Sanat Yapıtının Kökeni, Heidegger. Prof. Dr. Metin Bal
Вставка
- Опубліковано 10 бер 2023
- Sanat Yapıtının Kökeni Nedir? Martin Heidegger’in Düşünmesi Yoluyla. Prof. Dr. Metin Bal. Etkinlikten elde edilen gelir 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremi'nden etkilenen öğrencilerin eğitimi için sevk edildi. Türkiye''de Heidegger'in anlaşılmamasının nedeni nihilizm ve onun bir görüngüsü olan din ile hesaplaşılmamış olmasıdır. Dünyevi değerlerden vazgeçmiş kimselerin düşünmenin ne demek olduğunu, modernizmi, sanatı ve Heidegger'i anlamaları mümkün değildir. 10 Mart 2023 Cuma Günü, Saat: 17.00 - 18.30, BonVivant, Cumhuriyet Bulvarı No: 268 Alsancak, Konak 35220 - İzmir. Sosyal Sorumluluk Projesi Karma Sergi: Carpe Urbem (Şehrin Tadını Çıkar) I: Kent ve Yaşam. Sergide yapıtları yer alan sanatçılar: Can Yeşiloğlu, Eda İlbeyci, Emre Evcimen, Funda Alkan, Leyla Pekmen, Volkan Dinçer. Heidegger’in sanat yapıtının kökeni (Der Ursprung des Kunstwerkes / The Origin of the Work of Art) hakkındaki araştırması akrep burcudur. “Der Ursprung des Kunstwerkes” 13 Kasım 1935 Çarşamba Günü Freiburg’da Heidegger’in zihninde doğar. Ocak 1936’da İsviçre Zürich’te bu konuşmayı tekrar eder. Sanat Yapıtının Kökeni hakkındaki düşüncelerini daha da derinleştirerek Frankfurt’ta 17 Kasım, 24 Kasım ve 4 Ocak’ta verdiği 3 ayrı derste paylaşır. “Felsefe” ya da “Metafizik” denilen şey Batı Düşünmesi’dir ve düşünmenin tasarımlamacı, açıklayıcı, kesin, hesaplayıcı tarzıdır. Heidegger’e göre Doğu öğretileri düşünmenin başka tarzlarıdır. Fundamental Ontoloji ve Hermeneutik Fenomenoloji’nin kurucusu olan Heidegger düşünmenin, üçüncü sayılabilecek başka bir yolunu açmaya çalışır. Bu yeni düşünme tarzını Heidegger şu terimlerle adlandırır: Otantik düşünme, ön-düşünme (vor-denken), tanrısız düşünme, özlü düşünme, derinlemesine düşünme, düşünürce düşünen düşünme, varlığı dinleyen düşünme, varolanı varolan olarak düşünme, varlığa ait düşünme, düşünmenin ilk adımını düşünen düşünme, varlığın hakikati üzerine düşünen düşünme, varlığın hakikatine geri dönen düşünme ya da sıçrama, köklü düşünme, en tam düşünme, düşünürce düşünen düşünme, “başka bir başlangıç” açmaya çabalayan düşünme ya da “öteki düşünme”, düşünmenin doğrudan anlaşılabileceğine katılmayan düşünme. Heidegger “sanat”tan söz ederken “estetik” terimini bilinçli olarak tercih etmez: “Estetik, sanat yapıtını bir nesne olarak, geniş anlamda duyusal kavrayışın, aisthesis’in, nesnesi olarak alır. İnsanın sanatı deneyimlemesi onun özüyle ilgili olarak bilgi sağlama amaçlı ele alınır. “Modern dönemlerin başında “büyük sanat” artık mutlağı ya da tarihin başlangıcını oluşturma işlevini yerine getiremediği için çökmeye başlar. Bu çöküş, “sanatın sonu”, on dokuzuncu yüzyıl başında estetik “kendi mümkün en üst, form genişliği ve sağlamlığı”na (Heidegger, Nietzsche I) ulaştığında Hegel tarafından ilan edilir.” Hegel, büyük sanatın ölümü: “Sanat artık bizim için hakikatin kendisi için varoluş kazandığı en yüksek tarz olarak görülmez." Estetik Üzerine Dersler. “Sanat Yapıtının Kökeni” (Holzwege) ve Grekçe “thesis” “gizlenmemiş içinde bir yerleştirme/kurma/koyma/serme/döşeme/kaplama/belirtme” [“a setting up in the unconcealed”] demektir. “Hakikatin “yerine sabitleme”, doğru anlaşıldığında, “olmaya bırakma”ya [letting happen, Gelassenheit] asla karşı değildir. “Hakikatin “yerleşme” ve “olmaya bırakma” anlamları “hiçbir şekilde edilgen, pasif değildir, aksine en yüksek anlamında bir yapıp etmedir”. Sanat yapıtında gerçekleşen bu en yüksek eylem, “varolan insanın varlığın gizlenmemişliği içine kendini ekstatik bırakışıdır (ekstatische Sicheinlassen).” Sanat doğada tek başına bulunmadığı gibi, doğaya içkin ya da tanrısal ve ondan üstün, Demurjik bir transandant aklın tasarısı da değildir. Sanatın ne olduğu ve varlığın ne olduğu, insan sorusuna bağlanır. Böylece varlık, sanat ve insan kavramları birbirleriyle bağlantılı olarak anlaşılmalıdır. Çünkü varlık sorusu ontik bir zeminde açığa çıkar ve anlaşılır. Bu Daseindır. “Sanatın ne olabileceğine dair düşünceler tamamıyla ve kararlılıkla sadece varlık sorusuna göre belirlenmiştir.” Evin salonunun bahçeye açılması gibi, “Sanat Yapıtının Kökeni” yapıtı 1953’te yazdığı “Tekniğe İlişkin Soruşturma” (Die Frage nach der Technik) ve daha sonra 1959’da tamamladığı “Dile Doğru Yolda Olmak” (Unterwegs zur Sprache) metinlerindeki “poiesis” ya da “şiir” sorusuna açılır. Tekniğe İlişkin Soruşturma’da şöyle diyor: Grek ülkesinde sanatlar, artistik-olandan çıkmış değildiler. Sanat yapıtlarından estetik bir hoşlanma duyulmuyordu. Sanat bir kültürel etkinlik sektörü değildi. Neydi sanat? Sanat neden şu mütevazi tekhne adını taşıyordu? Sanat öne ve buraya çıkan ve dolayısıyla poiesis’e ait olan bir gizini-açma olduğu için. Nihayet bu gizini-açma, tüm güzel sanatlarda, şiirde ve asıl adı olarak poiesis’i muhafaza eden şiirsel (poietik) her şeyde tam bir hüküm sürüyordu." Video tasarımcısı Sn. Furkan Pala. Furkan Pala'ya teşekkürlerimi sunuyorum.
#sanatyapıtınınkökeni #heidegger #sanatyapıtı #sanat #sanatfelsefesi
Merhabalar hocam. Heidegger "sahici" sanat eserinin etkisinden ve işlevinden bahsederken Dünya ile Yeryüzü arasında bir yarık açma betimlemesi yapmıştır. Buna göre, sanatçının ideolojik bütünlüğü veya endişesi kendini nereye konuşlandırmış olur? Bu bir nevi "ben ile ben" arasındaki diyalektik ilişki değil midir?
Teşekkür ederim soru için. Terimleri Heidegger'in düşünmesine uygun kullanırsanız cevap vermeye başlarım.
Metin Bal'ın Spotify Kanalı: open.spotify.com/show/2dj0a627ancu5vrVRWkSn4?si=c6519082ce6f40f5&nd=1
Yeni felsefe etkinliklerinden haberdar olmak ve katılım göstermek isteyenler web sayfamdan ayrıntılı bilgi edinebilirler: www.metinbal.net
Felsefeye Giriş, Felsefeye Başlangıç yapmak isteyenler için en kısa felsefe kılavuzu: www.metinbal.net/metin_yayinlar/Felsefeye.Giris.Felsefenin.ilkeleri.Baslangici.Metin.Bal.pdf (Keyifli okumalar diliyorum, M. Bal)
Café-Philo felsefe etkinlikleri platformu tüm düşünce dostlarının katılımına açıktır. Café-Philo üyesi olmak için balmetin@gmail.com postama ad soyadınız ve telefon numaranızı yazmanız yeterli olur. Şimdiden keyifli ve düşünceli paylaşımlar diliyorum