อริยสจฺจ (อริยสัจจ) คำสอนพระพุทธเจ้า สำนวนแปลไทย

อ้างอิง -
พระไตรปิฎก
ฉบับบาลีสยามรัฐ พ.ศ.๒๔๗๐
"เนื้อหาในส่วนเฉพาะ พระพุทธเจ้าตรัส"
(อ้างอิง สำนวนแปลแล้วนำมา
เรียบเรียงใหม่ให้ใกล้เคียง
พระไตรปิฎก ฉบับบาลีสยามรัฐ
พ.ศ.๒๔๗๐)
-พระไตรปิฎก ฉบับมหาจุฬาฯ (๑)
-พุทธวจน
-พจนานุกรม บาลี-ไทย
แอป E-TIPITAKA
-พจนานุกรม ไทย-ไทย
แอป E-TIPITAKA
---------------------
*ศัพท์เฉพาะแปลสำนวน
(*ฐานข้อมูล ณ
วันที่ 10 มีนาคม พ.ศ.2567
วันที่ 10 มีนาคม ค.ศ.2024
10 March 2024)
อ้างอิง พจนานุกรม ไทย-ไทย
แอป E-TIPITAKA
ญาณ (ยาย,ยานะ-,ยานนะ-)คือ
ปรีชาหยั่งรู้ หรือกำหนดรู้ที่เกิดจากอำนาจสมาธิ , ความสามารถหยั่งรู้เป็นพิเศษ.
ความรู้ คือ สิ่งที่สั่งสมมาจากการศึกษาเล่าเรียน การค้นคว้าหรือประสบการณ์ รวมทั้งความสามารถเชิงปฏิบัติ และทักษะ; ความเข้าใจหรือสารสนเทศที่ได้รับมาจากประสบการณ์;
สิ่งที่ได้รับมาจากการได้ยิน ได้ฟัง การคิด หรือการปฎิบัติ;
องค์วิชาในแต่ละสาขา เช่น ความรู้เรื่องเมืองไทย ความรู้เรื่องสุขภาพ.
รู้ตัว คือ
รู้สึกตัว เช่น โดนล้วงกระเป๋าโดยไม่รู้ตัว ,
รู้มาก่อน เช่น ได้รับแต่งตั้งโดยไม่รู้ตัว ,
รู้เนื้อรู้ตัว ก็ว่า;
รู้ล่วงหน้าว่าจะมีเหตุดีหรือร้ายแก่ตัว เช่น ผู้ร้ายรู้ตัวว่าจะถูกจับเลยชิงหนีไปเสียก่อน;
รู้ว่าใครเป็นผู้ทำเรื่องใดเรื่องหนึ่ง
เช่น รู้ตัวคนส่งบัตรสนเท่ห์ รู้ตัวคนส่งดอกไม้มาอวยพรวันเกิด.
รู้สึก คือ รู้ตัว เช่น ย่องไปข้างหลังอย่าให้เขารู้สึก หลับเป็นตายปลุกเท่าไรก็ไม่รู้สึก,
รู้ด้วยการสัมผัส เช่น รู้สึกร้อน รู้สึกหนาว,
รู้สำนึก เช่น เขารู้สึกตัวว่าทำผิด,เกิดอาการที่รับรู้ว่าเป็นสุขหรือทุกข์ เช่น รู้สึกสนุก รู้สึกซาบซึ้ง รู้สึกมึนศีรษะ,เกิดสังหรณ์ขึ้นในใจ เช่น รู้สึกว่าจะมีใครมาหา,
มีแนวโน้มให้สันนิษฐานหรือคาดคะเนว่าจะมีอะไรเกิดขึ้น เช่น รู้สึกว่าสินค้าเกษตรจะมีราคาตกต่ำในปีนี้ ในที่สุดต้องยกเลิกบางเรื่องเพราะรู้สึกว่าจะไปไม่รอด.
ความเฉลียวฉลาด คือ มีปัญญา และไหวพริบดี , ฉลาดเฉลียว ก็ว่า.
ปัญญา คือ ความรอบรู้ , ความรู้ทั่ว , ความฉลาดเกิดแต่เรียนและคิด , เช่น คนมีปัญญา หมดปัญญา.
เรียน คือ เข้ารับความรู้จากผู้สอน รับการฝึกฝนอบรมเพื่อให้เกิดความรู้ความเข้าใจ หรือความชำนาญ
เรียนรู้ คือ เข้าใจความหมายของสิ่งใดสิ่งหนึ่งโดยประสบการณ์
ประสบการณ์ คือ ความจัดเจนที่เกิดจากการกระทำหรือได้พบเห็นมา.
จัดเจน คือ สันทัด , ชำนาญ , มีประสบการณ์มาก , เจนจัดก็ว่า.
ความเข้าใจ คือ รู้เรื่อง , รู้ความหมาย.
รู้ คือ แจ้ง , เข้าใจ , ทราบ
ทราบ(ซาบ) คือ รู้ (ใช้ในความสุภาพ)เช่น ทราบข่าวได้รับทราบแล้ว เรียนมาเพื่อรับทราบ.
แจ้ง คือ ก.แสดงให้รู้ บอกให้รู้ เช่น แจ้งความประสงค์. ว. กระจ่าง ,สว่าง,ชัด เช่น แจ้งใจ.
