"Gece", Bilge Karasu'ya sınırlı da olsa yurt dışında tanınma olanağı veren bir kitap olur. 1985 yılında yayımlanan kitap, 1991 Pegasus Edebiyat Ödülü'ne layık görülür. Jüri tarafından 1980-1990 yılları arasında Türkçe yazılmış en iyi roman olarak seçilir. Pegasus Edebiyat Ödülü, "Mobil Corporation" adlı bir petrol şirketinin finanse ettiği, ana dili İngilizce olmayan ülkelerin yazarlarına verilen bir ödül olsa da kimilerince, sermayenin sanatı yönlendirmesi olarak da görülür. "Gece", bu sayede Amerika'nın ve Avrupa'nın ileri gelen yayınevlerince çeşitli dillerde basılma fırsatı yakalar.
"Gece", roman olarak adlandırılsa da rahatlıkla roman dışı olarak da tanımlanabilir. Dört ana bölüme ve toplam yüz on parçaya bölünmüş olan metinde, anlatıcı kendisini gizlemek için fazlasıyla görünür yerlerde dolaşır. Gizlendiğini belli etmemeye çabalar. Dört ana bölümde, dört farklı anlatıcı çıkar okurun karşısına. Bunların farklı kişiler olduğunu söylemek, bu metnin okunma tarzlarından yalnızca biri olabilir demek de mümkündür. Olayların ve durumların anlatılması kadar, anlatının anlatılması da ön plandadır kitapta. "Gece"de yazar, Bilge Karasu'nun deyişiyle "yaratman" veya "düzeltmen"dir. Onun dipnotlarını da okuruz olayların akışı arasında. Şöyle der bir dipnotunda: "Kestirip atmak güç ya, kimi yazarın dilinde söyleyişin en incesini sözcüklerin birer ok gibi art arda fırlatılması sağlar; kiminkinde ise bir karasu gibi akış. Benim dilim çiçek dermek üzere eğilip kalkan bir gövdenin yumuşaklığına, dalgalanışına ulaşmalı." Şurası kesindir ki, Bilge Karasu'nun metinlerinin altında ciddi bir entelektüel birikim ve araştırma süreci olmuştur daima. Bu durum, okur için bazen bir şans ve bazen de bir imtihandır...
Bilge Karasu edebiyatı için çok kıymetli bir kaynak olduğunu düşündüğüm, New York Üniversitesi ve Mobil Corporation iş birliğinde düzenlenen 5 Nisan 1994 tarihli Pegasus Edebiyat Ödülü etkinliğinin PEN America arşivinde bulunan ses kaydı, aradan geçen 30 yılın ardından Türkçe alt yazılı olarak Türk okuru ile ilk kez buluşuyor. Jill Nadell Claster'ın moderatörlüğünü üstlendiği etkinliğin ilk bölümünde Bilge Karasu, romandan Türkçe olarak iki kısa bölüm okuyor; ardından kitabın çevirmeni Güneli Gün, İngilizce tercümeden pasajlar okuyor. Talat Sait Halman, derinlemesine bir giriş yaptıktan sonra etkinliğin ikinci bölümü olan Türk edebiyatı panelinin moderatörlüğünü üstleniyor. İkinci bölümde Mary Lee Settle, Mona Simpson, William Jay Smith, Bilge Karasu ve Güneli Gün; Türk edebiyatının diğer önemli yazarları, İngilizceye tercüme yapmanın zorlukları ve Karasu'nun "Gece"yi yazmasındaki itici güç gibi çeşitli konuları tartışıyor. Panelin sonunda dinleyiciler arasından Allan Irvine, Emine Semra Çelik, Fatma Torun Reid, Nayra Atiya gibi isimler, verdikleri bilgiler ve sordukları sorular ile etkinliğe katkı sunuyor.
Meraklısına faydalı olması ve yeni Bilge Karasu okurlarına küçücük de olsa bir vesile olması dileğiyle.
Gece: www.metiskitap.com/catalog/book/4804
Night: www.amazon.com/Night-Novel-Pegasus-Prize-Literature/dp/0807118494
Etkinliğin PEN America arşivinde bulunan İngilizce ses kaydı: soundcloud.com/penamerican/bilge-karasu-1994
Ahmet İlhan, "Gece’nin derinliklerinde ne var?": www.k24kitap.org/gecenin-derinliklerinde-ne-var-4776
00:00 Giriş
00:22 Jill Nadell Claster'ın açılış konuşması
06:25 Talat Sait Halman'ın Bilge Karasu'yu takdimi
16:56 Bilge Karasu, "Gece"den iki kısa bölüm okuyor.
22:45 Güneli Gün, eserin İngilizce tercümesinden pasajlar okuyor.
38:42 Mary Lee Settle; Türk edebiyatı ve Sait Faik, Nâzım Hikmet, Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, Yunus Emre gibi Türk edebiyatının önemli yazarları üzerine konuşuyor.
52:13 Mona Simpson, "Gece" romanı hakkındaki izlenimlerini aktarıyor.
54:28 Mary Lee Settle, "Gece" romanı hakkındaki izlenimlerini aktarıyor.
58:36 Bilge Karasu, "Gece"nin yazım sürecini anlatıyor.
01:03:30 Güneli Gün, "Gece"nin tercüme sürecini anlatıyor.
01:10:05 Mary Lee Settle'ın sorusu ve Bilge Karasu'nun yanıtı
01:12:32 Talat Sait Halman'ın sorusu ve Bilge Karasu ile Güneli Gün'ün yanıtı
01:14:03 Talat Sait Halman, dinleyicilerin sorularını alıyor.
01:14:48 Allan Irvine'in sorusu ve Bilge Karasu'nun yanıtı
01:18:53 William Jay Smith, roman hakkındaki izlenimlerini aktarıyor.
01:20:32 Nayra Atiya'nın sorusu ve Bilge Karasu'nun yanıtı
01:21:32 Talat Sait Halman'ın sorusu ve Bilge Karasu'nun yanıtı
01:23:20 Fatma Torun Reid'in sorusu ve Bilge Karasu'nun yanıtı
01:26:09 Emine Semra Çelik'in sorusu ve Bilge Karasu'nun yanıtı
01:27:28 William Jay Smith, "Gece" hakkındaki izlenimlerini aktarıyor.
01:28:14 Mary Lee Settle'ın kapanış değerlendirmesi
01:29:15 Bir dinleyici, Bilge Karasu'ya Hacettepe Üniversitesi Felsefe Bölümünde yapmış olduğu çalışmalardan dolayı teşekkür ediyor.
01:29:37 Güneli Gün'ün kapanış konuşması
01:30:38 Bilge Karasu'nun kapanış konuşması
01:31:22 Mona Simpson'ın kapanış konuşması
01:32:07 Kapanış