Qax rayonu və Qaxlılar haqda bilmədiyiniz 25 FAKT
Вставка
- Опубліковано 7 жов 2024
- #qax #qaxrayonu #kendheyati
Turizm bölgəsi kimi tanınan, görməli yerləri ilə məşhur olan, girsi, xingalı ilə sevilən, paytaxt Bakıdan 345 kilometrlik məsafədə, dağların qoynunda yerləşən 92 yaşlı Azərbaycan şəhəri -Qax
Yerin Qulağı UA-cam kanalı Qax və qaxlılar haqda ən maraqlı 25 faktı təqdim edir:
1. Qax rayonu 1930-cu il 8 avqust tarixində qurulub. 1963-cü ildə Zaqatala rayonunun tərkibinə daxil edilsə də, 1 il sonra yenidən inzibati rayon statusunu geri qaytarıb.
2. Rayonda 1 şəhər 58 kənd vardır. Rayonun inzibati mərkəzi Qax şəhəridir.
3. Qax rayonu ilə Bakı arasında olan məsafə - 345 kilometrdir.
4.Respublikamızın şimal-qərbində, Böyük Qafqaz sıra dağlarının cənub ətəklərində 1494 kvadrat kilometr ərazidə yerləşən Qax rayonu şimaldan Rusiya, şimal-qərbdən Zaqatala, qərbdən Gürcüstan, cənubdan Yevlax və Samux, şərqdən isə Şəki rayonu ilə həmsərhəddir.
5. Əhalisi 57.4 min nəfər olmaqla 59 yaşayış məntəqəsini(1 şəhər, 58 kənd) özündə birləşdirir. 82.51 %-ni azərbaycanlılar, 13.98 %-ni ingiloylar, 1.89 %-ni saxurlar, 0.48 %-ni ləzgilər və 1.14 %-ni digər millətlərin nümayəndələri təşkil edir. 1 şəhər və 58 kənd vardır.
6. Qax - bu ad haqqında bir neçə fikir söylənib. Söylənən fikirlərin ən başlıcası odur ki, “qaq” tayfası bu ərazinin ən qədim tayfalarından biri olub. Sonralar bu söz “qax” kimi işlənərək bu günümüzə qədər gəlib çatıb.
Qax adı V əsr hadisələri ilə əlaqədar gürcü mənbələrində xatırlanır. VIII əsrə aid gürcü mənbələrində Qaxin indiki ərazisi Qax-Ubani, yəni Qax obası adlanırdı. Qax adına başqa xalqların toponimiyasında da rast gəlinir: Dağıstanın Qunib dairəsində Qax kəndi, Avar dairəsində Qax kəndi. Faktlar göstərir ki, qaxlar Balakən-Şəki zonasında qədim alban tayfalarından biri olub. Azərbaycanın filologiya elmləri namizədi Rəşid Təhməz oğlu isə Qax sözünün iki kökdən ibarət olduğunu qeyd edir. Yəni “qa” - yaşayış yeri, “ax” - çay yeri, çay məskəni kimi ifadə etməklə ilkin adının “Qaax” olmasını mümkün hesab edir.
7. Tarixi mənbələrdən məlumdur ki, hələ e.ə. VII əsrin əvvəllərində Qaxın ərazisi Skif çarlığının tərkibinə daxil olub. Skif çarlığının, onun əsasını qoyan tayfaların - skif, sak tayfalarının izlərinə yaşadığımız Qax rayonunun ərazisində rast gəlinir.
8. Dini tərkibi sünni müsəlmanlar, xristianlar təşkil edir.
9. Nəqliyyat kodu 34-dür.
10. Görkəmli şəxsləri arasında Danyal Sultan, Müslüm Maqomayev (bəstəkar), Niko Pirosmanaşvili, Pyotr Babayev, Dəmir Hacıyev, Mose Canaşvili, Hətəm Əhmədov, İmam Mustafayev, İsmayıl Dağıstanlı, Aynur Sofiyeva və Amin Babayevi qeyd etmək olar.
