เพื่อนมือใหม่ถ้าคิดจะเล่นแคคตัสต้องเลี้ยงสายพันธุ์ “ยิมโนคาไลเซียม #Gymnocalycium หรือเรียกสั้นๆ ว่า “ยิมโน” ค่ะเพราะเป็นแคคตัสที่คนทั่วโลกนิยมเลี้ยง ราคาซื้อ/ขายของ “ยิมโน” เริ่มต้นตั้งแต่หลักสิบบาท และสูงจนไปถึงหลักแสนบาทขึ้นไปก็มีค่ะ
ยิมโนคาไลเซียม (Gymnocalycium)” ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก 2 คำ คือ Gymnos ที่แปลว่า เปลือย และ Colyx แปลว่า วงกลีบเลี้ยง เมื่อนำมารวมกันจึงเป็นกลีบเลี้ยงเปลือย (ไม่มีขน) มีถิ่นกำเนิดในทวีบอเมริกาใต้ แถบประเทศอาร์เจนตินา บราซิล โบลิเวีย อาร์เจนตินา อุรุกวัย และปารากวัย แคคตัสสกุลนี้มีราว 80 ชนิด ซึ่งมีชื่อสามัญ คือ “Chin Cactus” นิยมนำมาเลี้ยงและปรับปรุงสายพันธุ์เป็นลูกผสมทำให้แตกต่างไปจากต้นแบบเดิม เช่น ยิมโนด่าง หรือบางชนิดมีหนามยาวและใหญ่ทนต่อสภาพอากาศร้อน
มีลักษณะเป็นลำต้นเดี่ยว หรือแตกหน่อจากตุ่มหนาม หนามมีรูปทรงและขนาดหลากหลาย ดอกออกจากตุ่มหนามบริเวณยอด มีหลากหลายสี เช่น ชมพู ขาว เขียว เหลือง ส้ม เป็นต้น โดยดอกจะบานตอนช่วงกลางวัน และจะหุบช่วงกลางคืน จะบานประมาณ 3 - 4 วัน ซึ่งยิมโนเป็นแคคตัสที่มีระยะเวลาการบานนานกว่าหลายๆ สายพันธุ์ที่บานไม่ถึงวันก็มี ทำให้เราสามารถชื่นชม “ยิมโนคาไลเซียม (Gymnocalycium)” ขณะที่ดอกกำลังเบ่งบานได้ ผลของยิมโนที่เกิดจากการถูกทำการผสมเกสรจากผู้เลี้ยงหรือแมลงที่มากินน้ำหวาน จะมีลักษณะรูปไข่หรือรูปกระสวย เมื่อผลสุกจะมีสีแดง ส้ม หรือชมพูสดซึ่งภายในมีเมล็ดสีดำขนาดเล็กจำนวนมากค่ะ
ปัจจัยที่ทำให้ “ยิมโนคาไลเซียม (Gymnocalycium)” ที่ผู้เลี้ยงทั้งมือใหม่และมืออาชีพนิยม เป็นไม้ที่ต้องมีติดบ้าน และนำมาประกวดอวดโฉมในงานอีเวนท์แคคตัสต่างๆ นั่นคือ ยิมโนมีรูปทรงลำต้นที่หลากหลายรูปแบบแล้วแต่ชนิด เช่น รูปแบบทรงออกกลม เตี้ย หนามน้อย ทรงกลมป้านมีหนามยาว และมีหนามเดี่ยวสั้น เป็นต้น นอกจากรูปทรงที่แตกต่างกันแล้ว ยิมโน เป็น 1 ในสายพันธุ์ที่ผู้เลี้ยงนำมาผสมพันธุ์ให้ได้ชนิดใหม่ๆ ขึ้นมา โดยชนิดใหม่นี้จะมีรูปทรงของบั้ง(กลีบ) ของลำต้นที่แตกต่างจากเดิม รวมทั้งมีสีสันสวยงามแตกต่างกันไป ซึ่งผู้เลี้ยงจะเรียกกันว่า “ยิมโนด่าง” (มีสีอื่นๆ ปนอยู่ในต้นนอกเหนือจากสีเขียว) บางชนิดลำต้นเป็นสีเขียวสลับเหลือง, เขียวสลับแดง, เขียวสลับชมพู ถึงแม้ว่ายิมโนจะเป็นชนิดเดียวกัน แต่รูปทรงของไม้ไม่เหมือนกัน ทำให้ความสวยงามและราคาของต้นนั้นแตกต่างกัน
ยิมโนคาไลเซียม (Gymnocalycium)” ต้องการแสงแดดทั้งวัน หรืออย่างน้อยๆ ครึ่งวันเช้า ไม่ควรรับแดดโดยตรงเพราะจะทำให้ผิวเป็นแผลหรือมีรอยไหม้ ซึ่งจะทำให้ไม้ไม่สวย ดังนั้นควรจะเลี้ยงไว้ในโรงเรือน ที่ๆ โดนแดดแบบรำไร หรือจะใช้สแลน 60% เพื่อกรองความเข้มของแสงแดดจะดีที่สุด
ควรจะรดนำ้ “ยิมโนคาไลเซียม (Gymnocalycium)” ก็ต่อเมื่อดินแห้ง โดยวิธีการสังเกตุว่าดินแห้งไหม หากเลี้ยงไม้ไม่มากก็ใช้วิธีการนำไม้จิ้มฟันหรือไม้ลูกชิ้นจิ้มลงไปในดินแล้วดึงขึ้นมาดูว่ามีเศษดินติดขึ้นมาไหม หากมีแปลว่าดินยังชื้นก็ยังไม่ต้องรด แต่หากไม่มีดินติดขึ้นมาแปลว่าถึงเวลารดน้ำ ในการรดน้ำมีมือใหม่หลายท่านที่เข้าใจผิดใช้ฟอกกี้ (กระบอกฉีดน้ำ) ฉีดเข้าไปที่ลำต้น เพราะคิดว่าแคคตัสต้องการน้ำน้อย เป็นความเข้าใจที่ผิด ในความเป็นจริงแล้วแคคตัสต้องการน้ำปริมาณที่เหมาะสม ดังนั้นต้องรดให้น้ำไหลทะลุก้นกระถางเพื่อให้รากได้รับน้ำอย่างเพียงพอ เพื่อนำไปใช้ในการเจริญเติบโตต่อไปค่ะ
ดินที่ปลูก
ดินที่ใช้ปลูกก็เป็นปัจจัยสำคัญในการเลี้ยงแคคตัสทุกสายพันธุ์ สำหรับ “ยิมโนคาไลเซียม (Gymnocalycium)” นั้นต้องการดินที่มีสารอาหารเพียงพอ ระบายน้ำได้ดีและดินต้องไม่แน่นเกินไป จนทำให้รากของต้นไม้ไม่สามารถขยายลงไปก้นกระถางได้ ดังนั้นวัสดุปลูกต้องต้องโปร่ง โดยส่วนใหญ่ที่คนปลูกจะนิยมใช้กันคือ รองก้นกระถางด้วย หินภูเขาไฟ/ถ่านหุงต้มที่ทุบให้เล็กๆ ดินแคคตัสที่มีส่วนผสมหินภูเขาไฟขนาดเล็ก, ดินใบกล้ามปู, เพอร์ไรท์, ทรายหยาบ, ปุ๋ยออสโมโค้ท และสตาร์เกิลจี โดยสัดส่วนและสูตรดินนั้นสามารถปรับเปลี่ยนไปตามการเลี้ยงของแต่ละคนได้ วัสดุก็สามารถปรับเปลี่ยนตามของที่หาได้ในแต่ละพื้นที่ด้วย แต่ไม่ว่าจะใช้สูตรไหนก็ขอให้ดินระบายน้ำได้ดีไว้ก่อน จะได้ไม่อุ้มน้ำมากจนเกินไป
#cactus
#ฝากกดติดตามsarathai