เราไม่ได้เป็นของกันและกัน ‘เป็นเจ้าของ’ ไม่ใช่ ‘ทำอะไรก็ได้’ (Part 2/2) | Shortcut ปรัชญา EP.9
Вставка
- Опубліковано 30 чер 2024
- รถมอเตอร์ไซค์แต่งท่อดังสนั่นขับซิ่งบนถนนตอนกลางดึก
โรงงานอุตสาหกรรมปล่อยสารพิษลงน้ำจนผู้คนที่อาศัยอยู่แถวนั้นป่วยเป็นโรคประหลาด
บุคคลที่โดนทำร้ายร่างกายจากคนรัก
ลูกที่ถูกควบคุมบังคับจากพ่อแม่
ทั้งหมดนี้ล้วนเป็นสิ่งที่เราอาจเคยประสบหรือเห็นตามข่าว และถ้าบอกว่าเรื่องเหล่านี้ตั้งต้นมาจากหลักเดียวกัน คือเรื่อง ‘ความเป็นเจ้าของ’
สงสัยไหมว่ามันเกี่ยวกันอย่างไร และเราจะถกเถียงกันอย่างไรในเรื่องนี้?
Shortcut ปรัชญา เอพิโสดนี้ ต่อเนื่องจากเอพิโสดก่อนหน้า ชวนสำรวจความเป็นเจ้าของใน 2 มุมคือ การเป็นเจ้าของที่อาจกระทบต่อสาธารณะ และการเป็นเจ้าของในความสัมพันธ์กับบุคคลอื่น
ทำไมเราอาจไม่ควรเป็นเจ้าของมนุษย์คนไหน และไม่ควรใช้ประโยชน์จากบางสิ่งที่เราเป็นเจ้าของอย่างเต็มที่โดยไม่สนใจสิ่งอื่น?
ชวนคิดชวนถามกับ ภาคิน นิมมานนรวงศ์ และ ฟาง-รัฐโรจน์ จิตรพนา
Time Index:
00:00 Sneak Peek
00:32 เกริ่นนำ
01:06 เป็นเจ้าของแต่ไม่ควรใช้ประโยชน์อย่างเต็มที่
02:16 โรงงานอุตสาหกรรม
04:31 รถแต่งเครื่อง
06:26 ป้ายโฆษณา
09:16 ลูก
16:15 ไม่ได้เป็นเจ้าของแต่อยากมีสิทธิ์
17:10 สัตว์ป่าหายาก
20:43 คนรัก
26:54 มุมมองแบบ Relational Being
34:19 คำถามทิ้งท้าย
อ้างอิง: 1. ตัวอย่างภาพยนตร์เรื่อง Minamata (2021) MINAMATA Official Trailer (2021) Johnny Depp, Bill Nighy, Drama Movie HD
2. ดูเรื่องผลกระทบของ “มลภาวะทางแสง” เพิ่มเติมได้ที่
“มลภาวะทางแสง: ด้านมืดของค่ำคืนที่สว่างไสว”
waymagazine.org/light-pollution/
Light Pollution ทำไมท้องฟ้าถึงไม่มีดาว? l HEAT UP
3. ข้อมูลสถิติเด็กหลุดออกจากระบบการศึกษา ดู “เจาะปัญหาการศึกษาไทย กับชีวิตเด็กไทยที่หลุดออกนอกระบบ” (thevisual.thaipbs.or.th/drop-...)
4. การลงหลักปักฐานของมนุษย์ในสังคมเกษตรกรรมไม่ได้เกี่ยวข้องกับความเป็นเจ้าของอย่างเดียวเท่านั้น แต่ยังเป็นจุดเริ่มต้นของการขยายตัวประชากร โรคระบาด การเกิดขึ้นของเมือง ระบบราชการ การแบ่งงานกันทำ และชนชั้น การเป็นเจ้าของอะไรบางอย่าง โดยเฉพาะปัจจัยการผลิต จึงเป็นเรื่องสำคัญมากในสังคมลักษณะนี้
ดูประเด็นเรื่องผลกระทบของการปฏิวัติเกษตรกรรมและการลงหลักปักฐานของมนุษย์ได้ที่ Was this humanity's biggest mistake? - BBC REEL
5. อ่านแนวคิดของขงจื่อเรื่อง ‘relational being’ ใน “สุวรรณา สถาอานันท์: การเรียนรู้ของ ‘ขงจื่อ’ ชายผู้เรียกร้อง ‘ความรัก’” (www.thekommon.co/suwanna-sath...)