11. Qax öz mətbəxi ilə də sevilir. Belə ki, onun sürhüllü, xingili, gırs (ala gırsı,ət gırsı,çürümtək kırsı), kimi ləziz təamları var. Qaxın bu 3 milli xörəyinin hamısı xəmir əsaslı olsa da,dadları tamam fərqlidir.Yeməyin yanındakı əlavələr çətin həzm olunmanın qarşısını alır. Əsasən, Qaxın mərkəzində, Ağçay, Sarıbaş, İlisu kəndlərində daha dadlı, spesifik sürhüllü, xingili, qırs yeyə bilərsiniz. Rayona bir dəfə gəlib bu təamları yeyən ikinci dəfə də gəlməyi arzu edir.
12. Turizm çox inkişaf edib. Turistlər üçün qiymətlər də münasibdir. İstirahət mərkəzlərində günlük qiymətlər 40-50-100 manat arası dəyişir.
13. Gələk rayonun gəzməli, görməli yerlərinə. Qaxın turizm obyektləri, görməli yerləri çoxdur. Bunlardan ən maraqlılarından biri də İçəri bazardır. İlusu kəndi, İlusu şəlaləsi, Sumuq qala, İlusu dövlət qoruğu, Ləkit şəlaləsi, Müslüm Maqamayevin babasının dəmirçi sexi, Qaçqaçay kəndində yerləşən Buz Bulaq, Kürmük Məbədi, Ulu Körpü, Qalaça və ya Şamil Qala, Ramramay şəlaləsi, Mamırlı şəlalə, Səngər Qala, Ayı dərəsi və. s.
14. Şamil Qala - Qalaça: İnşa tarixi XIX əsrin ortalarına aid edilən bu abidə İlisu kəndini əhatə edən dağlardan birini, Yezlidağın üstündə tikilib. Dairəvi formada inşa olunan qalaçanın diametri 7,4 metrə yaxındır. Çay daşı və əhəng məhlulu ilə tikilmiş qalaçanın ətrafı boyunca atəş açmaq və müşahidə aparmaq üçün mazğallar vardır. Qalaçada İlisuya gələn bütün yolları müşahidə etmək, eləcə də nəzarətdə saxlamaq mümkündür. Kənddən qalaçaya araba yolu salınmışdır. Qalaça yerli əhali arasında həm də Şamil qalası kimi də tanınır və maraqlı tarixi-memarlıq abidəsi kimi dövlət tərəfindən qorunur.
16.Bol su ehtiyatı, normal rütubət balansı, məhsuldar torpaqlar, meşələr, alp və subalp çəmənləri, qış otlaqları əkinçiliyin və heyvandarlığın inkişafını təmin edir.
17. Dağlara yağan güclü yağışlar və qarın əriməsi nəticəsində də tez-tez çaylar daşır və sel hadisəsi baş verir. Bu əkin sahələrinə, bəzən isə yaşayış məntəqələrinə ziyan vurur. Rayon respublikanın mühüm meşə sərvəti regionlarındandır. Palıd, vələs, qarağac, qoz, şabalıd, müxtəlif cür meyvə ağacları, dərman bitkiləri, qonur ayı, dağ keçisi, qaban, müxtəlif quşlar buradakı meşələrin zəngin sərvətləridir. Bu zənginliyi qorumaq və artırmaq məqsədilə İlisu dövlət təbiət qoruğu yaradılıb. Qoruq ərazisinin əksər hissəsi Ağçay kəndinə düşür.
Salamlar olsun. Bu dəfəki videomuz Qax rayonu ilə bağlıdır. Qaxla bağlı fikirlərinizi şərhə yazmağı unutmayın. Başqa hansı rayonlarımız haqda video hazırlamağımı istəyirsiz?
