Alfred Hitchcock: Sinemada Gerilim Nasıl Yaratılır? (1970)

Amerikan Film Enstitüsü’nün 1970’de hazırladığı seminer kapsamında ağırladığı Alfred Hitchcock, kendisine yöneltilen bir soru üzerine sinemada “gizem” ve “gerilim” arasındaki farka değinerek günümüze dek geçerliliğini koruyan ve sinemacılık ile ilgilenenlerin bir anlamda ders çıkararak aktardığı ünlü “masa ve bomba” örneğini dile getirir.
Aşağıya örneğin tam metnini koyacağım için konuyla ilgili tekrara girmiyorum ki, zaten Hitchcock konuyu olabilecek en basit haliyle aktarmayı başarıyor, ancak konuşmada geçen 1936 tarihli Sabotaj filmine yapılan göndermeyi tam olarak anlayabilmeniz için söz konusu sahneyi aktarmak istiyorum:
Filmde, kuryelik yapması için bir çocuğa paket veriliyor ve seyirciye paketin içinde bomba olduğu söyleniyor. Çocuk elinde paketle oradan oraya dolaşırken, bombanın patlamasına ne kadar kaldığını gösteren bir saat belirip duruyor ekranda. En son otobüse binen çocuk, oradaki yolcularla beraber havaya uçuyor.
Bunun bir hata olduğunu belirten Hitchcock, seyirciyi korkunç bir olayın olacağıyla ilgili bir beklentiye soktuktan sonra, şayet bir rahatlama anı verilmezse ve gerilim bir “şoka” dönüşürse, seyircinin kızacağını ifade ediyor.
* * *
Diyelim ki dört kişi bir masanın etrafında oturuyor. Beyzboldan veya başka bir şeyden bahsediyorlar. Böylece beş dakika geçiyor. Oldukça sıkıcı. Aniden bir bomba patlıyor. İnsanlar paramparça oluyor. Seyircinin eline burada ne geçiyor? On saniyelik bir şok.
Aynı sahneyi tekrar çekelim. Ancak bu sefer seyirciye masanın altında bomba olduğunu ve beş dakika sonra patlayacağını söyleyelim. Seyircinin bütün hissiyatı bambaşka bir hal alır bu durumda, çünkü onlara şu bilgiyi vermişsinizdir: “Beş dakika sonra o bomba patlayacak.” Bu durumda beyzbol hakkındaki konuşma oldukça hayati bir mesele haline gelir. Seyirciler şöyle demeye başlar: “Saçmalamayı kesin, beyzbol konuşmayı bırakın, bomba var orada!” Seyirciyi olaya müdahil edersiniz böylece.
Ancak şurada şöyle bir nüans var. Sabotaj adlı filmimde bu hatayı yapmıştım, ancak bir daha asla yapmadım: Bomba asla patlamamalı. Böyle bir şey yaparsanız, seyirciyi bir duyguduruma sokmuş olursunuz sonra onlara bir rahatlama sağlamadığınız için kızarlar. Neredeyse bir zorunluluktur bu.
Bu yüzden birinin bacağı bombaya değer, eğilip aşağıya bakar, “Tanrım, bomba var!” der. Pencereden dışarı atar bombayı ve ondan sonra patlama gerçekleşir. Tam zamanında!
- Alfred Hitchcock, 1970
* * *
Çeviri: Ümid Gurbanov
Blog: umidgurbanov.substack.com
Twitter: umidgurbanov
* * *
Twitter: ufaktefekceviri
Patreon: patreon.com/umidgurbanov

[@batuhanayar8737]

Quentin Tarantino'nun Inglorious Basterds (Soysuzlar Çetesi) filminin açılış sahnesinde burada anlatılan tekniği görebilirsiniz.

[@folkmore13.]

Arka Pencere ve Sapık filmleri bambaşka... Tavsiye edilir

[@yusuf5912]

Ya şu video sürekli aklımda bir yerlerde dönüyordu çok teşekkür ederim çeviri için

[@bakarashid]

teşekkürler çeviri için

[@maideneagle79]

Katılır mısınız bilemem ama toplum mühendisleri veya insanları manipule etmeye çalışan oluşumlar bu gibi insanların düşünceleri de dahil tüm detayları inceliyor. Şu açıklamalarda son 2-3 sene yapılmak istene şeyin özetini görüyorum sanki.

[@tuncay8727]

Şarkılar, filmler, reklamlar gibi birçok şey insanların ürün olduğu alanlardır. Hepsi de tek elden çıkar ve profesyonellerce toplumu dizayn etmek için üretilir.

[@maideneagle79]

@@tuncay8727 Kesinlikle 👍

[@nuryuzlucellat]

@@tuncay8727 Sanat eserlerinin insanları etkileyebildiği ve fikirlerini değiştirmelerine sebep olabileceği doğrudur, ancak hepsi tek elden çıkamaz. Böyle bir şey mümkün değildir. Çok büyük bağımsız sinema, müzik, edebiyat vb. toplulukları var. Sadece arayanlar bilir. Birbiriyle taban tabana zıt görüşte olan pek çok sanatçı görüşlerini anlatan film, müzik, edebiyat vs. ortaya koyar, koymaktadır ve bunlar muhakkak az veya çok sayıda kişi tarafından görülür, değerlendirilir, beğenilir veya beğenilmez. Dünyada siyasi görüşü taban tabana zıt ve birbirlerini bulsalar boğazlayacak olan ama mesela yakın tarzda müzik yapan sayısız müzik grubu var. Müziği görüşlerini, duygularını aktarmak için araç olarak kullanıyorlar. Ki doğal olan budur. Siz de görüşlerinizi aktarmak için istediğiniz sanatı icra edebilirsiniz. Engelleyen yok. Dünya genelinde bu işler artık eskisine göre çok daha kolay ve ucuz. İnsanlar evlerinde profesyonele yakına seviyede amatör müzik stüdyosu kurabiliyorlar. Türkiye için bilemem, dünya geneline göre daha zor olabilir.