Κυριακή της Ορθοδοξίας στη Σκόπελο

Η Κυριακή της Ορθοδοξίας αποτελεί ιδιαίτερη χριστιανική θριαμβική εορτή, σε ανάμνηση της οριστικής αναστήλωσης των ιερών και σεπτών εικόνων στη Βασιλεύουσα από την Αυτοκράτειρα Θεοδώρα το 842, οπότε και έπαψε από το γεγονός αυτό ο μακροχρόνιος σάλος που είχε δημιουργηθεί εκ του ζητήματος των εικόνων. Στην Κωνσταντινούπολη, η αναστήλωση των εικόνων εορτάσθηκε το έτος εκείνο με λαμπρό πανηγυρισμό και λιτανεία με μεγάλη πομπή και αναθεματίστηκαν οι εικονομάχοι, συλλήβδην οι αιρετικοί και όλοι οι αναθεματισθέντες από τις Οικουμενικές Συνόδους. Στο τέλος μνημονεύθηκαν και όλοι οι «αθλητές» της ευσέβειας και της ορθόδοξης πίστης.
Η Κυριακή της Ορθοδοξίας στη Σκόπελο είναι μεγάλη γιορτή και νηστεία. Οι Σκοπελίτες, οι οποίοι απο παλιά είχαν έντονο θρησκευτικό συναίσθημα, αλλά και οι γλωσσώτε,ς εξακολουθούν να τηρούν ένα έθιμο με παλαιοτάτη προέλευση, που ανάγεται στη βυζαντινή εποχή. Παλιά, η μόνη εκκλησία που λειτουργούσε εκείνη την ημέρα ήταν ο “Χριστός”, η μητρόπολη του νησιού. Απο την προηγούμενη λοιπόν πήγαιναν στα εξωκκλήσια και έφερναν τις εικόνες των αγίων. Τις κρατούσαν στα σπίτια και την άλλη μέρα τις πήγαιναν στην εκκλησία.
Εκτός απο τις εικόνες των εξωκκλησίων έφερναν και όποιοι είχαν παλιές δικές τους εικόνες. Συνήθως τις έδιναν να τις κρατούν μικρά παιδάκια φροντίζοντας να τις στολίζουν με δαντέλες ή λουλούδια. Στο “Χριστό” μετέφεραν και τη μεγάλη εικόνα της Παναγίας της Λειβαδιώτισσας, περίφημο έργο του αγιογράφου Αγοραστού του Κρητός (17ο αιώνας). Στη Λιβαδιώτισσα δεν γινόταν καθόλου λειτουργία την Κυριακή. Συνήθιζαν μόνο να λειτουργούν το Σάββατο το απόγευμα πριν μεταφέρουν στο “Χριστό” την εικόνα.
Αργότερα λέγεται ότι η εικόνα “δεν ήθελε να μετακινηθεί” και καθιερώθηκε να γίνεται εκεί η λειτουργία της Κυριακής. Στην πραγματικότητα αυτό φαίνεται ότι ήταν τέχνασμα της οικογένειας Δουλίδη, επειδή η Λιβαδιώτισσα ήταν ιδιοκτησία τους. Έκτοτε το έθιμο συνεχίζεται, αλλά ο κόσμος πηγαίνει με τις εικόνες στη Λιβαδιώτισσα.
Το πανηγύρι αυτό του “Χριστού” την ημέρα της Ορθοδοξίας το είχε καθιερώσει παλιά ο επίσκοπος Σκοπέλου, επειδή η μητρόπολη της Σκοπέλου γιόρταζε τα Χριστούγεννα και ο κόσμος πήγαινε στις ενορίες του. Τελικά όμως κατέληξηε και την ημέρα της Ορθοδοξίας να γιορτάζει αντ' αυτού η Λιβαδιώτισσα.
Για να μην μείνουν παραπονούμενοι όμως οι ενορίτες του “Χριστού” αποφασίστηκε να γίνεται λειτουργία και στις δύο εκκλησίες. Έτσι μεταφέρουν με πομπή την εικόνα της Παναγίας στο “Χριστό”, όπου γίνεται η λειτουργία και μετά την φέρνουν πίσω. Ο κόσμος ακολουθεί την πομπή μαζί με τις αμέτρητες μικρές εικόνες. Όλη η τελετή συμβολίζει την επανίδρυση των εικόνων μετά τη μεγάλη εικονοκαλστική διένεξη στο Βυζάντιο.
Πηγή: Σκοπέλου Λαϊκός Πολιτισμός του Αδαμαντίου Σαμψών,
Πολιτιστικός κ Λαογραφικός σύλλογος Σκοπέλου
κάμερα: Παναγιώτης Βούζας
Βιργίλιος Τσιούλλι
μονταζ: Παναγιώτης Βούζας