Qaxda olmamışam☝️
Sizin sayənizdə anlayışım oldu👍Təşəkkürlər gözəl insan🤲
Mütləq gedilməli bölgələrimizdən biridir. Qismət olar sizə də
@@yeringulagi Amin🤲İnşəAllah🤲
Qax çox gözəl yerdi. Salamlar olsun
Salamlar olsun. Əla yerdi
Məlmat üçün təşəkkür
Salam. Siz də sağolun diqqətiniz üçün
Azərbaycanın ən gözəl qüşəsi.səni çox sevirəm,Qaxım.
Salamlar olsun
salam olsun şəkidən qaxa
@@gozlrimyolundaqalb6545 Şəki ilə bağlı ayrıca videom gedib, imkan olsa baxarsız
Gelmeleri gorunce gitmetler galzir
Ata baba yurdum Qaxın İlisu kəndi.
@@aynurnajafova1871 Bilmirəm can.
Salamlar olsun
😮kurmuk kilsesi mugeddes giorgi adinadi gurcu kilsesidir bunu kamran razmovar cox gozel anlatir
Salamlar olsun. Çox sağolun məlumat üçün
👍👍👍🥰❤
Salamlar olsun
Qax çox gözəldir!
Əla yerdi
Qaxin bir nomreli taninmish insani. Nizami gencevi. Nizami gencevi qaxin qum kendinde anadan olub.
Qum kəndinə salamlar olsun
Sağ olun. Vətənimi köstərdiniz. Kanadadan salamlar ❤
Salam. Kanadaya salamlar. Xoş oldu, diqqətiniz üçün sağolun
Qax ilahinin ölkəmizə təmənnasız hədiyyəsidir,onu qorumaq ,bəhrələnmək lazımdır
Salamlar olsun. Eşq olsun
SALAM ZƏHMƏT OLMASA QAXDA AİLƏVİ KAMP ÜÇÜN MƏSLƏHƏTLİ , TƏHLÜKƏSİZ YER BİLƏN VARSA YAZINDA
Salam. Kamp deyərkən piknik nəzərdə tutursuz yəqin ki. Ən uyğun yer İlisu kəndidir. İlisuya qalxan yolda çoxdur elə yerlər, həm sakit, həm də təhlükəsiz, insanları da çox mehriban. Qalmaq üçün evlər də çoxdur orda, hamısı da deyərdim məsləhətli.
@@yeringulagi 10 GÜN QALMAQ İSTƏYİRİK ÇADIRDA HƏR CÜR ŞƏRAİTİNİ DÜŞÜNMÜŞÜK.SADƏCƏ OLARAQ AYI FALAN ÇIXAR DEYƏ TƏHLÜKƏSİZ YER AXTARIRIQ.YENƏDƏ ÇOX TƏŞƏKKÜR EDİRƏM CAVABLANDIRDIĞINIZ ÜÇÜN 🙏
Bütün şəlalələrin şəklinə ləkitdəki mamırlı şəlalənin qoyulması mükəmməlliyi dmdkdldkkd
salamlar olsun, Qaxla bağlı ayrıca videom gedib
Çox hörmətli professor Saleh Qocayevin adını niyə çəkmirsən? ADNSU nun rektoru olub
Salam. Tanımırdım, yoxsa qeyd edərdim məmnuniyyətlə. Sağolun diqqətiniz üçün
neft -kimya institununun 20 il rektoru olmuş bir şəxsiyyətinin adını institutun 100 -illiyində rektorlar siyahısında qeyd etmədilər.onun dövrundə inistut daxilində intizam moskva dövlət universitetindən daha guclu olub.
Yaxşı olardı Şehidlerinde adı çekilerdi Heç olmasa 44 günlük müharibenin Şehidlerinin Xalqımızında rayonumuzunda en görkemli şexsleri Şehidlerdi 🇦🇿 ....
Salamlar olsun. Çox sağolun. Qaxla çox videom gedib, hər dəfə çalışıram fərqli məlumatları paylaşım
@@yeringulagi Sizede salamlar olsun Sağ olun eziyyet çekmisiz .
