Jestem Polką żydowskiego pochodzenia. Rozmowa z Ocalałą z Zagłady, Joanną Podgórską

Joanna Podgórska (Dobrowolska), urodziła się 6 maja 1936 r. w Warszawie w zasymilowanej rodzinie żydowskiej inżyniera chemika, absolwenta Politechniki Warszawskiej, Jerzego Neudinga. Jej matka nosiła nazwisko Perl. Oboje jej rodzice pracowali, rodzina była zamożna a w domu rodzinnym rozmawiano po polsku. Przed wojną razem z rodzicami Joanna mieszkała w kamienicy przy ul. Bagatela w Warszawie skąd w czasie okupacji niemieckiej, została wraz z nimi wysiedlona do getta gdzie zamieszkała przy ul. Białej 8. Przez pewien okres była posyłana do przedszkola w getcie na ul. Elektoralnej a w tym czasie jej rodzice prowadzili w mieszkaniu komplety dla młodzieży. Jej ojciec Jerzy Neuding zginął wiosną 1942 r. po aresztowaniu przez Niemców. W lipcu tego samego roku razem z matką Joanna Podgórska opuściła getto warszawskie i zamieszkała najpierw u przyjaciółki matki Wandy Ptaszyńskiej, a następnie dzięki pomocy Pani Irki Chmieleńskiej została umieszczona w domu jej rodziców w Aninie. Po trzech miesiącach pobytu w tej lokalizacji trafiła do sanatorium w Zagórzu prowadzonym przez dr Kazimierza Dąbrowskiego, gdzie wyrobiono jej metrykę na nazwisko Joanna Dobrowolska. W Zagórzu odnalazła ją ponownie matka i zabrała do Warszawy, gdzie obie zamieszkały w mieszkaniu pod adresem ul. Narbutta 38. Jej babcia Anna Neuding także opuściła getto i Joanna pozostawała głównie pod jej opieką ucząc się od niej historii i języka polskiego oraz praktyk związanych z wiarą katolicką. Na ul. Narbutta 38 kobiety zastało powstanie warszawskie. W czasie powstania Joanna została z matką i babcią przesiedlona do obozu pracy nieopodal Grudziądza, gdzie matka prowadziła świetlice dla dzieci. Do Warszawy powróciły w kwietniu 1945. Po wojnie poszła do szkoły i ukończyła liceum bibliotekarskie i do końca życia zawodowego pracowała w różnych bibliotekach w Warszawie. Zmarła w listopadzie 2023 roku.
NAZWISKO ROZMÓWCZYNI: Joanna Podgórska
WYWIAD PRZEPROWADZIŁ: Józef Markiewicz
NAGRANIE: Paulina Błaszczykiewicz
DATA NAGRANIA: 10 marca 2023 r.
PRAWA AUTORSKIE DO NAGRANIA: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
00:00:05 - Przedstawienie młodzieńczego okresu w życiu rozmówczyni, postaci jej rodziców i dziadków, wydarzeń z jej dzieciństwa mających wpływ na jej dorosłe życie.
00:09:01 - Początki okresu okupacji w stolicy. Praca matki, psycholożki, w CENTOS (Centralne Towarzystwo Opieki nad Sierotami) w getcie warszawskim. Ojciec przedwojenny działacz PPS (Polska Partia Socjalistyczna) prowadzi tajne komplety dla młodzieży w getcie. Wyjście rozmówczyni z getta razem z matką, zamieszkanie u przyjaciółki matki po tzw. aryjskiej stronie. Zaangażowanie się matki w handel słodyczami w celach zarobkowych.
00:18:49 - Ustalenie miejsca pochówku ojca rozmówczyni. Losy przedwojenne rodziców, okoliczności ich zaręczyn, zawarcia związku małżeńskiego. Okoliczności aresztowania siostry matki i zabrania jej do getta w czasie wojny.
00:24:53 - Losy babci rozmówczyni w getcie warszawskim oraz opis jej wyjścia z getta na tzw. stronę „aryjską”.
00:26:36 - Wspomnienia rozmówczynie z okresu jej pobytu w getcie warszawskim, przeplatane wspomnieniami z okresu powojennego i z okresu po wybuchu powstania warszawskiego.
00:34:26 - Okoliczności życia w getcie warszawskim w pamięci rozmówczyni, opis spożywanego jedzenia, warunków mieszkaniowych.
00:38:15 - Wspomnienia rozmówczyni z okresu przebywania w obozie w Grudziądzu po zakończeniu Powstania Warszawskiego. Prowadzenie przez matkę świetlicy dla dzieci na terenie obozu. Losy rozmówczyni i matki po uwolnieniu z obozu i wejściu wojsk rosyjskich.
00:46:58 - Powrót do Warszawy w kwietniu 1944 r. Opis zniszczonego miasta. Losy powojenne, praca matki w charakterze psychologa.
01:07:26 - Wpływ żydowskiego pochodzenia rozmówczyni na jej dorosłe życie. Przynależność do Stowarzyszenia „Dzieci Holocaustu”.
01:13:09 - Wspomnienia z 1968 r. Niechęć matki rozmówczyni do wyjazdu z Polski, brak osobistych doświadczeń antysemickich;
01:16:15 - Postacie rodziców i dziadków we wspomnieniach rozmówczyni, ustalenie ich prawdziwych nazwisk, losów okupacyjnych. Powojenna praca matki dla Komitetu Żydowskiego w Warszawie w charakterze psychologa dziecięcego.
01:19:58 - Ponowne wspomnienia z okresu powstania w getcie warszawskim.
01:22:03 - Opis uczestnictwa rozmówczyni w powojennym życiu żydowskim w Warszawie.
Poznaj kolekcję historii mówionej Muzeum POLIN: sztetl.org.pl/pl/historia-mow...
Subskrybuj nasz kanał: / @historiamowionapolin
Oglądaj kanały Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN:
POLIN (zapowiedzi i relacje z wydarzeń w Muzeum): / mhzp2013
Wirtualny Sztetl (historia i kultura polskich Żydów): / wirtualnysztetl
Polscy Sprawiedliwi (historie pomocy udzielanej Żydom podczas Zagłady): / polscysprawiedliwi
Kontakt w sprawie udostępnienia wywiadu: [e-mail]
#MuzeumPolin #HistoriaMówiona #GettoWarszawskie