeuw werd het gas door de opkomst van de elektriciteit trouwens steeds minder gebruikt voor verlichting en steeds meer voor verwarming en koken.
Maar het aanboren van de gasbel in Slochteren veranderde alles.
De gasfabriek hoefde nou niet meer zelf gas te maken want het kwam immers gewoon uit de grond.
Het gasbedrijf werd daarmee van productiebedrijf distributiebedrijf.
Op het voormalig vestingterrein aan de andere kant van de Bloemsingel werd in 1903 een enorme tentoonstelling gehouden.
Het idee kwam van de VVV die vond dat Groningen wel eens wat extra’s mocht ondernemen om de rest van het land en de buurlanden te tonen dat Groningen er mocht zijn.
Voorzitter van het comité van uitvoering werd de Groningse grootindustrieel Jan Evert Scholten.
Op het tentoonstellingsterrein waren verschillende paviljoens gebouwd.
Er waren paviljoens van verlichting, verwarming, vervoer, kunst en nijverheid.
Naast dit Nederlandse deel was er ook een Japans gedeelte.
Het zag er heel Japans uit al speelde in de muziekkoepel op het Japanse plein een Roemeense kapel.
De stadjers vonden het wel best en waren trots op hun wereldtentoonstelling.
In de tweeënhalve maand dat de tentoonstelling open was kwamen er zo’n driehonderdduizend bezoekers.
Onder hen waren koningin Wilhelmina en haar man.
Dit is de ‘Ci’ van het CiBoGa-terrein, het oude circusterrein.
Nou ja, oud, circussen hebben het in Groningen altijd moeilijk gehad.
Het was voor hen altijd maar weer afwachten of ze van de gemeente toestemming kregen om te komen.
Lees verder
www.oogtv.nl/uitzending-gemis...
► Wil je meer nieuws en verhalen over Groningen? Abonneer je (gratis) op ons kanaal!
ua-cam.com/users/rtvoog?s...
► Volg OOG ook op onze andere kanalen:
Website - www.oogtv.nl/
Instagram - / oogtv
Facebook - / oogrtv
Twitter - / oogtv
OOG Groningen
Elke dag het laatste nieuws, verhalen, foto’s, video’s en meer over en voor Groningen!
#OOGGroningen #Groningen
waar is aflevering 25?
Leuk om te zien dat die 2 oude halletjes nog steeds staan
Waar is aflevering 25? :o.
Goed gezien dat deze ontbreekt. Helaas is er iets mis met de bestanden van deze aflevering. We zijn op zoek naar een werkende versie en dan komt deze alsnog online. Vanmiddag om 12:00 komt in elk geval aflevering 27 online.
@@RTVOOG Is de videoband al boven water? ^^
@@RTVOOG Ik ben ook benieuwd, bestaat er nog een werkende versie?