Het station van Essen speelde vroeger een belangrijke rol als grensstation tussen België en Nederland. De douane controleerde er goederen en dieren die over de grens werden getransporteerd. In 1902 werd daarom op de rangeersite een loods gebouwd. Treinen reden langs en door het gebouw om goederen te kunnen overladen. Grote schuifpoorten en twee perrons in de loods vergemakkelijkten deze opdracht. De loods verloor echter haar functie en staat al enkele jaren leeg. In 2003 werd de loods beschermd als monument. De gemeente kocht het gebouw in 2010 aan met de ambitie om het nieuw leven in te blazen.
Transparante zonnepanelen
Bij de restauratie en herbestemming van de douaneloods staat duurzaamheid voorop. Concreet worden er in de lichtstraat (een lange glaspartij in het dak) van de douaneloods transparante zonnepanelen ingebracht. Zo kan er milieuvriendelijke elektriciteit opgewekt worden zonder dat zonnepanelen het zicht op het monument ontsieren. Tegelijkertijd laat het glas nog voldoende zonlicht door voor een aangenaam binnenklimaat in de loods.
De restauratie van de loods startte in het voorjaar van 2018 en verloopt voorspoedig. Het stalen dakgebinte is ondertussen gezandstraald, hersteld en gelakt. Dit dakgebinte zal uiteindelijk de BIPV-panelen moeten dragen. Begin juli 2018 werd het ontwerp en de plaatsing van de lichtstraat gegund aan de firma Vorsselmans. Gezien het BIPV-systeem op maat gemaakt moet worden, dienen er diverse zaken onderzocht te worden. Zo werd er o.a. een hygrothermische studie aangevat die onderzoekt of de BIPV-panelen voor oververhitting van de lucht onder het dak zorgen waardoor de spanten mogelijk kunnen vervormen. Begin januari 2019 zal een mock-up (een model op ware grootte) van 1 BIPV-element in de lichtstraat geplaatst worden.