çox sağolun@@mehbubesalmanova78
Niye mehz 44 gunluk muharibe şehidleri 92 ci ilde şehib vermeyib Qax rayonu?
@@sadiqatayev7238 salam, var təbii ki
Celair ❤
Salamlar olsun. Kənd adıdır?
He. Qax. Celair kendi
@@DunyaDunya-t5g adını ilk dəfədir eşidirəm. Maraqlı adı var. Zaqatala tərəfdə yerləşir yoxsa?
@@yeringulagi Гах. Село Челаир
@@DunyaDunya-t5g Qaxla bağlı növbəti videolarımda gərək nəzərə alım
Müslüm Maqomayevin eslinin Qaxlı hemde doğma kendim Qaşqaçaylı olduğunu indi bildim Çoxda tessüf etdim O boyda nüfuzlu böyuk şexsiyyet doğma yurdu üçün hecne etmiyib Fikrinde olsaydı Qaxda konservatoriya ne bilim böyük musiqi mektebi açdıra bilerdi Ne ise 😒...
Salamlar olsun. Mən də o vaxt gedib görəndə öyrəndim
@@yeringulagi Neyniye bilerik tessüf etmekden başqa Qax her yerden gözeldi Amma o boyda Qaxlılar doğma yurd üçün heçne elemiyende gelib Qebeleli Qaxa nese elemiyecekki Qaxlıların her ceheti yaxşıdı Xasiyyetleri yemekleri tebiyeti Bir ceheti pisdir bir birini tutmurlar Birde Qaxdan çıxan mehşur insanların çoxu Qaxlıyam demeye utanır Hamısı yox bezileri Qınından çıxan bağalar qınını beyemiyen kimi Amma men adi insanam Ona göre fexrle deyirem ; Ey insanlar men Qaxlıyam Men ho Qaşqaçay kendinde anadan olmuşam Horda boyuyub başa catmışam Dilimize şivemize qurban olum Rahatladım biraz Sağ olun sizde Eziyyet cekib çekiliş aparmısız ....
@@yeringulagi men bura fikrimi yazdım silindi Nese eybi yox canınız sağ olsun Sağ olun emek vermisiz . Amma evvel çox qeşeng şerh yazmışdım Tezeden yazmağa imkan yoxdu Qalsın gelen defeye ...
yutub qeyri-etik olanda brbaşa silir. Qalan halda silmirəm mən rəy. Hər kəsin etik çərçivədə fikrinə hörmətim var. Diqqət edib rəy fikir bildirirsiz. Onu necə silmək olar... Təşəkkür edirəm diqqətiniz üçün@@mehbubesalmanova78
@@yeringulagi Salam Yox qeyri etik yazmamışdım ☹ Biraz giley güzar elemişdim Qaxın tanınmış adamlarından Men heç vaxt pis şerh yazmaram Ancaq gileylenmişdim Yeqin texniki sehv olub Sağ olun var olun Allah razı olsun ☺ ....
Yaxşı araşdırın 92 yaşlı ne idi?
Salam, Qax rayonu adı alması bu tarixdəndir
Qax,Zaqatala və s.1922-ci ildə Lenin hədiyyə verdi Azərbaycana...
Salam. Necə yəni? Tam məlumat qeyd edin mümkünsə
@@yeringulagi axtaran tapar,axtarın..birdəki dünyada 2-3 millətdən başqa heç bir millət öz tarixi,dədə baba torpağında yaşamır.Hər bir millətin ilk yaranışı harada olub bilməlidir..indi çoxları elə ayağı dəyən torpağa özünün dədə baba,tarixi torpağı deyir..onda sual bu tarix hansı tarixdən başlayır?hər bir millət öz xeyrinə yozur..məs..Krımın ilk sakinləri ellinlər(yunanlar)olub.indi ruslar da,türklər də Krımı özlərinin dədə baba torpağı sayır,bu isə düzgün deyil.Hər kəsin öz Düzü var,ancaq Həqiqət hamı üçün birdir...