6. ข้อความของคาลิล ยิบราน มาจากหนังสือ “ปรัชญาชีวิต” แปลโดย ระวี ภาวิไล สำนักพิมพ์ผีเสื้อ (bflybook.com/product/จอง-ปรัช...)
กดติดตาม และ กดกระดิ่ง: bit.ly/45KZn3w
ติดตาม THE STANDARD PODCAST ในช่องทางอื่นๆ
Website: www.thestandard.co/podcast
Twitter: / thestandardpod
Facebook: / thestandardth
TikTok: / thestandard.podcast
Spotify: bit.ly/3NhRWZg
Apple Podcasts: bit.ly/42OGIkI
SoundCloud: / thestandardpodcast
#Shortcutปรัชญา #ปรัชญา #TheStandardPodcast #TheStandardTh #TheStandardCo #podcast
อ้างอิง: 1. ตัวอย่างภาพยนตร์เรื่อง Minamata (2021) MINAMATA Official Trailer (2021) Johnny Depp, Bill Nighy, Drama Movie HD
2. ดูเรื่องผลกระทบของ “มลภาวะทางแสง” เพิ่มเติมได้ที่
“มลภาวะทางแสง: ด้านมืดของค่ำคืนที่สว่างไสว”
waymagazine.org/light-pollution/
Light Pollution ทำไมท้องฟ้าถึงไม่มีดาว? l HEAT UP
3. ข้อมูลสถิติเด็กหลุดออกจากระบบการศึกษา ดู “เจาะปัญหาการศึกษาไทย กับชีวิตเด็กไทยที่หลุดออกนอกระบบ” (thevisual.thaipbs.or.th/drop-out-students/main/)
4. การลงหลักปักฐานของมนุษย์ในสังคมเกษตรกรรมไม่ได้เกี่ยวข้องกับความเป็นเจ้าของอย่างเดียวเท่านั้น แต่ยังเป็นจุดเริ่มต้นของการขยายตัวประชากร โรคระบาด การเกิดขึ้นของเมือง ระบบราชการ การแบ่งงานกันทำ และชนชั้น การเป็นเจ้าของอะไรบางอย่าง โดยเฉพาะปัจจัยการผลิต จึงเป็นเรื่องสำคัญมากในสังคมลักษณะนี้
ดูประเด็นเรื่องผลกระทบของการปฏิวัติเกษตรกรรมและการลงหลักปักฐานของมนุษย์ได้ที่ Was this humanity's biggest mistake? - BBC REEL
5. อ่านแนวคิดของขงจื่อเรื่อง ‘relational being’ ใน “สุวรรณา สถาอานันท์: การเรียนรู้ของ ‘ขงจื่อ’ ชายผู้เรียกร้อง ‘ความรัก’” (www.thekommon.co/suwanna-satha-anand/)
6. ข้อความของคาลิล ยิบราน มาจากหนังสือ “ปรัชญาชีวิต” แปลโดย ระวี ภาวิไล สำนักพิมพ์ผีเสื้อ (bflybook.com/product/จอง-ปรัชญาชีวิต/)
00:00 Sneak Peek
00:32 เกริ่นนำ
01:06 เป็นเจ้าของแต่ไม่ควรใช้ประโยชน์อย่างเต็มที่
02:16 โรงงานอุตสาหกรรม
04:31 รถแต่งเครื่อง
06:26 ป้ายโฆษณา
09:16 ลูก
16:15 ไม่ได้เป็นเจ้าของแต่อยากมีสิทธิ์
17:10 สัตว์ป่าหายาก
20:43 คนรัก
26:54 มุมมองแบบ Relational Being
34:19 คำถามทิ้งท้าย