รู้แจ้ง คือ เข้าใจตลอด , รู้ตามเหตุผลอย่างชัดเจน , รู้แจ้งแทงตลอดก็ว่า
สัตว , สัตว-(สัดตะวะ-),สัตว์(สัด) คือสิ่งมีชีวิตซึ่งแตกต่างไปจากพรรณไม้ ส่วนมากมีความรู้สึกและเคลื่อนไหวย้ายที่ไปได้เอง , ความหมายที่ใช้กันเป็นสามัญหมายถึง สัตว์ ไม่ใช่คน,เดรัจฉาน.
สามัญ , สามัญ-(สามันยะ) , สามัญ-๑ คือ ความเป็นสมณะ เช่น สามัญผล.
สามัญ,สามัญ-๒ คือ ปกติ , ธรรมดา , เช่น ชนชั้นสามัญ คนสามัญ.
จิตต(จิดตะ) คือ จิต
จิต คือ มีหน้าที่รู้ คิดและนึก
("รู้แจ้ง" สำนวนพุทธวจน)
ใจ คือ มีหน้าที่รู้ รู้สึก นึก และคิด
ความคิด คือ รู้ขึ้นในใจ
ตั้งใจ คือ เอาใจจดจ่อ
เจตนา คือ ตั้งใจ , จงใจ , มุ่งหมาย
หมด คือ สิ้น
สิ้น คือ หมด
ยินดี คือ ชอบใจ , ดีใจ
ชอบใจ คือ ถูกใจ , ยินดี , พอใจ
ดีใจ คือ ยินดี , ชอบใจ , พอใจ
พอใจ คือ สมใจ,ชอบใจ ,เหมาะ
ตรึก คือ นึก , คิด
ใคร่ครวญ คือ ตรึกตรอง,พิจารณา, คิดทบทวน
ตรึกตรอง คือ ใคร่ครวญ ,
คิดทบทวน ,ตริตรอง
ตริตรอง คือ ใคร่ครวญ ,
คิดทบทวน ,ตรึกตรอง
-----------------------
อวิชชา คือ ความไม่รู้แจ้ง หมายถึง ไม่รู้แจ้งในอริยสัจ
วิราคะ คือ ความปราศจากราคะ , ความ หน่าย , ความไม่ใยดี , พระนิพพาน
ราค,ราค-,ราคะ คือ ความกำหนัดยินดีในกามารมณ์,ความไคร่ในกามคุณ.
กำหนัด คือ ความใคร่ในกามคุณ.
กามคุณ คือ สิ่งที่น่าปรารถนา ห้าประการ รูป , เสียง , กลิ่น , รส , สัมผัส.
กามเทพ คือ เทพเจ้าแห่งความรัก .
กาม,กามมะ คือ ความใคร่ในทางเมถุน.
อยาก คือ ปราถนา , ประสงค์ , ต้องการ , ใคร่
เช่น อยากเป็นใหญ่เป็นโต,
อยากมีเงิน ; หิว , กระหาย
(ใช้แก่อาหาร) เช่น อยากข้าว อยากน้ำ.
ใคร่ คือ อยาก , ต้องการ , ปราถนา , ใฝ่ ; ใช้เป็นคำกริยาแสดงการขอร้องอย่างสุภาพ เช่น ใคร่ขออนุญาตดำเนินการ.
ประสงค์ คือ ต้องการ , อยากได้ ;
มุ่งหมาย , มุ่ง.
ต้องการ คือ อยากได้ , ใคร่ได้ , ประสงค์.
ความกระหาย คือ รู้สึกคอแห้งด้วยอยากดื่มน้ำเพราะมีอาการร้อนใน เป็นต้น ; อยากเป็นกำลัง.
ความดิ้นรน คือ กระตือรือร้นขวนขวาย เพื่อให้พ้นจากความยากลำบาก ความทุกข์ทรมาน หรือเพื่อให้ดียิ่ง ๆ ขึ้นไป เช่น ดิ้นรนให้พ้นทุกข์ ดิ้นรนอยากเป็นนั้นเป็นนี้.
ธิดา คือ ลูกหญิง.
เมถุน คือ การร่วมสังวาส.
สังวาส คือ การอยู่ด้วยกัน , การอยู่ร่วมกัน.
ตัณหา คือ ความทะเยอทะยานอยาก,โดยทั่วไปใช้หมายถึง ความใคร่ในกาม.
-----------------------
เพ่งเล็ง คือ มุ่งจะเอา , มุ่งจะติโทษ ,
มุ่งถึง
อภิชฌา คือ ความโลภ , ความอยากได้
โลภ คือ ความอยากได้ไม่รูจักพอ
โทมนัส คือ ความเสียใจ,ทุกข์ใจ
-----------------------
ปราศจาก คือ พ้นไป , ไม่มี
ละ คือ อาการที่แยกตัวให้พ้นจากสิ่งที่ เกี่ยวข้องอยู่
ละทิ้ง คือ ละด้วยวิธีทิ้ง
ทิ้ง คือ ทำให้หลุดออกไป
ละเว้น คือ งดเว้น
งดเว้น คือ เว้นด้วยการงด
หยุดไม่กระทำ หรือ ไม่กระทำตามปกติ
------------
น้ำกาม คือ น้ำเชื้อที่เกิดจากความกำหนัด แล้วเคลื่อนออกมาจากอวัยวะสืบพันธุ์ของเพศชาย.
เสียงพากย์
ระบบอ่านอักษร Android
จากบริษัทGoogle
เทปบันทึกนี้
อนุญาตให้นำไปใช้ต่อได้ทุกกรณี
โดยไม่ต้องขออนุญาต
และไม่มีค่าใช้จ่าย
เพียงช่วยกันรักษาคำสอนดั้งเดิม
ศึกษา ปฎิบัติ และเผยแพร่
คำสอนพระพุทธเจ้า