@@FerzAliyev-dr3xsnə ağzına gələni danışıysan ə?! mən Ləkit kəndində doğulmuşam, ulu baba evim 1883-cü ildə tikilib və ev hələ də sağ-salamatdı şükür! heyif xaricdə yaşıyam, 1875-ci ərəb əlifbası ilə olan sənədləri gözünə soxardım! bəzi gürcülərin dalından uydurduğu şeydi ho, güya 1921-ci ildə verilib Azərbaycana! mən özüm milliyətcə saxuram, separatçılıq etmax istiyən pox yiyi dədə babasının ağzıyla!
Yumurta girsi .anamin bisirdiyi
Salamlar olsun. Bəh-bəh
Videonuza baxdım, çox təəssüflə bildirmək istəyirəm ki, Qaxın tanınmış şəxsiyyətlərinin adı çəkiləndə siz Əhməd Əhmədzadə kimi dövlət xadimini qeyd etmədiniz.
Salam. Çox sağolun diqqətiniz üçün. Zəhmət olmasa ətraflı qeyd edin, səhvimiz düzəlmiş olsun
Saxurların Ləzgilərin İngiloy ların vətəni
Salamlar olsun. Ən sevilən rayonlardan biri
leqlərin vətənı desəydiniz daha doqru olardı.saxurların vətəni saxur kəndidir.
@@camilfaziloglu9411 Leqlərdə demək olar. Leqlər Ləzgi dilindədə Ləzgi dilli xalqlara deyilir. Hətta Gürcülər belə Ləzgi dilli xalqlara Leqlər deyirlər.
@@Caucasian_eagle gurculər ilisu sarıbaş qaşqaçay ve s. lərə leq demişlər.ləzgi sözunu ruslar yaratmışlar.ləzgilər də leq tayfasındandırlar.leq nuh peyqəmbərin nəvəsinin adıdır.rusların yazdıqı tarixə inanma.
Azərbayçandi bura❤
Deyilən hər bir fikir ilə razıyam birindən başqa. "Turizm inkişaf edib". Tamamilə yalandı. Qax kimi gözəl şəhərdə turizm sıfırdı. Qəbələ ilə müqaisə oluna bilməz. Ancaq yerli camaatın öz güclərinə tikilmiş balaca restoranlar, hostellər və sair. El resort və səngərqala- qiyməti bahadı, 40 manat nədi qardaş.
Salam. Çox sağolun diqqətiniz üçün. Mən hazırlayanda videonu qiymət bu şəkildə idi, yəqin qalxıb artıq. Qəbələ turizm sahəsində tam başqadı, məncə Qax da pis deyil, sadəcə siz demiş, daha ciddi layihələr edilməlidir
Tebiet olaraq Qax Qebeleden yaxşıdı
Bayaqkı rəyinizi gördüm, baxmısız demək əsas videoya. Necə alınıb?@@elsadmustafa4418
@@yeringulagi bu videonu beli
Ay bize gaxi.anlatan jurnalist gaxda ingiloy yasamir gurculer yasayie ingiloy zakatala balaken mose canasvili gurcu olub bunu bilmenizi istwedik
Salam. O hissəni rəsmi yerdən götürmüşəm, yoxsa özümdən deyə bilmərəm, mənbələrədə elə gedir. Bəlkə də düzəldilməldiir, siz oralısızsa yaxşı bilərsiz
Ingiloy yox gürcüler yaşiir orda
Salamlar olsun
Yahya Kərimov yaddan çixdi
Salam, zəhmət olmasa ətraflı qeyd edin
@@yeringulagi Yahya Kərimov Şəfi oqlu professor.quqlda yazin çixaçaq
@@freemanfreeman9430 mənim üçün yox, baxmışam mən. Ümumi burda izləyənlər üçün, görənlər burda oxusun
@@yeringulagi сагол