ผมชอบอีพีนี้ครับโดยเฉพาะประเด็นเรื่องความเป็นเจ้าของลูกของเรา ฟังแล้วอยากฟังประเด็นนี้ต่อ อยากให้ขยายไปถึงว่าถ้าเราไม่มีเงินที่จะส่งเสริมให้ลูกมีชีวิตที่ดีเราควรมีลูกไหม และผมคิดว่ารายการนี้เป็นรายการที่ส่งต่อความคิดแบบคนเท่ากันคนเสมอกันได้ดีมาก ในสังคมที่ยังมีคนที่มีความคิดว่ามีคนบางคนเกิดมาอยู่สูงกว่าเรา
เสน่ห์ของปรัชญา ดูเหมือนเป็นเรื่องชีวิตทั่วไป แต่มันอยู่ในทุกแง่มุมของชีวิต
ฉันเป็นของของเธอ ถูกสร้างเอาไว้เพื่อเธอ ❎
ฉันกับเธอมีความสัมพันธ์กันในรูปแบบหนึ่ง เราต่างเป็นมนุษย์คนหนึ่งเหมือนกัน ✅
โห่ย ฟังจบแล้วครับ ตอนนี้ดีงามมากครับ โดยเฉพาะช่วงหลังที่คุยเกี่ยวกับลูกเกี่ยวกับการแต่งงาน พูดได้เห็นภาพและคิดตามได้ชัดเจนเลยจริงๆ
ชอบตอนเน้นคำว่า "ไม่" เป็นเหมือนการพิสูจน์ให้เห็นว่าเรามีชีวิตมากครับ เราปฏิเสธเพราะเรามีชีวิต และเขาเองก็มีชีวิต ถ้าเป็นฉากในหนังอันนี้คือตอนซีซาร์พูดครั้งแรกเลย
ชอบบบ หาฟังได้ยาก เเละหาคนที่คุยเเบบนี้ได้ยากในชีวิต
จริง ๆ ในสายของกฎหมายไม่ถือว่า "ลูก" เป็นของ "พ่อและแม่" เนื่องจากว่า กฎหมายแพ่งสมัยใหม่จัดประเภท "ลูก" ให้เป็น "บุคคล" และเฉพาะแต่บุคคลเท่านั้นที่มีความสามารถในการเป็นองค์ประธานแห่งสิทธิ สิ่งอื่นที่ไม่ใช่องค์ประธานแห่งสิทธิ (Subject of The right) ล้วนเป็นวัตถุแห่งสิทธิ (Object of the right) ทั้งสิ้น เช่น ทรัพย์สินที่นำมาสู่สิทธิในความเป็นเจ้าข้าวเจ้าของในรูปแบบต่าง ๆ สิทธิเรียกร้องทางหนี้ สิทธิในการรับสิทธิในทางมหาชนจากรัฐ องค์ประธานแห่งสิทธิเท่านั้นที่จะกระทำการใด ๆ ที่มีผลเป็นการเปลี่ยนแปลงสภาพของวัตถุแห่งสิทธิทั้งปวง แต่การใช้สิทธิต้องอาศัยการแสดงเจตนาให้มีผลให้ทางกฎหมาย ซึ่งลูกโดยสภาพทางกายภาพและวุฒิภาวะทางปัญญาไม่สามารถแสดงเจตนาดังกล่าวได้เองอย่างมีประสิทธิภาพจนถึงเวลาที่เด็กดังกล่าวจะมีความพร้อมซึ่งเรียกว่า การบรรลุนิติภาวะ (Sui Generis) กฎหมายจึงยอมให้พ่อและแม่มีอำนาจในการปกครองบุตร 'Potestas' (แต่พูดโดยที่สุดแล้ว อำนาจนี้ของพ่อและแม่ก็มีสถานะไม่นอน สามารถถูกเพิกถอนให้บุคคลอื่นได้หากมีการพิสูจน์ว่าไม่เหมาะสม) ซึ่งหมายความเพียงการอบรมสั่งสอน หน้าที่เลี้ยงดูอุปการะ จัดทำรายการบัญชีทรัพย์สิน รับรองการแสดงเจตนาของลูก (ซึ่งลูกเองก็สามารถทำนิติกรรมเองได้บางเภทและพ่อแม่เองก็ไม่สามารถทำนิติกรรมที่สำคัญแทนลูกได้ถ้าไม่ได้รับอนุญาตจากศาลก่อน) ฯลฯ ดังนั้น ลำพังการมีอำนาจปกครองในทางกฎหมายเองจึงไม่ใช่การแสดงให้เห็นว่าพ่อและแม่จะมีสิทธิกระทำการต่อลูกเสมือนว่าเป็น "เจ้าของ" เพราะฉะนั้น คำว่า "เจ้าของ" (ซึ่งมีหลายประเภทได้แก่ กรรมสิทธิ์ สิทธิครอบครอง สิทธิอาศัย ฯลฯ) ถ้าพูดในทางกฎหมายหรือเกมภาษาในทางกฎหมายแล้ว หมายถึงความสัมพันธ์ระหว่าง ประธานแห่งสิทธิกับวัตถุแห่งสิทธิ หรือความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล-ทรัพย์สิน ไม่ใช่ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล-บุคคล อันมีสถาบันทางกฎหมายกำหนดความสัมพันธ์ไว้ต่อกัน เช่น ความสัมพันธ์ทางสัญญา ความสัมพันธ์ทางการแต่งงาน ความสัมพันธ์ทางครอบครัว ฉะนั้น เมื่อ A ทำสัญญาจ้าง B เพื่อทำงานให้ A จึงไม่ถือว่า A เป็นเจ้าของ B หรือแรงงานของ B เป็นแต่วา A มีเพียงสิทธิเรียกร้องให้ B ทำงานให้ หาก B ไม่ทำงานให้ A ไม่มีอำนาจบังคับให้ B ทำงานให้ A ด้วยตัวเอง (ในทำนองที่เจ้าของม้าเฆี่ยนตีม้าของตัวให้วิ่งไปข้างหน้า) A จึงได้แต่ฟ้องศาลบังคับให้ B หรือให้คนอื่นกระทำงานดังกล่าวแทน B หากการทำงานยังเป็นวิสัยหรือเรียกค่าเสียหายจาก B เท่านั้น
ขอบคุณมากเลยครับ ผมพูดประเด็นนี้รวบรัดเกินไปหน่อย ขอบคุณที่ช่วยขยายความอย่างละเอียดเลยครับ :)
ในทางกฎหมายมนุษย์ไม่ใช่สิ่งของครับครอบครองไม่ได้
@@godking93สมัยก่อนค้าทาสได้ครับ
ตั้งหน้าตั้งตารอมากๆๆ ดูepเก่าวนได้ร้อยรอบบ
ดูแล้ว ปิ๊งมาก
ยิ่งลูกเข้าสู่วัยรุ่น ต้องปล่อยวาง ความเป็นเจ้าของ พ่อแม่ ให้น้อยลง
เพลง หยั่งฟ้าถามทะเล ของพี่บอย ก็เหมาะกับ ep นี้อยู่ครับ 😊
นอกจากความรู้สึกว่าลูกเป็นของเรา หลายครั้งเราก็เผลอคิดว่าพ่อแม่เป็นของเราด้วย
เราเพิ่งรู้ตัวไม่นานมานี้เองว่าเราเผลอคาดหวังในตัวพ่อแม่ว่าท่านจะต้องอยู่บ้าน ต้องไม่ออกไปเที่ยวต่าวจังหวัดกับเพื่อนๆ ทำไมต้องไปรวมรุ่นบ่อยๆ ทั้งที่สุดท้ายแล้วทุกคนควรเป็นเจ้าของชีวิตของตัวเองและในวันที่ลูกดูแลตัวเองได้แล้วพ่อแม่ก็ควรได้ใช้ชีวิตในแบบที่ตังเองต้องการไม่ต้องผูกติดกับการคอยดูแลลูกเหมือนกัน
พอได้ยินชื่อพี่บอย อิมเมจิ้น ทุกเพลงของพี่แกคุณภาพมาก
เข้มข้นดีจังเลยครับ
ฟังแล้วน่าตกใจ กับ ความรู้สึกเห็นแก่ตัวของมนุษย์ ไม่สนใจกับความต้องการความรู้สึกคนข้างๆ❤❤
แกต้องแบบนั้น แกต้องแบบนี้
แกต้องรักฉันอย่างเดียวเท่านั้น
ไม่งั้นแกจะติดคุกติดตาราง!!!!!
ทุกข์เป็นของจริง การเป็นเจ้าของย่อมได้ทุกข์ติดไปด้วย การมีตัวตนก็คือทุกข์ จะอิสระจากทุกข์ได้อย่างไร ยอมรับกฏธรรมชาติแล้วไม่ยึดติดได้มั๊ย เมื่อนั้นกรอบต่างๆก็หมดไป❤
ทบทวนชีวิตคนรอบตัวครับ
ปล.สรุปถ้าตามหลักพระพุทธศาสนา❤ เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป (ไม่มีใครเอาสิ่งใดไปด้วยได้ แต่ทิ้งสิ่งที่ดีงามไว้บนโลกนี้ได้)
เป็นกำลังใจให้ทีมงานครับ
ก็ไม่คิดมากครับ อะไรที่เราสามารถใช้เป็นการส่วนตัวได้มันก็ของเรา อะไรที่เราแบ่งปันได้ก็แบ่งไป ถ้ามีคนมาขีดเส้นว่านั่นคือของเขา เราก็มองว่าสิ่งนั้นเขาแย่งไปจากเรารึเปล่า ถ้าเขาแย่งมันก็ผิดกฎหมาย ถ้าเขาไม่ได้แย่งเราก็ไม่ยุ่งกับมัน บางคนเลือกที่จะแสดงความเป็นเจ้าของและปกป้องบางสิ่งบางอย่างจนสุดชีวิต และบางคนก็ยินดีจะแบ่งปันบางสิ่งบางอย่างแก่ผู้อื่น มันก็อยู่ที่เราจะเลือกว่าอยากจะเป็นคนแบบไหน ส่วนตัวผมมองว่าถ้าเราเน้นย้ำมากว่าเราเป็นเจ้าของอะไรบางอย่าง เวลาเกิดอะไรขึ้นเราก็จะรู้สึกว่าเราสูญเสียมันไป ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อเรามาก คนเราเกิดมาก็ไม่ได้มีอะไร จากไปก็ไม่ได้เอาอะไรไปด้วย สุดท้ายเราก็แค่ยืมของมาใช้ชั่วคราวเท่านั้นเอง อะไรยอมได้ก็ยอมไป อะไรแบ่งปันได้ก็แบ่งไป ส่วนอะไรที่สมควรจะเก็บไว้ใช้ส่วนตัวก็ควรจะปกป้องเอาไว้เพื่อไม่ให้คนที่มีความละโมภเอาเปรียบได้ ปล่อยวางดั่งนักบวชได้ครับ แต่ก็ต้องปกป้องดั่งนักรบด้วย พวกเลวที่ชอบเอาเปรียบคนอื่นมันเยอะ อย่าไปยอมมัน
ชอบประโยคจบมากครับ:)
มีอะไรบ้างที่คุณอยากกลับมาทบทวนว่า เราเป็นเจ้าของจริงหรือเปล่า
แมว มั้งครับ เราบอกว่าเราเป็นเจ้าของแมว แต่สุดท้าย แมวก็น่าจะตายไปก่อนเรา และ เราก็จะตายตามแมวไป สรุปแล้วเราไม่ได้เป็นเจ้าของอะไรเลย ทั้งแมว และ ชีวิตของเรา
มาแล้วววว ฟังๆ
ขอบคุณนะคะ❤
ส่วนตัวคิดว่า การกระทำเป็นของของเราค่ะ เพราะเป็นสิ่งที่เราสามารถควบคุมได้
Part2 มาแล้ว😭😭😭
ขอให้เล่าเรื่อง วัตถุนิยม vs จิตนิยม และ เรื่อง ศาสนา vs ปรัชญา
สุดท้ายตัวเรา(ร่างกาย)เองก็อาจจะไม่ใช่ของของเรา ทางพุทธเองก็อธิบายถึงการเสื่อมสภาพที่คุมไม่ได้ไว้ในรูปความไม่เที่ยง ขณะที่วิทยาศาสตร์เองก็ฉายภาพของการที่ร่างกายนี้ไม่ได้ประกอบด้วยเซลล์เราเพียงอย่างเดียวแต่ยังมีเหล่าสิ่งมีชีวิตอื่นที่ทั้งไม่ก่อโรคและฉวยโอกาสก่อโรคบ้างอาศัยอยู่ร่วมกับเราด้วย(บางที่ถึงกับพูดว่าเป็นเราที่อาศัยอยู่ในพวกเขาเพราะพวกเขามีมากกว่า)
หรือจริงๆเป็นเราที่สำคัญไปเอง หรือแม้แต่สิ่งภายในที่เราเรียกว่าเป็นเราเองก็ไม่มีด้วย เป็นเพียงกลไกเอาตัวรอดเท่านั้น
ความจริงนั้นอยุไม่นานเเต่ของปลอมใกล้สูญพัน
29:40 งื้ออ ❤❤❤
ขอบคุณทึ่ทำให้เราได้คิดในมุมที่ลึกซึ้งขึ้นนะคะ
33:03 พึ่งจะรู้ว่าคุณฟางชอบฟังเพลงของพี่บอยอิมฯ ด้วย🥰
ความคิด ผู้มาก่อนกาล
บ้านนอกไม่เป็นนะ...
เพราะบ้านเขาห่างกัน...
ไม่แออัด...
มนุษย์ยังคงเชื่อในเวียนว่ายตายเกิด ไม่ว่าจะอยู่ศาสนาไหน หรือไม่มีศาสนาก็ตาม โลกใบนี้คือวัตถุนิยม แข่งขันกันทางเทคโนโลยี และวัตถุนิยม ถึงแม้จะเป็นเจ้าของ หรือมีสิทธิ์ครอบครอง ก็ทำได้แค่อายุขัยตัวเอง ก็เลยเชื่อว่าจะมาเกิดใหม่ได้เรื่อยๆ ดังนั้นเราจึงพัฒนาประเทศแข่งกันเพราะคิดว่าตัวเองจะได้เกิดมาในประเทศเดิม อ่าวเกิดใหม่อยู่เขมร พูดไทยไม่ได้อีก นอกจากเลือกเกิดเป็นลูกคนรวยไม่ได้แล้ว ยังเลือกประเทศไม่ได้อีก นี่แหละเหตุผลที่ประเทศไทยกลัวประเทศตัวเองพัฒนา เพราะกลัวเกิดใหม่แล้วไม่ได้อยู่ประเทศตัวเอง😂😂😂
กำลังจะเชื่อมโยงแบบไม่รู้ฐานราก
รู้สึกเข้าถึงง่ายและน่าสนใจกว่าฟังพระเทศน์อีก 😅
😮
ไม่ผิดเลยคำพูดที่พระพุทธเจ้าตั้งไว้เป็น "ธัมมนิยาม" ว่า
"สัพเพสังขารา อนิจจา
สัพเพสังขารา ทุกขา
สัพเพธัมมา อนัตตาติ"
พระพุทธเจ้าพูดมา 2,600 กว่าปีแล้ว แต่ผู้ที่ทำความเข้าใจเรื่องอนัตตลักขณะจริงๆ ได้ย่อมเห็นว่ามันไม่ง่ายที่จะอธิบายผู้ที่เป็น "อตักกาวจโร" (ไม่หยั่งลงสู่การตรึก คือ ผู้ที่ไม่เคยคิดถึงเรื่องพวกนี้เลย) เพราะอธิบายไป เขาก็ไม่ใส่ใจฟังด้วยดีเพราะคิดว่ารู้แล้ว อ่านมาแล้ว หรือเป็นชาวพุทธที่รู้ว่าพระพุทธเจ้าสอนเรื่องนี้ดังนั้นไม่มีอะไรต้องเรียนรู้อีก หรือกลัวจะพ้นทุกข์ได้จริงเลยไม่สนใจ หรือเราอยากเป็นพุทธด้วยตัวเอง (ถ้าเป็นในสมัยนี้เรียกว่า "อนุพุทธ" เท่านั้น) คำสอนนี้เหมือนของที่ไม่มีค่า คนที่ไม่รู้ไม่เข้าใจก็เลยจมทะเลทุกข์ไป แต่บทสนทนาในคลิบนี้ละเป็นสิ่งที่พุทธสาวกที่ต้องการละสักกายทิฏฐิให้ได้ตามความเป็นจริง ควรสนทนา
ศาสนาพุทธคือศาสนาที่เข้าใจยากที่สุด ไม่ฉลาเข้าใจไม่ได้เลยทีเดียว.
@@famobile889 พุทธปรัชญาเป็นปรัชญาที่พระพุทธเจ้าทรงตอบให้หมดในทุกแขนงวิชาปรัชญา ไม่ว่าจะ Metaphysics อะไรคือสัจจะ (อริยสัจจ์ ๔) Ontology (ปฏิจจสมุปบาท) Espistemology เรารู้ความจริงได้อย่างไร (โพธิปักขิยธรรม ๓๗) Axiology เรื่องเกี่ยวกับคุณค่า ๒ ด้าน ได้แก่ จริยศาสตร์ (กุศลธรรม อกุศลธรรม ฯลฯ) และสุนทรียศาสตร์ (นิรุกติศาสตร์) และอื่นๆ
พุทธศาสนาไม่ยากครับ
ถ้าได้ศึกษาคําสอนที่แท้จริงคือพุทธวจน
เราถูกยิดเบือนคําสอน
ที่แต่งกันขึ้นมาใหม่ครับ
ความเป็นเจ้าของ เป็นจินตนาการพิเศษของลิงสายพันธ์หนึ่ง